دانلود مقاله خصوصیات عمومی استان تهران

استان تهران از شمال با استان مازندران از شرق با استان سمنان از جنوب با استانهای قم و مرکزی و از غرب با استان قزوین همسایه است .

از نظر موقعیت نسبی جغرافیایی این استان در غرب دشت کویر و جنوب رشته کوههای البرز و از نظر طول و عرض در موقعیت جغرافیایی ( 35 , 47) و ( 51 , 37) واقع است .
آب و هوا :
از نظر عرض جغرافیایی ، استان تهران در عرضهای میانی ( بین استوا و قطب ) واقع شده است و قاعدتا باید آب و هوای معتدل داشته باشد و لیکن عامل ارتفاع و دوری از دریاها موجب ایجاد تغییرات اساسی در آب و هوای تهران شده است .

بارش :
توزیع میزان بارش در استان تهران یصورت یکسان نمی باشد بطوریکه بیشترین مقدار بارش در ماههای دی تا اردیبهشت و کمترین مقدار بارش در ماههای تیر الی شهریور می باشد مقدار بارش تحت تاثیر ارتفاع نیز واقع است بطوریکه مقدار آن از جنوب به شمال تهران افزایش می یابد تا آنجا که میزان بارش در ایستگاه آبعلی از 500 میلی متر هم بیشتر است .

دما :
متوسط دمای سالانه در تهران 16.5 درجه سانتیگراد است .
از شمال به جنوب و به تناسب کاهش ارتفاع بر درجه حرارت در سطح تهران افزوده می شود و همچنین تعداد روزهای یخبندان در طول سال از جنوب به شمال به دلیل افزایش ارتفاع زیاد می گردد .

سردترین شهر استان ، فیروزکوه است که حداقل درجه حرارت آن تا 30 درجه می رسد .

باد :
باد غالب در استان تهران بادهای غربی هستند که عامل اصلی ریزش باران در سطح تهران به شمار می رود .

این بادها بویژه هنگامی که شدت می یابند ، یکی از عوامل اصلی تخلیه آلودگی از سطح شهر تهران هستند .

پس از این بادهای غربی ، بیشترین باد از طرف جنوب شرقی و از راخل کویر مرکزی ایران به شهر تهران می وزد و به هنگام وزش خود موجب انتقال گرمای کویر و گرد و غبار آن به سطج شهر تهران می شود .
بادهای محلی نیز در تهران وجود دارد که از دشت تهران به سمت کوههای البرز می وزد.

متوسط ماهانه سرعت باد در تهران معمولا از 20 نات بیشتر نخواهد بود.






رودهای استان تهران:
جهت کلی جریان رودها در سطح استان ، از شمال به جنوب و از غرب به شرق است.رودهای مهم آن عبارتنداز :
حبله رود – رود دماوند – لار – جاجرود – رود کرج – رود طالقان – رود شور – ابهررود .

پایانه این رودهابجز رود لار و طالقان ، کویر مرکزی ایران درجنوب شرقی استان است .

رودهایی که از ارتفاعات برفگیر شمال استان سرچشمه می گیرند در تمام سال جریان دارند و بقیه رودها در فصول گرم سال خشک می شود .

سدهای استان تهران :
دو سد مخزنی بزرگ یعنی امیرکبیر ولتیان در استان تهران وجود دارد که اب مهار شده در انها عمدتابه مصرف نیاز ابی شهر تهران می رسد ومقدار کمی از آب این سدها برای آبیاری مزارع کرج و ورامین استفاده می شود .
سد طالقان که بر روی رود طالقان ساخته شده است یک سد انحراثی مهم است که آب این رود را از طریق تونلی به دشت های جنوب شرقی استان قزوین برای آبیاری مزارع هدایت می نماید .

پوشش گیاهی استان تهران :
پوشش گیاهی استان تهران از ناهمواریهای اقلیم ، خاک و منابع آب استان تاثیر می پذیرد .

در مناطق شمالی استان یعنی در ارتفاعات البرز پوشش گیاهی بصورت بوته زارها و درختان ارس ظاهر می گردد .

در همین منطقه ، هر جا که خاک و شیب مناسب وجود داشته و زندگی انسان میسر بوده است ، به دلیل وجود بارش بیش از 300 میلی متر در سال کشاورزی دیم نیز میسر گشته است .

پوش گیاهی بصورت علفزار در بهار و تابستان ، مراتع فصل گرم دامپروران را در این منطقه تشکیل می دهد .

در دره های قابل سکونت این مناطق ، باغداری اهمیت زیادی دارد در مخروط افکنه های پایکوهی و دشت های جنوب البرز یعنی از هشتگرد تا شرق ورامین به دلیل وجود خاک نرم و مناسب و همچنین آبهای سطحی و زیر زمینی کافی کشت آبی اهمیت بسیار زیاد یافته است .
در این زمینها انواع درختان میوه و سبزیها کاشته شده است که عمدتا در شهر تهران مصرف می شود .بخش اعظم استان به دلیل وجود زمینهای شور در حاشیه دشت کویر پوشش گیاهی شور پسند دارد .
در این زمینها انواع درختان میوه و سبزیها کاشته شده است که عمدتا در شهر تهران مصرف می شود .بخش اعظم استان به دلیل وجود زمینهای شور در حاشیه دشت کویر پوشش گیاهی شور پسند دارد .

