دانلود مقاله معارف اسلامی

جهان بینی: نوع برداشت و طرز تفکری که یک مکتب درباره جهان هستی عرضه میدارد و زیر ساخت و تکیه گاه فکری آن مکتب بشمار میرود را جهان بینی گویند
حکمت:1-حکمت علمی ( دریافت خط مشی زندگی آنچنانچه باید باشد) 2- حکمت نظری(دریافت هستی آنچنانچه هست
جهان بینی: به معنی جهان شناسی است
بیشتر حیوانات جهان احساس دارند
جهان بینی: 1-تجربی 2- فلسفی 3- دینی
علوم تجربی مکتبی بر دو چیز است 1- فرضیه 2- آزمون
بزرگترین مزیت کشفیات علوم تجربی اینست که که دقیق – جزئی و مشخص باشد
علوم تجربی در تعقیب علتها و سببها و یا در تعقیب معلومها و اثر عملا تا حد معینی پیش میرود و بعد به نمیدانم میرسد
جهان بینی تجربی جز شناسی است نه کل شناسی
چهره جهان روز بروز تغییر میکند چون بر فرضیه و آزمون میتنی است نه بر اصول بدیهی اولی عقلی
جهان بینی تجربی یک جهان بینی متزلزل است چون بر فرضیه آزمون وخطا استوارشده و از پاسخگویی به مسائل عاجز میباشد
ایدئولوژی نیازمند نوعی جهان بینی است که:
اول به مسائل اساسی جهان شناسی که به کل جهان مربوط میشود پاسخ میدهد نه به اجزایی خاص
2- ثانیاً یک شناسایی پایدار و قابل اعتماد و جاودانه بدهد نه یک شناسایی موقت و زودگذر.
3- آنچه ارائه می‌دهد ارزش نظری و واقعیت‌نمایی داشته باشد نه حرفاً عملی و فنی.

• جهان‌بینی فلسفی:
دقت جهان‌بینی تجربی را ندارد در عوض به سلسله اصول متکی می‌باشد و آن اصول اولاً بدیهی و برای ذهن غیرقابل انکارند و با روش برهان و استدلال پیش می‌روند و ثانیاً عام و دربرگیرنده‌اند و به اصطلاح فلسفه ار احکام موجودند.

طبعاً از نوعی جرم برخوردار است و آن تزلزل و بی‌ثباتی جهان‌بینی تجربی در فلسفی دیده نمی‌شود و هم محدودیت جهان‌بینی عقلائی و فلسفی است.
جهان‌بینی مطلوب و عالی آن جهان‌بینی است که:1- نخست قابل اثبات باشد 2-به حیات و زندگی معنا بدهد 3- آرمانورز و شوق‌انگیز و آرزو پرور باشد 5- قدرت تقدس بخشیدن به هدفهای انسانی و اجتماعی را داشته باشد 6- تعهد‌آور و مسئولیت ساز باشد
جهان‌بینی مطلوب و عالی آن جهان‌بینی است که:1- نخست قابل اثبات باشد 2-به حیات و زندگی معنا بدهد 3- آرمانورز و شوق‌انگیز و آرزو پرور باشد 5- قدرت تقدس بخشیدن به هدفهای انسانی و اجتماعی را داشته باشد 6- تعهد‌آور و مسئولیت ساز باشد جهان‌بینی توحیدی: یعنی درک اینکه جهان از یک مشیت طلبی حکیمانه پدید آمده است و نظام هستی بر اساس خیر وجود و رحمت و رسانیدن موجودات به کمالات شایسته آنها استوار است.

جهان‌بینی توحیدی جهانی یک‌قطبی و تک‌‚حوری است جهان با یک سلسله نظامات قطعی که سن الهیه نامیده می‌شود اداره می‌شود.

جهان‌بینی توحیدی با نیروی منطق و علم و استدلال حمایت می‌شود.

جهان‌بینی توحیدی به حیات زندگی، معنی و روح و هدف می‌دهد جهان‌بینی توحیدی تنها جهان‌بینی است که در آن تعهد و مسئولیت افراد در برابر یکدیگر مفهوم و معنی پیدا می‌کند.

