دانلود تحقیق گزیده ای از پاسخهای استاد مطهری در رابطه با مسأله حجاب

چکیده: موضوعاتی که در این مقاله آمده است عبارتند از: وجود حجاب قبل از اسلام در جهان ،‌علت فلسفه پیدا شدن حجاب ،‌نقد و بررسی علتها از دیدگاه اسلام، ‌معنای لغوی حجاب، پوشش زن در اسلام، بالابردن ارزش زن، نتایج سیستم روابط آزاد بین زن و مرد، سیمای حقیقی مسئله حجاب، تدابیر اسلام برای تعدیل غریزه جنسی، ‌ایرادهای وارده بر حجاب مانند سلب حق آزادی و توهین به او، رکود و تعطیلی فعالیتها و استعدادهای زنان، اشتیاق و التهاب زن و مرد به یکدیگر در اثر وجود حجاب، آیه و سوره مربوط به حجاب اسلامی، نظر اسلام پیرامون شرکت زن در مجامع، نظر اسلام درباه حبس و اختلاط، دلایل وجوب پوشش وجه و کفین ( ادله مخالف و ادله موافق )، نظر فقهای اسلام درباره پوشش وجه و کفین، قسمتهای ضروری در حد پوشش زن در فقه اسلام، بررسی دیدگاه‌های موجود در مسأله وجوب پوشش زن و حرمت نظر بر زن ،‌معنای تلذذ و ریبه و حلال یا حرام بودن آن، بررسی نظر فقها درباره نگاه به زنها تا انتخاب یکی از آنها ،‌فلسفه حکم سرزده داخل خانه های مورد سکونت دیگران نشدن و آیا این دستور اختصاص به خانه هائی که زن در آنها زندگی می‌کند دارد یا نه ؟

بررسی مطالب آیات 59-60 سوره احزاب، امید اینکه مورد استفاده قرار بگیرد.

مقدمه: پوشش و حجاب مقوله ای است که از دیرباز در اسلام و جهان و جود داشته است.

در دین یهود زنان هنگام بیرون آمدن از خانه سر خود را می‌پوشاندند.

در دین مسیحیت نیز پوشش را نزدیک شدن به دین و خدا می‌دانستند چنانچه راهبه ها و کشیشها از پوشش مناسبی برخوردار بودند، همینطور تابلوهای نقاشی مسیح(ع) که از قدیم کشیده شده است بیانگر توجه به پوشش در این دین است.

در ایران قبل اسلام که دین زرتشت وجود داشته است به پوشش اهمیت شایانی داشته اند.

چنانچه در داستان زیر می‌خوانیم خشایار شاه، از همسر خود می‌خواهد که در روز جشن ازدواج بدون پوشش ظاهر شود اما این بانو پوشش خود را به همسری خشایار شاه ترجیح می‌دهد و از کاخ بیرون رانده می‌شود.

در فرهنگهای مختلف پوشش به چشم می‌خورد منتهی تفاوت در کیفیت و حدود آنهاست.

اما برهنگی کشورهای اروپایی بازگشتی به فرهنگهای جاهلیت قدیم است چرا که هر کشوری که به دین های مذکور گرایش پیدا کرده است از برهنگی اش کاسته شده است.

در کتاب مسئله حجاب استادمطهری این مرد علم و ایمان به سئوالاتی که مطرح شده پاسخهای مفید ولازم ارائه شده است، باشد که مورد توجه قشر جوان ما واقع شود و استفاده لازم از آن برده شود.

سئوال: آیا قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است؟

قدر مسلم این است که قبل از اسلام در میان بعضی ملل حجاب وجود داشته است.

درایران و درمیان قوم یهود و احتمالاً در هند حجاب وجود داشته و آنچه در قانون اسلام آمده، سختتر بوده است اما در جاهلیت عرب حجاب وجود نداشته است و به وسیله اسلام در عرب پیدا شده است.

