دانلود تحقیق آشنایی با جیگ و فیکسچر

آشنایی با جیگ و فیکسچر
جیگ یک وسیله مخصوص است که قطعه کار داخل آن قرار داده شده است و یا روی قطعه کار قرار داده می شود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد جیگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نیز به هنگام عملیات تولیدی هدایت می کند معمو لا جیگ ها بو شها ی هدایت کننده از جنس فولاد سخت شده دارند و برا ی عملیات سوراخ کاری و فرایندهای مشابه بکار می روند.


معمولا جیگ های کوچک روی میز دستگاه درل محکم نمی شوند ولی چنانچه قرار باشد سوراخ هایی با قطر بیش از ۲۵/۰ اینچ سوراخ کاری شوند لازم است جیگ را روی میز دستگاه محکم نمود .
فیکسچر یک وسیله نگه دارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم میشود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد .

فیکسچر را باید روی میز دستگاه تولیدی کاملا محکم بست .

فیکسچر ها معمولا روی ماشین فرز کاری بسته می شوند ولی از آنها در ماشینهای ابزار دیگر نیز استفاده می گردد.

انواع جیگ ها :
جیگ ها به دو طبقه اصلی تقسیم می شوند : جیگ های سوراخ کاری و جیگ های سوراخ تراشی .
از جیگهای سوراخ تراشی هنگامی استفاده می شود که لازم باشد سوراخهای بزرگ و یا سوراخهایی با قطر غیر استاندارد را ماشین کاری نمود ولی جیگ های سوراخ کاری در فرایندهایی نظیر سوراخکاری با مته - برقوزنی - قلاویز کاری - پخ زنی خزینه کاری زاویه دار و راست گوشه و خزینه کاری پشت قطعه کار به کار گرفته می شود.
مقدمه ای در موردجیگ و فیکسچر
تقاضای جهانی برای کالاهای ساخته شده با سرعت مبهوت کننده ای رو به افزایش است.صنایع تولیدی نیز با روشهای جدید و گوناگون به این تقاضا پاسخ میدهند.از زمان ظهور تدریجی کنترل عددی و تولید به کمک کامپیوتر تا رسیدن روشهای مدرن تولید نظیر سیستمهای تولید قابل انعطاف(FMS) و روشهای کنترل آماری( SPC)تولید به هنگام (JIT )و روشهای تولید که در پاره ای موارد حقیقتا هنرمندانه هستند تغیرات و پیشرفتهای بسیاری کرده اند.

ایجاد این تحولات نیازمند به کارگیری روشها وتجهیزاتی جهت نگهداشتن و مهار کردن قطعه کار در ماشین آلات است که صرفه اقتصادی وعملیات تولیدی ساده تر را تامیین کند.
با توجه به اینکه تولید کنندگان امروزی تمایل دارند برای کاهش هزینه ها و افزایش سود سطح موجودی انبارها خود را کاهش دهند نیاز به استفاده از تجهیزات مطمئن و کار برای نگهداشتن قطعه کار برای رسیدن به تولید مداوم و هرچه بیشتر احساس میشود.
با توجه به اینکه در طی مراحل مختلف تولیدی قطعات مختلف بر روی ماشین آلات مختلفی قرار می گیرد استفاده از یک نوع قید و بند برای نگهداشتن قطعات کافی نخواهد بود.

با این وجود تجهیزات نگهدارنده مختلف شباهت هایی با یکدیگر دارند.
جیگ و فیکسچر ها مجموعه از اتصالات و نگهدارنده ها و و ...

است که باعث تسریع در امر تولید میشود.
انتظارات ما از جیگ و فیکسچر ها عبارتند از:
دارای هزینه کم در طراحی باشند سرعت بالایی در بستن باشند در تغیرات محیط مقاوم باشند قالب جامد محکم داشته باشند قابل بازیافت باشند .
(قابل ذکر است قالبهایی که در بازار عموما استفاده میشود عبارتند از:
ریختگری
جیگ و فیکسچر
پرسی یک فیکسچر میتواند جیگ باشد ولی یک جیگ نمیتواند فیکسچر باشد.
از موارد مهم بعد از طراحی جیگ و فیکسچر ها و ثابت کردن آنها:
حذف درجه آزادی
حذف گشتاور
دقت در تلرانس
انواع فیکسچرها :
فیکسچر ها به چندین دسته تقسیم می شوند از جمله :
فیکسچرهای صفحه ای که ساده ترین نوع فیکسچرها هستند .