جهان‌بینی اسلامی: جهان بینی اسلامی چهان بینی توحیدی است، توحید در اسلام به خالصترین شکل و پاکترین طرز بیان شده است.

از نظر جهان بینی توحیدی اسلامی،‌جهان یک آفریده است و با عنایت به مشیت الهی نگهداری می شود.

اگر لحظه ای عنایت الهی از جهان گرفته شود نیست و نابود می شود.

تعریف علت: می‌توان گفت که علت چیزی است که از وجود آن، وجود چیز دیگیری بنام معلول پدید می‌آید پیدایش پدیدیه از دو فرض زیر بیرون نیست.

1 – از روی اتفاق پدید آمده است.

2 – اثری است از وجود دیگری که این پدیده به آن وابسته است.

رابطه علیت رابطه ای است وجودی، عینی و خارجی، نه ذهنی پس هر گاه علت تامه یعنی علتی که همه شرایط پیدایش و کمالات معلول را به یگانه ای واجد است.

در خارج از ذهن تحقق باید معلول ضرورتاً تحقق می یابد.

اصل علیت یک اصل عقلی است که از حقایق عینی نشات گرفته است.

اقسام علت: 1- علت تام و ناقص 2- بسیط و مرکب3- حقیقی و غیر حقیقی 4- قزیب و بعید 5- داخلی و خارجی رابطه علت و معلول: 1- رابطه ضرورت میان علت و معلول 2- رابطه سخنیت 3- استحاله بقای معمول بدون علت تامه ممکن‌الوجود: موجودی که وجودش از دیگری وابسته غیر باشد ممکن‌الوجود است.

وجوب: عبارت است از استقلال در وجود قیام به خویشتن و وابسته نبودن به دیگری واجب‌الوجودی است مستقل قائم به ذات و بی نیاز از غیر اثبات وجود خدا: از راه برهان امکان وجوب به اثبات وجود خداوند می‌نوان پرداخت من با گوش می‌شنوم با چشم می‌بینم و لمس می‌کنم همه اینها علم حصولی است هم‌اکنون به دیگران اخساس محبت دارم نسبت به خودم آگاهی دارم هم اکنون به نصف خودم علم دارم علم حضوری در حالتی که علت پدیده را ممکن‌الوجود بنیگاریم.

دو فرض قابل تصویر است یکی دور و تسلس و وجود واجب‌الوجود اثبات نمی‌شود مگر مثل ابن سینا ثابت کنیم دور و تسلسل هر دو باطل هستند و سلسله ممکنات سرانجام بالضروره باید بوجودی مستقل و قائم به ذات و خلاصه واجب‌الوجود منتهی می‌شود و ممکن است به ذات‌الوجود نرسد.

دور که با اسلال دوگونه است 1- ( دور مضمر و دور با واسطه ) 2- دور مفترخ ( دور بدون واسطه ) از آنچه گذشت در مییابیم: الف - با علم حضوری و حصولی درنگ میکنیم ممکن الوجود یا پدیده وحود دارد.

ب - هر ممکنی ضرورتا نیازمند و واسطه به علتی است.

ج - سلسه این ممکنات با علت ها سرانجام به علت العلل یا واجب الوجود میرسد به عقیده ما پیروان صدر المتالهین حرکت در جوهر، وجود و تحقق دارد زیرا وجو اهعراض برابر تابع جوهر است و چون عرض را که تابع است میبینیم که تغییر و حرکت دارد باید بپذیریم جوهر که متبوع و تکیه گاه وجودی عرض است خرکت دارد که علت حرکت عرض شده است.

نتایج حرکت جوهری: 1- اثبات ذات قیوم خداوند.

2- غایت حرکت ( معاد ) 3- زمان، بعد چهارم ماده.

4- قیامت مسئله ای متحصر به کره زمین و انسانها نیست بلکه امری است کیهانی و در سطح تمام کائنات مادی حرکت جوهری اختصاص به عالم ماده دارد زیرا حرکت از خواص و اعراض ماده است و در آنجا که ماده‌ای نباشد حرکتی هم وجود ندارد بنابراین در موجودات غیر مادی یعنی مجردات حرکت و یا حرکت جوهری ندارد.

