دانلود تحقیق ازت در چغندر

چغندرقند گیاهی است از خانواده Chenopodiacea و همانند بسیاری از اعضای دیگر این خانواده مقاوم به تنش و شوری است(1).

تغذیه چغندرقند به طور جامع از بیست سال گذشته گزارش شده است (1972).

در آن گزارش، برای اولین بار حاصل نیم‌قرن تحقیق در اروپا و آمریکا روی نیازهای گیاه به عناصر میکروماکرو بوده است.

در هرکجا که گیاه چغندرقند وارد شده است و اقدام به کشت شده، تحقیقات آن از اولویت بالایی برخوردار بود.

مهمترین دلیل این اقدامات، این بود که اضافه کردن صحیح مواد مغذی به خاک بیشترین تاثیر را بر تثبیت عملکرد زارع قرار داده است(1).

همانند سایر محصولات کشاورزی، چغندرقند نیز تنها جزئی از نیازهای خود را از خاک تامین می‌نماید و بقیه را بایستی از کودهای شیمیایی، حیوانی و محلول‌پاشی بر روی سطح برگ تامین کند(1).

در میان کودهای شیمیایی، ازت در تمامی خاک‌های زراعی به مقدار کم وجود دارد و از مهمترین عناصری است که بایستی در هر جا چغندرقند کشت می‌گردد، به صورت کود داده شود.

هنگامی که برای اولین بار فسفر مصرف شد پس از سال‌های متوالی مزارع غنی از فسفر شدند و افزودن این عنصر به زمین تاثیر آن چنانی بر روی عملکردشان نداد.

در نتیجه مصرف آن ناچیز شد و در نهایت در طول بیست سال گذشته بیشتر فعالیت‌های تحقیقاتی بر روی نیاز گیاه به ازت متمرکز شده و از تحقیقات روی فسفر کاسته شده است(1).

کار بر روی سایر عناصر ماکر، نظیر پتاسیم، منیزیم و سدیم ادامه دارد، زیرا نیازهای چغندرقند به این عناصر بیش از سایر محصولات است.

کاشت چغندرقند در خاک‌های سبک، فراهم شدن امکانات مکانیزه نیاز چغندرقند به سه عنصر مورد اشاره را که اغلب به مقدار کم در خاک وجود دارد، بیشتر نموده است.

نیاز غذایی چغندرقند به کودهای اصلی هم اکنون مشخص شده.

لیکن علاقه به مصرف کودهای فرعی به مراتب بیشتر شده است.

جذب عناصر فرعی با افزایش محصول به طور موازی افزایش یافته است.

علت آن، نیاز این عنصرها حتی در مناطقی است که بیشتر ذخایر طبیعی خاک کافی بوده است(1).

فصل دوم

1-2 ازت در چغندرقند:
ازت از مهمترین عناصری است که بایستی در هرکجا که چغندرقند کشت می‌گردد، به صورت کود به زمین داده شود، چرا که کمتر خاکی دارای مقدار کافی ازت در فرم قابل دسترس نیترات یا آمونیوم برای تولید حداکثر رشد می‌باشد.

جایی که این عنصر به مقدار کم مصرف شود، محصول به شدت کاهش یافته و ممکن است حتی در بعضی خاک‌ها به نصف برسد.

کود به طور قابل ملاحظه‌ای در وضعیت ظاهری زراعت مخصوصاً در رنگ و پوشش برگی آن اثر می‌گذارد.

از طرف دیگر مصرف بیش از حد کود ازته، کاهش درصد قند و کیفیت را به دنبال خواهد داشت.

چغندرقند تقریباً فرم نیترات (No3-) را مورد استفاده قرار می‌دهد و برای این ازت از سه منبع استفاده می‌شود(الف).

ازت معدنی شده و ازتی که در طول دوره رشد از طریق تجزیه مواد آلی آزاد می‌شود(ب).

ازت نیتراته موجود در خاک نزدیک به زمان کاشت و ازت معدنی که به صورت کود شیمیایی مصرف می‌شود(9).

ازت در تمام بافت‌های گیاهی وجود داشته و ماده اصلی پروتئین‌های گیاهی را تشکیل می‌دهد.

مقدار ازت موجود در گیاه بیشتر از سایر عناصر حدود هزار برابر Zn است.

