دانلود مقاله سیری در آیات حجاب

حمد و سپاس بیکران خدای را که جهان را هستی بخشید و چرا عقل را در آدمی بر افروخت او را با سرمایه علم و فطرت امتیاز بخشید و استعدادهای نهتفته اش را با الهامات فطری و پیروی از ره آورد پیامبران الهی شکوفا ساخت.

حیاء را در نهاد او به ودیعت نهاد و لباس و پوشاک را در لابلای نعمتهایش به بشر ارزانی داشت.

اشتیاق درونی زن را به پوش در شرایع الهی محکم ساخت تا گوهر هستی زن در صدف پوشش صیانت گردد و جامعه از فروافتادن به گرداب فساد و تباهی نجات یابد.
با کمال تاسف در اوج شکوفایی علم و صنعت در جهان معاصر الهامات درونی زن لگمال هوسهای زودگذر و سود جوییهای اقتصادی گردید و قانون الهی حجاب نادیده گرفته شد و به نام آزادی فرهنگ خود آرایی و بی بند و باری ترویج گردید.

در نتیجه نظام خانواده از هم گسسته شد و التهابات روحی افزایش یافت و ماراض جسمی فزونی گرفت.

آری نهضت آزادی زنان اگر چه محدودیتهایی را در جهان غرب از زن برداشت ولی بدبختی‌های فراوانی را برای زن و جامعه بشریت به ارمغان آورد.

غم انگیزترین فاجعه آن است که به تدریج خودآرایی ‹ ارزش › شد و وسیله پیشرفت قلمداد گردید و حجاب ارتجاع نام گرفت و علامت عقب ماندگی معرفی شد و متاسفانه کشوهای اسلامی هم با روی باز از راه و رسم دشمن استقبال نمودند.

معیار پوشش مناسب از دیدگاه قرآن
قبل از آنکه به دیدگاه قرآن و سنت در این ارتباط بپردازیم شایسته است مقداری در ارتباط با واژه ‹ حجاب › در لغت و اصلاح بحث کنیم.

حجاب در لغت
‹ حجاب › واژه ای است عربی با معانی متعدد مانند پوشش، وسیله پوشیدن، حایل و ...

در کتاب لسان العرب درباره معانی آن چنین آمده است:
حجاب به معنای پوشش است زن محجوبه یعنی زنی که به وسیله ای پوشیده شده است.

هم چنین حجاب نامی است برای آنچه بدان خود را می‌پوشانند.

آنچه میان دو چیز حایل گردد نیز حجاب نامیده می‌شود.

جمع آن حُجُب است کلام خداوند متعال که می‌فرماید: ( و من بنینا و بنیک حجاب ...

) بدین معناست که میان ما و شما حاجز و فاصله ای در نحله و دین وجود دارد .

در زبان فارسی با توجه به اینکه این واژه عربی است معانی متفاوتی را برای آن نقل شده است.

در فرهنگ معین برای ‹ حجاب › معانی ذیل ارائه شده است :
‹ پرده، ستر، نقابی که زنان بدان خود را بپوشانند، روی بند، برقع، چادری که زنان سرتاپای خود را بدان بپوشانند›
از مجموع این کلمات می‌توان نتیجه گرفت که واژه ‹ حجاب › در لغت اغلب به معنای پرده و حایل استعمال شده است و پوشش زن را به اعتبار پشت پرده واقع شدن حجاب نامیده اند.
اما به طور مسلم امروز و به ویژه معنای مصطلح واژه حجاب به معنای پوشش مخصصو زنان به کار می‌رود و از معنای پرده منسلخ شده است.
از این رو در کلمات فقها و مفسرین ممتاخر و نویسنگدان معاصر به جای کلمه ستر یا پوشش زنان از واژه حجاب استفاده می‌شود.

از این رو در کلمات فقها و مفسرین ممتاخر و نویسنگدان معاصر به جای کلمه ستر یا پوشش زنان از واژه حجاب استفاده می‌شود.

پوشش در اسلام بی شک پوشش زن در برابر مردان بیگانه یی از ضروریات دین اسلام است که نمی تواند در باره آن تردیدی به خود راه داد.

همه ادیان الهی در پاسخ به ندای درونی فطرت پوشش را بر همه زنان واجب دانسته اند.

اسلام که آخرین و بالطبع کاملترین ادیان الهی است و برای همیشه و همه بشریت از طرف خداوند عالم نازل شده است لباس را هدیه الهی معرفی نموده و موجب پوشش زنان را باتعدیل و انتظام مناسبی به جامعه بشری ارزانی داشته است از انحرافات و یا افراط و تفریطهایی که پیرامون پوشش زنان وجود داشته است اجتناب نموده و در تشریع قانون حدی متناسب با غرایز انسانی را در نظر گرفته است.