قسمت اصلی این نوع فیکسچر یک صفحه پایه است که قطعات مختلفی نظیر پین های قرار و نگهدارنده ها بر روی آن نصب میشوند.

سادگی این فیکسچر سبب شده که برای انجام اغلب فرایندهای ماشین کاری از آن استفاده شود همچنین شکل این فیکسچر برای بسیاری از فرایندها تناسب دارد و بنابراین از عمومی ترین انواع فیکسچر ها می باشد .
جیگ و فیکسچر
وسایل نگهدارنده ای هستند که به کمک آنها می توان قطعات مشابه هم را (سری)با دقت مورد نیاز تولید یا ماشین کاری نمود و بندها از نظر عمل کرد بسیار به هم شباهت دارد به طوری که اغلب اشتباه نامیده می شود تفاوت این دو در در نحوی هدایت ابزار برشی به طرف قطعه کار است.
جیگ یک وسیله نگهدارنده مخصوص است که قطعه کار را داخل آن قرار می دهند تا اینکه عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد جیگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نیز به هنگام عملیات تولیدی هدایت می کند.
فیکسچر یک وسیله ای نگهدارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم می شود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گردد.
قید وبستها(جیگ و فیکسچر)به سه دسته تقسیم می شود
۱ قید و بستهای فراگیر مانند سه نظام دستگاه تراش
۲ قید و بستهای چند منظوره
۳ قید و بستهای مخصوص
قید وبستها از نظر میزان خودکار بودن به سه دسته تقسیم می شوند
۱ قید و بستهای که باز و بست کردن قطعه به صورت دستی انجام می دهیم
۲ قید و بستهای نیمه خودکار
۳ قید و بستهای خودکار




طراحی ابزار
طراحی ابزار(جیگ وفیکسچر)عبارت است از فرآیند طرح،محاسبه وایجاد روش ها وفنونی که برای افزایش بازدهی وبهره وری تولید ضروری هستند.به کمک این فرآیند است که صنایع قادر شده اند ماشین آلات وابزارهای خاص مورد نیازشان رابرای رسیدن به تولید با ظرفیت بالا به خدمت بگیرند.فرآیند طراحی در حدی از کیفیت عرضه میشود که هزینه های تولید یک محصول متعادل بوده وقابل رقابت با تولیدات مشابه باشد.
فرآیند طراحی ابزار در سلسله مراحل تولید،بین فرایند طراحی محصول و تولید محصول واقع میشود.طراحی ابزار باید فرآیندی در حال تغییر،پویا وخلاق باشد.
اهداف طراحی ابزار
هدف اصلی در طراحی ابزار افزایش تولیدبا در نظر گرفتن کیفیت مورد نیاز و همچنین کاهش هزینه های تولید است.برای رسیدن به این هدف،طراح لازم است اهداف زیر را در نظر بگیرد.
*ابزار هایی با عملکرد ساده خلق کند تا حداکثر بازدهی اپراتور تأمین شود.
*ابزار هایی با عملکرد ساده خلق کند تا حداکثر بازدهی اپراتور تأمین شود.

*ابزارهای طراحی شده به گونه ای باشد که بتوان قطعه کار را با کمترین هزینه توسط انها تولید کرد.

*با به کار گیری این ابزارها،تولید با گیفیت مستمر ویکنواخت حاتصل گردد.

*بتوان از یک ماشین تولیدی،تولید بیشتری گرفت.

*طراحی ابزار به گونه ای باشد که به کارگیری آن به صورت غلط توسط اپراتور ممکن نباشد.

*ابزار ها از موادی ساخته شود که عمر کاری مناسبی داشته باشد.

*ایمنی اپراتور در به کار گیری ابزار رعایت شود.

جیگ و فیکسچر جیگ ها و فیکسچرها وسایل نگهدارنده‌ای هستند که با به کارگیری آنها میتوان قطعات مشابه هم را با دقت مورد نیاز تولید نمود.با استفاده از این وسایل، موقعیت ابزارهای برشی نسبت به قطعه کار مشخص می‌گردد.برای تأمین این نظر،جیگ وفیکسچر به گونه‌ای باید طراحی وساخته شودکه بتوان قطعه‌کار را پس از قراردادن ومحکم کردن در آن ،به راحتی ماشینکاری کرد.