به طور کلی به دلیل وجود تفاوتهای اقلیمی و دسترسی به آب و خاک ، هر چه از جنوب استان به طرف شمال پیش رویم تراکم پوشش گیاهی استان اهمیت بیشتری می یابد .

ناهمواریهای استان تهران : ناهمواریهای استان تهران را می توان به سه قسمت تقسیم کرد : الف ) کوهستانی : این ناحیه که جزئی از البرز مرکزی می باشد به طور کلی در قسمت شمالی استان تهران واقع شده ولی تنها بخشی از دیواره میانی در این استان قرار دارد .

از جمله قله معروف دماوند که جزئی از دیواره بیانی البرز مرکزی می باشد در استان مازندران واقع شده است .

شمال البرز مرکزی هم کاملا در استان مازندران است .

اگرچه ناحیه کوهستانی از نظر سکونت و جذب جمعیت اهمیت چندانی ندارد ولی از جنبه تامین منابع آب و تعدیل درجه حرارت برای نواحی پایکوهی و دشتهای استان تهران اهمیت فراوانی دارد .

ارتفاعات و قله های بلند این ناحیه بصورت کانونهای آبگیری دائمی ، رودهایی را که از این ارتفاعات سرچشمه می گیرند در طول سال تغذیه می نمایند .

بدین ترتیب مراکز جمعیتی پایکوهها و دشتهای جنوبی البرز می توانند به سبب وجود نواحی کوهستانی فوق در فصول گرم و خشک سال منابع آب مطمئنی داشته باشند .

در این کوهستانها قله هایی چون کهار ، سیاه سنگ ، توچال کلون بسته ، پالان گردن و خرسنگ کوه وجود دارند که سرچشمه آبگیری رودهای استان می باشد .

ب) پایکوهی : پایکوههای جنوبی البرز در استان تهران به دلیل وجود مخروط افکنه های متعدد محل ایجاد شهرها و روستاهای زیادی شده است .

وجود رسوبات دانه درشت و دانه ریز دراین مخروط افکنه ها موجب نفوذ آب به زیر زمین وتشکیل سفره های زیر زمینی آب شده و می تواند هم آب برای کشاورزی و هم آب مورد نیاز مردم این نواحی را تامین نماید و به همین دلیل محل مناسبی برای ایجاد سکونت های روستایی و شهری شده است .

ج) دشتها : دشتها محل اصلی تجمع و فعالیت انسان در این استان است .

دشت تهران و کرج در جنوب ارتفاعات البرز از 900 تا 1500 متر ارتفاع داشته و ازهشتگرد تا اشتهارد در غرب تا ورامین در شرق ادامه می یابد .

وجود رسوبات نرم و قابل نفوذ مخروط افکنه ای در ابتدای این دشتها ، هم خاک وهم سفره آبهای زیر زمینی مناسبی را در یک جا پدید آورده است .

به همین دلیل دشتهای استان تهران بویژه نواحی نزدیک به پایکوهها از نظرسکونت گاههای شهری ور وستایی مکان بسیار مناسبی می باشد.

جمعیت استان تهران : استان تهران با بیش از ده میلیون نفر جمعیت با داشتن مساحتی حدود 1.5 درصد مساحت کل کشور بیش از 15 درصد جمعیت کل کشور را در خود جای داده است .

این استان با داشتن تراکم متوسط 350 نفر در کیلومتر مربع پر تراکم ترین استان کشور محسوب می شود .

استان تهران از نظر جمعیت در میان استانهای کشور دارای خصوصیات زیر است : پر جمعیت ترین استان کشور است پر تراکم ترین استان کشور است کمترین جمعیت روستانشین را دارد بیشترین درصد افزایش جمعیت سالانه را دارد آلودگی هوای تهران : منابع آلوده کننده هوا در تهران عمدتا ناشی از استفاده از سوختهای فسیلی می باشد ( تفریبا 70 درصد ) در اثر این سوختها موادی چون ترکیبات گوگردی – ترکیبات کربنی – سرب و غیره وارد جو می شود .

کمبود فضای سبز بویژه در نواحی جنوبی تهران که تراکم جمعیت در حد بالایی است ، نیز به آلودگی شهر تهران کمک می کند .

نیاز سرانه فضای سبز 25 متر مربع است ، در حالی که متوسط سرانه فضای سبز در شهر تهران فقط 2.88 متر مربع می باشد .

تهران یکی از آلوده ترین شهرهای جهان شناخته شده است .