در حجاب اسلامی سهل انگاری‌هایی مضر و سخت گیری‌هایی بی مورد وجود ندارد پوشش اسلامی آنگونه که غرب تبلیغ می‌کند به معنای حبس زن در خانه نیست و همچنین بمعنای پرده نشینی و عدم شرکت در مسائل اجتماعی، بلکه بدین معناست که زن در معاشرت خود با بیگانگان موی سر و اندام خویش را بپوشاند و به جلوه گری و خودنمایی نپردازد.

با توجه به غریزه آتشین جنسی در بشر دستورات اسلام تدابیری است در جهت تعدیل و رام کردن و هم چنین ارضای صحیح این غریزه، حرمت چشم چرانی که بین زن و مرد مشترک است و یا وجوب پوشش که مختص زنان است از همین حقیقت سر چشمه می‌گیرد.

از آنجا که میل به خود نمایی و خود آرایی مختص زنان است و در هیچ جای دنیا سابقه ندراد که مردان از لباس‌های بدن نما و آرایش‌های تحریک کننده استفاده کنند و ...

دستور پوشش نیز برای آنان مقرر شده است.

پوشش در آیات قرآن آیه اول: قُل المومنینَ یَغُضوُّ مِن اَبصارِهِم و یَحفظُو فروجَهُم ذلک ازکی لهُم اِن الله خبیرٌ بما یَصنَعُون وَ قُل للمومناتِ یَغضُضنَ مِن ابصارهِنَّ و یَحفظنَ فروجهُن و لایُبدینَ زینتهنُّ الا ما ظَهَرَ مِنها و لیضربنَ بِخُمُرِ‌هِنَ علی جیو بِهِنَّ وَ لا یُبدینَ زینتهُنَّ‌ الا لِبُعُو لَتِهُنَّ اوُ ابائِهِنَّ‌ او اباءِ بِعِولَتِهِنَّ او ابنائهِنَّ او ابنا بُعُولَتِهِنَّ او اِخوانِهِنَّ او بَنِی اخوانِهِنَّ او بنی اخواتِهِنَّ‌ او نسائِهِنَّ‌ او ما ملکلت ایمانُهنَّ‌ اوالتا بعینَ غَیر اولی الربه من الرجال اوالطفل الذین لَم یظهَروا عَلی عوراتِ النساءِ ولا بِاَرجُلِهِنَّ لِیُعلمَ ما یخفینَ مِن زینَتِهنَّ وَ تُوبوُا الی الله جَمیعاً ایها المومنون لَعَلَّکٌم تُفلِحون.

ترجمه : به مومنان بگو چشمهای خود را بپوشانند و فروج خود را حفظ کنند این برای آنها پاکیزه‌تر است خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است .

به زنان با ایمان بگو چشم‌های خود را « از نگاه کردن به هوس آلود » فرو گیرند و دامن خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است آشکار ننمایند و روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند «گردن و سینه با آن پوشانده شود » و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان و یا پسرانشان یا پدرانشان یا پدر شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران همسرشان یا برادرانشان و یا پسر برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان هم کیششان یا بردگان « کنیزانشان » یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند آنها هنگاه راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانی‌شان دانسته شود و همگی به سوی خدا بازگردید ای مومنان تا رستگار شوید.

شان نزول : در کتاب کافی در شان نزول نخستین آیه از آیات فوق از امام باقر(ع) چنین نقل شده است که جوانی از انصار در مسیر خود با زنی روبرو می‌شود و در آن روز زنان مقنه خود را پشت گوش‌ها قرار می‌دادند « و طبعاً گردن و مقداری از سینه نمایان می‌شد » چهره آن زن نظر آن جوان را جلب کرد و چشم آن را به او دوخت هنگامی که زن گذشت جوان همانگونه با چشمان خود او را بدرقه می‌کرد در حالی که راه خود را ادامه می‌داد تا وارد کوچه تنگی شد و باز همان طور پشت سر خود را نگاه می‌کرد ناگهان صورتش به دیواری خورد .

تیزی استخوان یا شیشه ای که در دیوار بود صورتش را شکافت هنگامی که زن گذشت جوان به خود آمد و دید خون از صورتش جاری است وبه لباس و سینه اش ریخته است « سخت ناراحت شد» با خود گفت به خدا سوگند من خدمت پیامبری می‌روم واین ماجرا را بازگویی می‌کنم هنگامی که چشم رسول خدا به او افتاد فرمود چه شده است « جوان ماجرا را نقل کرد در این هنگام جبرئیل نازل شد و آیه ذیل را آورد : « وَ‌قُل للمومنین یَغُضُّو مِن ابصارهِم» در آیه 31 خداوند به شرح وظایف زنلن در این زمینه می‌پردازد نخست به وظایفی که مشابه مردان دارند اشاره کرده و میگوید به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را فرو گیرند « از نگاه به نامحرم خودداری کنند » و دامام خود را حفظ کنند سپس به مسئله پوشش از ویژگی زنان است ضمن سه جمله اشاره فرموده است : 1-آنها نباید زینت خود را آشکار سازند جز آن مقدار که طبعتاً ظاهر است، وَ لا یُبدینَ زینَتَهُنَّ اِلّا ما ظهر منها ،‌در این که از زینتی که زنان باید آن را بپوشانند و هم چنین زینت آشکاری که در اظهار آن مجازند چیست.

