تاریخچه Linux
در سال 1991، یکی از دانشجویان دانشگاه هلسینکی به نام Linus Torvalds که از سیستم عامل موجود ناراضی بود به فکر افتاد که از سیستم عامل برای کارهای خود استفاده کند.
Unix یک سیستم عامل قدرتمند محسوب می شد، ولی قیمت ان گران بود.بنابر این Torvalds به فکر نوشتن نسخه ای از Unix برای خود افتاد.این کار ساده بود.
وی پس از تنظیم قسمت های اصلی برنامه، از طریق اینترنت مجموعه ای از برنامه نویسان با استعداد تشکیل داد و افراد این مجموعه به کمک هم سیستم عامل یا هسته ای به وجود اوردند که امروزه به Linux موسوم است.
یکی از مهمترین تصمیماتی که Torvalds در شروع کار گرفت، توزیع و اشتراک گذاری رایگان کد هسته لینوکس برای افرادی بود که مایل بودند در توسعه این سیستم عامل سهیم باشند.امروزه نیز لینوکس به صورت رایگان و عمدتا از طریق اینترنت توزیع می شود.
کدهای منبع ازاد (open source) برای عموم ساخته می شوند و هر فردی می تواند در ساخت و توسعه ان، بدون زیر پا گذاشتن قانون و تملک انحصاری ان شرکت داشته باشد.هر فردی می تواند کد منبع را مطابق میل خود، حتی برای سرگرمی ،تغییر داده و نسخه ای از ان را منتشر سازد.
ولی انچه که افراد نمی توانند تغییر دهند، جلوگیری از هر شخص دیگر برای استفاده، تغییر و توزیع ان نسخه از نرم افزار است که شما ان را تغییر داده اید.
اعمال این محدودیت که نمی تواند به طور انحصاری به شخص یا شرکتی تعلق داشته باشد باعث پیشرفت های حیرت انگیزی در این صنعت گردید.
در اوایل بهار 1994، اولین نسخه واقعی لینوکس (نسخه 1.0) برای استفاده عموم عرضه گردید.حتی در ان زمان، این سیستم عامل، یک سیستم عامل خوب محسوب می شد و از ویژگی های رایگانی که در سیستم عامل های دیگر به قیمت صدها دلار به فروش می رسید برخوردار بود.
چرا Linux ؟
لینوکس یک نرم افزار رایگان قابل دسترس می باشد.
کد منبع لینوکس که قلب و روح سیستم عامل محسوب می شود نیز در دسترس عموم می باشد.سازمان (Free Software Foundation (FSF در ساخت و تهیه بیشتر نرم افزار های کمکی جهت سهولت بخشیدن به کار و استفاده با لینوکس همکاری می کند.
شرکت .Red Hat, Inc سیستم عامل پایه لینوکس را با نرم افزار های دیگر (که ساخته شرکتهای دیگر و یا خود Red Hat می باشند) ادغام می کند و یک بسته نرم افزاری ارایه می دهد که گاهی اوقات ارزش ان بیش از کلیه نسخه های ارائه شده است.
این مجموعه را distribution یا flavor لینوکس می نامند.
لینوکس به خودی خود رایگان بوده و هست.
کاری که شرکت هایی مثل ردهت انجام می دهند، کامپایل کردن بخش ها و نرم افزارهای مختلف و ارائه آن بصورت یک فرمت قابل توزیع همانند سایر سیستم عاملها است، تا مردم عادی نیز بتوانند از آن استفاده کنند.
همچنین با رابطهای گرافیکی کاربر مانند GNOME، توزیع های لینوکس در بین مردم بسیار گسترش یافته است.
امروزه در دنیایی متکی بر فناوری اطلاعات زندگی میکنیم و به خطر افتادن جریان اطلاعات در هر لحظه منجر به بروز خسارتهای جبران ناپذیری خواهد شد.
بر این اساس امنیت در بین سیستم های عامل از اهمیت زیادی برخوردار است .لینوکس در این زمینه بسیار قدرتمند است.
