دانلود مقاله توبه

بر صاحبان بصیرت پوشیده نیست که توبه شعبه ای است از فضل عظیم الهی و دری است از رحمت رحیمی خداوندی که به روی بندگان خود باز فرموده است .

اگر این در بسته بود رستگاری برای کسی نبود زیرا سرشت بشر با الودگی و خطاکاری و گناه پیوسته است .

بطوریکه هر بشری به جهت اعمال خود را به انواع آلودگیها مبتلا خواهد ساخت مگر آن مقداری که خداوند او را حفظ فرموده باشد .

خدای حکیم و رحیم توبه را دوای دردهای معنوی و علاج امراض قلبی و پاک کننده انواع آلودگیها قرار داده است تا انسان پس از گرفتاری به گناه به برکت توبه پاک شود و اهل نجات گردد .

بیان مسئله :
ایمان هم مثل انسان است و همانطور که نبودن روح به معنی نبودن انسان است.

عدم شهادت به توحید به معنی نبودن اصل ایمان است.

از طرفی کسی که شهادت به توحید می دهد ولی به لوازم ایمان ملتزم نمی شود مانند انسانی است که تمام اعضا و جوارح ظاهری و داخلی خود را از دست داده و جز روح چیز دیگری ندارد و همانطور که این انسان تا مرگ فاصله ای ندارند و چیزی نمانده که روح ضعیفش که تمام اعضای کمک کننده اش او را رها کرده اند نابود شود کسی هم که از ایمان فقط اصل آن را داشته و در اعمال و عبادات کوتاهی می کند با وزش اولین بادهای سرکشی که درخت ایمان را به لرزه در می آورد و آمدن ملک الموت در پیشاپیش آنها قرار دارد درخت ایمانش ریشه کن می شود.
ایمان هم مثل انسان است و همانطور که نبودن روح به معنی نبودن انسان است.

از طرفی کسی که شهادت به توحید می دهد ولی به لوازم ایمان ملتزم نمی شود مانند انسانی است که تمام اعضا و جوارح ظاهری و داخلی خود را از دست داده و جز روح چیز دیگری ندارد و همانطور که این انسان تا مرگ فاصله ای ندارند و چیزی نمانده که روح ضعیفش که تمام اعضای کمک کننده اش او را رها کرده اند نابود شود کسی هم که از ایمان فقط اصل آن را داشته و در اعمال و عبادات کوتاهی می کند با وزش اولین بادهای سرکشی که درخت ایمان را به لرزه در می آورد و آمدن ملک الموت در پیشاپیش آنها قرار دارد درخت ایمانش ریشه کن می شود.

هر ایمانی که ریشه ای ثابت در نفس و شاخه هائی منتشر در اعمال نداشته باشد به هنگام مرگ از وزش بادهای ایمان کش مصون نخواهد بود و صاحبش در خطر سوء عاقبت قرار دارد مگر آنکه در طول ساعات متوالی و روزهای متمادی درخت ایمانش را با آب عبادت آبیاری کند تا ثابت و راسخ شود.

اینکه عرفا را می بینیم که تمام تعلقاتشان قطع شده فقط از ترس مرگ و مقدمات هولناک آن است که جز تعداد قلیلی در مقابل آنها ثابت قدم نمی مانند.

پس بشتابید به سوی توبه قبل از آن که زهر گناهان با روحتان چنان کند که کار از دست طبیبان خارج می شود و پس از آن پرهیز سودی نبخشد که اگر چنین شود نصیحت ناصحان و موعظه واعظان در او اثر نکند و در زمره هلاک شدگان ثبت شوی.

اهداف پژوهش : در این پژوهش هدفهای زیر دنبال می شود : 1-بررسی توبه 2-بررسی توبه (کامله) 3-بررسی وجوب توبه و فضیلت آن 4-بررسی توبه نصوح 5-بررسی حقیقت توبه 6-بررسی چگونگی پذیرفته شدن توبه 7-بررسی راههای روی آوردن به توبه اهمیت و ضرورت پژوهش : از آنجایی که انسان خلیفه و جانشین خدا در روی زمین است و خداوند ، جهان و همه نعماتش را در خدمت انسان نهاده تا به تکامل و قرب رضوان برسد و از طرفی خود انسان از دو جنبه جسم و روح خلق شده ، معمولاً بعد جسمانی او در این دنیا گاهی اسیر غرائز حیوانی شده و مرتکب گناه می‌گردد.

پس باید برای بازگشت او از جاده انحرافی راهی وجود داشته باشد که خداوند آمرزنده مهربان درب توبه را برای انسانها باز کرده تا انسانها بتوانند غفلتها و گناههای خود را از طریق توبه بپوشانند وپاک کنند .

در این پژوهش سعی شده که درب رحمت الهی یعنی توبه بیشتر باز شود تا با چگونگی توبه و اوقات توبه و انواع گناهان در قبولی توبه و ...

