این پرژه با زبان ساده و روان و با نشان دادن شکلهای متعدد، سعی در آن دارد که افراد مبتدی هم قادر باشند با خواندن آن،به راحتی عملیات ذکر شده را درک و توانایی انجام آن را داشته باشند قابل ذکر است که این پروژه از چهار پروژه مجزا تشکیل شده است:
1- پروژه مساحی 2- پروژه ترازیابی 3- پروژه تئودولیت 4- پروژه پیمایش
1- پروژه مساحی
مباحثی که در پروژه مساحی به آن می پردازیم به شرح زیر می باشد:
1- پیاده کردن نقاط مورد نظر به کمک خط هادی
2- اندازگیری فاصله افقی بین دو نقطه (مترکشی) در چند مرحله
3- وارد کردن عمود بر یک امتداد از نقطه ای در خارج آن
4- اخراج عمود از یک امتداد از نقطه ای بروی آن
5- اندازگیری زاویه افقی بین دو امتداد
6- جدا کردن امتداد با زاویه معین از نقطه ای بروی امتدادی فرضی
لوازم مورد نیاز در مساحی:
پیاده کردن نقاط مورد نظر به کمک خط هادی
برای نقشه برداری یک منطقه تعیین موارد زیر الزامی می باشد:
1-تعیین خط هادی
2-تعیین نقاط مناسب نسبت به خط هادی
در شکل زیر پاره خط (w w') را جوی آب و اشکل دو طرف آن را سازه در نظر بگیرید حال تصمیم داریم این منطقه را نقشه برداری کنید نخست پاره خط (w w') را خط هادی فرض می کنیم سپس نقاطی از سازه ها را مشخص می کنیم (بهتر است راسهایی را انتخاب کنیم که بتوان خط عمودی از آن نقاط بر خط هادی عمود کرد) مانند شکل مثلث که سه راس d,f,c دارد سپس از نقاط d,f,c خطی عمود بر پاره خط (w w') وارد می کنیم که طریقه رسم صحیح این خط در ادامه ارائه شده است.
برای بدست آوردن فاصله راسها تا خط هادی باید خطی از هر یک از راسها به خط هادی عمود شود.برای وارد کردن عمود بر یک امتداد دو روش وجود دارد:
1- متر(با استفاده از ویژگیهای مثلث متساوی الساقین)
2- گونیای مساحی
شرح روش اول:
نقطه صفر متر را بر روی نقطه R قرار داده متر را باز کرده تا خط هادی را قطع کند و از آن عبور کند.
اصولا متر 0.5 الی 1 متر از خط هادی می گذرد (بهتر است به عدد رند برسد) این عدد را L فرض میکنیم سپس نیم دایره ای به مرکز R و شعاع L رسم می کنیم ،که خط هادی را در دو نقطه K,F)) قطع می کند انگاه فاصله دو نقطه K,F را اندازه گرفته و وسط آن را پیدا کرده و آنرا S می نامیم حال اگر خطی از R به S وصل کنیم این خط عمود خواهد بود بنابراین با اندازگیری این دو نقطه فاصله دقیق نقطه R با خط هادی معلوم می شود.
تشریح روش دوم: ژالنی را بر روی نقطه R قرار داده و ژالن دیگر را بر روی خط هادی مانند Pقرار میدهیم سپس دو ژالن را به وسیله تراز نبشی عمود بر زمین تنظیم کرده آنگاه شاقول را برداشته نخ آنرا به انتهای گونیای مساحی وصل نموده و در نقطه C ایستاده بطوریکه فاصله شاقول تا زمین 1 سانتیمتر باشد.
در صورتی که تصویر ژالن نقطه R در آینه وسطی با تصویر ژالن نقطه P در آینه پایینی در یک امتداد باشد آنگاه نقطه ای که شاقول به ما نشان میدهد نشانگر این می باشد که آن نقطه ،عمود بر دو ژالن است بنابراین اگر خطی از R به Cوصل کنیم این خط عمود خواهد بود.
(بنا به تصمیم اعضای گروه ابتدا روش اول را اجرا نمودیم سپس برای تایید آن ،روش دوم را اجرا کردیم.) جزئیات اجرا: 1-تعیین خط هادی: لبه داخلی جدول جوی آب از سمت دیوار 2-تعیین نقاط: تقسیم دیوار دانشگاه به چهار راس بنامهای(A،B،C،P) عدد صفر متر را بر روی نقطه C قرار داده سپس متر را به اندازه باز کرده تا خط هادی را قطع کرده و از آن عبور کند آنگاه نیم دایره ای به مرکز C و شعاع 3.50 رسم می کنیم تا خط هادی را در دو نقطه c' و c" قطع کند.
