دسته بندی جیگ وفیکسچرها: 
 عبارت جیگ وفیکسچرها برای جوشکاری معنی مشابهی باجیگ وفیکسچرهای ماشین کاری را ندارد .
 یک جیگ جوشکا ری یک ابزار ثابت است ولی یک فیکسچر جوشکاری را می توان حول محورهای افقی یا عمودی چرخاند ونقش اصلی فیکسچر جوشکاری مهار کردن قطعه کاری وجلوگیری از بروز این عیب می باشد .
در حالی که این معنی برای جیگ وفیکسچر برای عملیات ماشین کاری درست نیست .
 جیگ وفیکسچرها راازجهت کاربرد ومفهوم به دو دسته 1-جیگ وفیکسچرهای برای عملیات ماشین کاری 2-جیگ وفیکسچرهای برای عملیات جوشکاری تقسیم می کنیم .
 1- د ستی 
 جیگ وفیکسچر 1- عملیات ماشین کاری 
 2 - مکا نیزه 
 2- عملیات جوشکاری 1- دستی 
 2- مکانیزه 
 جیگ ها برای عملیات ماشین کاری به دو دسته اصلی 1-سوراخ کاری 2-سوراخ تراشی 
 
 
 تقسیم جیگ ها بر اساس روش ساخت : 
 باز: شامل 1-جیگ های صفحه ای 2- جیگ های پایدار 3-جیگ های باصفحات زیرورو 4-جیگ های قائم الزاویه انواع فیکسچرها براساس روش ساخت آ نها تعیین می شود.
انواع رایج فیکسچرها عبا رتند از: 1-فیکسچرهای صفحه ای .2-قائم ا لزا ویه .3-گیره ها.4-فیکسچرهای دورا نی .5-فیکسچرهای چندایستگاهی .
د سته بندی فیکسچرها : برا سا س نوع ما شین ا بزا ر یا نوع پروسه تولید تعیین می شود مثلا فیکسچری که روی د ستگاه فرز نصب می شود یکسچر فرزکاری نا میده می شود.
پس با توجه به مطا لب گفته شده هرگاه سخن از جیگ وفیکسچری می شود باید نوع آن رااز جهت کاربرد عملیات ماشین کاری یا جوشکاری مشخص کنیم 
 پس با توجه به مطا لب گفته شده هرگاه سخن از جیگ وفیکسچری می شود باید نوع آن رااز جهت کاربرد عملیات ماشین کاری یا جوشکاری مشخص کنیم.
 
 
 طراحی ابزار 
 طراحی ابزار عبارتستاز فرآیند طرح ،محاسبه و ایجاد روشها و فنونی که برای افزایش بازدهی و بهره وری تولید ضروری هستند.
بهکمک این فرآیند است که صنایع قادر شده اند ماشین آلات و ابزلرهای خاص مورد نازشان را برای رسیدن به تولید با ظرفیت و سرعت بالا به خدمت بگیرند.
فرآیند طراحی در حدی از کیفیت عرضه می شود که هزینه های تولید یک محصول متعادل بوده و قابل رقابت با تولیدات مشابه باشد.
 از آنجایی که نوع خاص از ابزار یا فرآیند تولیدی جوابگوی تنوع روشهای تولید مختلف نیست، طراحی ابزار باید فرآینی در حال تغییر ، پ.یا و خلاق باشد تا بتواند به مسایل مختلف صنعتی پاسخ مناسب دهد.
 اهداف طراحی ابزار 
 اهداف اصلی در طراحی ابزار ، افزایش تولید با در نظر گرفتن کیفیت مورد نیاز و همچنین مورد نیاز و همچنین کاهش هزینه های تولید است 
 برای رسیدن به این هدف طراح لازم است اهداف فرعی زیر را مد نظر داشته باشد .
 ابزارهایی با عملکرد ساده خلق کند تا حداکثر بازدهی اپراتور تامین شود .
 ابزارهای طراحی شده به گونه ای باشند که بتوان قطعه کار را توسط آنها به حداقل هزینه تولید نمود .