تامین ازت در مراحل اولیه رشد مهم بوده و جبران این کمبود در اواسط و اواخر دوره رشد چغندرقند تاثیری در عملکرد قند و ریشه نداشته و حتی باعث کاهش آن نیز می‌گردد.

چغندرقند به کمبود ازت حساس بوده و فقدان آن باعث از رشد افتادن بوته، کوچک و نازک ماندن برگ‌ها و طویل شدن دمبرگ‌ها می‌شود.

ارقام پلی‌پلوئید آن نیاز بیشتری به ازت دارند(7).

نمودار 1-2: تغییرات عملکرد قند در هکتار با مصرف مقادیر مختلف ازت



نمودار 2-2: تغییرات عملکرد ریشه در هکتار با مصرف مقایر مختلف ازت

نمودار 2-2: تغییرات عملکرد ریشه در هکتار با مصرف مقایر مختلف ازت 2-2 محاسبه ازت مورد نیاز چغندرقند: ازت مورد نیاز چغندرقند برای نمونه در اقلیم معتدل سرد در جدول 1-2 برآورد شده است.

برای محاسبه میزان ازت مورد نیاز چغندرقند، پس از برآورد پتانسیل تولید مزرعه، درصد ازت کل موجود در خاک را در ستون اول عمودی از جدول پیدا نموده و عملکرد مورد انتظار را در سطر اول افقی انتخاب می‌نماییم.

از تقاطع این دو ستون نیاز چغندرقند به کود ازته برآورد می‌گردد.

برای سهولت کار در جدول فوق به جای ازت خالص، برای کود اوره تنظیم شده است که می‌توان به کمک فرمول‌های زیر به سایر کودهای ازته تبدیل نمود(9).

مقدار کود بر حسب سولفات آمونیوم: 2/2 × مقدار کود اوره بدست آمده از جدول مقدار کود بر حسب نیترات آمونیوم: 5/1 × مقدار کود اوره بدست آمده از جدول جدول 1-2: برآورد اوره مورد نیاز چغندرقند (Kg.ha) در اقلیم معتدل سرد 3-2 پیش‌بینی مقدار کود لازم بر اثر تجزیه خاک در مورد خاک‌های معدنی حاوی مواد آلی، روابطی بین غلظت ازت کل و مقدار کود وجود دارد، ولی این روابط برای خاک‌های معدنی که دارای ماده آلی ناچیزی هستند، غیرقابل اعتماد می‌باشند.

در این خاک‌ها نیاز به کود از طریق مقدار ازت معدنی قابل دسترس موجود قبل از کاشت تعیین می‌شود.

ازت قابل دسترس، ازتی است که به فرم‌های آمونیوم یا نیترات وجود دارد و بر روی هم ازت نام دارد.

برخی روش‌های پیش‌بینی نیاز به ازت در اروپا و آمریکا صورت گرفته است که برای نمونه کود مورد نیاز (NOP) بر مبنی ازت معدنی موجود در نمونه خاک از عمق (60-0) سانتی‌متر قبل از کاشت گرفته شود، به صورت زیر تعیین می‌گردد(6).

Nmin: نمونه خاک از عمق موردنظر NOP=220-1.7Nmin kg/na علاوه بر کودهای معدنی ارائه شده در بهار، چغندرقند از کودهای معدنی شدن در طول دوره رشد نیز استفاده می‌کند.

این ازت، فرآورده‌ای است که از تجزیه مواد آلی و عمدتاً در اثر فعالیت باکتری‌هایی بدست می‌آید که به آزادسازی آمونیوم و نیترات می‌انجامد.

فرآیند تجزیه در آزمایشگاه یا تزریق نمونه خاک تحت شرایط کنترل شده رطوبتی و حرارتی بازسازی شده است.

افزایش در مقدار ازت معدنی موجود به عنوان راهنمایی برای ازت بالقوه قابل جذب استفاده می‌شود.

افزایش دقت تخمین را می‌توان از روی مقدار ازتی که گیاه در طول دوره رشد از خاک جذب می‌نماید، انجام داد.

از این تخمین می‌توان برای تهیه مدل رشدی گیاه و پیش‌بینی مقدار کود لازم در شرایط مختلف در سطح وسیع استفاده کرد (گرین وود و همکاران، 1984).

همچنین می‌توان از آن برای مقدار ازت شسته شده با موفقیت استفاده کرد(1).

4-2 علائم کمبود ازت در چغندرقند: بر خلاف کمبود سایر عناصر کمبود ازت تقریباً در تمام مراحل رشد چغندرقند مشاهده می‌شود.