لینوکس از ابتدا برای محیطهای شبکهای و چند کاربره طراحی شده است و همین باعث رعایت مسائل امنیتی در ان شده است.
کاربرد های Linux
از Red Hat Linux می توان به عنوان یک ابزار میز کار، یک سرور شبکه و دروازه اینترنت، یک دیواره اتشین (Firewall)، پایگاه یک سیستم از پیش تعبیه شده (مانند یک VCR هوشمند یا یک ربات) و یا حتی به صورت یک سوپر کامپیوتر چند پردازنده ای استفاده کرد.
ابزار های پر مصرف میز کار : در Red Hat نرم افزار های دیگر مانند مجموعه برنامه های OpenOffice برای سهولت کار کاربران قرار داده شده است.
مجموعه برنامه های OpenOffice شامل یک واژه پرداز کامل، صفحه های گسترده، برنامه نمایش محتویات، یک برنامه رسم گرافیک و ابزارهای ساخت صفحات وب می باشد.
با نصب Red Hat Linux، مجموعه OpenOffice نصب شده و نشانه های مربوط به برنامه های ان برای سهولت دستیابی به انها در نوار منو قرار داده می شوند.
مطالب مربوط به چند رسانه ای ها: Red Hat Linux برای استفاده شما ابزار های متعدد چند رسانه ای را در یک بسته قرار داده است.
به کمک این بسته می توان موسیقی پخش کرده و به منابع چند رسانه ای مانند ایستگاه های رادیو یی در اینترنت گوش داد.در لینوکس میتوان عکس و دیگر اقلام را از دوربین و دستگاه پخش MP3 به کامپیوتر منتقل کرد.
خدمات شبکه ای: Red Hat Linux به عنوان سرور مبتنی بر شبکه نیز به کار می رود.محبوبیت اولیه Linux مدیون ارائه خدمات وب و اشتراک گذاری پرونده ها و چاپگر به طور کامل است.
استفاده از ابزارها و خدمات شبکه ای
سرور وب Apache: بیشتر سرورهای وب در اینترنت، توسط سرور وب Open Source Apache اداره
می شوند.
شما می توانید یک سرور وب ساده را با نصب نرم افزار Apache دایر کنید.
OpenSSH : نسخه منبع ازاد secure Shell امکان برقراری یک ارتباط امن در اینترنت را فراهم می سازد.
secure Shell به مراتب امن تر از telnet می باشد.
تحت OpenSSH می توانید بدون اینکه فرد دیگری قادر به شنیدن مکالمات شما باشد با دیگران ارتباط برقرار کنید.
VPN (Virtual Private Network) : VPN ارتباطات در یک شبکه نا امن، مثل اینترنت را در ساخت شبکه های شخصی، رمز نویسی می کند.
وجود بسته های نرم افزار Red Hat Linux و ابزار های ان برای برقراری یک ارتباط امن بین دو کامپیوتر یا شبکه های خصوصی در اینترنت لازم می باشد.
دیواره های اتشین (Firewalls): برای دور نگه داشتن نفوذ گران، Red Hat Linux با ارائه ابزار های حفاظتی به شما امکان می هد تا بتوانید یک دیواره اتشین برای سیستم خود بسازید.از لحاظ اعمال این دیواره اتشین، Red Hat Linux از انعطاف پذیری کاملی بر خوردار است.
موارد فوق نمونه ای از کارهایی است که می توانید تحت Red Hat Linux انجام دهید.
توزیع (distribution)
گفتنی ها در باره لینوکس بسیار است.در این قسمت به مفهوم انواع توزیع ((distribution های لینوکس خواهیم پرداخت.
یکی از سوالات مطرح برای کاربرانی که قصد کار باسیستم عامل لینوکس را دارند، انتخاب توزیع است و اینکه چرا انواع مختلفی از لینوکس وجود دارد و کدامیک مناسب تر است؟
توزیع چیست؟
سیستم عامل لینوکس به خودی خود یک سیستم عامل آزاد و رایگان است.