پس اگر حرکت در ذات و جوهر جسم باشد و زمان هم از حرکت پدید میآید ماده سه بعد پهنا، درازا، دارد و بعد دبگر آن زمان است.

برهان نظم: برهان نظم دو مقدمه دارد: 1-جنبه حسی و تجربی 2-صد در صد عقلی ویژگیهای برهان نظم: 1-برهان نظم از یک نظرپایه حسی دارد و از نظر دیگر به شکل ریاضی میتوان ثابت کرد.2-برهان نظم نیاز به اثبات در سراسر جهان ندارد.

3-برهان نظم یک برهان پویا است هرکشف تازه دلیلی بر اثبات خداست.3-برهان نظم پیوند و عشق عمیقی میان خالق و مخلوق ایجاد میکند.4- قرآن کریم بیش از هر چیز به برهان نظم تکیه دارد و بویژه در توحید ربوی.

تکیه برهان نظم بر این است که: آفریدگار جهان یک مبدا بزرگ علم و قدرت است.

برخلاف مادیون که جهان را زاییده بیشعور میدانند.

تعریف نظم: نظم یعنی گردآوردن اجزای متفاوت با کیفیت و کمیت.یژهای در یک کجموعه به طوریکه همکاری و هماهنگی آنها یک هدف معینی را تامین کند.

عنصر اصلی نظم: 1-برنامه ریزی دقیق 2-سازماندهی حساب شده 3-داشتن هدف تصادف نقطه مقابل نظم است.

کسانی که منکر نظم در جهان هستند معمولاً به تصادف اعتقاد دارند.

تصادف گاه انکار علت فاعلی است گاه انکار علت غایی ( هدف ) است.

ممکن نیست تمام شرایط و لوازمی که برای ظهور و ادامه حیات ضروری است بر حسب تصادف و اتفاق در زمان واحد بر روی سیاره‌ای فراهم شود.

سوم: شخصاَ انسان شکاکی بوده و لا ادرکی ( نمیدانم ) بوده و هرگز خدا را انکار نمیکند.

خلاصه ایرادهای سوم: برهان نظم دارای شرایط یک برهان تجربی نیست زیرا در مورد غیر جهان آزمایش نشده.

نظم جهان از یک علت درونی ( نظم ذاتی ماده است از کجا معلوم نظام موجود یک نظام اکمل است.

ما چه میدانیم که خدا بارها جهان را ساخته تا آفرینش این است.

این برهان بر فرض اثبات کند وجود ناظم و خالق را نمیتواند اثبات کند صفات کمالین را.

حوادث تاگوار مثل طوفان و زلزله تضاد با نظم جهان دارد.

این برهان نظم به همین اندازه اثبات میکند که طبیعت ماورایی دارد.......

آن ماورا است حقیقت این است که کشف هوش و عقل از روی آثار و اعمال یک انسان نه از برهان تجربی است نه از طریق تمثیل منطقی بلکه نوعی برهان عقلی است.

احتمال نظم ذاتی که میوم گفته با اندازه نظم تصادفی است , نا معقول میباشد.

چند نکته در رابطه در رابطه با آفات و شرور.

بینش محدود و قضاوت نسبی ( مثل سیل میآید و ما فقط خود را میبینیم.)2- مصائب , سازنده روح انسان است.

3-هشدارها ( جهت پایان دادن به غرور و غفلت است ) 4-عاملی برای بازگشت.

5-فراز و نشیب به جهان روح میدهد.

6-بلاهای خود ساخته ( مثل ظلم انسان بر انسانهای دیگر فطرت در فطرت و سرشت انسان خداشناسی است.2- فطرت در انسان به منزله غریزه در حیوان میباشد.3- خداشناسی و خدا گرایی هر دو فطری است.

گرایشهای غیر اکتسابی یا غیر فطری:1-حقیقت جویی 2-تمایل به زیبایی 3-گرایش به فضادل انسانی و کارهای خیر 4-گرایش به کمال مطلق.

در انسان نوعی شناخت و معرفت بی واسطه وجود دارد که از طریق حواس بدست نیامده است.

