دانلود مقاله بررسی جهانی و برآورد خسارت در مورد بیماری‌های ذرت

بررسی جهانی و برآورد خسارت در مورد بیماری‌های ذرت:
ذرت می‌تواند به 60 نوع بیماری مختلف مبتلا گردد که موجب عدم دستیابی به حداکثر محصول‌دهی می‌شوند.

PAYAK وRENFRO برآورد کرده‌اند که محصول دانه 10 تا 12 درصد در هندوستان کاهش می‌یابد که با قیمت 60 روپیه‌ای برای هر 100 کیلوگرم میانگین زیان سالانه مبلغ 280000000 روپیه HOOKER در یک بر آورد محتاطانه، زیان سالانه را برای 12 ایالت مرکزی و شمالی (آمریکا) تولیدکننده ذرت، بیش از 436 میلیون دلار تعیین کرده است.

بر طبق گفته Kramer ، در اروپا که تولیدکننده بیش از 12% از کل تولید جهانی است، بیماری‌ها، 3% محصول را کاهش می‌دهند.

آفریقا، تولیدکننده 5/6% از کل تولید جهانی ذرت است و بیماری‌های پوسیدگی خوشه (ear rots) در تانزانیا باعث 30% کاهش، exserohilum turcicum (he lminthosporium) باعث کاهش بیش از 10% در نیجریه، بیش از 10% در سودان، بوتسوانا، کنیا و زیمباوه و در حدود 10% در مورد موریس و نیاسالند شده است.diplodiazeae و Gibberellaspp.

موجب کاهش بیش از 10% در بوتسوانا و زیمباوه و کمتر از 10 % در تانزانیا گردیده و Puccinia Polysora باعث کاهش بیش از 10% در توگو، غنا، ‌اوگاندا و سیرالئون شده است.

Kramer‌ گزارش کرده است که Ustilago Maydis‌ نیز کمتر از 10% در غنا، بوتسوانا و نیجریه و بیش از 10% در سودان و کنیا محصول را کاهش می‌دهد.

Padwick‌ اعتقاد دارد که مجموعه بیماری‌ها در کشورهای آفریقایی که قبلا مستعمره انگلستان بوده‌اند، 6/13% در سال 1956 م.

محصول را کاهش دادند.

در برخی از کشورهای واقع در غرب آفریقا Puccinia Polysora‌ به تنهایی باعث 49 تا 95 درصد کاهش محصول شده است.

آسیا 8% از کل تولید جهانی ذرت را دارد.

Peronospora Philippinensis (Sclerospora) که یک سفیدک دروغی یا داخلی است، باعث 60% کاهش محصول در فیلپین و Puccinia sorghi‌ 1% و Exserohilum turcicum (Helminthosporium) نیز 1% در مالزی محصول را تقلیل می‌دهند.

بطور کلی برای آسیا 12% کاهش محصول به علت تاثیر بیماری‌های ذرت برآورد معقولی است.

در سطح جهانی به علت خسارات کل بیماریهای ذرت روی‌هم رفته کاهش 32656000 تن محصول دانه یا 4/9% از کل تولید جهان با ارزش 1650 میلیون دلار آمریکا برآورد گردیده است.

بیماری‌ها در دوره از کاشت تا برداشت بر روی محصول تاثیر می‌گذارند.

حتی بعد از برداشت محصول، کپک‌ها می‌توانند در انبار مشکلات جدی و مهمی را بوجود آورند.

بیماری‌های ذرت بطور کلی به طبقات زیر گروه‌بندی می‌شوند:
• پوسیدگی‌های بذر و مرگ ماهیچه
• بیماری‌های شاخ و برگ
• پوسیدگی‌های ساقه و ریشه و پژمردگی‌های گیاه
• پوسیدگی‌های خوشه ماده و چوب بلال
• بیماری‌های انباری و اختلالاتی که در دانه بوجود می‌آید.

1.

