دانلود مقاله امامت و ظرورت وجود و زندگی نامه امام جعفر صادق

بیان پیغمبر اکرم درباره ولایت
خدای متعال در صفت پیغمبر گرامی خود می فرماید: لقد جاءکم رسول من انفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم بالمومنین رئوف رحیم؛ پیامبری به سوی شما آمده که از خودتان می باشد، گرفتاری و به سختی افتادن شما برای وی ناگوار است، او به همه شما علاقه مند است و به ایمان آورندگان دل سوز و مهربان می باشد.

(سوره توبه آیه 128)
هرگز نمی توان باور کرد پیغمبر گرامی به نص کتاب خدا نسبت به امت خود از همه دل سوز تر و مهربان تر بود، در حکمی از احکام الهی که برای جامعه اسلامی بی تردید در درجه اول اهمیت می باشد و عقل و فطرت سلیم بر وجوب آن حکم می کند، در همه مدت عمر خاموش نشیند و از بیانش صرف نظر کند.

پیغمبر اکرم (ص) از همه بهتر می دانست که این سازمان متشکل و پهناور اسلام (که پهناورترین سازمان جهانی است) تنها سازمان ده، بیست ساله نیست که خودش سرپرستی آن را به عهده گیرد، بلکه سازمانی است همگانی و همیشگی که باید تا ابد، جهان بشریت را اداره کند.

از این روی بود که اوضاع هزارها سال پس از خود را پیش بینی کرده، دستورهای لازم راجع به آن ها صادر می کرد.

پیغمبر اکرم می دانست که دین، سازمانی است اجتماعی و هیچ سازمان اجتماعی نمی تواند بی سرپرست و بدون زمامدار حتی یک ساعت سرپای بایستد و به زندگی خود ادامه دهد، بنابراین سرپرستی لازم است که از معارف و قوانین دین نگه داری نماید و چرخ جامعه را به گردش در آورد و مردم را به سوی سعادت دنیا و آخرت رهنمایی و رهبری کند.

بنابراین، چگونه متصور است که فردای روز رحلت خود را فراموش کند یا نسبت به آن علاقه نشان ندهد؟!

پیغمبر اکرم (ص) همین که چند روز برای جنگ یا حج از مدینه غیبت می فرمود، برای اداره امور مردم کسی را به جای خود می گماشت و همچنین برای شهرهایی که به دست مسلمانان می افتاد، فرماندار نصب می کرد و برای هر لشکر و دسته ای که به جنگی اعزام می داشت، امیر و فرمانروایی تعیین می نمود و حتی گاهی می فرمود: امیر شما فلان است و اگر کشته شد، فلان و اگر وی نیز کشته شد، فلان می باشد، با این روش که آن حضرت داشت چگونه می توان باور کرد که هنگام سفر آخرت، کسی را به جای خود معرفی نکرده باشد؟!

خلاصه، کسی که با نظر عمیق به مقاصد عالیه اسلام و هدف پاک آورنده عظیم الشأن آن نگاه کند، بدون تردید، تصدیق خواهد کرد که امر امامت و ولایت بر امور مسلمین، حل شده و روشن گردیده است.

تعیین جانشین از طرف پیغمبر
پیغمبر اکرم در خصوص مسأله ولایت و سرپرستی امور مسلمانان پس از خود، تنها به بیانات سربسته اکتفا نفرمود، بلکه از اولین روز دعوت، مساله ولایت را همراه توحید و نبوت صریحا بیان فرمود و سرپرستی و ولایت علی (ع) را بر امور دین و دنیا و جانشینی وی را در همه امور مسلمین اعلام فرمود.

به موجب روایتی که عامه و خاصه نقل کرده اند، در نخستین روزی که آن حضرت مأمور به دعوت علنی شد، خویشاوندان خود را دعوت نموده، آنان را در مجلسی جمع ساخت و در آن مجلس، وزارت و وصایت و خلافت امیرالمومنین علی (ع) را آشکارا اثبات و مستقر ساخت و نیز در آخرین روزهای زندگی در غدیر خم میان صد و بیست هزار جمعیت، دست علی (ع) را گرفته، بلند کرد و فرمود: من کنت مولاه، فهذا علی مولاه؛ به هر کس من ولایت و سمت سرپرستی دارم، علی نیز ولایت و سمت سرپرستی دارد
تعیین امامان
امامت علی (ع) چنان که معلوم شد - از جانب خدای متعال و به نص پیغمبر اکرم (ص) بود و همچنین در خصوص امامان دیگر که پس از آن حضرت بودند هر امامی، امام بعد از خود را به امر خدا به مردم معرفی نمود، چنان که امیرالمومنین که امام اول و پیشوای نخستین مسلمانان بود، هنگام درگذشت، امامت فرزندش امام حسن (ع) را تصریح فرمود و امام حسن(ع) نیز هنگام وفات، امامت برادرش امام حسین را و به همین قرار تا امام دوازدهم.

