دانلود مقاله تاریخ اسلام

ریشه و معنای لغوی تاریخ :
• لفظ تاریخ معرب ماه و روز فارسی است و به معنای وقت شناسی یا شناسایی وقت است .
• واژه تاریخ از زبان عربی ارِّخ ، یأرِّخ ، تأریخاً که متضمن ذکر وقایع و حوادث است .
• واژه تاریخ ( History ) از زبان یونانی گرفته شده و به معنای مطالعه یا بررسی روزگاران گذشته است .
ب ) تعریف اصطلاحی :
• تاریخ دانشی است سرچشمه گرفته از حکمت و بیانگر سرگذشت ملت ها ، سیرت پیامبران و سیاست پادشاهان .
• تاریخ علم به احوال انبیا ، ائمه ، فرمانروایان ، وزیران و حوادث بزرگی مانند جنگ ها و فتوحات بر حسب زمان است .
• تاریخ علم به وقایع مشهور و حوادث روزگار پادشاهان و دولتها است .
• تاریخ فنی است که در آن از وقایع زمان و آنچه در عالم است از حیث تعیین و توقیت بحث میکند.
در جمع بندی تعاریف اصطلاحی :
• تاریخ علم یا فنی است که در آن از وقایع مهم زمان گذشته انسان و جهان بحث می شود .
• تاریخ علم یا فنی است که در آن از وقایع مهم زمان گذشته انسان بحث می شود .
• تاریخ علم یا فنی است که در آن از وقایع مهم زمان گذشته انسانهایی مانند انبیا ، پادشاهان و ...

بحث می شود .
ج) تقسیم تاریخ :
با توجه به بیان تاریخ می توان آن را به دو دسته تقسیم کرد : 1 نقل وقایع تاریخی ( تاریخ نقلی )، 2 بیان تاریخ همراه با تجزیه و تحلیل ( تاریخ علمی _ تحلیلی ) .

دسته اول به چگونگی و شرایط رخدادها اشاره می کند و به طور کلی رویدادها را تشریح و بیان می کند اما دسته دوم علت جویی می‌کند و به چرایی رخدادها می نگرد و علل آنها را بررسی می کند.

بنابراین بیان دسته دوم از تاریخ با ارزش تر بوده زیرا برای پند آموزی و عبرت گیری توده مردم بسیار مناسب است و به طور کلی جنبه کاربردی دارد .

د ) فلسفه تاریخ :
علم به تحولات و تطورات جامعه از مرحله ای به مرحله دیگر و علم به قوانین حاکم بر این تطورات و تحولات را ، فلسفه تاریخ گویند .
ه ) فایده تاریخ :
فایده تاریخ را می توان از جهات مختلف بررسی کرد :
• فایده تاریخ از دیدگاه قرآن و روایت : قرآن در آیاتی هدف از ذکر ”قصص” را پند گیری ، عبرت آموزی ، تعقل و تفکر معرفی نموده به طور مثال در آیه 111 سوره یوسف ، قرآن فایده تاریخ را در عبرت گرفتن از اعمال گذشتگان می داند و باز در آیه 120 سوره هود ، قرآن فایده تاریخ را در آرامش و تثبیت گرفتن دلها می داند و در آخر هم به سخنی از امام علی (ع) خطاب به امام حسن (ع) بر می خوریم که می فرماید : « اگر چه در تمام طول تاریخ همراه گذشتگان زندگی نکردم اما اخبار زندگی آنها را به دقت مطالعه کرده ام و با این کار گویی در تمام مدت زنده بودن و همه حوادث تلخ و شیرین زندگی را از نزدیک با آنها دیده‌ام » .