بیماری‌های ذرت در دوره اولیه رشد (Seedling stage)
نام بیماری:
پوسیدگی‌های بذر (Seed rots)‌ و مرگ ماهیچه (Seedling blights)
علائم بیماری: کاهش تراکم بوته در هکتار و تنک به نظر رسیدن مزرعه، رشد ناجور و تکه تکه که به علت خفگی بوته‌ها (مرگ ماهیچه) قبل و بعد از ظهور گیاهچه در سطح خاک می‌باشد.

زخم‌های فرورفته‌ قهوه‌ای رنگ روی مزوکوتیل، بی‌رنگ شدن و آب سوختگی قسمت‌هایی از طوقه گیاه.

پژمردگی گیاهچه‌، رشد و ظاهرشدن عامل بیماری روی قسمت‌های خارجی و پوسیده.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Rhizoctonia Spp., Cephalosporiuym acremonium, Fusariummonilifprme,
Pythium species (P.irregulae, P.debaryanum, P.ultimum, etc.), Penicillium oxalicum, Aspergillus Spp.

از عوامل بیماری‌زای فوق، یکی یا تمام آنها ممکن است در تمام نواحی ذرت‌خیز جهان باشد.

مبارزه: مصرف قارچ‌کش‌ها مثل تیرام یا کاپتان به نسبت 5/2 در هزار.

انتخاب بذور گواهی شده، سالم.

حذف بذوری که خراشیده و پوسته پوسته شده‌اند، اندوپریکارپ یا لایه برون بر آنها صدمه دیده است.

خودداری از کاشت بذور سبک و پوک.

2.

بیماری‌های شاخ و برگ: نام بیماری: (Northern leaf blight) Turcicum leaf blight علائم بیماری: ظاهر شدن زخم‌های باریک و کشیده دوکی یا بیضی شکل که به رنگ قهوه‌ای یا سبز متمایل به خاکستری می‌باشند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Setosphaeria turcica, Exserophilum (Helminthosporium) turcium‌ پخش و انتشار در تمام نقاط جهان.

مبارزه: کاشت هیبریدها و کمپوزیت‌های مقاوم از جمله: Ganga 101, Deccan, Ganga 5, Kisan, Deccan 101, Jawahar استفاده مستقیم از قارچ‌کش‌های (زینب، دیتان ـ ام ـ 45) به صورت 3-4 سم‌پاشی برگی از موقعی که ذرت‌ها در حدود 50 سانتیمتر ارتفاع دارند تا موقع تشکیل خوشه ماده.

نام بیماری: (Southern leaf blight) Maydis leaf blight علائم بیماری: ظاهرشدن خطوط موازی و هم جهت به رنگ متمایل به خاکستری، همچنین زخم‌های لوزی شکل که دارای حاشیه نامنظم 5/0 تا 5/1 سانتیمتری یا بیشتر می‌باشند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: (Helminthosporium Maydis) Cochliobolus heterostrophus که در تمام سطح جهان پخش است.

نام بیماری: سفیدک‌های دروغی یا داخلی (Downy mildews) که به وسیله قارچ‌های Peronosclerospora بوجود می‌آیند.

علائم بیماری: برگ‌ها به صورت نواری و خط زرد شده (کلروز) و در شرایطی که بیماری پیشرفت دارد، رشد متوقف می‌شود و قسمت‌های آلوده به بیماری زبرو خشبی و کم رشد شده و به رنگ مایل به سفید دیده می‌شوند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Peronosclerospora philippinensis (در فیلیپین، هندوستان و چند کشور دیگر).

P.maydis (اندونزی، زئیر و سومالی) P.sacchari (تایوان، استرالیا، هندوستان و گینه جدید) P.sorghi (هندوستان، آمریکا، فلسطین اشغالی، تایلند و خیلی از کشورهای دیگر).

مبارزه: قارچ‌کش‌ها بر روی این بیماری موثر نیستند.

تنها روش ممکن کاشت ارقام مقاوم می‌باشد.

فیلیپین و تایوان، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در تشخیص و تعیین ژن‌های مقاوم داشته‌اند.

ضدعفونی کردن بذر با Ridomil به نسبت 4 گرم برای هر کیلوگرم بذر جهت پیشگیری از آلودگی به بیماری موثر است.