لینوکس را هر کس می تواند جمع آوری کرده و به نام خودش به رایگان عرضه کرده و به فروش برساند.
علت چیست؟
سیستم های لینوکس از بخش های بسیار زیادی تشکیل شده که هر بخش آن توسط عده ای خاص توسعه می یابد که هر کدام در یک نقطه از جهان قرار دارند.
می گویند لینوکس مانند هواپیمایی است که هر قسمت آن را در یک کشور ساخته اند.
(البته این نکته نقطه قوت آن به شمار می رود.
) در صورتی که شما به عنوان یک کاربر بخواهید یک لینوکس داشته باشید، باید تمام این قطعات را جداگانه جمع آوری کرده و پس از کامپایل استفاده نمایید.
درصد کمی از مردم این امکان و توانایی را دارند.
بنابراین افراد و شرکت های محدودی علاوه بر جمع آوری این قطعات مجزا، برای مجموعه گردآوری شده توسط خود برنامه هایی نصب و مدیریت نموده تا کاربران کار نصب و مدیریت سیستم عامل به آسانی انجام دهند.
به این مجموعه ها که توسط افراد و شرکت های مختلف گردآوری شده است، توزیع یا Distribution لینوکس می گویند.
به زبان ساده تر لینوکس یک نسخهی اصل بیشتر ندارد: GNU/Linux.
این نسخهی اصلی یا همان kernel است.تعدادی شرکت یا دانشگاه یا هر گروه دیگری یک سری امکانات به این هسته اضافه میکنند.
مثل محیط گرافیکی و ....
به هر کدام از اینها یک Distrbution از لینوکس یا اصطلاحا یک Distro می گویند.
علت تنوع توزیع ها چیست؟
هر یک از توزیع های لینوکس دارای ویژگی های خاصی است که آن را از توزیع دیگر متمایز می کند.
مثلا ممکن است نصب آنها با هم تفاوت داشته باشند (االبته اصول نصب همه لینوکس ها یکسان است) و یا ابزارهای مدیریت گرافیکی تهیه شده با هم متفاوت باشند و یا نسخه برنامه هایی که با یک توزیع خاص ارائه می شوند جدیدتر یا قدیمی تر باشند، محل فایل های پیکربندی آنها متفاوت باشد و یا ممکن است توزیع هایی برای امور خاصی مانند سرویس دهنده، ایستگاههای کاری، کامپیوترهای قدیمی، مدیریت شبکه طراحی شده باشند.
بنابراین هر فرد یا گروه خلاقی می تواند توزیع مخصوص خود را ارائه نماید.
مثلا برخی از توزیع ها برای نصب و پیکربندی آسان بهینه سازی شده اند.
توزیع ها به دو صورت تجاری و رایگان ارائه می شوند.
یعنی در ازای دریافت برخی از آنها باید پول پرداخت شود و برخی از آنها رایگان هستند.
البته به هر حال شما در اکثر موارد قادرید تا یک توزیع لینوکس را چه رایگان و چه تجاری به تعداد نامحدود کپی و توزیع نمایید.
اکثر توزیع های غیر تجاری و برخی از توزیع های تجاری بصورت رایگان از سایت های مربوطه قابل دانلود هستند.
در صورتی که لینوکس را یاد بگیرید، مهم نیست از چه توزیعی استفاده کنید.
چون همه آنها ذاتا شبیه هم هستند و تمام اموری که در یک توزیع انجام می دهید، در توزیع دیگر نیز قابل انجام خواهد بود (شاید به نحو دیگر).
برخی از توزیع ها به دلیل تغییرات و بهینه سازی در توزیع های دیگر ایجاد شده اند که آنها توزیع های مبتنی بر یک توزیع می نامند.
مثلا توزیع لیبرانت یک توزیع مبتنی بر دبیان است.
یا مثلا توزیع فارسی شبدیکس یک توزیع مبتنی بر کناپیکس است که در آن امکانات فارسی اضافه شده است.