سبزینه گیاه، رنگ روشن یکنواختی دارد که بعداً به زردی می‌گراید.

این علامت ابتدا بر روی برگ‌های خارجی مشاهده می‌شود، سپس پژمرده و قبل از رشد کامل می‌میرد.

علامت دیگر آن، این است که برگ‌های جدید باریک و بلند هستند و دمبرگ‌ها به‌طور غیرطبیعی کشیده و گیاه عادت به رشد عمودی می‌کند.

در زراعت‌های صحیح، اصولاً کمبود ازت نادر است، ولی گاهی در قسمت‌های کوچکی از مزرعه که مصرف کود ازت در آنجا کم است و یا فراموش شده است، دیده می‌شود و خصوصاً در خاک‌های سبک که با کمبود مواد آلی نیز همراه باشد.

این کمبود به راحتی و با استفاده از نیترات برطرف می‌گردد(8).

علائم کمبود ازت در تمام مراحل رشد قابل مشاهده است.

در خاک‌های فقیر با مقدار کم ازت علائم کمبود از زمان ظهور اولین برگ‌های حقیقی و متعاقب آن سایر برگ‌ها شروع می‌گردد.

علائم ممکن است با افزایش سن گیاه توسعه یابد.

در اثر کمبود ازت، برگ‌ها پیچیده شده نخست به رنگ سبز روشن و سپس به زردی می‌گراید.

کمبود ازت باعث کاهش غلظت کلروفیل و فتوسنتز در برگ‌های مسن‌تر می‌گردد.

این برگ‌ها اغلب پژمرده شده، قبل از رسیدن می‌میرند و برگ‌های جوان‌تر معمولاً دارای پهنک باریک و دمبرگ‌های طولانی می‌باشند.

برگ‌های دارای کمبود معمولاً حاوی 9/1 تا 3/2 درصد ازت در ماده خشک خود می‌باشند.

بر اساس آزمایشات متعدد، ثابت گردیده که چغندری که در اوایل رشد دچار کمبود ازت گردد، در صورت تامین پس از این مرحله اثرات سوء قبلی جبران نشده و تنها رشد برگی آن افزایش می‌یابد و عملکرد قند در هکتار و کیفیت آن کاهش می‌یابد.

کمبود ازت همچنین سبب تسریع در گل دادن و انجام دانه بستن ناقص در چغندرقند بذری می‌گردد(1).

همچنین چغندرقند دارای ریشه عمیق بزرگ می‌باشد،‌ بخصوص ریشه‌های فرعی در عمیق زیاد خاک قرار دارند و هرگاه در مصرف کود ازته تاخیر شود و یا اینکه کود در سطح خاک قرار گیرد، ریشه به موقع به طور کامل نمی‌تواند از کود ازته استفاده نماید.

در نتیجه آثار کمبود آن در گیاه ظاهر می‌گردد.

این مساله در مناطق خشک خیلی مهمتر از مناطق مرطوب است، زیرا کمی رطوبت و باران و آب، کود ازته در سطح خاک باقی مانده، در نتیجه وزن ریشه کمتر خواهد شد.

از طرف دیگر، زمانی که کود در سطح خاک قرار می‌گیرد، علف‌های هرز یکساله چون دارای ریشه کوچک و سطحی هستند، بهتر می‌توانند از کود ازته استفاده نمایند.

بدین جهت بهتر است کود را با شخم سطحی در عمق کافی قرار داد.

در اثر کمبود ماده ازته، برگ‌های چغندرقند کوچک، باریک و نازک باقی مانده، به رنگ سبز روشن و حالت ایستاده درمی‌آیند.

در رگبرگ‌های برگ‌های کناری که سن آنها زیادتر است، پریدگی رنگ ایجاد شده و حاشیه برگ‌ها به تدریج کمرنگ می‌شود و در نهایت نکروزه می‌شوند(4).

5-2 منابع ازت در زراعت چغندرقند ازت، یکی از عناصر پرمصرف در زراعت چغندرقند است که به صور مختلف توسط کارخانجات تهیه می‌شود.

ازت را از منابع زیادی می‌توان در اختیار گیاه چغندرقند قرار داد.

یکی از منابع موجود در بازار، نیترات آمونیوم می‌باشد.

از صفات بارز نیترات آمونیوم، جذب سریع آن می‌باشد.