جیگ وفیکسچر از نظر عملکرد بسیار به هم شباهت دارند،تفاوت این دو در نحوه هدایت ابزار به سمت قطعه کار است.از نقطه نظر قطعات به کار رفته ، نظیر پین های قرار و قطعات تعیین موقعیت ، جیگ و فیکسچر با هم مشابه هستند.میتوان گفت که تفاوت اصلی بین این دو در جرم وحجم آنها است.با توجه به اینکه هنگام عملیات تولیدی به فیکسچرها نیروهای بیشتری وارد می شود،نسبت به جیگ مشابه ساختمان قویتر وبزرگتری دارد.

جیگ یا قید یک وسیله نگهدارنده مخصوص است که قطعه‌کار داخل آن نگه داشته شده یا روی آن قرار می گیرد تا عملیات ماشینکاری روی آن صورت گیرد.جیگ علاوه بر قطعه کار ابزار ماشینی را به صورت دقیق ،سریع و مطمئن هدایت می کند.معمولاً جیگ ها بوش های هدایت کننده از جنس فولاد سخت شده دارند و برای عملیات سوراخکاری ،برقوزنی ،قلاویزکاری وفرآیندهای مشابه به کار می‌روند.

فیکسچر یا بند ،وسیله‌ای نگهدارنده است که فقط قطعه‌کار روی آن محکم می شود تا عملیات ماشینکاری روی آن انجام شود.با استفاده از فیکسچر می‌توان موقعیت ابزار برشی نسبت به قطعه‌کار را، با استفاده از فیلر یا دستگاه تنظیم کننده، تنظیم نمود.فیکسچر را باید روی دستگاه تولیدی محکم بست.فیکسچرها ابزار هایی برای موقعیت دهی ونگهداری قطعات هنگام براده‌برداری روی ماشینهای تراش، فرز، صفحه تراش،سنگ و اره هستند وهنگام جوشکاری ومونتاژ نیز استفاده میشوند.در فیکسچرها وسایل راهنمای ابزار وجود ندارد و ابزار براده‌برداری مستقیماً با قطعه‌کار در تماس است.

قواعد زیادی هنگام طراحی جیگ و فیکسچر باید رعایت شود: *اسکلت و چهار چوب اصلی قید بند باید به اندازه کافی محکم باشد تا در اثر نیروهای حاصل از ماشینکاری انحراف وپیچیدگی در آنها ایجاد نشود و در هنگام براده برداری لرزش ایجاد نگردد.

*چهار چوب ممکن است از قطعات مختلفی ساخته شود که این قطعات از طریق جوشکاری یا توسط پیچ ومهره به هم متصل می‌شوند.

*در هنگام برداشتن و بستن قطعه‌کار، کلیه حرکات ماشینکار منظم ودر حداقل زمان ممکن باشد.

*همه گیره ها،پین های قرار و موقعیت دهنده ها در معرض دید قرار داشته باشند ودر دسترس ماشینکار جهت تمیز کردن یا موقعیت دهی یا محکم کردن باشند.

*در طراحی قید وبست خروج براده در نظر گرفته شود تا براده ها به راحتی خارج شده ودر داخل قید وبست انبار نگردد زیرا وجود براده در وقت موقعیت دهی موٌثر است.

*قید و بست توانایی موقعیت دهی قطعات در حد مجاز تولرانس را داشته باشند.

*جایگزین کردن قطعه کار داخل قید و بست به راحتی صورت گرفته و قطعه‌کار در موقعیت صحیح قرار گیرد.

*همه اصول ایمنی جهت حفاظت ماشینکار رعایت گردد.

امتیاز های قید وبند 1- بهره‌وری قید وبند؛علامت‌گزاری،استقرار وکنترل مکرر را حذف می نماید.این خاصیت زمان کاری را کاهش وبهره‌وری را افزایش می‌دهد.

2-قابلیت تعویض و جایگزینی قید و بند کیفیت یکسانی در محصول پدید می آورد.هر یک از قطعات به طور صحیح در مجموعه متعلق به خود قرار دارند و تمامی قطعات مشابه قابلیت تعویض وجایگزینی را دارند.

3-کاهش هزینه تولید بیشتر، کاهش ضایعات،هم بندی راحت تر و صرفه جویی در هزینه های کارگری،کاهش قابل توجهی در قیمت تمام شده کالا خواهد گذاشت.

4-کاهش نیاز به مهارت کارگر قید و بند استقرار و بستن قطعه کار راساده تر می‌کند.عناصر هدایت کننده ابزار ما را از استقرار درست آنها نسبت به قطعه‌کار اسوده خاطر می‌کند.جایگزین نمودن کارگر ماهر با کارگر غیر ماهر،صرفه‌جویی در هزینه‌ کارگری را در بر خواهد داشت.