این بیان حکایت از تجربه و عبرت اندوزی دارد.
• فایده تاریخ از منظر عقل و عقلا : چگونه می توان تصور نمود فایده و سودمندی تاریخ بر کسی پوشیده باشد و حال آنکه هیچ عاقلی بدون توجه به گذشته ، اقدام به کاری نمی کند و برای آغاز هر عملی نخست تاریخچه آن را مطالعه و بررسی و اندوخته پیشینیان در آن زمینه را سنجیده و سپس با اتکا بر آن گامهای دیگری را بر می دارد .
فایده تاریخ از منظر عقل و عقلا : چگونه می توان تصور نمود فایده و سودمندی تاریخ بر کسی پوشیده باشد و حال آنکه هیچ عاقلی بدون توجه به گذشته ، اقدام به کاری نمی کند و برای آغاز هر عملی نخست تاریخچه آن را مطالعه و بررسی و اندوخته پیشینیان در آن زمینه را سنجیده و سپس با اتکا بر آن گامهای دیگری را بر می دارد .

و) عوامل محرک تاریخ : به دسته های زیر تقسیم می شود 1ـ تباهی قدرت 2ـ عصبیت 3ـ مبارزه مرتجع با پیشرو 4ـ هجوم و دفاع 5ـ اراده الهی 6ـ جغرافیا 7ـ زور و عوامل سیاسی 8ـ سنتهای الهی 9ـ پیامبران و رهبران بزرگ الهی 10ـ هجرت و مهاجرت و) اهمیت و ضرورت آشنایی با تاریخ اسلام : 1ـ ضرورت شناخت سنت پیامبر و ائمه اطهار ، 2ـ نیاز شناخت شخصیت پیامبر(ص) و خاندان او ، 3ـ اهمیت شناخت نحوه ظهور اسلام و چگونگی رشد و تکاپوی آن 2ـ آشنایی با مورخین و منابع دست اول صدر اسلام : ابن اسحاق ؛ قرن اول: کتاب سیره محمد (ص) مشهور به کتاب ابن اسحاق ابومخنف ؛ قرن دوم : مقتل الحسین احمد بن یحیی بلاذری ؛ قرن سوم : فتوح البلدان ، انساب الاشراف واقدی ؛ قرن دوم : مغازی رسول الله (ص) ابن اسعد ؛ قرن دوم : سنن النبی و ایامه یعقوبی ؛ قرن سوم : تاریخ یعقوبی طبری ؛ قرن سوم : تاریخ طبری ابن هشام؛ قرن دوم : کتاب سیره محمد (ص) مسعودی ؛ قرن چهارم : مروج الذهب _ التنبیه و الاشراف شیخ مفید ؛ قرن چهارم : ارشاد ابن اثیر ؛ قرن ششم : الکامل فی التاریخ ابن خلدون ؛ قرن هشتم : دیوان المبتدا و الجز فی تاریخ العرب و العجم محیط پیدایش اسلام : از صفحه 31 تا 80 کتاب به لحاظ جغرافیایی { نقشه ،‌مساحت ، تقسمات ، همسایه ها ، شهرهای مهم و آب و هوا } به لحاظ بافت جمعیتی (بائده ، عاربه ، مستعربه ، مهاجرین یهود) 1ـ مساحت جغرافیایی جزیره العرب چقدر است ؟

مساحت آن را از 2600 تا 3300 کیلومتر نقل کرده اند که مساحت 3000 کیلومتر مناسبتر است.

2ـ علت وجود اختلاف در بیان مساحت جزیره العرب چه بود ؟

در قسمت شمای جزیره العرب مرز خاص و مشخصی بین ایران و روم وجود نداشت.

بعضی از تقسیمات جزیره العرب مثل یمن ، حیره و غسان در سلطه امپراطوری‌ دیگر بودند.

3ـ جزیره العرب به چند بخش تقسیم می شود نام ببرید ؟

جزیره العرب را 2 و 3 یا 5 بخش تقسیم نموده اند که هر کدام از آنها می تواند درست باشد، این قسمتها شامل : حجاز ، نجد ، یمن ، یمن ، تهامه و عروض هستند.

