دانلود تحقیق توصیه های تبلیغی قرآن

بسم الله الرحمن الرحیم



چکیده

این مقاله به بررسی برخی از سفارش های خداوند در قرآن کریم به نبی اکرم (ص) می باشد و در سه بخش توصیه های فردی، خانوادگی، اجتماعی می باشد و در پایان راهکارهایی را برای همه ی مبلغان که در این زمان این وظیفه را به عهده گرفته اند آورده شده است.
منابع مورد استفاده در این تحقیق قرآن به عنوان سرلوحه و منبع اصلی و بعد متون اسلامی و تالیفات اندیشمندان شیعی است.
روش تحقیق ترکیبی، بنیادی، توصیفی و تحلیلی می باشد.
کلید واژه ها: پیامبر(ص) (نبی)، قرآن، تبلیغ، توصیه

مقدمه
(قد جاء کم من الله نور و کتاب مبین)
«مائده آیه 15»
نور معنوی (قرآن، پیامبر، اسلام) مربی دل و جان و موجب تکامل انسان است و آدمی در سایه ی این انوار الهی، که همگی از نور نامتناهی پروردگار سرچشمه می گیرند، به آخرین حد تکامل علمی و عملی می رسد.

نور حق پیوسته فروزان و روشنگر قلوب و ارواح بوده است و چنان نفوذ می کند که سرشت های پاک را در اندک زمانی تسخیر کرده و دامنه ی نفوذ خود را به دورترین نقاط گیتی می رساند.

نور الهی ابتدا توسط پیامبر اسلام (ص) دریافت شد و سپس به امامان بعد از ایشان منتقل شده است و گسترش آن در این عصر به عهده ی مبلغان دینی می باشد.
پس بر همه ی مبلغان گرامی لازم است در این راه تلاش کرده و به مقدار ظرفیت خود از این نور الهی بهره برداری کرده و با الگوپذیری از پیامبر (ص) و تعالیم قرآن نور حق را به قلوب آماده ی پذیرش منتقل کنند.
قرآن کریم، روشهای تبلیغی را در قالب توصیه هایی به پیامبر اکرم(ص) بیان کرده، که می تواند برای همگان خصوصاً مبلغان دینی راه گشا باشد.
در این مقاله به طور مختصر به این سفارشات تربیتی، در سه بخش توصیه های فردی، خانوادگی، اجتماعی پرداخته خواهد شد؛ امید است که مورد قبول حضرتش قرار گیرد.

الف- توصیه های فردی
تزکیه نفس که باعث نورانیت دل و روشنائی جان است از اهمّ وظایف پیامبر بزرگ اسلام (ص) بود، که آن حضرت در این زمینه تا مرز جان اقدام به پیاده نمودن آن وظیفه و مسئولیت کرد.

با استفاده از رهنمودهای قرآن مجید مراحل تربیت فردی را بیان می کنیم.
1.

اخلاص
ابتدای هر کاری انسان باید نیت خود را خالص کند تا بتواند در آن هدف موفق و پیروز شود قرآن کریم در سوره مبارکه اخلاص این مسئله را یادآور می شود که ای پیامبر (ص)
ِبسمِ اللهِ الرَّحمن الرحیم قل هو الله الصمد (1) الله الصمد (2) لم یلد و لم یولد (3) و لم یکن له کفوا احد (4)
بگو خدا یکتاست ،‌ خداوند بی نیاز است ، نه زاده شده و نه زاییده برای او هیچ همتایی
نمی باشد.
2.

شروع کار با نام خدا
خداوند در نخستین آیات وحی به پیامبر خود (ص) توصیه می کند که {إقرأ باسمِ ربک الذی خلق} با نام پروردگارت خواندن را آغاز کن که این کلام تو پشتوانه ای الهی یافته و تاثیر مثبتی بر مردم خواهد داشت.
3.

قیام به خودسازی
در سوره های مزّمل و مدّثر به پیامبر (ص) توصیه می کند که
: } ای جامه به خود پیچیده به پا خیز{
دوران قیام و خودسازی و آمادگی برای انجام رسالتی عظیم است.