نام بیماری: سفیدک دروغی یا داخلی (Downy mildews) که به وسیله قارچ Sclerophthora بوجود می‌آید.

علائم بیماری: تشکیل نوارهای زرد رنگ با حاشیه کاملاً مشخص که به تدریج به رنگ زرد کاهی تا قهوه‌ای روشن درآمده و بطور آشکار به وسیله رگبرگ‌ها محدود می‌شوند.

اندام‌های قارچ، عامل بیماری بطور غیرمحسوسی در محل نوارها دیده می‌شوند.

عامل بیمار و مناطق انتشار: هندوستان، احتمالاً نپال و پاکستان.

مبارزه: کاشت ارقام مقاوم، هیبرید Ganga 5‌ و کمپوزیت‌های Kisan‌ و Jawahar‌ که در هندوستان وجود دارند، در مقابل این بیماری مقاوم هستند.

نام بیماری: Crazy top علائم بیماری: بدشکل شدن قسمت‌های رویشی (Vegetative) ‌و زایشی گیاه که رشد گیاه را متوقف می‌کند.

گیاهان آلوده و بیمار، بلال‌های نارس و ناقص که تعداد کمی دانه داشته و یا اصولاً دانه ندارند، تولید می‌کنند.

عامل بیماری: Sclerophthora macrospore ‌مبارزه: این بیماری در نواحی که زمین زهکشی مناسبی ندارد، شدت می‌یابد.

لذا زهکشی مناسب جهت کاشت خسارت بیماری ضرورت دارد.

اگرچه بیماری از طریق بذر می‌تواند منتقل شود، ولی امکان انتشار بیماری از طریق بذر محدود است.

3.

زنگ‌ها: نام بیماری: زنگ معمولی ذرت Common rust علائم بیماری: تاول‌های تخم‌مرغی شکل که رنگ آنها قهوه‌ای دارچینی بوده و در هر دو سطح برگ به طور پراکنده مشاهده می‌شوند.

این تاول‌ها در موقع رسیدن محصول به علت تشکیل شدن تلوتوسپورها به رنگ قهوه‌ای متمایل به سیاه درمی‌آیند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Puccinia sorghi، میزبان واسط.

عامل این بیماری، ترشک می‌باشد.

انتشار آن در تمام جهان است.

مبارزه: تنها ژن مقاوم در رقم Cuzco مربوط به کشور پرو، موجود و گزارش شده است.

نام بیماری: Southern corn rust علائم بیماری: سورهای اوردو در پشت و روی برگ‌ها بوجود می‌آیند، ولی فراوان‌ترین آنها در سطح فوقانی برگ بیشتر می‌باشد و اکثراً گرد و کوچک هستند.

سورهای تلوتو باریک و کشیده بوده و از ایپدرم پوشیده شده‌اند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Puccinia polysora (آمریکای جنوبی و شمالی، آفریقا، همچنین در کشورهای آسیایی مثل تایلند و فیلیپین).

مبارزه: کاشت ارقام مقاوم و رعایت اصول و مقررات قرنطینه‌ای.

نام بیماری: Tropical corn rust علائم بیماری: تاول‌های اوردو در روی سطح برگ بوجود می‌آیند.

سورهای تلوتو به رنگ قهوه‌ای شکلاتی بوده که سورهای اوردو را احاطه کرده‌اند و در زیر بشره برگ باقیمانده‌اند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Physopella zeae (نیم کرده غربی، آمریکا، مکزیک و ..) مبارزه: این بیماری اهمیت زیادی نداشته و از نظر اقتصادی مبارزه با آن مقرون به صرفه نمی‌باشد.

نام بیماری: Brown spot علائم بیماری: زخم‌های کوچکی که رنگ آنها متمایل به زرد بوده و بعد به رنگ قهوه‌ای تبدیل می‌شوند.

بر روی پهنک و غلاف برگ و قسمتی از ساقه که نزدیک پایه برگ‌هاست، ظاهر می‌گردند.