وسط پاره خط c'-c" را به نقطهC وصل می کنیم خط حاصل بر خط هادی عمود و معادل است.
عدد صفر متر را بر روی نقطه P قرار داده سپس متر را به اندازه 6 متر باز کرده تا خط هادی را قطع کرده و از آن عبور کند آنگاه نیم دایره ای به مرکز P و شعاع 6 رسم می کنیم تا خط هادی را در دو نقطه c' و c" قطع کند.
وسط پاره خط c'-c" را به نقطهP وصل می کنیم خط حاصل بر خط هادی عمود و معادل 5.78 متر است.
عدد صفر متر را بر روی نقطه B قرار داده سپس متر را به اندازه 3.50 متر باز کرده تا خط هادی را قطع کرده و از آن عبور کند آنگاه نیم دایره ای به مرکز B و شعاع 3.50 رسم می کنیم تا خط هادی را در دو نقطه c' و c" قطع کند.
وسط پاره خط c'-c" را به نقطهB وصل می کنیم خط حاصل بر خط هادی عمود و معادل 2.92 متر است.
عدد صفر متر را بر روی نقطه A قرار داده سپس متر را به اندازه 5.50 متر باز کرده تا خط هادی را قطع کرده و از آن عبور کند آنگاه نیم دایره ای به مرکز A و شعاع 5.50 رسم می کنیم تا خط هادی را در دو نقطه c' و c" قطع کند.
وسط پاره خط c'-c" را به نقطهA وصل می کنیم خط حاصل بر خط هادی عمود و معادل 5.17متر است.
اکنون که اندازه تمامی نقاط را نسبت به خط هادی بدست اورده ایم باید فاصله پایه عمودها را نسبت به یکدیگر پیدا کنیم.
( البته باید توجه داشت در این پروژه c مبدا در نظر گرفته شده است.
) اندازگیری فاصله افقی بین دو نقطه (مترکشی) در چند مرحله مبحث دوم ، مترکشی بین دو نقطه بنامهای B4,B'4))میباشد که در ضلع غربی دانشگاه انجام گرفت.
1-با استفاده از ژآلن ومتر 2-با استفاده از متر در روش اول یکی از ژالنها را در نقطه پایانی (C) بوسیله سه پایه نگه دارنده ژالن ،عمود قرار داده و ژالن دیگر را همانند ژالن پایانی (C) به صورت عمود ولی بدون سه پایه در نقطه آغازین (A) قرار می دهیم .فرض میکنیم متری که ما در اختیار داریم حداکثر 30 متر میباشد بنابراین ژالن سوم (B) را در حدود 30 متری ژالن آغازین قرار می دهیم آنگاه یکی از اعضای گروه در فاصله 2 متری پشت ژالن اول (A) قرار می گیرد تا مکان ژالن وسط (B) را تنظیم کرده تا دقیقا در راستای ژالن ابتدا (A) و انتها (C) قرار گرفته باشد آنگاه فاصله دو ژالن ابتدا (A) و وسط (B) را اندازه گرفته و مکان ژالن وسط (B) را با گچ مشخص کرده تا ژالن اول (A) در آن مکان قرار گیرد و عملیات تکرارمی شود.(اگر متر شکم داشته باشد می توان با گذاشتن دست زیر آن شکم آنرا گرفت.) در روش دوم نقطه صفر متر را روی نقطه شروع گذاشته سپس متر را به اندازه50 متر باز کرده و علامتی با گچ روی زمین میگذاریم و دوباره نقطه صفر متر را در انجا قرار میدهیم جزئیات روش اول را می توانید در شکل زیر مشاهده کنید.یکبار از مبدا به مقصد و بار دیگر از مقصد به مبدا اندازگیری انجام گرفته است (مبدا=M) جزئیات روش دوم را می توانید در شکل زیر مشاهده کنید وارد کردن عمود بر یک امتداد از نقطه ای در خارج آن توضیح اولیه این مطلب در مبحث (پیاده کردن نقاط مورد نظر به کمک خط هادی) ارائه شده است عدد صفر متر را بر روی نقطه A2 قرار داده سپس متر را به اندازه باز کرده تا خط هادی را قطع کرده و از آن عبور کند آنگاه نیم دایره ای به مرکز A2 و شعاع 2.5 رسم می کنیم تا خط هادی را در دو نقطه M و N قطع کند.
وسط پاره خط M-N را به نقطهA2 وصل می کنیم خط حاصل بر خط هادی عمود است.