 با به کار گیری این ابزارها ، تولید با کیفیت مستمر و یکنواخت حاصل گردد.بتوان از یک ماشین تولیدی ، تعداد تولید بیشتری گرفت طراحی ابزار به گونه ای باشد که به کارگیری آن به صورت غلط توسط اپراتور ممکن نباشد ابزارها از موادی ساخته شوند که عمر کاری مناسبی داشته باشند .ایمنی اپراتور در به کارگیری ابزار دقیقا رعایت شود .
 
 جایگاه طراحی ابزار در تولید 
 طراحی ابزار ، به عنوان یک عمل مهم در تولید بین عملیات طراحی محصول و تولید محصول قرار گیرد ابتدا نیاز های یک محصول تعیین می شود سپس نقشه ها و مشخصات دیگر آن آماده می گردد مهندس طراح محصول این اطلاعات محصول و ابزار کاملا هماهنگ عمل می کند .
روشهای تولید مورد نیاز را طراحی خواهد کرد .
 گاهی اوقات لازم می شود که طراح محصول طرح اولیه خود را تغییر داده و طرحی اصلاح شده را ارائه کند تا روند تولید تسهیل گردد .
 سپس مهندس تولید تعداد تولید ماشین آلات مورد نیاز را نیز مشخص می کند به دنبال جنبه های دیگر تولید و بر آورد هزینه ها نیز انجام می گیردد .
مهندس طراح ابزار در چنین چارچوبی درجات آزادی 
 از آنجا که شناخت درجات آزادی در طراحی فیکسچرها و جیگ ها مهم است مبحثی را دراین باره توضیح میدهیم قطعه ای که مهار نشود آزاد است در تمام جهات دوازده کانه حرکت کند جسم می تواند در راستای محورهای سه گانه مختصاتی (در هر راستا در دو جهت) حرکت کرده و حول این سه محور در هر دو جهت گردش نماید یعنی ما دوازده درجه آزاد ی داریم 
 محدودکردن حرکت : برای قرار گرفتن دقیق یک قطعه بر روی جیگ یا فیکسچر باید از حرکت آن جلوگیری کرد این کار توسط : 
 1- پینها 2- لبه های قرار 3- کلمپ ها ( دستی یا پنوماتیکی) یا روبندها انجام می شود .
 اگر سوراخ مرکزی یک قطعه کار را روی پین قرار دهیم 9 جهت از 12 جهت کلی محدود می شود و اگر از دو پین استفاده شود که د ردو سوراخ قطعه کار فرو روند 11 جهت حرکت کلی محدود می شود بنابراین هر جا گه ممکن است بهتر است از سوراخ میانی قطعه کا ربرای قرار گرفتن روی جیگ یا فیکسچر استفاد ه نمود البته 11 جهت حرکت کلی که توسط دو پین محدود می شود با این فرض است که پین در پائین قسمت خود به صورت لوکتیورعمل کند یعنی نشیمنگاه قطعه باشد تا یگ درجه آزادی یعنی جهت محور zمنفی را مهارکند.
 که تنها یک درجه آزاد می ماند یعنی محور zمثبت که توسط کلمپ یا روبند (clamp)انجام می شود که عموما بهصورت پنو ماتیکی است تا بدین وسیله قطعه را بتوان به راحتی از روی جیگ جدا نمود.
 قاعده 3 و 2 و 1 : 3 تکیه گاه برای معرفی یک صفحه (plant support) 2دوران و یک حرکت انتقالی توسط این صفحه گرفته می شود .2تکیه گاه برای معرفی یک خط راست(orietation).
1 دوران و 1 حرکت انتقالی توسط این خط گرفته.می شود 1تکیه گاه برای معرفی یک نقطه (stop in tranlator motion) 1 حرکت انتقال توسط این نقطه گرفته میشود .
موقعیت سه تکیه گاه (صفحه ): نقاطی که برای معرفی plane support انتخاب می شوند باید بر روی بزرگترین صفحه بوده و نسب به یکدیگر بیشترین فاصله را داشته باشند و موقعیت دو تکیه گاه باید نسب بهیکدیگر بیشترین فاصله را داشته باشند باشد .