بخشی از این آلودگی مربوط به مکان جغرافیائی این شهر می باشد ، ولی بخش مهم آلودگی شهر مربوط به عملکرد مسئولین و شهروندان این شهر از گذشته تا کنون است .

فقط در صورت همکاری و همفکری متقابل مسئولین و شهروندان این شهر بزرگ است که میتوان امیدوار بود مشکل فرآیند آلودگی این شهر کاهش یافته و در آینده شهری پاکیزه و سالم داشته باشیم .

راههای ارتباطی استان تهران : استان تهران ، قلب ارتباطات ایران است و محل تلاقی راههای زمینی و هوایی کشور بشمار می آید و در قیاس با دیگر استانهای کشور از بیشترین تراکم راه برخوردار است .

بیشترین آزاد راههای کشور نیز در این استان واقع شده است.

هم اکنون از طریق این آزاد راهها ، شهر تهران به شهر قزوین و قم می پیوندد .

در داخل استان ، آزاد راههای دیگری نیز در سه جاده اصلی ، یعنی جاده چالوس ، هراز و فیروزکوه ، با استان مازندران ارتباط دارد .

راه آهن نیز در تهران به سه شاخه تقسیم می شود ، شاخه غربی به طرف آذربایجان ، شاخه شرقی به مازندران و خراسان و شاخه جنوبی در قم به دو قسمت تقسیم می شود ، یکی به طرف خوزستان و دیگری به طرف یزد و کرمان می رود .

از نظر راههای هوایی نیز تهران مرکز ارتباط هوایی کشور به شمار می آید .

از طریق فرودگاه بین المللی مهر آباد تهران ، این استان با نقاط مختلف اروپا و آسیا ارتباط برقرار می کند ، ولی هنوز پروازی به قاره آمریکا و اقیانوسیه انجام نمی گیرد و پرواز به قاره آفریقا نیز تنها در اوایل سال 1370 و آن هم تنها به پایتخت کنیا یعنی شهر نایروبی انجام می گیرد .

در استان تهران ودر جنوب شهریار ، فرودگاه بین المللی بزرگی به نام امام خمینی ( ره ) در حال احداث است که مرحله اول آن در پایان برنامه پنجساله اول ( 1372 ) راه اندازی خواهد شد .

برای این فرودگاه اتوبان و راه آهن سریع السیر دو خطه برقی مسافری تهران به فرودگاه در نظر گرفته شده است تا مسافران را جابه جا کند .

در سالهای اخیر شهرداری تهران با مساعی فراوان کوشش نموده با اصلاح معابر ، ایجاد خط ویژه ، احداث مترو و اتوبان و جاده های کمر بندی و همچنین با وضع ضوابط و اقدامات متعدد ترافیکی در زمینه حمل و نقل شهری تهران بهبود قابل ملاحظه ای بوجود آورد .

تقسیمات کشوری در استان تهران : استان تهران دارای 10 شهرستان ، 29 بخش و 94 دهستان است .

در زیر شهرستانهای این استان با برخی خصوصیات آن معرفی می شود.

شهرستان تهران : این شهرستان 1500 کیلومتر مربع مساحت دارد و پرجمعیت ترین شهرستان استان است و همچنین پرجمعیت ترین شهر کشور یعنی شهر تهران در آن واقع شده است .

بیشتر مساحت این شهرستان را مساحت شهر تهران اشغال نموده است .

به دلیل وجود شهر تهران ، این شهرستان نه تنها در سطح استان دارای اهمیت می باشد ، بلکه در سطح کشور نیز به کانون اصلی فعالیتهای اقتصادی ، اجتماعی ، یاسی و فرهنگی تبدیل شده است .

این شهرستان ، دارای دو بخش به نامهای مرکزی و کن و دو دهستان به نامهای سیاهرود و سولقان است.

در شهر تهران مراکز فرهنگی و تفریحی بسیار متنوعی وجود دارد ، از جمله موزه ایران باستان که دارای مجموعه بسیار ارزشمندی از آثار فرهنگی تمدنهای دوره باستان و دوره اسلامی است .

کتابخاته ملی ایران که غنی ترین کتابخانه این کشور محسوب می شود و همینطور موزه ها ، کتابخانه ها ، مجموعه کاخ های سابق ، پارک ها و فضاهای سبز و موارد دیدنی دیگر از جمله مراکز دیدنی این شهر به حساب می آید .

شهرستان ری : شهرستان ری در دشت واقع شده و تنها بخش شرقی شهرستان به کوههای کم ارتفاع بی بی شهربانو محدود می شود .

مساحت این شهرستان 2678 کیلو متر مربع است .

ری یکی از قدیمترین شهرهای دنیای شرق و ایران بوده و در متون تاریخی غرب رگ یا رکس نامیده شده است .

به دلیل اینکه مرقد مطهر حضرت عبد العظیم در آن واقع شده ، همیشه به عنوان زیارتگاه مهم در ایران مشهور بوده است