رسالتی که توام با حقیقت است و بودن تو بر صراط مستقیم.

4.

شب زنده داری شب به دور از غوغای زندگی و در پرتو مقداری خواب حالت نشاط و توجه خاصی را به تو می دهد که بی نظیر است و موجب صفای روح و حیات قلب و تقویت اراده و تکمیل اخلاص می شود؛( پس ای پیامبر شب را جز مقدار کمی به پاخیز «قُمِ اللَّیل اِلّا قَلیلا» نیمه شب بیا که جهان پر ستاره است اشکی بریز و دامن خود پر ستاره کن آرامش دل و صحرا و کوه ها در پرتو مه شب ها نظاره کن اندر سحر اشاره ی معشوق رسد در هر اشاره ای که رسد صد اشاره کن 5.

تلاوت قرآن خداوند به پیامبر اعظم (ص) توصیه می کند که قرآن را سرلوحه ی کار خود قرار بدهد و برنامه اش را با آن تنظیم کند؛ چرا که درسهای لازم را در این زمینه در بردارد و بهترین وسیله ی تقویت ایمان، استقامت، تقوی و پرورش نفس است و این همه با دقت و تامل در مفاهیم آیات و اندیشه در نتایج آن است.

و رتل القرآن ترتیلا قرآن را تلاوت کن زیرا این قرآن خواندن می تواند به سرعت رشد و نمو معنوی و شهامت اخلاقی و تقوا و پرهیزگاری تو کمک کند.

6.

پناه بردن به خدا با وجود خطرات و مشکلاتی که بر سر راه تو قرار دارد از شرور درونی و بیرونی به خداوند پناه ببر خصوصاً هنگامی که می خواهی قرآن بخوانی باید این ذکر را تبدیل به فکر کنی تا مقدمه ی تحقق حالتی در نفس و جان تو گردد.

فَاِذا قَرَأتَ القُرآن فَاستَعِذ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَجیم پس هنگامی که قرآن می خوانی از شرّ شیطان رانده شده به خداوند پناه ببر.

که اگر چنین کنی حجابهایی که مانع فهم و درک صحیح آیات می باشد برداشته می شود و حقایق قرآن بر تو مکشوف می گردد.

جمال یار ندارد حجاب و پرده ولی غباره ره بنشان تا نظر توانی کرد تا نفس مبّرا از نواهی نشود دل آیینه ی نور الهی نشود!

7.

خواندن نماز شب و مِن اللیل فتهجد به نافله لک عَسی اَن یَبعَثَکَ رَبَّکَ مَقاماً مَحموداًً و پاسی از شب را (از خواب برخیز) و نافله (به جای آور) امید است پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد.

خداوند (تبارک و تعالی) نماز شب را به عنوان یک وظیفه ی اضافی (علاوه بر نمازهای فریضه) بر حضرت محمد (ص) واجب نمود، تا در سایه ی نتیجه ی این برنامه ی روحانی و صفابخش به مقام محمود و برجسته ای برسد که ستایش همگان را از اولین و آخرین متوجه او کند.

8.

تعیین هدف همه دستوراتی که ذکر شد (از جمله شب زنده داری، خواندن قرآن و نماز شب و ...) به این خاطر می باشد که پیامبر فرصت فکر کردن درباره ی هدف خود داشته باشد زیرا قرآن کریم می فرماید: اِنّا سَنُلقِی عَلَیکَ قَولاً ثَقِیلاًً ما به زودی قول سنگینی را بر تو القاء خواهیم کرد.

و این سنگینی از جهات مختلف می باشد؛ سنگین از نظر محتوا، و مفهوم آیات!

و بیان مسئولیتها.

سنگین از نظر تحمل آن بر قلوب و دلها سنگین از نظر تبلیغ، و مشکلات راه دعوت!

و برنامه ریزی و اجرای کامل آن!

، تا آنجا که قرآن در آیه 21 سوه حشر می فرماید: اگر این قرآن را برکوهها نازل می کردیم آن را خاشع و از هم شکافته می دیدی!

بعد از تعیین هدف و مشخص شدن سنگینی بار مسئولیت، پیامبر(ص) باید خود را با شرح صدر آماده کند.