زاویه بسته شدن کلمپ 90درجه است که حداکثر تا 15درجه اختلاف رامی توان در نظر گرفت زیرااگر زاویه بسته شدن کلمپ 90درجه نباشد کلمپ نیرویی ایجاد می کند که باعث سرخوردن و اکثرا کلمپ ها درحالت 90درجه بسته می شوند یعنی وقتی کلمپ بسته می شود حالت افقی پیدا می کند منظوراز فرآیند تمام فرایندهای مرسوم در بدنه ساز ی می باشد :1-نقطه جوش 2-همینگ کلینچ 3-MIG/MAG4- سیلر کاری دستگاه مختصات مرجع : دستگاه مختصات مرجع خودرو یک دستگاهمختصات کار تزین cartizian راستگرد می باشد که محورهای آن را فصل مشترک سه صفحه عمود بر خم تشکیل می دهند یکی از این صفحات صفحه تقارن خودرو یا صفحه xzمیباشد که در آنY=0صفحه دیگر صفحه افقی است که از محور چرخهای جلو و عقب عبور می کند این صفحه صفحه xyمی باشد که Z=0استصفحه سوم صفحه ای عمود بر دو صفحه قبل است که از محورچرخهای جلو می گذرد این صفحه نیز yzمیباشد که X=0در این دستگاه جهت مثبت محور xاز جلو به سمت عقب خودرو جهت مثبت محور yاز چپ به راست و جهت مثبت محور zاز پائین به بالا قطعه ساده (Roug hpart)قطعه ای است که در سالن پرس تولید شده و به هیچ قطر دیگری متصل نشده استrough)به معنی سخت است) قطعه اسمبل شده (Assembled part)مجموعه ای است که از اتصال دو یا چند قطعه ساده به یکدیگر بوجود آمده.
قطعه اصلی (master part) از مجموعه اسمبل شده قطعه ای که نسبت به بقیه قطعات اهمیت بیشتری دارد قطعه اصلی یا master partنامیده می شود .
درجات آزاد ه جسم صلب (DOF)degree of freedomبرای هر جسم صلب در فضا می توان سه حرکت دورانی و سه حرکت انتقالی در نظر گرفت .
به هر یک از این حرکت یک درجه آزادی گفته میشود منظور از Isostatism گرفتن درجات آزادی قطعه و یا مجموعه نسبت به مختصات مرجع در فضا می باشد بدنه جیگ یا فیکسچرBody)): بدنه جیگ یا فیکسچر یک پایه صلیب است که روی آن پایه ها تکیه گاهها (لو کتیورها locators))پینها ,کلمپ ها یا روبندها(clamps) نصب می گردد اندازه و شکل ماده اولیه و روش ساخت بدنه با توجه به قطعه کاری که روی آن بسته مس شود تعیین می گردد .
قاعدتا اندازه بدنه جیگ یا فیکسچر به اندازه قطعه کار و عملیات تولیدی مورد نیاز بستگی دارد انتخاب جنس یا ماده اولیه بدنه به مواردی نظیر صلبیت مورد نیاز ,قیمت , دقت و دوام بستگی دارد .
بدنه جیگ به یکی از سه روش ریخته گری , جوشکاری ,ماشین کاری ساخته می شود.
قطعات پیش ساخته: استفاده از قطعات پیش ساخته یا نیم ساخته می تواند هزینه های ساخت یک جیگ یا فیکسچر را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد همچنین چون این قطعات در شکلها و اندازه های متنوع در دسترس هستند مدت زمان آماده سازی مجموعه نیز کوتاه خواهد شد چند نوع از قطعات نیم ساخته که در ساخت جیگ یا فیکسچرها به کار می روند مقاطع تخت سنگ خورده , پروفیلهای ریخته گری شده , بدنه های ریخته گری شده استاندارد , پروفیلهای فولادی ساختمانی در ساختمان جیگ ها و فیکسچرها از انواع مختلف لوازم استاندارد استفاده می شود از حمله این لوازم می توان به پیچ , مهره , واشر و خار و انواع ضامن اشاره کرد .