4ـ همسایگان جزیره العرب را نام ببرید ؟

به طور کلی همسایگان جزیره العرب دو امپراطوری بزرگ ایران و روم بوده‌اند ولی در نگاه جزئی تر همسایگانی چون یمن ، حیره و غسان را نیز دارد.

5ـ شهرهای مهم جزیره العرب کدامند ؟

در منطقه حجاز شهرهای : مکه ، یثرب ، طائف و بندرهای جده و ینبع .

در منطقه یمن شهرهای : صفا و عدن و در منطقه نجد شهر ریاض وجود دارد.

6ـ از لحاظ آب و هوا جزیره العرب به چند بخش تقسیم می شود ؟

از لحاظ آب و هوا در منطقه گرم و بد آب و هوا : که شامل صحرای مرکزی آن بوده و علت گرمای بسیار هوای آن می باشد که شامل منطقه نجد نیز هست و منطقه خوش آب و هوا : به شهرهای طائف ، نثرب ، خیبر و ناحیه یمن می گفتند که تنها رودخانه موجود در جزیره العرب در منطقه یمن قرار داشته و سد معارب بر روی آن واقع شده است.

7ـ بافت جمعیتی جزیره العرب را معرفی کنید ؟

بائده : که به قبایل نابوده شده اطلاق می شود.

عاربه : که قبایل گفته می شد که موطن آنها آنجا بوده و آنها از نسل یعرب بن قحطانیان یا عرب اصیل هستند و در یمن مستقر بودند.

مستعربه : به معنی عرب شده یعنی کسانیکه بعداً عرب شده اند که از جمله به بنی اسماعیل ، عدنانیان که در شمال و غرب مستقر بودند اطلاق می شد .

مهاجرین یهود : یهودیانی بودند که از امپراطوری ها به آنجا آمده اند.

8ـ دلایل مهاجرت یهودیان به جزیره العرب چه بود ؟

زندگی در یک سرزمین آرام - دوری از جنگ و درگیری یهودیان و مسیحیان - امید داشتن به ظهور پیامبر جدید 9ـ نحوه اطلاق لفظ عرب بر جمعیت های ساکن را ذکر کنید ؟

لفظ عرب مشتق شده از کلمه یعرب بن قحطان بوده است - لفظ عرب مشتق شده است از نحوه زندگی بادیه نشینی و صحرا گردی بودن آنها - لفظ عرب مشتق شده از نوع زبان و تکلم آنها است.

10ـ ادیان رایج را به ترتیب بیشترین پیروان نام ببرید؟

بت پرستی : در اکثر شهرها مسیحیت : در شهرهای نجران ، حیره و غسان یهودیت : در شهرهای یمن ، یثرب و خیبر حنفیت : به پیروان حضرت ابراهیم (ع) گفته می شد صابعین : به پیروان یحیی اطلاق می شد بت پرستی در جزیره العرب ریشه الهه ، مادی و تاریخی داشت اما قرآن جاهلیت را علت بت پرستی مردم جزیره العرب بیان کرده است.

به لحاظ فرهنگ و آداب و رسوم به لحاظ سیاسی زن در خانواده به لحاظ اقتصادی 1ـ چه صفات بدی برای مردم جزیره العرب وجود داشت؟

از جمله صفات بد آنان ، افراط در قتل و خونریزی ، غارت گری ، ظلم به حق زنان و زنده به گور کردن دختران توسط عده‌ای در بعضی قبایل ، مبتلا به خرافات و افسانه ها ، جهل و نادانی ، تعصبات کور ، فساد ، هرج و مرج طلبی ، میگساری ، شراب خواری و ...

.

2ـ چه صفات نیکی برای مردم جزیره العرب وجود داشت ، سلحشوری ، احترام به قبیله و بزرگان و ریش سفیدان ، مهمان نوازی ، سخاوتمندی ، امانت داری ، وفا به پیمان ، صراحت لهجه ، حافظه قوی در حفظ اشعار و مقامت در برابر دشمن و ...