انواع جیگ‌ها جیگ‌ها به دو طبقه اصلی تقسیم بندی می‌شوند: * جیگ‌های سوراخکاری جیگ‌های سوراخ تراشی از جیگ‌های سوراخ تراشی هنگامی استفاده می‌شود که لازم می‌شود سوراخ‌های بزرگ یا سوراخ‌های با قطر استاندارد ماشینکاری شود.

از جیگ‌های سوراخکاری در فرآیندهایی نظیر سوراخکاری با مته،برقوزنی،قلاویزکاری،پخ‌زنی،خزینه‌کاری زاویه دار استفاده می‌شود.

انواع جیگ‌ها براساس روش ساخت دو نوع جیگ‌های باز وجیگ‌های بسته از این نظر شناخته شده‌اند.جیگ‌های باز ساختمان ساده‌ای دارند و موقعی استفاده می‌شوند که لازم باشد عملیات سوراخکاری روی یک طرف قطعه‌کار انجام شود.چنان‌چه وجوه مختلف قطعه‌کار نیاز به سوراخکاری داشته باشد معمولاً از جیگ‌های بسته استفاده می‌شود.

-جیگ‌های باز عبارتند از:جیگ‌های صفحه‌ای،جیگ‌های پایه‌دار،جیگ‌های با صفحات زیر و‌رو و جیگ‌های قائم‌الزاویه.

جیگ‌های بسته عبارتند از: جیگ‌های بسته چند وضعیتی،جیگ‌های ناودانی و جیگ‌های با صفحه متحرک.

جیگ‌های صفحه‌ای ساده،برای سوراخکاری سریع به کار می‌روند و دقت زیادی ندارند.این جیگ‌ها ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع جیگ‌ها محسوب می‌شوند.بعضی از این جیگ‌ها ممکن است بوش سوراخکاری نیز نداشته باشند.

جیگ‌های صفحه‌ای با پیچ تنظیم کننده،تنها تفاوت آن‌ها با جیگ‌های صفحه‌ای ساده در این است که به یک پیچ محکم کننده برای بستن قطعه‌کار مجهز شده‌اند.با توجه به تعداد قطعاتی که قرار است با این جیگ تولید شود،می‌توان آن را با بوش سوراخکاری ویا بدون بوش سوراخکاری ساخت.

جیگ‌های پایه‌دار،هنگامی استفاده می‌شوند که قطعه‌کاری که با جیگ‌های صفحه‌ای فوق سوراخکاری می‌شود بزرگ باشد وممکن است لازم باشد پایه‌هایی رابه ساختمان جیگ اضافه نمود.

جیگ‌های با صفحات زیر و رو،برای سوراخکاری قطعات با ضخامت کم یا از جنس مواد نرم،ایده‌آل است.در واقع در این جیگ‌ها یک صفحه زیری به جیگ صفحه‌ای اضافه شده است.با استفاده ازاین جیگ از خم شدن یا انحراف قطعه‌کار به هنگام سوراخکاری جلوگیری می‌شود.

جیگ‌های قائم‌الزاویه،برای سوراخکاری قطعاتی استفاده می‌شوندکه موضع ماشینکاری روی آنها نسبت به سطح اتکای مناسب قطعه،زاویه قائمه داشته باشد.پولی‌ها،چرخ دنده‌ها و بوش‌ها ازجمله این قطعات محسوب می‌شوند.

جیگ‌های بسته چند وضعیتی،به گونه‌ای طراحی می‌شوند که تمام ابعاد قطعه‌کار را در بر گیرند.با استفاده از این جیگ می‌توان وجوه مختلف قطعه‌کار را،بدون اینکه لازم باشد آنرادر جیگ‌های مختلف بست،به طور کامل ماشینکاری نمود.

جیگ‌های ناودانی،ساده‌ترین نوع از جیگ‌های بسته محسوب می‌شوند.قطعه‌کار در این جیگ بین دو وجه نگاه داشته می‌شود واز طرف وجه سوم ماشینکاری می‌شود.

جیگ‌های باصفحه متحرک،که از انواع جیگ‌های بسته به شمار می‌روند،یک صفحه متحرک دارند که به واسطه جیگ‌های دورانی برای ماشینکاری سوراخ‌هایی که در پیرامون قطعه‌کار دایره‌ای شکل قرار دارند،به کارمی‌روند.برای سوراخکاری