دانلود مقاله بررسی دیدگاه معلمان کلاس اول ابتدایی در مورد کتب بخوانیم وبنویسیم

تعلیم و تر بیت،بدون استفاده از زبان غیر ممکن است.

زبان تنها وسیله مؤثر در فرآیند آموزش و پرورش است.

بدون زبان ،ارتباطی بین افراد جامعه بر قرار نمی شود و بدون ارتباط ،آموزش و پرورش،صورت نمی پذیرد و بدون آموزش وپرورش ،انتقال میراث فرهنگی و تمدن بشر به نسل های بعد امکان پذیر نمی گردد .در برنامه های رسمی آموزشی نیز زبان آموزی جایگاه مهمی دارد و در نظام آموزشی ایران ،به صورت مشخص از طریق درس فارسی به امر زبان آموزی دانش آموزان پرداخته می شود.دانش آموزان از طریق زبان آموزی،علاوه بر ترکیب و جابجایی کلمات ،بر انبوه بی کرانی از مفاهیم و تصورات،اندیشه ها،احساس ها و تصاویر هنری ،منطق و فلسفه زبان احاطه می یابند.در پایه اول ابتدایی ،درس فارسی بخوانیم و بنویسیم از نظر آموزش مهارتهای زبانی و ایجاد انگیزه و علاقه به فراگیری سایر دروس ،برای نظام آموزشی جنبه محوری دارد (رضائی،1380،ص 32).طی سالهای اخیر،بر حسب ضرورت، تحولی اساسی در برنامه درس فارسی پایه اول به وجود آمده است ،که نتیجه آن تألیف کتب بخوانیم و بنویسیم می باشد و از سال تحصیلی 83-82 در پایه اول کلیه مدارس کشور تدریس گردید .با توجه به اهمیت موضوع و ویژگیهایی که این کتب باید دارا باشند،در این تحقیق سعی شد دیدگاه معلمان پایه اول شهرستان شهرضا نسبت به کتابهای بخوانیم و بنویسیم مورد بررسی قرار گیرد.
هشت ویژگی کتب بخوانیم و بنویسیم در این تحقیق بعنوان متغیر در نظر گرفته شدو دیدگاه معلمان نسبت به این ویژگیها مورد بررسی قرار گرفت.

مؤلفه های مربوطه عبارتند از :توجه به مهارت های چهارگانه زبان آموزی،میزان استفاده از رویکردها، میزان استفاده از روشهای تدریس،تناسب روش های تدریس با توانایی معلمان و… توجه ساختار و محتوا به پرورش توانایی های ذهنی و،ارتباط منطقی ساختار و محتوا توجه به نکات زبانی و مفاهیم ،تناسب ارزشیابی پیشرفت تحصیلی با شرایط.جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده شد ،که سؤالات آن از نوع بسته پاسخ می باشد.جامعه آماری پژوهش ،معلمان پایه اول ابتدایی شهرستان شهرضا در سال تحصیلی 83-82 می باشدکه تعداد آنها 114 نفر است.

جهت جمع آوری داده های مربوط به پر سشنامه از کلیه معلمان استفاده گردید و پرسشنامه بین تمامی آنها توزیع گردید .

به عبارت دیگر جامعه آماری و نمونه آماری یکسان می باشد.

در این تحقیق ،از روش توصیفی از نوع تحقیق موردی و زمینه ای استفاده شد .اطلاعات و داده های حاصل از اجرای پرسشنامه با استفاده از روشهای آماری توصیفی (فراوانی ،درصد فراوانی،جداول ،نمودار ،میانگین ، انحراف معیار و ضریب همبستگی ماتریسی)مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج تحقیق تحقیق نشان داد میانگین نمرات تمامی سؤالات مربوط به ویژگی های مربوط به کتب جدید التألیف در مقایسه با نمره ملاک بزرگتر می باشد.

بیشترین میانگین پاسخ ها از نظرمعلمی مربوط به ویژگی «میزان استفاده از روش های آموزش تلفیقی،خلاق،همیاری،فعال وارتباطی»و کمترین آن مربوط به ویژگی «انسجام،هماهنگی و ارتباط منطقی ساختار و محتوا و تناسب آن با سن دانش آموزان»می باشد
نتایج نشان داد بین دیدگاه معلمین از نظر جنس تفاوت وجود دارد به عبارت دیگر معلمین زن ویژگیهای کتب بخوانیم و بنویسیم را بهتر ارزیابی کرده‌اند .

