دانلود مقاله موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان ایلام

استان ایلام با 19086 کیلومتر مربع، حدود 1.4 درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد.

این استان در غرب دامنه ی سلسله جبان زاگرس بین 31 درجه و 58 دقیقه تا 34 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 45 درجه و 24 دقیقه تا 48 درجه و 10 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ در گوشه ی غربی کشور قرار گرفته است.

استان ایلام از جنوب با خوزستان، از شرق با لرستان، از شمال با کرمانشاه (استان های داخلی) و از سمت غرب با 425 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق همجوار است.

بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال 1375 استان ایلام مشتمل بر 7 شهرستان، 17 بخش، 15 شهر، 36 دهستان و 753 آبادی دارای سکنه بوده است.
شهرستان های استان ایلام عبارتند از: آبدانان، ایلام، ایوان، دره شهر، دهلران، شیروان و چرداول و مهران
مرکز استان، شهر ایلام است که به علت زیبایی های طبیعی فراوانی که دارد عروس زاگرس نام گرفته است.
جغرافیای تاریخی استان ایلام
سرزمینی که اکنون استان ایلام نام دارد، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده است.این کشور در حدود 3000 سال پیش از میلاد بوجود آمده و تا سال 640پیش از میلاد به حیاط اجتماعی خود ادامه داده است .

در این سال به فرمان آشوربانی پال به خاک و خون کشیده شده و منقرض شده است.

از شهرهای این کشور به اسامی شوش " پایتخت اصلی "،"ماداکتو"،"پایتخت تابستانی"،"اهواز"،"خایدالو" ،"ماساباتیک" ، "کابیانه" اشاره شده است.
در کتیبه های بابلی، عیلام را "آلامتو" یا "آلام" خوانده اند که به قولی به معنای کوهستان یا "کشور طلوع خورشید" است.

مدتی پس از سقوط عیلام حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه ی تحت نفوذ پارس ها در شرق و ماد ها در غرب تقسیم شد.

اقوام ساکن زاگرس در دوره ی هخامنشی جزئی از امپراطوری هخامنشی بوده است، ولی ظاهرا ارتش هخامنشی برای عبور از زاگرس ناچار به پرداخت باج به کوه نشینان مقتدر آن بوده است .بنا به نوشته مورخان یونانی در زمان سلوکیه ساکنین زاگرس اکثر اوقات با اقوام مهاجم و بیگانه در نبرد بوده اند.

وجود آثار باستانی فراوانی از دوره ی ساسانی در استان¬های ایلام و لرستان نشان می دهد که این منطقه در آن زمان بسیار آباد و با اهمیت بوده است .

اسامی شهرهایی مانند "ماسبندان" ، "مهرگان کدک" ، "دارشهر"، "سیمره"، "اریوخ"، "شیروان" این نظر را تایید می کند.

محل دقیق بعضی از این شهرها هنوز روشن نشده است.
ایلام
ایلام که در عهد باستان به "اریوحان" معروف بود ولی ایلام کنونی در سال 1308 شمسی در منطقه ای که حسین آباد نامیده نامیده می شد از نو احداث گردیده و یک سال بعد با توجه به سابقه ی تاریخی و تصویب فرهنگستان ایران به نام "ایلام" نام گذاری شده است .

شهر ایلام در حصاری از کوه ها و ارتفاعات جنگلی استقرار یافته است و آب و هوای معتدل و کوهستانی و بهاری دلپذیر دارد.

سه قرن پیش حکومت خود مختار والیان در منطقه ی ایلام و پشتکوه برقرار بوده است .

از معروفترین این والیان می توان از حسین خحان ، غلام رضا خان و حسین قلی خان و ابوقداره نام برد.

این افراد با یک سلسله روابط خاص به حکومت مرکزی ایران وابسته بودند و سالانه به میزان معینی مالیات و تعداد تفنگچی در اختیار حکومت مرکزی قرار می دادند .
در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیاسی – اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته غرب کشور است و به لحاظ دارابودن تفرج های جنگلی و آثار تاریخی و باستانی متعدد از زیباترین شهرهای استان نیز محسوب می شود.
بنا ها و یادمان های تاریخی ایلام
استان ایلام از جمله استان های باستانی ایران است که به علت قدمت تاریخی و تمدن کهن آثار تاریخی و مذهبی جالب توجهی را به خود جای داده است.
در زیر مهم ترین این آثار مورد اشاره قرار می گیرند:
تنگ بهرام چوبین
تنگ بهرام چوبین یکی از مهم ترین دره های کم عرض و بسیار مرتفع و استراتژیک در ضلع غربی مسیر جاده ی دره شهر پل دختر است.
این تنگه که آن را شکارگاه بهرام می گویند دارای آثار ارزنده ی فراوان در قسمت ورودی، پیشانی و ارتفاعات است.
این مجموعه که از دوران ساسانی به جای مانده است، که از سنگ و گچ ساخته است و به ارتفاعات جنگلی کبیر کوه در عمق تنگه و مناطق صعب العبور آن ختم می شود .