سعه ی صدر زمینه ساز برنامه های سنگین رسالت است؛ به این علت که می خواهد مردم را به توحید و مبارزه با فساد و شرک و خرافات دعوت کند خداوند تبارک و تعالی در سوره انشراح می فرماید: اَلَم نَشرَح لَکَ صَدرَکَ، وَ وَضَعنا عَنکَ وِزرَکَ، أَلَّذِی أَنقضَ َظهرَکَ 9.

داشتن صداقت در هر کار خط اصلی در همه ی کارها، در آ‌غاز و انجام همه چیز راستی و صداقت و درستی و امانت باشد.

وَ قُل رَبِّ أَدخِلنِی مُدخَلَ صِدقٍ وَ اَخرِجنِی مُخرَجَ صِدق بگو: پروردگارا، مرا با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج کن.

10.

تسبیح و استغفار تسبیح یعنی منزه شمردن پروردگار از هرگونه عیب و نقص و استغفار یعنی اینکه در برابر نقصان ها و تقصیرهای بندگان طلب مغفرت کردن از دیگر وظایف پیامبر(ص) است.

فَسَبِّح بِحَمدِ رَبِّکَ و استغفره ب- توصیه های خانوادگی و انذر عشیرتک الاقربین و خویشاوندان نزدیکت را انذار کن.

وقتی این آیه نازل شد، پیامبر خدا، قریش را دعوت کرد و آنان جمع شدند.

سپس رو به همه، یک به یک (با ذکر نام اجدادشان) تذکر داد که: خودتان را از آتش، نجات دهید؛ چرا که من از جانب خداوند، هیچ چیز را برای شما تضمین نمی کنم، جز این که شما حق خویشاوندی دارید که من، بدان با شما در دنیا ارتباط دارم (و به کار آخرت نمی آید) دعوت خویشاوندان می بایست پیش از دعوت عمومی صورت پذیرد؛ و در حقیقت این اقدام رسول خدا(ص) بهترین وسیله ی تثبیت پایه های دعوت در مرحله حساس و خطرناک بعدی می باشد.

براساس آیه 6 سوره تحریم که می فرماید:( قُو اَنفُسَکُم وَ اَهلِیکُم نَاراً.) نبی اکرم (ص)بعد از خودسازی باید به تربیت خانواده خود بپردازد.

الکافی- به نقل از ابوبصیر: از امام صادق(ع) درباره ی این سخن خداوند : خودتان و خانواده تان را از آتش نگه دارید.

پرسیدم که : چگونه آنان را نگه دارم؟

فرمود: به آنچه خداوند امر کرده،‌ آنان را امر کن و از آنچه خداوند نهی کرده، نهی کن.

اگر از تو فرمان بردند، تو آنان را نگه داشته ای و اگر نافرمانی کردند، تو آنچه برعهده ات بود، انجام داده ای.

حال توصیه های قرآن در مورد خانواده پیامبر اکرم(ص) را مورد بررسی قرار می دهیم.

1.

مهربانی نسبت به خانواده سوره آل عمران آیه 159 فرموده: فَبِما رَحمهٍ مِنَ اللهِ لِنتَ لَهُم.

به خاطر رحمت خداوند تو با آنها مهربان شدی.

که این محبت و مهربانی از اصول اخلاقی رسول خدا فرمود که در برخوردهای حضرت نمودار می شد.

دایره ی رحم و عطوفت آن بزرگوار به قدری گسترده بود که همگان را شامل می شد.

از نزدیکترین فرد خانه و خانواده اش گرفته تا اصحاب و یاران باوفایش و نیز کودکان و یتیمان و حتی گناهکاران و گمراهان و اسیران دشمن زیر چتر رحمت او قرار می گرفتند.

هرگاه محیط خانواده سرشار از صفا و صمیمیت و محبت و مهربانی باشد استحکام آن بیشتر شده و کانون رشد نسلی برومند و با فضیلت می گردد.

2.

تذکر وظیفه ی اصلی پیامبر(ص) تذکر و انذار است که این انذار را باید اول از خانواده شروع کند.