این قسم معرفت را معرفت حضوری و یا شهودی نامند در برابر معرفت حصولی.

اسلام: دین اسلام از آن جهت اسلام نامیده میشود که متضمن تسلیم محض در برابر حکم خدا و فرمان و ارده خداوند است.

هر علاقه فطری در عین فطری بودن احتیاج به توجه به تنبیه دارد.

بود یا نبود مذکرات الهی اعیینی اموری که بشر را به خدا و خالق توجه دهد در افزایش و کاهش این علاقه مؤثر است.

صفات خداوند.

ثبوتی ( صفات ذات (قدرت علم و هرگونه کمال ) , صفات فعل ( مثل عدالت )) سلبی ( خدا مبرا است از هرگونه عیب و......

) صفات ذات: صفاتی است که فرد ذات به تنهایی و یا صرف نظر از مخلوق آنها را دارد صفات فعل: به لحاظ واسطه و نسبتی که میان خداوند و مخلوق دارد برقرار است و هرگاه مخلوق دگرگون شود آن صفات هم نسبت به آن تغییر میکند مثل صفات رازقیت خداوند.

بنابراین قادر به فعل کسی است که:1-خواست و اراده داشته باشد.

2-دامنه قدرتش فعل و ؟

3-فقط یکی از دو کفه مادی فعل و ترک را سنگین میکند.

هر قادری واجب الوجود ثابت شد که سلسله ممکنات به عله العلل میرسد.

محال : 1 - ذاتی متضمن تضاد و تناقض است مثل 5 = 2 + 2 2– عادی محال ذاتی متعلق به قدرت خداوند نیست و محال عادی قدرت خداوند بر آن تعلق می گیرد علم: بر اساس دو برهان قیام ممکنات به واجب الوجود و برهان نظم، خداوند بر همه چیز عالم است.

علم خداوند: علم حضوری است نه حصولی خداوند فاعل مختار است و خداوند عله‌العلل است.

توحید: اعتقاد به یگانگی خدا توحید نامیده می شود.

شرک: تنها گناه غیر قابل آموزش شرک به خدا است.

دلایل اثبات توحید 1-برهان وحدت و هماهنگی 2-برهان قانع: توارد دو علت که دو علت تامه باشند بر علول محال است.

3- برهان ترکیب: در صورت تعدد واجب الوجود باید هر کدام مقضی داشتند پس مرکب می شوند و این سازگار نیست.

4-برهان صرف الوجود: واجب الوجود خلق است و نا محدود از تمام جهات.

5- برهان هدایت و فیض تشریعی:‌خدا منبع فیض است و یا فیض تشریعی انسان را به کمال می‌رساند.

مراتب و درجات توحید: 1-توحید ذاتی 2- توحید صفاتی توحید نظری 3- توحید افعالی 4- توحید در عبادت توحید عملی توحید ذاتی: یعنی شناخت ذات حق به وحدت و بگانگی اولی است.

توحید ذاتی دویی بردار و تعدد پذیر نیست.

توحید صفاتی: مرکب و شناسایی خداوند بعنوان ذاتی که با هر کدام از صفاتش متحد و عین هم است توحید ذاتی یعنی نفی ثانی شدن و نفی مثل و مانند داشتن و توحید صفاتی بمعنی نفی هر گونه کثرت و ترکیب از خود ذات است.

توحید افعالی: یعنی درک و شناخت اینکه جهان با همه نظام و علل معلولات و اسباب و مسببات فعل خدا و کار او ناشی از اراده اوست توحید در عبادت: توحید عملی و از نوع بودن و شدن است.

و رسیدن به کمال و یگانه شدن است.

روشن ترین مراتب توحید عملی یا توحید در عبادت انجام مراسم تقدیس و تنزیه است و تنها خدا را مطاع و قبله روج جهت حرکت دایره آن قرار دادن و هر مطاع و جهت و قبله و ایده آل را طرد کردن.

متکلین اسلامی عدلیه (شیعه و معتزله) 2-اشاعره عدلیه می گویند: عدل خود حقیقتی است در مقابل ظلم و پروردگار به حکم اینکه حکیم و عادل است کارهای خود را با