پس از پیروزی ایران در عملیات خیبر در سال 1362، « بنیاد هریتیج آمریکا» طرحی را مبنی بر از بین بردن «اصل امید» به ریگان رئیس جمهور آن کشور ارائه کرد، این سیاست به منزله تشدید فشار به ایران و نا امید کردن از دست یابی به پیروزی در جنگ بود این سیاست بر چند اصل استوار بود که یکی از اصول آن اجرای عملیات استانچ با هدف جلوگیری از فروش سلاح به ایران بود این عملیات از پائیز 1983 به فرماندهی ویلیام اشنایدر دستیار امور خارجه آمریکا در مسائل امنیتی شروع شد، به این ترتیب که آمریکائیها با جمع آوری اطلاعات در مورد خرید سلاح و وسائل نظامی توسط ایران، از طریق دولت یا واسطهها و یا بازار سیاه، بلافاصله وارد عمل میشدند و به کشور فروشنده تذکر میدادند و یا بعضاً اقدام به دست گیری فروشنده و واسطه و یا خریدار می‌کردند این اقدام آمریکائیها چند نتیجه به دنبال داشت:
1.
مسیر دست یابی ایران به سلاح طولانیتر می‌شد.
2.
سلاحها با قیمت بالاتر خریداری میشدند، ضمن اینکه برخی از این وسائل از رده خارج بوده و فاقد کیفیت لازم بودند.
اجرای این عملیات محدودیتهای قانونی برای فروش سلاح به ایران که قبلاً در تمام دنیا به اجرا در آمده بود، فروشندگان بین المللی اسلحه را بیش از گذشته، به بازار خرید اسلحه از طرف عراق جذب نمود.
انجام عملیاتهای مکرر رزمندگان در طول سالهای نبرد با حداقل امکانات و سلاحها شکست این اصل را نشان داد و آمریکائیها نا امیدتر از گذشته در تدارک طرحهای دیگر افتادند.
عملیات والفجر مقدماتی؛ رویارویی با تمام تجربیات دشمن
عملیات «والفجر مقدماتی» با هدف تصرف پل «غزیله» و سپس پیشروی به سوی شهر «العماره» عراق طرح ریزی شده بود.
البته انجام عملیات محرم دسترسی به این مهم را آسان جلوه می‌داد.
دراین عملیات48 گردان از سپاه و16 گردان از ارتش به مصاف80 گردان از عراق رفتند.
در ساعت21 و30 دقیقه18 بهمن ماه1361 رمز عملیات از قرارگاه «خاتم‌الانبیا9)») به گوش رزمندگان مستقر در خطوط «فکه» رسید: «یاالله یا الله یا الله».
حمله از سه محور آغازشد و نیروها در تاریکی مطلق شب به منظور شکستن خطوط دفاعی دشمن پیش رفتند.
نکته قابل ملاحظه در این عملیات، موانع ایذایی، استحکامات، کانال‌های عمیق و متعدد و وجود میدانهای مین فراوان و گوناگون دشمن در دشت‌های رملی و خشک بود که عراق طی چند ماه کوشش آنها را فراهم آورده و چیده بود.
این عوامل سبب کندی حرکت یگانهای خودی شده و در نتیجه- با وجود شکسته شدن خط دشمن، نیروها به یکدیگر ملحق نشده و همان‌جا در عمق موانع و خطوط دشمن موضع گرفتند.
این موضوع با روشنایی سپیده دم مشکل را دو چندان کرد.
عراقیها هر آنچه از عملیات رمضان و حمله‌های مشابه درس گرفته بودند،- از جمله لایه‌های تو در تو و پیچیده دفاعی- در عملیات والفجر مقدماتی (فکه) به کار بستند.
از آنجا که انجام این حمله با روزهای دهه فجر سال1361 مقارن شده بود، پیش‌بینی می‌شد که در سرنوشت جنگ تاثیرگذار باشد، ولی چنین نشد و پسوند «مقدماتی» بر عملیات «والفجر» گذاشته شد.
در آستانه این عملیات «غلامحسین افشردی» معروف به «حسن باقری» فرمانده اطلاعات و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا و فرمانده نیروی زمینی سپاه و چند تن دیگر از جمله «مجید بقایی» فرمانده قرارگاه کربلا به شهادت رسیدند.
دراین عملیات48 گردان از سپاه و16 گردان از ارتش به مصاف80 گردان از عراق رفتند.