گذشته از نص هر امام بر امام دیگر، پیغمبر اکرم (ص) نیز به موجب روایات زیادی که از عامه و خاصه رسیده است، به دوازده نفر بودن امامان و حتی در برخی از این روایات، به نام های امامان تصریح فرموده است.

سخن قرآن در مورد امامت چیست؟

امامت، استمرار خط نبوت است.

خداوند متعال که نوع بشر را برای پیمودن راه کمال و سعادت آفریده همان گونه که باید برای ارائه طریق و رسیدن به مطلوب، پیامبرانی را که متکی به نیروی وحی، و دارای مقام عصمت هستند مبعوث کند، لازم است برای تداوم این راه، بعد از رحلت پیامبران، جانشینان معصومی را برای آنان قرار دهد که جامعه انسانی را در مسأله ارائه طریق و هدایت به سوی مقصد کمک کندعقل انسان ها به تنهایی برای تشخیص تمام عوامل و اسباب پیشرفت و کمال کافی نیست.

آیین انبیا ممکن است بعد از رحلت آنها دستخوش انواع تحریفات شود، به همین جهت، پاسدارانی معصوم و الهی لازم است تا از آن پاسداری کنند.

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «در میان ما اهل بیت در هرنسلی، افراد عادلی هستند که تحریف غلو کنندگان را از آن نفی می کنند، و دست بدعت گذاران و دین سازان و اهل باطل را کوتاه، و تأویل و تفسیر نادرست جاهلان را کنار می زنند.» تشکیل حکومت الهی که انسان را به اهداف مورد نظر برساند، فقط از طریق پیشوایان معصوم امکان پذیر است; زیرا حکومت های انسانی بنا به شهادت تاریخ، همیشه در مسیر منافع مادی افراد یا گروه های خاص سیر کرده اند.

امام رضا(علیه السلام) درباره فلسفه امامت می فرماید: «امامت، مقام انبیاء، وارث اوصیاء و جانشینی خدا و پیامبر است ...

امام، ماه درخشان و چراغ پرفروغ و نور تابان و ستاره هدایت در تاریکی است...» از ممارست و مطالعه دقیق قرآن مجید به دست می آید، این کتاب پر ارج آسمانی در بیان دستورهای خود، شیوه مخصوص دارد که بیان به شکل کلّی و بسیط است و سپس خدای تعالی تبیین و تفسیر آن را به عهده رسول خدا(صلی الله علیه وآله)قرار داده; «و أنزلنآ إلیک الذّکر لتبیّن للنّاس ما نزّل إلیهم» نظیر دستور کلّی نماز «اقیموالصلوه» و زکات «آتوالزکاه» و حج «و للّه علی الناس حجّ البیت من إستطاع الیه سبیلا» و...

که بیان تعداد رکعات نماز و یا بیان حدّ و نصاب زکات و توضیح هفت دور طواف و کیفیت حج، همه اینها را پیامبر اکرم برای مسلمانان تفسیر و تشریح فرمود که هیچکدام از توضیحات آن حضرت در قرآن به نحو ریز و جزئی ذکر نشده، بلکه به نحو اجمال و کلّی و سربسته ذکر شده است.

مسأله امامت امامان اثنی عشر که اوصیای گرامی پیغمبر اسلام هستند نیز با همین شیوه در قرآن ذکر و اثبات شده که حدود 84 آیه به امامت امامان معصوم(علیهم السلام) دلالت دارند از جمله آیات، 59 از سوره نساء «اطیعو الله...

و اولی الأمر منکم» «فسـلوا أهل الذّکر إن کنتم لاتعلمون» (نحل، 43; انبیا، 7) «اتّقوا اللّه و کونوا مع الصّـدقین» (توبه، 119) «إنّما ولیّکم اللّه و رسوله و الّذین ءامنوا...» (مائده، 55) «یرید اللّه لیذهب عنکم الرّجس أهل البیت» (احزاب، 33) و همچنین آیه مباهله و غیره که این آیات را پیامبر اکرم به ائمه اثنی عشر معصومین(علیهم السلام) تفسیر و تک تک آنها را با نام و نشان و خصوصیات برای مسلمانان معرفی کردند که از جمله آن این حدیث مشهور، به نقل از جابربن عبدالله انصاری است: جابر می گوید: خدمت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) رسیدم; در حالی که تازه آیه 59 از سوره نساء نازل شده بود.

عرض کردم: یا رسول الله، خدا و رسول خدا را شناختیم و اطاعت می کنیم.

امّا ولی الامری که در این آیه آمده کیانند که اطاعتشان همچون اطاعت شما و خداوند بر ما واجب شده است؟

پیامبر گرامی فرمودند: «ای جابر!