فذکر انما انت مذکر،لست علیهم بمصطر پس تذکر ده که تو فقط تذکر دهنده ای، تو بر آنان سطره و تسلط نداری اکنون به مواردی که پیغمبر (ص) باید به خانواده ی خود تذکر دهند می پردازیم.

1/2- پرهیز از وابستگی به دنیا یَا اَیُهَا النَّبِیّ قُل لِاَزوَاجِکَ اِن کُنتُنَّ تُرِدنَ الحَیوهَ الدُّنیَا وَ زِینَتَهَا فَتَعَالَین اُمَتعکُنَّ وَ اُسَرحکُنَ سِرَاحاً جَمِیلاً.

ای پیامبر!

به همسرانت بگو: اگر شما زندگی دنیا را می خواهید؛ و طالب زینت آن هستید، بیاید هدیه ای به شما بدهم و شما را به طرز نیکویی رها سازم.

خداوند در این آیه به رسول گرامی اسلام(ص) توصیه می کند که : این مسئله را به همسرانت تذکر بده که :‌ اگر زندگی پر زرق و برق دنیا را می خواهید می توانید از پیامبر جدا شوید و به هر کجا که می خواهید بروید؛ ولی اگر به خدا و رسول او دل بسته اید و می خواهید تاج افتخار «ام المومنین» که از مقامات حساس و افتخار آفرین است بر سرتان باقی باشد، باید که حّب دنیا را از دل بیرون رانده و به وظایف خود عمل کنید.

2/2- تعیین برنامه عملی وَ ِان کُنتُنَّ تُرِدنَ اللهَ وَ رَسُولَه ُوَ الدَّار الاخِرَه فَاِنَّ اللهَ اَعَدَّ لِلمُحسِنَاتِ مِنکُنَّ اَجراً عَظِیماً.

تنها اظهار عشق و محبت به خدا و رسول و سرای دیگر کافی نیست بلکه باید بعد از تعیین هدف برنامه ی عملی شما نیز هماهنگ با این هدف باشد.

3/2- رعایت تقوای الهی یَا نِسَاء‌َ النَّبِیِّ لَستُنَ کَاَحَدٍ مِنَ النِسَاءِ اِنِ اتَّقَیتُنَّ ای همسران نبی، شما همچون یکی از زنان معمولی نیستید اگر تقوا پیشه کنید.

شما به خاطر انتسابتان به پیامبر (ص) دارای موقعیت خاصی هستید که می توانید سرمشقی باشید برای همه ی زنان.

4/2- پرهیز از گناه یَا نِسَاءَ النَّبِی مَن یَأتِ مِنکُنَّ بِفَاحِشَهٍ مُبَیِّنَهٍ یُضَاعَف لَهَا العَذَابَ ضِعفَینِ ای زنان پیامبر!

هر کدام از شما گناه آشکار و فاحشی مرتکب شود؛ عذاب او دو برابر خواهد بود، و این بر خدا آسان است.

شما در خانه ی وحی و مرکز نبوت زندگی می کنید، دیگران به شما نگاه می کنند و اعمالتان سرمشق آنان است، بنابراین گناهتان در پیشگاه خدا عظیم تر است، چرا که هم ثواب و هم عذاب بر طبق معرفت و میزان آگاهی، و همچنین تاثیر آن در محیط داده می شود.

5/2- اطاعت از خدا و رسول وَ مَن یَقنُت مِنکُنَّ الله و رَسُولِه ِوًَ تَعمَل صَالِحاًٌنؤتِهَا اَجرَهَا مَرَّتَینِ وَ اَعتَدنَالَهَا رِزقاً کَرِیمًا و هر کس از شما (زنان پیامبر«ص») در برابر خدا و رسولش خضوع و اطاعت کند و عمل صالحی به جا آورد پاداش او را دو برابر خواهیم داد، و روزی پر ارزشی را برای او فراهم می کنیم.

6/2- رعایت عفت در سخن گفتن فَلَا تَخضَعنَ باِلقَولِ فَیَطمَعَ الَّذِی فِی قَلبِهِ مَرَضٌ پس به نرمی (و کرشمه و ناز) سخن نگوئید، که بیماردلان در شما طمع