حجابی که در قدیم یهود در ایران باستان وجود داشته است از حجاب اسلامی بسی مشکل‌تر بوده است.

در جلد اول تارخ تمدن صفحه 552 راجع به ایرانیان قدیم می‌گوید « ...

زنان طبقات بالای اجتماع جرأت آن را نداشته‌اند که جز در تخت روان روپوش دار از خانه بیرون بیایند در نقشهائی که از ایران باستان بر جای مانده هیچ صورت زن دیده نمی‌شود و نامی از ایشان به نظر نمی‌رسد ..

» ویل دورانت در صفحه 30 ج 12 تاریخ تمدن راجع به قوم یهود و قانون تلمود می‌نویسد: «‌اگر زنی به نقض قانون یهود پرداخت چنانچه مثلاً چیزی بر سر داشت به میان مردم می‌رفت و یا در شارع عام نخ می‌رشت یا با هر سخنی از مردان درد دل می‌کرد و یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می‌کرد همسایگانش می‌توانستند سخنان او را بشنوند، ‌در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه آن را طلاق دهد.

در هند نیز حجاب سختی حکم فرما بوده است.

اگر تمایل به ریاضت و ترک لذت را یکی از علل پدید آمدن حجاب بدانیم باید قبول کنیم که هند از قدیمیترین ایام حجاب را پذیرفته است زیرا هند از مراکز قدیم ریاضت بوده است.

به هر حال آنچه مسلم است این است که قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است و اسلام مبتکر آن نیست.

مخالفان حجاب سعی کرده اند جریانات ظالمانه‌ای را به عنوان علت پیدا شدن حجاب ذکر کنند و در این جهت میان حجاب اسلامی و غیر اسلامی فرق نمی‌گذارند، چنین وانمود می‌کنند که حجاب اسلامی نیز از همین جریانات ظالمانه سرچشمه می‌گیرد در باب علت پیدا شدن حجاب نظریات گوناگونی ابراز شده است و غالباً این علتها برای ظالمانه و یا جاهلانه جلوه دادن حجاب ذکر شده است.

نظریاتی که بعضی فلسفی و بعضی اجتماعی و بعضی اخلاقی و بعضی اقتصادی است و بعضی روانی است که ذیلاً ذکر می‌شود: میل به ریاضت و رهبانیت ( ریشه فلسفی ) عدم امنیت و عدالت اجتماعی ( ریشه اقتصادی ) پدر شاهی و تسلط مرد بر زن و استثمار نیروی وی در جهت منافع اقتصادی مرد ( ریشه اقتصادی ) حسادت و خودخواهی مرد ( ریشه اخلاقی ) احساس زن به اینکه در خلقت چیزی از مرد کم دارد.

بعلاوه مقررات خشنی که در زمینه پلیدی او و ترک معاشرت با او در ایام عادت وضع شده است (ریشه روانی ) علل نامبرده یا به هیچ وجه تأثیری در پیدا شدن حجاب در هیچ نقطه از نقاط جهان نداشته است و بی جهت آنها را به نام علت حجاب ذکر کرده اند و یا فرضاً در پدید آمدن بعضی از سیستمهای غیر اسلامی تأثیر داشته است.

در حجاب اسلامی تأثیر نداشته است یعنی حکمت و فلسفه ای که در اسلام سبب تسریع حجاب شده است نبوده است.

(صفحه 18 و 17) سئوال: علتهای پیدا شدن حجاب را از دیدگاه اسلام نقد و بررسی کنید؟

1 ) اسلام که پوشش را تعیین کرد نه در هیچ جا به چنین علتی استناد جسته است و نه چنین فلسفه‌ای با روح اسلام و با سایر دستورهای آن قابل تطبیق است.

اصولاً اسلام با ذکر ریاضت و رهبانیت سخت مبارزه کرده است و این مطلب را مستشرقین اروپایی هم قبول دارند.