در ساعت21 و30 دقیقه18 بهمن ماه1361 رمز عملیات از قرارگاه «خاتم‌الانبیا9)») به گوش رزمندگان مستقر در خطوط «فکه» رسید: «یاالله یا الله یا الله».
از آنجا که انجام این حمله با روزهای دهه فجر سال1361 مقارن شده بود، پیش‌بینی می‌شد که در سرنوشت جنگ تاثیرگذار باشد، ولی چنین نشد و پسوند «مقدماتی» بر عملیات «والفجر» گذاشته شد.
در آستانه این عملیات «غلامحسین افشردی» معروف به «حسن باقری» فرمانده اطلاعات و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا و فرمانده نیروی زمینی سپاه و چند تن دیگر از جمله «مجید بقایی» فرمانده قرارگاه کربلا به شهادت رسیدند.
در این عملیات بیش از80 دستگاه تانک و نفربر،120 دستگاه خودرو و تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین،5 فروند هواپیما منهدم و4620 نفر از نیروهای دشمن کشته، زخمی و اسیر شدند.
نام عملیات: والفجر مقدماتی زمان اجرا: 11/18 /1361 تلفات دشمن:4620 (کشته، زخمی و اسیر) رمز عملیات: یا الله - یا الله - یا الله مکان اجرا: منطقه عمومی فکه ارگان‌های عمل‌کننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی اهداف عملیات: تصرف پل غزیله و پیشروی به سوی شهر العماره عراق عملیات والفجر 8 (فاو)؛ اوج حماسه رزمندگان سپاه اسلام با فتح خرمشهر، دشمن در صحنه رویارویی با رزمندگان اسلام به لاک دفاعی فرو رفت.
پیروزی‌هایی که پس از آن به دست‌آمد، برتری قدرت ایران را در جبهه‌های جنوب آشکار کرد.
این روند تا سال1364 یعنی شروع حمله ایران به شبه جزیره «فاو» ادامه داشت.
عملیات در اروند، پس از بررسی‌های لازم و استفاده از تجربیات و به کارگیری تدابیر مهم نظامی و اطلاعاتی انجام شد.
این تدابیر در سه بخش مهم یعنی آموزش، شناسایی و تدارک متمرکز می‌شد.
آموزش نیروهای ایرانی در یگانهای مختلف با روحیه‌های بالا ادامه پیدا کرد و تعدادی از گردانها آموزشهای تخصصی و ویژه دیدند.
به موازات آن شناسایی منطقه و بررسی همه عوامل دخیل در عملیات انجام پذیرفت.
این کار با حساسیت و وسواس از سوی فرماندهان دنبال می‌شد.
سعی بر آن بود که دشمن به هیچ وجه متوجه حرکات در منطقه نشود، چرا که این قطعه از جبهه برای عراق اهمیت ویژه داشت.
فاو زمینی است محصور در میان رودخانه اروند، خلیج فارس و خور عبدالله که از سمت خشکی به بصره منتهی می‌شود.
در شمال این منطقه رودخانه اروند و جزیره آبادان واقع شده و در فاصله90 کیلومتری شمال غربی آن، شهر صنعتی بصره قرار دارد.
همچنین در جنوب فاو خور عبدالله، خلیج فارس و در جنوب غربی بندر ام‌القصر قرار دارد.
گذشته از همه‌این موارد، دو دلیل عمده نزدیکی به بصره و گذرگاه اتصال به خلیج فارس کافی بود که عراق تدابیر شدید و امکانات وسیعی را در منطقه لحاظ کند.
نکته دیگر در شناسایی‌ها که قوای ایران می‌بایست بر آن اشراف و آگاهی کامل می‌یافتند، وجود عوارض طبیعی بود که از مهمترین آنها می‌توان به رودخانه خروشان اروند اشاره کرد.
رودخانه‌ای که با اتصال به آبهای آزاد، شرایطی استثنایی دارد و به لحاظ عمق و عرض نیز با رودخانه‌های دیگر متفاوت است و شاید یکی از دلایل غافلگیری دشمن همین بود که عراق تصور نمی‌کرد یگانهای رزمی ایران قادر به عبور از اروند باشند.
از ماه‌ها پیش یگانهای مهندسی و تدارکاتی مشغول آماده‌سازی منطقه و تأمین نیروها بودند، که از جمله می‌توان به احداث چند جاده در میان نخلستان‌ها و تدارک چندین اسکله یاد کرد.