اخراج عمود از یک امتداد از نقطه ای بروی آن توسط متر توسط گونیای مساحی (به علت اینکه کار با گونیای مساحی در مراحل قبل توضیح داده شده به توضیح روش {1} می پردازیم) ابتدا نقطه ای را بروی خط ممتد تعیین نموده مانند نقطه T سپس به اندازه L (L عددی دلخواه می باشد) از دو طرف نقطه T جدا کرده بطوری که دوپاره خط مساوی MT,NT ایجاد می شوند آنگاه از نقاط M,N به شعاع L' (L' عددی دلخواه می باشد) کمانهایی را رسم می کنیم که این کمانها در نقطه مانند G همدیگر را قطع می کنند حال اگر از نقطه T به نقطه G وصل گردد این خط عمود بر خط ممتد می باشد.
با توجه به توضیحات بالا از دو طرف نقطه B2 به فاصله جدا کرده ، که دوپاره خط مساوی M'B2,N'B2 ایجاد می شوند آنگاه از نقاط M',N' به شعاع 2.5 کمانهایی را رسم می کنیم که این کمانها در نقطه مانند A' همدیگر را قطع می کنند حال اگر از نقطه B2 به نقطه A' وصل گردد این خط عمود بر خط ممتد می باشد اندازگیری زاویه افقی بین دو امتداد می توان با استقاده از دو رابطه زیر آن را انجام داد: برای استفاده از رابطه اول به صورت زیر عمل می کنیم فواصل a و b را به اندازه های دلخواه از راس زاویه روی اضلاع جدا نموده و فاصله c را اندازه گرفته و از رابطه استفاده می کنیم برای استفاده از رابطه دوم به صورت زیر عمل می کنیم از راس زاویه فواصل OA=OB=L را به دلخواه جدا نموده فاصله AB را اندازه گیری می کنیم با استفاره از مثلث OAH(AH=BH)خواهیم داشت امتداد دو خط X (مورب) و Y (افقی) یکدیگر را در نقطه K2 قطع می کنند برای بدست اوردن زاویه بین دو خط در این پروژه از روش دوم استفاده شده است بدین ترتیب که بر روی خط X یک نقطه انتخاب کرده بنام L2 سپس از نقطه L2 خطی بر خط Y عمود کرده (عدد صفر متر را بر روی نقطه L2 قرار داده سپس متر را به اندازه باز کرده تا خط هادی را قطع کرده و از آن عبور کند آنگاه نیم دایره ای به مرکز L2 و شعاع 1.5 رسم می کنیم تا خط هادی را در دو نقطه N و M قطع کند.
وسط پاره خط M-N را به نقطهL2 وصل می کنیم خط حاصل بر خط هادی عمود و معادل 1.21متر است).که اندازه پاره خط (L2-L2') 1.21متر می باشد انگاه اندازه K2 تا L2 را گرفته که می باشد و این اعداد را در رابطه مورد نظر(در شکل بالا) قرار داده و محاسبه می کنیم که عدد الفا 33/71 می باشد جدا کردن امتداد با زاویه معین از نقطه ای بروی امتدادی فرضی ابتدا بر روی خط فرضی به اندازه دلخواه جدا نموده مانند پاره خط AB سپس با استفاده از رابطه اندازه BC را بدست اورده و خطی عمود از نقطه B خارج می کنیم سپس از نقطه C به نقطه Aوصل کرده در این صورت دو خط ABوAC زاویه مورد نظر را درست می کنند.
زاویه مورد نظری که دو خط فرضی و مورب باید باهم تشکیل دهند 35درجه می باشد.
ابتدا بر روی خط فرضی به اندازه2.5متر جدا نموده سپس با استفاده از رابطه اندازه BC را بدست اورده که معادل75/1 بوده و خطی عمود از نقطه B به اندازه 75/1 خارج می کنیم سپس از نقطه C به نقطه Aوصل کرده در این صورت دو خط ABوAC زاویه 35درجه را درست می کنند.
2- پروژه ترازیابی : روشهای مختلف ترازیابی گرفتن متر در امتداد قائم 2- استفاده ار لوله های بهم پیوسته 3- اندازگیری فشار هوا 4- استفاده از عکسهای هوایی 5- استفاده از وسایل مجهز به شعاع لیزر 6- ترازیابی به روش استادمتری 7- استفاده از شیب و فاصله افقی 8- ترازیابی مثلثاتی یا ژئودزی 9- ترازیابی مستقیم یا هندسی در این پروژه شرح روشهای 7،8،9 بطور مختصرذکر شده است استفاده از شیب و فاصله افقی : ترازیابی مثلثاتی یا ژئودزی: ترازیابی مستقیم یا هندسی : بااستفاده از خاصیت صفحه وامتداد افقی اختلاف ارتفاع را اندازه میگیرند ترازیابی به دو روش تدریجی و شعاعی انجام می شود ترازیابی تدریجی: برای ترازیابی فواصل زیاد و یا اختلاف