پیامبر اکرم (ص) هنگامی که به عثمان بن مظعون ( یکی از اکابر صحابه ایشان ) که به تقلید از راهبان و به اصطلاح تارک دنیا شده و ترک زن و زندگی کرده بود عرض کرد ای عثمان خدا مرا به رهبانیت دستور نفرموده است دین من روشنی منطبق بر واقعیت و در عین حال ساده و آسان است.

لم یُرسِلنی ال...

تعالی بالرهبانیه ولکن بعثنی بالحنیفیه السهله السمحه: یعنی خداوند مرا برای رهبانیت و ریاضت نفرستاده است.

مرا برای شریعتی فطری و آسان و با گذشت فرستاده است.

(کافی ج5 ص494 ) 2) ما وجود ناامنی ها و بیعدالتی‌های زمان گذشته و تأثیر آن را در مخفی کردن زن منکر نیستیم.

مسلماً حجابهای افراطی و عقاید افراطی درباره پوشیدن زن معلول جریان های ناامنی تاریخی است ولی باید ببینیم آیا فلسفه پوشش زن در اسلام همین امر بوده است ؟

اولاً: این سخن درست نیست که عصر ما امنیت کامل از نظر زن بر قرار است آمارهای وحشت آور جرم علیه زنان بیانگر این موضوع است.

ثانیاً: فرض کنیم امنیت ناموسی کامل در جهان برقرار شدن باشد.

آیا نظر اسلام به عدم امنیت بوده تا گفته شود اکنون که امنیت کامل برقرار شدن دلیلی برای پوشش نیست؟

( صفحه 32 ) مسلماً علت دستور پوشش در اسلام عدم امنیت نبوده است.

لااقل علت اساسی عدم امنیت نبوده است زیرا امر نه در آثار اسلامی بعنوان علت پوشش معرفی شده است و نه چنین چیزی با تاریخ تطبیق می‌کند.

در عین حال نمی‌خواهیم بگوئیم که مساله امنیت زن از گزند تجاوز مرد به هیچ وجه مورد توجه نبوده است.

( صفحه 33 ) 3 ) اسلام هرگز نخواسته است مرد از زن بهره‌کشی اقتصادی کند، بلکه سخت با آن مبارزه کرده است.

اسلام با قاطعیت تامی که به هیج وجه قابل مناقشه نیست، اعلام کرده است که مرد هیچگونه حق استفاده اقتصادی از زن را ندارد.

این مسأله که زن استقلال اقتصادی دارد از مسلمات قطعی اسلام است.

کار زن از نظر اسلام متعلق به خود اوست.

زن می‌تواند هر نوع کاری همینقدر که فاسد کننده خانواده و مزاحم حقوق ازدواج نباشد، برای خود انتخاب کند و درآمدش هم مختصراً متعلق به خود اوست.

اگر اسلام در حجاب نظر به استثمار اقتصادی زن داشت بیگاری زن را برای مرد تجویز نمی‌کرد ،‌معقول نیست که از یک طرف برای زن استقلال اقتصادی قائل شود و از طرف دیگر حجاب را برای استقلال و استثمار زن وضع کند پس اسلام چنین منظوری نداشته است.

(صفحه 41) 4 ) غیرت یک شرافت انسانی و یک حساسیت انسانی است نسبت به پاکی و طهارت جامعه و غیرت غیر از حسادت است، حسادت یک امر شخصی و فردی ناشی از یک سلسله عقیده های روحی است که قانون خلقت برای تحکیم اساس زندگی خانوادگی که یک زندگی طبیعی است، نه قراردادی، ایجاد کرده است.

و بدون شک اسلام همان فلسفه ای که در حس غیرت هست یعنی حفاظت و پاکی نسل و عدم اختلاط انساب را منظور نظر دارد ولی علت حجاب اسلامی منحصر به این نیست.

(ص 47) 5 ) از نظر اسلام زن حائض حکم یک انسان به اصطلاح ( محدث ) را یعنی انسان فاقد وضو و غسل را دارد که در آنحال از نماز و روزه محروم است.