سرانجام عملیات والفجر8 در ساعت22 و10 دقیقه روز بیستم بهمن ماه1364 آغاز شد.
نیروهایی که ماه‌ها منتظر چنین شبی بودند، با شنیدن رمز عملیات هجوم گسترده خود را آغاز کردند: «بسم الله الرحمن الرحیم.
لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم، و قاتلوهم حتی لاتکون فتنه.
یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا، یا فاطمه الزهرا»(سلام الله علیها).
با آغاز عملیات، لشکرها و تیپ‌های نیروی زمینی سپاه پاسداران با پشتیبانی آتش توپخانه ارتش مبادرت به شکست خط دشمن کردند.
با توجه به احتمالی که در هوشیاری دشمن مطرح بود، شکستن خط، پاکسازی و گرفتن سر پل مناسب نقش اساسی را در تضمین موقعیت عملیات داشت.
غواص‌ها می‌بایست معابر را برای نیروهای قایق‌سوار باز کنند تا آنها بتوانند از این معابر وارد ساحل دشمن شده و تا روشنایی صبح منطقه را جهت تثبیت و استحکام سر پل پاکسازی کنند.
در لحظه شکستن خط و درگیری با عراقیها، هوای مه آلود و نم نم باران غواصان را برای انجام بهتر عملیات یاری نمود.
عراقیها که غافلگیر شده بودند، بی‌هیچ مقاومتی پا به فرار گذاشتند.
یکی دو ساعت پس از درگیری، شنود بی‌سیم دشمن حکایت از اوضاع نابسامان و به هم ریخته خطوط دفاعی عراق داشت.
هر یک از فرماندهان عراقی نسبت به منطقه تحت‌الحفظ خود سلب مسوولیت نموده و یکسره از رده‌های بالای خود درخواست کمک می‌کردند.
روز نخست عملیات در شرایطی سپری گردید که دشمن به دلیل غافلگیری طولانی، نا آگاهی نسبت به اوضاع و ابری بودن آسمان، برای هر گونه عکس‌العمل زمینی و هوایی مهلتی نیافت، حتی از سرمایه‌گذاری جدی در خصوص نیروهای پیاده موجود و تجهیزات عاجز ماند.
رزمندگان ایرانی پس از تصرف کامل فاو در محورهای بصره، ام‌القصر و «البحار» به پیشروی ادامه دادند تا ارتش عراق را هر چه بیشتر از شهر فاو دور نگهدارند.
پیشروی رزمندگان زنگ خطر سقوط بصره را به صدا درآورد و عراق مجبور شد تا به هر قیمتی از پیشروی قوای ایران بکاهد.
در روزهای بعد درگیری‌های سختی بین طرفین روی داد، ولی این جنگ و گریزها در کنار خور عبدالله و منطقه‌ای به نام «کارخانه نمک» به اوج خود رسید.
اما عراق دیگر نتوانست به خطوط دفاعی سابق خود در منطقه برگردد و به شکست خود در شهر فاو اعتراف کرد.
حدود دو ماه منطقه زیر آتش سنگین و پاتک‌های سخت و بمبارانهای وحشتناک شیمیایی قرار داشت تا آنکه رفته رفته اوضاع آرام گرفت و خطوط پدافندی تثبیت شد.
در آن میان توپخانه نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با تلاش بی‌وقفه خود سعی داشت تا حد امکان از رزمندگان مستقر در خط، حمایت و پشتیبانی نماید.
در طی عملیات والفجر8 نزدیک به800 کیلومتر مربع از خاک عراق آزاد گردید و تلفات و خساراتی سنگین بر دشمن وارد آمد.
عراق در جریان عملیات نزدیک به 57000 تن کشته و زخمی و اسیر بر جای گذاشت که در میان کشته شدگان یک فرمانده لشکر و5 فرمانده تیپ و در میان اسیران چندین سرهنگ ستاد، سرهنگ دوم، سرگرد و افسر جزء، خلبان هواپیما و چرخبال و چندین درجه دار وجود داشت.
در مجموع10 تیپ پیاده، کماندویی و نیروی مخصوص و2 تیپ زرهی،4 گردان ضد هوایی،10 گردان جیش الشعبی و5 گردان توپخانه دشمن100 درصد منهدم گردید.