در طراحی جیگ و فیکسچر سعی می شود از قطعات استاندارد استفاده شود .استفاده از قطعات مخصوص هزینه را افزایش داده و معمولا می توان قطعات استاندارد مناسبی را جایگزین آنها نمود جیگها وفیکچرها کاراصلی جیگ هاوفیکچرها تعیین محل قطعه کار هنگام عملیات مختلف برروی آن میباشد.جیگ ها وفیکچرها ممکن است با قطعات مختلف برای راهنمایی نگهداری گیره بندی واندازه گیری مجهزباشند تا تمام قطعات تولیدشده بوسیلهجیگ یافیکچر مانند هم باشند.
مزیت استفاده از جیگ وفیکچرها: استفاده ازجیگ وفیکچردرکاهش قیمت قطعات تولیدی در مقادیر زیاد مؤثرمی باشد.جیگ هاوفیکچرها وقتی دارای مزیت میباشند که سرعت تعویض قطعه کارودقت از عوامل مهم بشمارایند.استفاده انها درتولید قطعات یکسان وقابل تعویض ( سرعت بیرون اوردنقطعه کاروجازدن قطعه بندی ) حتمادرتولیدمحدودهم به صرفه میباشد.مزیت مهم دیگران این است که نسبتاکارغیرماهرانه ای ممکن است بوسیله ابزارویژه انجام شود.
جیگ چیست؟
یک جیگ دستگاه مخصوصی است که قطعه کاررامیگیرد یا نگه میدارد یاروی یک قسمت ماشین کاری شده قرار میگیرد.جیگ یک ابزار تولید میباشد که نه تنها قطعه کار راتعیین محل میکند ونگه میدارد همچنین ابزار برش رابرای انجام کارراهنمایی میکند.جیگهامعمولابابوشهای سوراخکاری فولادی برای راهنمایی مته هایا دیگرابزاربرش بکارمی روند به عنوان یک اصل جیگ های کوچک روی میز بسته نمی شوند هرچند اگر سوراخهابزرگتر از 4\1 اینچ باشد معمولا لازم است که جیگ دریک اشیانه قرار گیرد یا بطور محکمی به میز وصل گردد.
فیکسچرچیست؟
یک فیکچر ابزار تولیدی است که برای تعیین محل و محکم نگهداشتن یک یا چندقطعه کار بکار میرود آن طوریکه عملیات لازم بتوانند انجام شوند.یک فیکچر باید بطرزمحکمی به میز ماشین متصل گردد از انجاییکه فیکچرها بیشتر روی ماشینهای فرزکاری مورد استفاده قرار میگیرند لازم است طوری طراحی شوند که برای عملیات مختلف مناسب باشند.هدف اصلی از کاربرد فیکچرتعیین محل کردن قطعه کار بطورسریع ودرست نگهداریان بطرز خوبی ومحکم گرفتن ان میباشد.فیکچرها درطرحهای مختلفی از ساده یا پیچیده برای کارهای مختلف وبا در نظر گرفتن تعدادتولید ساخته شده اندبعنوان قطعات نگهدارنده فیکچرها به ساده کردن عملیات فلزی با وسایل مخصوص روی تمام ماشینهای استاندارد کمک میکنند.
در ذیل مواردزیادی از عملیاتیکه ممکن است به فیکچراحتیاج داشته باشدنوشته شده است: مونتاژ ، خم کاری ، سوراخ کاری داخلی ، پرداخت کاری ، صیقل کاری ، سنگ کاری ، صیقل کاری سوراخها ، بازرسی صیقل وپرداختیاتاقانها و بلبرینگ ها ، فرزکاری ، رنده کاری ، تهیه پروفیل یک قالب یا قطعات دیگر به وسیله ماشین فرزیاسنگ ، برقو کاری ، پرچ کاری ، اره کاری ، اهنگری ، صاف کردن سطوح زبر یا ریخته گری شده ، قلاویزکاری ، ازمایش ، تراشکاری ، جوشکاری.
فرق بین جیگ وفیکچر: درواقع فرق گذاشتن قاطع بین این دو وسیله مشکل است ولی بطور کلی میتوان گفت که جیگ هدایت کننده مته برای عملیات سوراخ کاری میباشد درحالیکه فیکچرخود به ماشین که عمل برش را انجام میدهد محکم بسته