تنگه ی بهرام از شاهکا رهای طبیعی وتاریخی است که همواره مورد بازدید علاقه مندان به تاریخ طبیعت و کوهنوردان قرار می گیرد و در ایام بهار ایرانگردان و علاقه مندان به آثار تاریخی و طبیعی را به سوی خود جذب می کند .

تنگ ما ژین
در تنگ ما ژین از توابع دره شهر دخمه ها و اشکفت هایی وجود دارد که که یکی از آنها به غار" کول کنی " معروف است .

دهانه ی این غار در محل ورودی حدود 30 متر طول دارد و همچنین در محل ریزش آب
(داخل غار ) حوض کوچکی که از سنگ تراشیده شده وجود دارد که ملاط آن احتمالا از ساروج است .

علاوه بر غار" کول کونی " در این محل دخمه های متعددی وجود دارد که تعداد آن به 12 عدد می رسد .

جالب ترین این دخمه ها از سه اشکفت در کنار هم و یک اشکفت بر بالای آن هاست که به غار " انوشیروان " معروف هستند .

در کف یکی از این غارها یک قطعه سفال از نوع سفال های نیمه ی هزاره ی اول قبل از میلاد بدست آمده است .

تنگ وویله
در بین دو رودخانه در دامنه ی کوه های تخت پیران و تخت نیله در شمال شرقی زرین آباد دهلران تنگی موسم به تنگ وویله و وجود دارد که حاوی آثار متعددی از بناهای تاریخی و باستانی است .

یکی از این آثار قلعه ی شیاخ یا (شیاق) است.

اثر مهم دیگر این تنگ ویرانه های شهر سامرا است که در کنار رود چم زنگی در مجاورت روستای بردی واقع شده است .
اثر مهم دیگر این تنگ ویرانه های شهر سامرا است که در کنار رود چم زنگی در مجاورت روستای بردی واقع شده است .

قلعه سام قلعه سام در روستای چم بور از توابع مرکزی شهرستان شیروان و چرداول قرار دارد قدمت این قلعه به عهد ساسانیان می رسد که بر فراز یکی از کوه های پیرامون روستای چم بور بنا شده و این کوه به نام سام بنا شده است .

این قلعه دارای دو برج در شمال و شمال غربی می باشد.

در این برج اتاق هایی جهت نگهبانی از تاسیسات داخلی و محافظت از حکمرانان ناحیه در دل صخره ها تعبیه شده است.

در قسمت جنوب غربی قلعه آثار چهار طاقی و یا آتشکده ای دیده می شود که گویا در زمان تسلط عرب ها به صورت مسجد در آمده است.

قلعه ی والی قلعه ی والی بر روی تپه ای بر روی" جقامیرگ " در محل فعلی خیابان پاسداران شهر ایلام واقع شده است.

این قلعه در زمان حکومت محمد علی شاه قاجار و به دستور غلامرضا خان ابو قداره والی لرستان ساخته شده است.

اتاق ها و تالارهای این قلعه در امتداد سه ضلع شرقی و غربی و شمالی قرار دارد همچنین در داخل این قلعه سنگ نوشته ای وجود دارد که تاریخ ساختن آن در زمان محمد علی شاه قاجار و غلامرضا خان ابوقداره والی لرستان حک شده است.

قلعه ی قیران قلعه ی قیران بر فراز کوه معروف قلاقیران که بر نایه ی جنگلی بسیار زیبایی به نام ششدار یا ششدان قرار دارد شکل این قلعه و موقعیت قلعه بالای آن چشم انداز و زیبایی خاصی در شهر ایلام به وجود آورده است.

قلعه ی امیرآباد قلعه ی امیرآباد در روستای امیرآباد در کنار راه مهران – صالح آباد قرار دارد و در دوره ی والیان از سنگ و آجر و خشت و گل بنا شده است .

آثار به جا مانده از این قلعه شامل یک فزای عمومی، تعدادی اتاق و چند زیر زمین می باشد.

وضعیت فعلی برنامه های قلعه نیمه ویرانه است.

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان (چهارمحال و بختیاری) استان چهارمحال و بختیاری در قلمرو مرکزی رشته کوه های زاگرس، بین پیشکوه های داخلی و استان اصفهان استقرار یافته است.

این استان از شمال و شرق به استان اصفهان استقرار یافته است .

از غرب به استان خوزستان و از جنوب به استان کهکلویه و بویراحمد محدود است .

استان چهارمحال و بختیاری حدود 16532 کیلو متر مربع مساحت دارد و بین 31 درجه و 14 دقیقه تا 32 درجه و 47 دقیقه عرض شمالی و 59 درجه و 49 دقیقه تا 51 درجه و 24 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است.

بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور استان چهارمحال و بختیاری 5 شهرستان، 10 شهر، 10 بخش و 34 دهستان دارد شهرستان های این استان مشتمل است بر شهر کرد، بروجن، کردگان، پارسان و اردل.

جغرافیای طبیعی و اقلیمی استان استان چهارمحال و بختیاری در ناحیه ی مرکزی سلسله جبار زاگرس که از شمال غربی به جنوب غربی به جنوب شرقی امتداد دارد استقرار یافته است.

بلندترین نقطه ی استان در ناحیه ی غربی با 4548 متر ارتفاع قله ی زرد کوه بختیاری و پست ترین نقطه ی آن، ناحیه ی سپیددشت و لردگان در قسمت شرقی چهارمحال و بختیاری است.

از کوه های مرتفع استان زردکوه، بزکوه، سبزکوه، سفیدکوه، کارکنان، منگشت، سالداران، جهان بین و کوه ریگ را می توان نام برد.

این کوه ها کانون اصلی آبخیز رودخانه های دائمی زاینده رود و کارون هستند که در سراسر سال پوشیده از برف می باشند و جزو حوزه های آبگیر دائمی استان به شمار می رود.

این کوه ها از شمال غربی و جنوب شرقی امتداد دارند و از شرق به غرب از بلندی ارتفاعات و تراکم آن ها کاسته شده و به درّه های باز از قبیل لار، فرادنبه، کیار و خانمیرزا و در جنوب غربی و جنوب شرقی آن دشت های نسبتا وسیع از جمله لردگان، فلارد و گندمان قرار دارد.

شهر کرد : در متون تاریخی از مکانی به نام چالشتر در ناحیه ی شهر کرد به عنوان مرکز حکومتی نام برده شده که خرابه های دیوار قلعه ی آن امروز به جا مانده است.

شهرکرد امروزی گویا مکان پاسگاهی بوده است معروف به ده کرد و از حدود سال 1300 با تعیین نماینده ی حکومت مرکزی و استقرار دوائر دولتی آغاز به رشد کرده است، بیش از آن و در دوران گذشته منطقه دستخوش جنگ های خوانین، کشمکش های میان حکومت مرکزی و قدرت های محلی و غارت و تصاحب روستاها توسط طوایف مختلف بختیاری بوده است.

نوسانات سیاسی داخلی منطقه از یک سو و تغییرات حکومت مرکزی از سوی دیگر مهال و فرصت رشد و تکامل را به روستاها – شهرهای منطقه نداده است.

در کنار این عامل تاریخی دور بودن از شبکه ی راه های اصلی و مراکز شهری ایران علت دیگری در عقب ماندگی نسبی شهرنشینی و مستقلی منطقه محسوب می شود.

پس از سال 1300 تا سال 1340 دهکرد و منطقه چهارمحال و بختیاری (معروف به شهر چهارمحال) از طریق مرکز اصفهان اداره می شد و از آن پس تا سال 1352 شهرکرد مرکز فرماندهی کل چهارمحال و بختیاری و سپس مرکز استانی با همین نام تبدیل شده است و در حال حاضر شهری رو به آبادانی و توسعه است.

بناها و یادمان های تاریخی (چهارمحال و بختیاری) از مهم ترین عوامل ایجاد و دوام آثار معماری و تاریخی ، موقعیت تاریخی و چگونگی شرایط اقلیمی به خصوص میزان بارندگی و درجه رطوبت هواست.

در استان چهارمحال و بختیاری به لحاظ شرایط طبیعی و اقلیمی که همواره از میزان بارندگی نسبتا بالا و در نتیجه رطوبت زیاد هوا برخوردار است.

آثار اندک که باقی مانده از گذشته نیز به علت شدت باد و باران و رطوبت در معرض آسیب و تخریب شدید قرار گرفته است.

لذا این استان از نظر بناهای تاریخی و کانون های زیارتی به هیچ وجه با کانون های اصلی این قبیل جاذبه های فرهنگی – توریستی همچون اصفهان، شیراز، مشهد، یزد قابل مقایسه نیست.

قسمت هایی از منطقه ی چهارمحال و بختیاری از گذشته های دور یعنی از عهد ایلامیان و هخامنشیان راه عبور و ارتباط بین النهرین و خوزستان با فلات مرکزی ایران بوده است.

این سرزمین در روزگاران باستان، یکی از نواحی آباد و از مراکز تمدن قدیم بود به طوری که از سنگ نوشته های کوه فرّخ و اشگفت سلحان معلوم می شود .

در روزگاران قدرت عیلام، این منطقه اهمّیت به سزایی داشت.

مرکز انزان یا انشان قدیم در این ناحیه بود.

دو تنگ کوهستانی سولک (ساوالک) بختیاری مجاری هایی وجود دارند نقوش سنگی برجسته ی تنگه سولک شامل تصویر زنی است که در اطراف