از نظر تحصیلات و سابقه خدمت تفاوتی بین دیدگاه معلمان مشاهده نگردید.
زبان فارسی کلید فهم متون گوناگون ایرانی و ابزار مهم برقراری ارتباط با دیگر ایرانیان است .هر ایرانی با هر گویش محلی و منطقه ای خاص ،از طریق زبان فارسی برای حفظ هویت و ملیت خود می کوشد .قرنهاست برای همه ایرانیان ،از هر قوم و قبیله ای ،مسلم شده است که برای موفقیت در امور زندگی باید ،ضمن پاسداری واحترام به زبان مادری ،برای یادگیری و تسلط بر زبان فارسی کوشید.نظام آموزشی کشور نیز مسؤولیت بسیار سنگینی برای تحقق این خواسته بر حق دارد.برنامه درسی زبان آموزی در میان برنامه درسی دیگر دوره ابتدایی از اهمیت به سزایی برخوردار است ،زیرا نه تنها در تحکیم و تثبیت روابط اجتماعی مؤثر است ،بلکه یادگیری سایر مواد درسی را تسهیل می‌کند و تعمیق می بخشد (قاسم پور،1381)بر این اساس و با توجه به ضرورتهای فرهنگی ،اجتماعی ،دینی و آموزشی ،برنامه درسی کتاب فارسی اول ابتدایی مصوب 1348 وزارت آموزش و پرورش در فرایندی علمی ومنطقی مورد بازنگری قرار گرفت که حاصل آن ،تألیف کتابهای بخوانیم و بنویسیم برای پایه اول ابتدایی می باشد.این کتابها از سال تحصیلی 82-81 به صورت رسمی در اکثر نقاط ایران(از جمله شهرستان شهرضا)تدریس گردید.این کتب بر اساس سعی و اهتمام خاصی با استفاده از نظرات روان شناسی به رشته تحریر در آمده ،اما قضاوت با معلمان مجری می باشد .از آنجا که نظرات معلمان مجری این کتاب می تواند راهگشای برنامه نویسان درسی باشد ،این تحقیق با بررسی تحقق هدفها ،رویکردها ،روشها ،محتوا و ساختار این کتابها با استفاده از دیدگاههای معلمان پایه اول سعی دارد به امر کمک نماید.
بیان مسئله
برنامه های درسی، اسناد رسمی نظامهای آموزشی هستند که نقشه عملیات مورد نظر برای تحقق آرمانهای آموزش و پرورش در آنها روشن گردیده است .با توجه به این جایگاه می توان با تحلیل و ارزشیابی برنامه های درسی و خصوصاً استفاده از دیدگاههای معلمان به تصویری نسبتاً روشن از میزان کارآمدی آن نظام دست یافت .همین امر موجب شده است نظامهای آموزشی عملاً ظرفیت قابل توجهی از امکانات خود را صرف تدوین و کارآمد کردن برنامه های درسی سازند تا بتوانند با اجرای آنها هدفهای آموزشی را تحقق بخشند .
در پایه اول ابتدایی ،درس فارسی از نظر آموزش مهارتهای زبانی و ایجاد انگیزه و علاقه به فراگیری سایر دروس برای نظام آموزشی اهمیت دارد .به همین دلیل طراحی و اجرای یک برنامه مؤثر زبان آموزی در پایه اول ابتدایی مستلزم اعمال ظرافت و دقت خاصی است و می توان با استفاده از فرایند ارزشیابی و استفاده از نظرات معلمان مجری تا حد زیادی از این امر اطمینان حاصل کرد.بر این اساس در این تحقیق سعی گردید کتب بخوانیم و بنویسیم را که با استفاده از رویکردهای تحلیلی و کلی و با الهام از مبانی روان شناختی زبان آموزی (مکتب گشتالت) در پایه اول تألیف گردیده از دیدگاه معلمان مورد بررسی قرار گیرد.