بیشتر آشنا شویم .

و امید که هرگز اعضاء و جوارح ما به گناه آلوده نشوند اما اگر گاهی سهواً و غفلتاً گناه کردیم بتوانیم توبه کنیم و از آن گناه پاک شویم .

و در این پژوهش روشن می‌شود که باب توبه اجازه گناه را به انسانها نمی دهد که دائم گناه کنند و بگویند توبه می کنیم .

بلکه برای توبه هم شرایط خاصی وجود دارد که باید رعایت شود تا توبه قبول شود .

فصل اول توبه توبه، توبه متاب همه به معنی رجوع و برگشتن است.

عبد خداوند آنگاه که سراپایش از سوز و آتش خطا می سوزد و پشیمانی و حسرت در دلش آتشی سوزنده برپا نموده است و در هیچ چیز و هیچ کس امیدی ندارد تا رهائیش بخشد متوجه“ باب” گشوده شده رحمت خداوند می‌شود که باز او را می طلبد و خطایش را می بخشد.

امید دارد که گناهانش به حسنات مبدل خواهد شد.

الا من تاب و آمن و عمل صالحاً فاولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات خداوند مهربان و رحیم است اگر بنده توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد پس خداوند سیئات آنها را به حسنات مبدل می کند، کثافات و زباله‌های درونی انسان را مبدل به میوه ها و حسنات شیرین و نیکوئی می‌گرداند.

“ ثم تاب علیهم انه بهم رؤوف رحیم.” و این تا زمانی است که نَفَس در رفت و آمد است و تا فرصت باقی است باید شتافت که پس از مرگ مانده باشد خداوند رحمان پذیرایی توبه بندگان گنه کار است.

در کافی جلد 2 آمده است: از امام جعفر صادق(ع) از حضرت رسول اکرم(ص) نقل است که فرمود: هر که یک سال پیش از مرگش توبه کند خدا می آمرزد و بعد فرمود: یک سال زیاد است هر که یک ماه پیش از مرگش توبه کند حق تعالی می پذیرد سپس فرمود: یک ماه زیاد است هرکه یک هفته قبل از مرگش توبه کند حق تعالی می‌پذیرد .

سپس فرمود یک هفته زیاد است هر که یک روز قبل از مرگ توبه کند خدا توبه او را می پذیرد بعد فرمود یک روز زیاد است هر که پیش از معانیه مرگ توبه کند خدا می پذیرد وای بر من و امثال من اگر با وجود چنین باب رحمتی آمرزیده نشده و گناهکار از دنیا برویم آن گاه دیگر تسلیم خداوند شدن اجباری است.

ربنا اطمس علی اموالهم و اشدد علی قلوبهم فلایؤمنوا حتی یروالعذاب الالیم.

پروردگارا تباه ساز اموال آنان را و ببند اموال آنان را و ببند دلهای آنان را که ایمان نیاوردند تا بنگرد عذاب دردناک.( یونس88) و آنگاه دیگر گفتند” ای تبت الان” پذیرفته نیست و هنگام رسیدن اجل فرصتی برای توبه باقی نمانده است.

مگر شفاعت و رحمت خداوند کاری کند.

خداوند از گناهان و خطاهای همه ی بندگانت در گذر و ما را شامل رحمت خود نمای.

فصل دوم حقیقت توبه پیغمبر اکرم(ص) فرمود: پشیمانی از گناه توبه است.

حضرت باقر فرمود در توبه پشیمانی کفایت است.

حضرت صادق می فرماید“ نیست بنده ای که گناهی کند پس پشیمان گردد مگر اینکه خداوند او را می آمرزد پیش از آنکه از او طلب آمرزش کند.

بنابراین حقیقت توبه همان پشیمانی از گناه است از جهت زشتی آن نزد خداوند و اینکه خلاف رضای اوست مانند غلامی که کاری را برخلاف رضای مولایش انجام دهد و غافل باشد که مولا او را می بیند چون فهمید که او را می‌دیده البته سخت از کردار خود پشیمان می شود و مانند تاجری که معامله ای بکند و در آن سرمایه خود را از دست بدهد و مقدار زیادی بدهکار گردد چقدر از آن معامله پشیمان می شود خصوصاً “ اگر دوست دانایی قبلاً” او را از آن معامله نهی کرده بود و نیز مانند کسی که طبیب او را از خوردن طعامی منع کرده بود و پس از خوردن و گرفتار شدن از کار خود چه قدر پشیمان خواهد بود.

پشیمانی سبب ترک گناه است البته هر چه ایمان به خدا و روز جزا و تصدیق خبرهای پیغمبر و امام بیشتر باشد پشیمانی از گناه کرده شده بیشتر و آتش درونی آن سخت تر خواهد بود چنانچه لازمه‌ی حسرت و ندامت بر گناه، عزم بر ترک آن در آینده است بطوریکه اگر بر ترک آن گناه تصمیم نداشته باشد معلوم می شود حقیقتاً از آن گناه پشیمانی ندارد.