توزیع (distribution) گفتنی ها در باره لینوکس بسیار است.در این قسمت به مفهوم انواع توزیع ((distribution های لینوکس خواهیم پرداخت.
یکی از سوالات مطرح برای کاربرانی که قصد کار باسیستم عامل لینوکس را دارند، انتخاب توزیع است و اینکه چرا انواع مختلفی از لینوکس وجود دارد و کدامیک مناسب تر است؟
توزیع چیست؟
سیستم عامل لینوکس به خودی خود یک سیستم عامل آزاد و رایگان است.
درصد کمی از مردم این امکان و توانایی را دارند.
علت تنوع توزیع ها چیست؟
هر یک از توزیع های لینوکس دارای ویژگی های خاصی است که آن را از توزیع دیگر متمایز می کند.
مثلا برخی از توزیع ها برای نصب و پیکربندی آسان بهینه سازی شده اند.
کدام توزیع؟
همانطوری که در بالا اشاره کردیم، هر یک از توزیع ها دارای ویژگی های خاص خود هستند.
به عنوان مثال مراحل نصب یک توزیع بسیار راحت است و توزیع دیگر از نظر پایداری و امنیت مطرح می باشد.
انتخاب توزیع بستگی به شرایط زیر دارد: سطح علمی کاربر مورد استفاده از لینوکس ویژگی های توزیع بازار الف: سطح علمی کاربر: کاربرانی که دارای آشنایی کمتری با لینوکس هستند، جذب توزیع هایی می شوند که دارای ابزارهای پیکربندی گرافیکی است که آنها قادر می سازد راحت تر سیستم شان را اداره و نصب نمایند.
همچنین دارای نرم افزارهای جدیدی باشد که به آنها حداکثر قابلیت ها را ارائه نماید.
از توزیع هایی که برای کاربران تازه کار بسیار مناسب هستند، می توان فدورا، زوزه (SuSE)، ردهت (RedHat)، مندریک (Mandrake)، لیندوز (Lindows)، لیکوریس (Lycoris)، مپیس (Mepis) و XandarOS را نام برد.
کاربرانی که پیشرفته تر هستند و ابزارهای پیکربندی گرافیکی برایشان مهم نبوده، کیفیت و سرعت سیستم برایشان مهم تر است جذب توزیع های حرفه ای مانند دبیان (Debian)، جنتو (Gentoo) و اسلاکور (Slackware) می شوند.
دبیان به سخت نصب شدن معروف بوده و اسلاکور هم هیچ ابزار پیکربندی گرافیکی ندارد.
ولی در عوض هر دو این توزیع ها بسیار با کیفیت و پایدار هستند.
ب: مورد استفاده از لینوکس: برخی از توزیع ها مخصوص نیازهای خاصی طراحی شده اند.
امروزه از اصلی ترین نیازها می توان به سرویس دهنده ها و ایستگاه های کاری اشاره نمود.البته برخی از توزیع ها مانند ردهت و دبیان این امکان را به شما می دهند که هنگام نصب، نوع مصرف آنها را تعیین کنید و با توجه به انتخاب شما، نرم افزارهای مربوط به آن نصب خواهند شد.
برخی از توزیع تنها مخصوص یک نیاز طراحی شده اند و دارای ابزارهای مربوط به آن نیاز می باشند.
مثلا لینوکس کناپیکس (Knoppix) که یک توزیع روی میزی است، تنها دارای ابزارهایی است که برای کاربران روی میزی کاربرد دارد و یا لینوکس SOL وظایفی دارد که تنها به درد یک سرویس دهنده می خورد.
ج: ویژگی های توزیع: برخی اوقات یک توزیع دارای ویژگی های است که آن را برای برای استفاده قابل انتخاب می سازد.
مثلا لینوکس اورالوکس (Oralux) دارای امکانات مخصوص نابینایان می باشد.
مانند شناسایی صفحه نمایش های بریل و یا مرور صوتی وب و پست الکترونیک.
ویا یک لینوکس ممکن است سخت افزارهای خاصی را به خوبی پشتیبانی نماید.
و یا