با توجه به اهمیت موضوع سؤال اساسی این است که آیا معلمان مجری توانسته اند به اهداف و اصول مؤلفین برسند ؟نظرات و دیدگاههای آنان نسبت به این کتب چیست؟

در پایه اول ابتدایی ،درس فارسی از نظر آموزش مهارتهای زبانی و ایجاد انگیزه و علاقه به فراگیری سایر دروس برای نظام آموزشی اهمیت دارد .به همین دلیل طراحی و اجرای یک برنامه مؤثر زبان آموزی در پایه اول ابتدایی مستلزم اعمال ظرافت و دقت خاصی است و می توان با استفاده از فرایند ارزشیابی و استفاده از نظرات معلمان مجری تا حد زیادی از این امر اطمینان حاصل کرد.بر این اساس در این تحقیق سعی گردید کتب بخوانیم و بنویسیم را که با استفاده از رویکردهای تحلیلی و کلی و با الهام از مبانی روان شناختی زبان آموزی (مکتب گشتالت) در پایه اول تألیف گردیده از دیدگاه معلمان مورد بررسی قرار گیرد.

براساس نتایج تحقیق (رضائی،1379)با عنوان نگاهی به نتایج ارزشیابی برنامه درسی جدید فارسی اول ابتدایی 41/83 درصد دانش آموزان بیش از 60 درصد به اهداف حیطه دانشی و 28/90 درصد آنها بیش از 60 درصد به اهداف حیطه نگرشی رسیده اند .نتایج تحقیق (رهبری نژاد،1380)با عنوان نظری به نتایج ارزشیابی برنامه درسی جدید فارسی ،79 درصد از آموزگاران مجری طرح دستیابی دانش آموزان به مهارت دقت و تمرکز در سخن گفتن را که یکی از هدفهای اصلی برنامه می باشد را در حد مطلوب ذکر کرده اند،همچنین83 درصد از آموزگاران عنوان نموده اند زمان در اختیار و حجم کتابها مانع از انجام درست و کامل فعالیتهای آموزشی می گردد.بنابراین تحول اساسی که از سال تحصیلی 80-79 در برنامه درسی کتاب فارسی پایه اول و با تألیف کتابهای بخوانیم و بنویسیم به وجود آمده است ،محقق را بر آن داشت که با استفاده از دیدگاههای معلمان ،ویژگیهای بارز این کتاب را از جنبه های :تحقق هدفها و رویکردها ،محتوای کتابها ،روشهای تدریس،روشهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ،مناسب بودن روند آموزش خط و دشواری های اجرایی مورد بررسی قرار دهد و به این سؤال پاسخ گوید که برنامه ریزان آموزشی به چه میزان به اهداف مورد نظر خود دست یافته‌اند ؟لازم به توضیح است هر یک از این جنبــــه‌ها به عنوان یک متــــغیر در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت.

سؤالهای پژوهش سؤالهای پژوهش بر اساس اهداف،اصول ،رویکردها ،روشها و به طور کلی مهارتهای زبانی مورد نظر برنامه ریزان کتابهای بخوانیم و بنویسیم تنظیم شده است .

به نظر معلمان پایه اول،کتابهای بخوانیم و بنویسیم به چه میزان: 1-به مهارتهای چهار گانه زبان آموزی توجه دارد؟

2-موجب استفاده از رویکردهای عمومی تلفیقی ،اکتشافی و فعالیت محور می شود؟

3-می توان از روشهای آموزش تلفیقی مفاهیم ،روشهای خلاق،روشهای همیاری و کارگاهی ،روشهای فعال و روشهای ارتباطی و تعاملی استفاده کرد؟

4-روشهای تدریس پیشنهادی با توانایی معلمان و دانش آموزان و با محتوای کتابها ،شرایط و امکانات و جدول ساعات هفتگی تناسب دارد؟

5-ساختارو محتوای کتابها به پرورش توانایی های ذهنی ،رشد خلاقیت،مهارت تفکر ،مفاهیم بین رشته ای،نیازهای روحی،روانی و عاطفی ،جنبه های ذهنی و هنری و تغییر شیوه خط فعلی به سوی تحریری توجه دارد؟

6-از نظر ساختار و محتوا دارای انسجام ،هماهنگی ،ارتباط منطقی و متناسب با سن دانش آموزان است؟

7-از نظر مفاهیم گوناگون به نکات ربانی ،مفاهیم دانشی ،ارزشی،نگرشی،نکات املایی و ادبی توجه دارد؟

8-ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با شرایط و امکانات و جدول ساعات هفتگی تناسب دارد؟

9-آیا بین دیدگاههای معلمان از نظر متغیرهای جنس ،مدرک تحصیلی و سابقه تفاوت وجود دارد؟

روش پــژوهش با توجه به ویژگی های موضوع،در این تحقیق،از روش توصیفی از نوع تحقیق موردی و زمینه ای استفاده شده است .