اولی الأمر، جانشینان من و امامان مسلمانان بعد از منند که اوّل آنها علی، فرزند فرزند ابوطالب، سپس حسن، بعد حسین، بعد علی فرزند حسین، سپس محمّد فرزند علی ـ که در کتاب آسمانی تورات به باقر مشهور است و تو ایشان را خواهی دید و وقتی دیدی، سلامم را به او برسان ـ سپس صادق جعفر فرزند محمّد سپس از آن موسی فرزند جعفر بعد علی فرزند موسی، سپس محمّد فرزند علی، بعد علی فرزند محمّد پس از آن حسن فرزند علی، سپس هم نام من و هم کنیه ام حجت خدا در زمین و باقیمانده خدا در میان بندگانش فرزند حسن بن علی، همان شخصی که خداوند به وسیله او مشارق و مغارب زمین را فتح می کند و او از پیروانش غایب می شود.

در زمان غیبت آن حضرت کسانی در اعتقاد به امامت او ثابت قدم می مانند که خداوند دلهایشان را با ایمان امتحان کرده است.

در روایتی دیگر از ابوبصیر نقل شده که به امام باقر(علیه السلام) عرض کردم!

مردم(اهل سنت) به ما اعتراض می کنند که اگر امامان حقّند، چرا خدا نامی از آنها در قرآن نبرده است؟

امام باقر فرمود: در پاسخ آنها بگویید: خدا نماز را بر پیغمبر(صلی الله علیه وآله) نازل کرد و اسمی از سه یا چهار رکعت آن نبرد تا اینکه رسول خدا آن را توضیح داد و نیز فریضه حج را نازل فرمود، ولی تعداد طواف های هفتگانه آن را نازل نکرده تا پیغمبر(صلی الله علیه وآله) آن را تفسیر کرد; همین طور است امامت ما; خداوند آیه «اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم» را نازل و پیامبر اولولأمر را به ائمه اثنی عشر تفسیر فرمود و اگر ساکت می شد و بیان نکرده بود، آل عباس و آل عقیل و یا دیگران مدعی می شدند که مراد از اولی الأمر ماییم...» بدین مطلب در برخی روایات اشاره شده است; شخصی از امام باقر(علیه السلام) تفسیر آیه «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤَدُّواْ الاَْمَـنَـتِ إِلَی أَهْلِهَا; (نساء، 58) خداوند به شما فرمان می دهد که امانت ها را به صاحبانش بدهید!» پرسید؟

امام فرمود: مقصود ما هستیم که باید امام سابق، کُتب و علم و سلاح را (که نشانه های امامت است) به امام بعد از خود تحویل دهد.

در روایتی دیگر نیز آمده است که امام رضا(علیه السلام) در تفسیر «اهلها» در آیه شریفه مذکور (نساء، 58) فرمود: آن ها (مقصود از اهلها) ائمه از آل محمدند که هر امامی باید امانت را به امام بعد از خود تحویل دهد و...

.

ذکر نکته قابل توجه است: بر اساس تفکر توحیدی، که حاکمیت و ولایت مطلق را بر این جهان، از آن خداوند می داند، حکومت، امامت و ولایت و رهبری از سوی بالا تعیین می شود و به عبارتی، این گونه امور «انتصابی» است نه به انتخاب مردم، حتّی حقّی که برای مردم قائل می شویم، آن حق نیز باید از سوی خداوند معیّن گردد.

به همین دلیل ما پیامبران الهی را حاکمان اصلی از سوی او می دانیم و بعد از پیامبر خاتم(صلی الله علیه وآله وسلم) نیز کسانی حق حکومت دارند که بلاواسطه یا با واسطه از سوی او برای این مقام تعیین شده باشند.

بر اساس همین تفکر، در زمان غیبت حضرت مهدی - عجل الله تعالی فرجه الشریف - نیز کسانی حق حکومت و امامت بر امت را دارند که از سوی او به طور خاص یا به طور عام، برای احراز این مسؤولیت منصوب شده باشند.

مقام امامان ما بیشتر است یا پیامبران ما قبل؟

هر چند امامان معصوم(ع) حضور جسمانی انسان پس از انبیاء بوده است ولی در خصوص مقام وحقیقت آنان بر اساس روایات متعدده برتر از انبیاء گذشته است که نمونه هایی از آن تقدیم می شود: به سند معتبر از امام صادق(ع) به روایت رسول اکرم(ص) نقل شده است که: «...

یا علی من و تو و امامان از فرزندان تو سرور خلقند در دنیا و پادشاهند در آخرت».

(ترجمه حیاه القلوب، علامه مجلسی، اول، دارالاعتصام، 1417 ق، ص 118) که تعبیر سرور خلق و اطلاق و شمول آن انبیاء را نیز در بر می گیرد.

در عیون اخبار الرضا به سند معتبر از حضرت رضا(ع) روایت شده که حضرت رسول(ص) فرمودند: تو یا علی و فرزندان تو برگزیده های خدایند از خلقش (همان، ص 122) که در این مورد نیز اطلاق و شمول خلق، انبیاء گذشته را نیز در بر می گیرد.

از امام محمد باقر(ع) نقل شده است که: «خداوند متعال چهار ده هزار سال قبل از خلقت آدم، چهارده نور از نور عظمتش را خلق فرمود، پس آن چهارده نور ارواح ما بود [جابر می گوید] از امام دربارهء اسمای آن