هر موجب ( حدث) نوعی پلیدی است که با (طهارت) یعنی وضو یا غسل مرتفع می‌گردد.

بدین معنی حیض را نیز می‌توانیم مانند جنابت – خواب – بول و غیره پلیدی بدانیم ولی این نوع پلیدی اولاً اختصاص به زن ندارد و ثانیاً با غسل یا وضو مرتفع می‌گردد.

اسلام نه حیض را موجب پستی و حقارت زن می‌داند و نه پوشیدگی را به خاطر پستی و حقارت زن عنوان کرده است.

( صفحه 50-49 ) معنای لغوی حجاب چیست ؟

پاسخ: هم به معنی پوشیدن و هم به معنی پرده و حجاب.

شاید بتوان گفت که به حسب اصل لغت هر پوششی حجاب نیست آن پوشش حجاب نامیده می‌شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد.

( صفحه 63 ) پوشش زن در اسلام چیست؟

پاسخ: این است که زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به خود نمایی نپردازد.

در آیات قرآن لغت حجاب به کار نرفته است.

آیه ای که در آن آیه کلمه حجاب بکار رفته است، چه می‌باشد؟

پاسخ: آیه 54 از احزاب (واِذآسَئَلْتُمُوهُنَّ متاعاً فَاسْئَلُوهُنَّ مِنْ وراءِ حجاب) یعنی: اگر از آنها متاع و کالای مورد نیازی مطالبه می‌کنید از پشت پرده از آنها بخواهید ( البته مقصود این آیه زنان پیامبر است.

) (صفحه64) سئوال: علت اینکه در اسلام دستور پوشش به زنان اختصاص یافته است، چیست؟

پاسخ اینست که میل به خودنمایی مخصوص زنان است.

از نظر تصاحب قلبها مرد شکار است و زن شکارچی، همچنانکه از نظر تصاحب جسم و تن، زن شکار است و مرد شکارچی ؛ میل به خود آرائی در زن از این نوع حس شکار چیگری او ناشی می‌شود و لهذا انحراف تبرج و برهنگی از انحرافهای مخصوص زنان است و دستور پوشش هم برای آنان مقرر گردیده است.

(صفحه 73) سئوال: بالابردن ارزش زن چه هنگام میسر می‌شود؟

وقتی که زن مقام و موقع خود را در برابر مرد یافت و نقطه ضعف مرد را در برابر خود دانست همانطور که متوسل به زیور و خودآرائی و تجمل شد که از آن راه قلب مرد را تصاحب کند، متوسل به دور نگهداشتن خود از دسترس مرد نیز شد، دانست که نباید خود را رایگان کند بلکه بایست آتش عشق و طلب او را تیزتر کند و در نتیجه مقام و موقع خود را بالا برد.

بطور کلی رابطه‌ائی است میان دست نارسی و فراق از یکطرف و عشق و سوز و گرانبهایی از طرف دیگر.

قطعاً درک زن این حقیقت را در تمایل او به پوشش بدن خود و مخفی کردن خود به صورت یک راز تأثیر فراوان داشته است.

(صفحه 53-52) سئوال: سیستم روابط آزاد بین زن و مرد موجب چه می‌شود؟

پاسخ: اولاً موجب می‌شود که پسران تا آنجا که ممکن است از ازدواج و تشکیل خانواده سرباز زنند و فقط هنگامیکه نیروهای جوانی و شور و نشاط آنها رو به ضعف می‌نهد، اقدام به ازدواج کنند و در این موقع زن را فقط برای فرزندزادن و احیاناً برای خدمتکاری و کلفتی بخواهد و ثانیاً پیوند ازدواج‌های موجود را سست می‌کند و سبب می‌گردد به جای اینکه خانواده بر پایه یک عشق خالص و محبت عمیق استوار باشد و هر یک از زن و شوهر همسر خود