سولفات آمونیوم یکی دیگر از صور ازت است که خاصیت اسیدی دارد.

در اوره با پوشش گوگردی، ازت به تدریج در اختیار گیاه قرار می‌گیرد.

مقدار ازت در منابع بالا با درصد متفاوتی وجود دارد.

با توجه به خصوصیات شیمیایی خاک می‌باید منبع ازت مناسب انتخاب و در اختیار چغندرقند قرار گیرد.

در تحقیقاتی که در مورد منابع مختلف ازت انجام گرفته، نشان می‌دهد که در مواردی که رشد سریع جهت پوشش مزرعه موردنظر است، می‌توان از نیترات آمونیوم جهت جذب سریع آن توسط گیاه استفاده کرد.

در خاک‌هایی که واکنش شیمیایی آنها قلیایی می‌باشد، منابع سولفاتی چون خاصیت اسیدی دارند، مناسب‌ترند.

منبع سولفاتی، نه تنها باعث افزایش شاخص برگ گشته، بلکه در خاک‌های قلیایی، افزایش محصول را به دنبال دارند.

پایین بودن شاخص سطح برگ، یکی از مشکلات مهم در کشور ما می‌باشد که باعث کاهش محصول می‌گردد و در مواردی که هدف در اختیار گذاشتن تدریجی ازت است، SCU (اوره با پوشش گوگردی) مناسب‌ترین منبع ازت در اینگونه موارد است.

با اینکه ازت در منابع گوگردی از درصد کمتری برخوردار است، ولی عنصر گوگرد نیز از نظر تغذیه گیاه چغندرقند حائز اهمیت است(2).

در آزمایشات، نتیجه گرفته شد که کود ازتی از منبع سولفات بهترین عملکرد نسبت به سایر تیمارها را دارد.

بنابراین در صورتی که جذب سریع ازت، مدنظر است، از نیترات آمونیوم در صورتی که جذب تدریجی مدنظر باشد، از اوره با پوشش گوگردی استفاده شود(2).

در کشور انگلستان، نیترات آمونیوم (34% ازت)، معمولی‌ترین شکل ازت مورد مصرف است، ولی در بسیاری از کشورهای دیگر، اوره (46% ازت) استفاده می‌گردد.

نتایج آزمایشات توسط تام لینسون ثبات کرد که تفاوت اندکی بین این دو فرم ازت است.

از نیترات سدیم (16% ازت) نیز مشابه سایر کودها می‌توان استفاده کرد، به مشروط بر اینکه مقدار سدیم آن لحاظ گردد.

اگر بارندگی به دنبال مصرف این کودها حادث گردد، به سرعت ازت لازم برای جذب تامین می‌گردد.

این بارندگی باعث تجمع نیترات در اطراف ریشه می‌شود.

در آینده پیشرفت بیشتر و دقت و هماهنگ بودن حرکت مقدار ازت قابل جذب در خاک با نیاز جذبی دقیق گیاه به دست خواهد آمد(9).

6-2 زمان و روش مصرف کود ازته در چغندرقند ازت به عنوان یکی از مواد غذایی اصلی در گیاهان زراعی به طور اعم و چغندرقند به طور اخص، جایگاه ویژه‌ای دارد.

این عنصر به دلیل حلالیت سریع، اثرات متقابل با سایر عناصر غذایی، مکانیزم‌های پیچیده‌ای را در رشد و نمو گیاه ایجاد می‌نماید.

بیشترین نیاز گیاه به ازت، در اوایل دوره رشد تا زمان ایجاد حداکثر پوشش گیاهی در مزرعه است.

برای تولید هر تن چغندرقند، حدود 4 تا 5 کیلوگرم ازت لازم است که به دلیل حرکت سریع این عنصر در خاک به همراه آب نمی‌توان نسبت به مصرف یک مرتبه آن اقدام نمود.

در صورت استفاده از کودهای ازتی با پوشش گوگردی (SCU)، مصرف یکباره کل در زمان تنک توصیه می‌گردد.

چنانچه منابع مختلف ازت در دسترس باشد، مصرف ازت اوره یا فسفات آمونیوم قبل از کاشت به مقدار یک سوم نیاز گیاه سولفات آمونیوم بعد از تنک و یک ماه بعد از آن به مقدار هر دفعه یک سوم از نیاز گیاه توصیه می‌گردد و در صورت کمبودهای سریع