هدف محقق توصیف عینی و واقعی ویژگی های کتاب های بخوانیم و بنویسیم از نظر معلمان پایه اول ابتدایی می باشد.به عبارت دیگر ،پژوهشگر سعی داشته تا آنچه هست را بدون هیچ گونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد.در پژوهش موردی و زمینه یابی توجه محقق بیشتر به آن نکات و عوامل مهم و با معنی است که به صورتی در شناخت گذشته مطالعه و بررسی دقیق و عمیقی از متغیر های مهم (بررسی دیدگاه های معلمان نسبت به ویژگی های کتاب های بخوانیم و بنویسیم ) به روال تغییرات و کنش و واکنش معلمان ،در مراحل مورد نظر دست یابد.

جامعه و نمونه آماری جامعه آماری پژوهش ،معلمان پایه اول ابتدایی شهرستان شهرضا در سال تحصیلی83-82 می باشد.در این پژوهش جهت جمع آوری داده ها ی مربوط به پرسشنامه از کلیه معلمان استفاده گردیدو پرسشنامه بین تمامی آنها توزیع گردید.به عبارت دیگر جامعه آماری و نمونه آماری یکسان می باشد.تعداد معلمان 114 نفر می باشد که پس از توزیع پر سشنامه ،پژوهشگرقادر به جمع آوری 97 پرسشنامه گردیدکه در جدول زیر به تفکیک جنس مشخص می باشد.علت عدم برگشت سایر پرسشنامه ها مشرف شدن تعدادی از همکاران به حج واجب و استفاده از مرخصی زایمان تعدادی از همکاران خواهر در موعد توزیع پرسشنامه می باشد.

ابـزار اندازه گیـری : در پژوهش حاضر روش جمع آوری داده ها بصورت میدانی می باشد.در روش میدانی ازپرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده شده است.پرسشنامه از نوع بی نام و سؤالات آن از نوع بسته پاسخ می باشد که در پایان سه سؤال باز پاسخ نیز ارائه گردید.در صفحه اول پرسشنامه هدف از تحقیق و ارسال پرسشنامه ارائه گردید و در ادامه ابتدا سؤالات عمومی شامل :جنس،مدرک تحصیلی و سابقه خدمت مطرح و سپس98 سؤال مر بوط به بررسی دیدگاه معلمان نسبت به کتاب های بخوانیم و بنویسیم ازنظرمهارتها،رویکردها ،روشهای تدریس ،ساختار و محتوا وشیوه های ارزشیابی بیان گردید.

سؤالات بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت تنظیم شده که شامل پنج طیف بسیار کم ،کم،تا حدودی ،زیاد و بسیار زیاد است .

روایی و پایائی پرسـشنامه : برای تعیین روایی سؤالات پرسشنامه از نظرات مدرسین کشوری و استانی این کتاب ها و همچنین کارشناسان آموزش و پرورش استفاده گردید.

به عبارت دیگر در این تحقیق چون سؤالات پرسشنامه معرف ویژگی هایی از کتاب های بخوانیم و بنویسیم از نظر معلمان است که محقق قصد اندازه گیری آنها را دارد،پرسشنامه دارای روایی محتوایی می باشد .لازم به توضیح است جهت افزایش روایی سؤالات(بعلت زیاد بودن تعداد سؤالات) ،پرسشنامه در دو مرحله بین معلمان توزیع گردید.

در مرحله اول 59 سوال پرسشنامه (4صفحه)توزیع و به هنگام جمع آوری ،پرسشنامه مرحله دوم (2 صفحه ادامه سوالات تا101)توزیع و به هنگام جمع آوری دو قسمت پرسشنامه مر بوط به هر آموزگار ضمیمه یکدیگر گردید (هر آموزگار دارای یک کد بوده که در دو قسمت پرسشنامه درج شده است ).اعتبار پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرانباخ بر آورد گردید.این ضریب برابر است با 97% که در سطح ل=%1 معنی دار