در میان مفسران سخن بسیار است: « بعضی زینت پنهان را به معنی زینت گرفته اند زیرا آشکار کردن خود زینت مانند گوشواره، دستبند و بازوبند به تنهایی مانعی ندارد اگر ممنوعیت باشد مربوط به محل این زینتهاست یعنی گوشها و گردن دستها و بازوان.

بعضی دیگر آن را به معنی خود زینت آلات گرفته اند در حالیکه روی بدن قرار گرفته و طبیعی است که آشکار کردن چنین زینتی توام با آشکار کردن اندام است که زینت بر آن قرار دارد» این دو معنی در حقیقت برگشت به یک واقعیت دارند و نتیجه در هر دو یکسان است.

حق این است که ما آیه را بدون پیشداوری و طبق ظاهر آن تفسیر کنیم که ظاهر آن همان معنای دوم است بنابر این زنان حق ندارند زینتهایی که معمولاً پنهانی است آشکار سازند هر چند اندامشان نمایان نشود و به این ترتیب آشکار کردن لباس‌های زینتی مخصوصی را که در زیر لباس عادی یا چادر می‌پوشند مجاز نیست چرا که قرآن از ظاهر ساختن چنین زینتهایی نهی کرده است.

در روایات زیادی که از اهل بیت علیه السلام نقل شده است نیز همین معنی دیده می‌شود که زینت باطن را به قلاده ( گردنبد)، دملج ( بازوبند)، خلخال (‌پای برنجن همان زینتی که زنان عرب در مچ پا‌ها می‌کردند) تفسیر شده است.

2- دومین حکمی که در آیه بیان شده است این است که « آنها باید خمارهای خود را بر سینه بیافکنند وَلیَضربنَ بِخِمرِ هِنَّ جیوبهنَّ » خُمر جمع خِمر بر وزن حجاب، در اصل به معنای پوشش است ولی معمولاً به چیزی گفته می‌شود که زنان با آن سر خود را می‌پوشانند « روسری » جیوب جمع جیب بر وزن غیب ، به معنی یقه پیراهن است که از آن تعبیر به گریبان می‌شود و گاه به قسمت بالای سینه به تناسب مجاورت با آن نیز اتلاق می‌گردد.

از این جمله استفاده می‌شود که زنان قبل از نزول آیه دامنه روسری خود را به شانه‌ها یا پشت سر می‌افکندن به طوری که گردن و کمی از سینه آنها نمایان می‌شد قرآ» دستور می‌دهد روسری خود را به گریبان خود بفکنند تا هم گردن و هم قسمتی از سینه که بیرون است مستور بماند « از شان نزول به خوبی این معنی استفاده می‌شود».

3- در سومین حکم مواردی که زنان می‌توانند در آنجا خود را بر گیرند و زینت پنهان را آشکار نمایند بیان می‌کند که با این عبارت شرح می‌دهد «‌ وَلا یبدینَ زینَتِهُنَّ» نباید زینت خود را آشکار نمایند.

مگر برای دوازده گروه « که در ترجمه ذکر شد».

4- بالاخره چهارمین حکم را بیان می‌کند «‌ آنها به هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانشان دانسته شود»، «‌ صدای خلخال که دارند به گوش رسد وَلایَضربنَ با رجُلِهنَّ لِیعُلمَ ما یُخفینَ مِن زینَتهنَّ » " آنها در رعایت عفت و دوری از اموری که آتش شهوت را در دل مردان شعله ور می‌سازد و ممکن است منتهی به انحراف از جاده عفت شو آنچنان باید دقیق و سخت گیر باشند که حتی از رساندن صدای خلخالی که در پای دارند مردان بیگانه خودداری کنند و این گواه اسلام در این زمینه است." از این آیه استفاده می‌شود که پوشاندن صورت و دست‌ها از مچ برای زنان واجب نیست در وصرتی که منشا فساد و انحرافی نگردد وگرنه واجب است.

قرائتی که در آیه بر مطلب فوق دلالت دارد: الف)‌ استثناء زینت ظاهر در آیه فوق خواه به معنی محل زینت باشد یا خود زینت دلیل روشنی است بر این که پوشاندن صورت و کفین لازم نیست.

ب)‌ دستوری که در آیه دارد مبنی بر انداختن گوشه مقنعه به روی گریبان مفهومش این است که پوشانیدن تمام سر و گردن و سینه مراد است و سخنی از پوشانیدن صورت در آن نیست.

ج) روایات متعددی که در این زمینه در منابع اسلامی و کتب حدیث وارد دشه است شاهد گویایی بر این مدعاست و هر چند روایات معارضی نیز وجود دارد که در این حد از صراحت نیست و جمع میان آنها استجابت پوشاندن صورت کفین را می‌گوید یا حمل شود بر