حضرت علی(ع) می فرماید جز این نیست که پشیمانی بر گناه سبب ترک آن می شود.

توبه کامله شخصی در حضور حضرت علی(ع) گفت: استغفرالله، حضرت فرمود: مادرت عزادارت گردد آیا می دانی استغفار یعنی چه؟

پس فرمود استغفار درجه ی بلند مقامان و صدرنشینان عالم اعلی است و در معنی استغفار شش چیز لازم است: 1ـ پشیمانی و حسرت از کردار گذشته 2ـ عزم بر ترک آن برای همیشه 3ـ اداء کردن حقوق مردمان بطوریکه هنگام مردن پاک باشد و( رحمت) خدا را ملاقات کند در حالیکه حق کسی بر عهده اش نباشد.

4ـ هر واجبی که ضایع کرده تدارک نماید.

5ـ آنچه گوشت بربدنش از حرام روئیده با خون دل خوردن بر آخرت آبش کند تا پوست به استخوان بچسبد و گوشت نو در بدنش پیدا شود.

6ـ زحمت عبادت را به بدن بچشاند چنانچه خوشی و شیرینی گناه را چشانیده است و هرگاه این شش چیز در تو پیدا شود آنگاه بگو استغفرالله.

وجوب توبه و فضیلت آن توبه از گناه چه کبیره و چه صغیره به اتفاق جمیع علماء و به حکم عقل واجب است چنانچه محقق طبرسی در تجدیدالکلام و علامه حلی در شرح آن فرموده اند که توبه دفع ضرر می شود و دفع ضرر هم عقلاً “واجب است پس توبه به حکم عقل واجب است و در سوره نور آیه 31 می فرماید:” توبه کنید و به سوی خدا رجوع کنید همه ی شما باشد که رستگار شوید و همچنین در سوره تحریم آیه 8 می فرماید و ای کسانیکه به خدا ایمان آورده اید توبه کنید و به خدا رجوع نمایید توبه خالص( تنها برای رضای خدا) امید است پروردگار شما گناهانتان را تلافی فرماید.

« پس از گناه ، توبه واجب است» مسلمان کسی است که وقتی که دانست گناهی را مرتکب شده، توبه بکند و توبه واجب است از واجباتی که همه ی ما آن را ترکش می کنیم و اگر کسی از دیگری دید باید او را امر به توبه کند.

مثلاً اگر شما در مجلسی بودید و یکی لقب زشتی به دیگری داد بر شما واجب است به او بگوئید توبه کند بر او هم واجب است که بگوید: استغفرالله.

تا توبه اش را نفهمید نباید رهایش کنیم.

« دوستی اهل بیت به توبه می کشاند» کسانی که اهل ایمان و ولایت شدند اگر گناهی از آنان سر زد خدا ولی آنها است و موفقشان می دارد به توبه یعنی به برکت نور و ولایت عاقبت پاک می‌شوند.

ولی کسانی که ولایت ندارند اگر عمل هم داشته باشند چون مغز و اساس و پایه محکمی ندارند خواهی نخواهی از بین می رود و نفعی برای او نخواهد داشت.

توبه نصوح کدام است؟

مجلسی علیه الرحمه در شرح کافی در معنی توبه نصوح چند وجه از مفسرین نقل نموده است.

1ـ توبه ی خالص و پاک برای رضای خدا یعنی فقط به منظور مخالفت امر خدا از گناه پشیمان شده باشد نه از ترس دوزخ یا طمع بهشت و محقق طوسی در تجدید الکلام فرموده است پشیمانی از گناه برای ترس از دوزخ توبه نیست.

2ـ توبه‌ی اندرز بخش که مردم را به مانند خود تشویق کند یعنی طوری توبه کند و گذشته خود را اصلاح نماید که هر گناهکاری آثار توبه او را ببیند به توبه مایل شود و او هم اهل توبه شود که در این حال به عمل خود دیگران را نصیحت کرده و به توبه کردن دلالت و راهنمایی نموده است.

یا این که اندرز کننده ی صاحبش باشد به این که از هر گناهی کنده شود و تا آخر عمر پیرامون هیچ گناهی نگردد.

3ـ توبه ی رفو کننده( از فصاحت به معنی خیاطت باشد) یعنی توبه ای که به وسیله آن هر چه از پرده دیانت پاره شده است دوخته شود و توبه کننده را با اولیاء خدا و دوستان او بهم گرد آورد.

4ـ نصوح صفت توبه کننده باشد یعنی توبه شخصی که نصیحت کننده خودش باشد به آن توبه به این معنی که بر وجه کامل توبه کند که تمام آثار گناه را از دل ریشه کن