3ـ بارزترین مشخصه فرهنگی مردم جزیره العرب کدام است؟

و معنای آن چیست ؟

جاهلیت مهمترین مشخصه است و معنای آن یعنی نادانی و ارتباطی به داشتن سواد ندارد و قرآن مردم جزیره العرب قبل از اسلام که در حدود 150 الی 200 سال قبل از اسلام می زیستند را مردمی جاهل عنوان می کند.

4ـ مفهوم جاهلیت از نظر قرآن چیست ؟

از نظر قرآن به جامعه‌ای جاهل گفته می‌شود که از دین خدا و فضایل اخلاقی و انسانی تهی باشد و مبتلا به خرافات ، بی دینی و شرک و بت پرستی و رذائل اخلاقی باشد.

5ـ نظام سیاسی حاکم بر جزیره العرب چگونه نظامی بود ؟

دارای نظام اشیره‌ای و قبیله‌ای بود.

6ـ عدم وجود حاکمیت منسجم در جزیره العرب چه بود؟

فقدان ایدولوژی واحد - نبود فرهنگ قومی واحد - عدم تمرکز جمعیت و وجود فرهنگ کوچ نشینی 7ـ روابط موجود در بین مردم جزیره العرب به چه صورت بود ؟

یک نوع رابطه بر اساس اهمیتهای قویم (نسبی و سببی) - یک رابطه حیاتی بین آنها بود مثل پیمان امنیتی ، مثل پیمان حلف لاحا بیش (پیمان بین قریش و قبایل کوچک اطراف آن) - رابطه غیر حیاتی مثل پیمان های اقتصادی و سیاسی.

8ـ نگرش کلی به زن در جزیره العرب چگونه بود ؟

زن را به عنوان کالا تلقی می کردند و این نگرش ناشی از شیوه زندگی آنها بود و مثل بقیه اموال به بازماندگان ارث می رسید.

9ـ اوضاع خانواده در زمان جاهلیت چگونه بود ؟

ازدواجهای ظالمانه و اجباری بود.

در طلاقها حقی برای زن وجود نداشته و زن مطلقه بدون اجازه همسر قبلی حق ازدواج با کسی را نداشت ، روابط زوجین با فرزندان نیز بسیار ظالمانه بود و فرزندان مقهور اراده پدر بودند.

10ـ راه های امرار معاش در جزیره العرب چگونه بود؟

راههای خوب یا مثبت مانند تجارت ، کشاورزی ، دامداری ، فعالیت‌های معدنی و ...

وجود داشت.

راههای منفی درآمد نیر مثل زورگیری و غارتگری ، برده فروشی ، مِی فروشی و ربا خواری وجود داشته است.

پدیده‌های جزیره العرب : از صفحه 83 تا 102 کتاب زمزم {تاریخچه و نحوه پیدایش ، معنای زمزم ، حوادث حول زمزم} کعبه { تاریخچه و نحوه پیدایش ، جایگاه ارزشی کعبه ، مناصب کعبه ، حوادث حول کعبه} مکه قریش 1ـ به چه علتی حضرت ابراهیم ، حضرت اسماعیل و هاجر را به این بیابان آورد؟

ابراهیم (ع) با ایمان به حکیمانه بودن امر پروردگار و با تسلیم محض به اوامر الهه ، همسر و فرزندش را در بیابان سوزان حجاز ترک کرد و آنها را به خدا واگذار نمود.

(اعتقاد به امر خدا ) 2ـ تاریخچه و نحوه پیدایش زمزم را توضیح دهید؟

پس از جدایی ابراهیم از همسر و فرزندش چیزی نگذشت که آب و غذای آنان تمام شد، از این رو حال اسماعیل رو به وخامت گذاشت و هاجر برای پیدا کردن آب بین کوه صفا و مروه هفت مرتبه دوان دوان