همچنین در جریان عملیات والفجر 8 (فاو) تعداد71 فروند از هواپیماهای دشمن،11 فروند چرخبال و54 دستگاه تانک و نفربر،500 دستگاه خودرو نظامی، 20 عراده توپ صحرایی،55 عراده توپ ضدهوایی،5 فروند ناوچه جنگی،5 دستگاه مهندسی و دهها فروند قایق منهدم،140 دستگاه تانک و نفربر،250 دستگاه خودرو، 20 عراده توپ صحرایی،120 عراده توپ ضد هوایی و3 دستگاه رادار موشک و دستگاه مهندسی ازمیان تجهیزات ارتش عراق به غنیمت رزمندگان ایران درآمد.
در فرآیند74 روز نبرد گسترده که صحنه واقعی رویارویی نیروی نظامی و ماشین جنگی حزب بعث عراق با توان رزمندگان قوای ایرانی بود، ایران بر سواحل شمالی خور عبدالله و شبه جزیره فاو (شهر فاطمیه) مسلط و راه ورود عراق به خلیج فارس مسدود شد.
طراحی این عملیات ابتدا در سال1361 از سوی سردار شهید حسن باقری پس از شناسایی منطقه اروند و فاو آغاز و در سال64 تکمیل و اجرا گردید.
در این عملیات جانشین زرهی قرارگاه خاتم الانبیا، سردار رضا امانی و مسوول لجستیک قرارگاه خاتم و سردار محمد اثری‌نژاد و شهید رضا چراغی فرمانده لشکر 27 حضرت محمد رسول الله(9) به شهادت رسیدند.
نام عملیات: والفجر8 زمان اجرا: 11/20 /1364 مدت اجرا: 74 روز تلفات دشمن (کشته، زخمی و اسیر): 57000 رمز عملیات: یا فاطمه الزهرا(سلام الله علیها) مکان اجرا: منطقه عملیاتی اروند - جزیره فاو عراق - جنوبی‌ترین محور جنگ ارگان‌های عمل‌کننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اهداف عملیات: در هم شکستن ماشین جنگی عراق، فتح شهر مهم فاو، قطع ارتباط دریایی عراق با خلیج فارس و تهدید شهر بصره عراق نگاهی به موفقیت‌های رزرمندگان اسلام در عملیات والفجر اگر عراق را سرزمینی مثلثی شکل فرض نماییم، فاو در منتهی‌الیه ضلع شرقی آن چسبیده به خلیج‌فارس قرار دارد.
مهمترین شهر عراق نزدیک به فاو، بصره می‌باشد.
ضمن آنکه شهرهای ابوالحسیب، زیبر، صفوان و ام‌القصر همگی در این منطقه واقع شده‌اند.
وجود شهرهای ایرانی آبادان، خرمشهر و محدوده شلمچه و اروندرود نیز در این منطقه بیش از پیش بر اهمیت آن افزوده است.
کشور کویت نیز کمترین فاصله با این منطقه حساس را دارد.
همچنین نزدیکی به جزیره بونیان، هورعبدالله و پایانه‌های نفتی الامیه و الوکر واقع در خلیج‌فارس بر اهمیت و حساسیت آن افزوده است.
عارضه مهم این منطقه رودخانه خروشان اروند است که از تلاقی دو رودخانه دجله و فرات سرچشمه گرفته و در عرض 400 – 1600 متر متغیر بوده و از جزر و مدهای بسیار شدیدی برخوردار است.
ساحل شرقی اروندرود در دهانه خلیج‌فارس مکان آرایش و مبداء حرکت رزمندگان اسلام جهت انجام عملیات و تحقق فتحی دیگر است.
نام عملیات والفجر 8، محل عملیات منطقه فاو.
اهداف عملیات: قطع ید دشمن از دریا و تامین امنیت راه‌های دریایی خلیج‌فارس و دور نمودن آتش دشمن از شهرهای مرزی جمهوری اسلامی ایران، تسخیر پایگاه‌های موشکی و تاسیسات مخابراتی رژیم صهیونیستی بغداد، قطع شریان صدور نفت از طریق اسکله‌های الامیه و الوکر، وارد کردن ضربه اقتصادی و نظامی بر دشمن و در نهایت شکست رویای پوچ ضربه‌ناپذیری او در این منطقه همراه با نمایش قدرت و توان رزمی ظفرمندان لشکر اسلام.
در