ساقه‌ها نیز در محل گره‌ها آلوده شده و در شرایط آلودگی شدید از این محل می‌شکنند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Physoderma maydis که در بعضی از کشورهای جهان وجود دارد.

مبارزه: بین لاین‌های خالص از نظر مقاومت به این بیماری تفاوت‌هایی وجود دارد.

ارقام Hunius, Phil DMRI در برابر این بیماری از خود مقاومت نشان داده‌اند.

نام بیماری: Curvularia leaf spot علائم بیماری: تشکیل لکه‌های ریز یا نکروزه به رنگ زرد که گاهی هاله آنها شفاف می‌باشد.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Curvularia lunata‌ در تایلند و C.pallescens‌ در هندوستان و نیجریه.

مبارزه: لاین‌های خالصی وجود دارند که به این بیماری مقاوم هستند.

از جمله CM104 در تایلند و CM300 در هندوستان.

4.

پوسیدگی‌های ساقه و ریشه و پژمردگی‌های قارچی و باکتریایی گیاه: بیماری‌های قارچی: نام بیماری: Late wilt علائم بیماری: بوته‌ها قبل از بلوغ و رسیدن به محصول، شروع به پژمرده شدن و خشک شدن می‌کنند.

گاهی بعد از گل دادن یا در دوره پرشدن دانه‌ها از مواد آلی.

بعضی از بوته‌ها، رگه‌ها و خطوط دراز و کشیده‌ای را در روی پوسته خارجی نشان می‌دهند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Cephalosporium maydis، مصر و هندوستان.

مبارزه: این بیماری به وسیله بذر و خاک منتقل می‌شود.

واکنش لاین‌های خالص، هیبریدها و کمپوزیت‌ها از نظر مقاومت به این بیماری متفاوت است.

در مصر، ژن‌های مقاوم شناخته شده و تعیین شده‌اند.

نام بیماری: بیماری پوسیدگی خوشه ذرت یا Diploodia stalk rot علائم بیماری: رنگ سبز قسمت‌های پایینی ساقه به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد یا متمایل به قهوه‌ای برمی‌گردد و مغز ساقه نرم می‌شود.

در نتیجه ساقه‌های بیمار به آسانی در اثر باد و باران می‌شکنند.

اندام‌های باردهی قارچ بر روی پوسته خارجی میان گره‌های پایینی ساقه بوجود می‌آیند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Diplodia maydis، آمریکا و چندین کشور دیگر.

مبارزه: کاشت هیبریدهای مقاوم به این بیماری توصیه می‌شود.

هیبریدهای دیررس از این بیماری کمتر صدمه می‌بینند.

مصرف کودهای پتاسه، توسعه و رشد بیماری را کاهش می‌دهد.

نام بیماری: Gibberella stalk rot علائم بیماری: علائم بیماری شبیه بیماری ایجاد شده به وسیله Diplodia maydis‌ است، اما مغز ساقه در این بیماری تغییر رنگ داده و به رنگ متمایل به قرمز یا ارغوانی و به صورت خرد و شکسته درمی‌آید.

عامل بیماری و مناطق انتشار: (Fusarium graminearum) Gibberalla، مناطق انتشار در آمریکا و چندین کشور دیگر.

مبارزه: اصلاح حاصلخیزی خاک و کاشت هیبریدهای دیررس.

نام بیماری: Charcoal rot علائم بیماری: بیماری ابتدا به ریشه‌های گیاهان جوان حمله می‌کند.

در زمان رسیدن محصول بیماری در روی طوقه گیاه و میان گره‌های پایینی ظاهر می‌شود.

قسمت‌های داخلی ساقه به صورت خرده و مجزا از هم درمی‌آیند.

قسمت‌های ساقه به صورت خرد و مجزا از هم درمی‌آیند.

لکه‌های ریز سیاه سختینه یا اسکلروت‌ها در روی پوسته خارجی و دسته‌های آوندی پخش شده‌اند.

عامل بیماری: Macrophomina phaseoli مبارزه: بعد از گل دادن، زمانی که درجه حرارت خیلی بالاست، چنانچه کمبود آب باشد و گیاه در مضیقه کم‌آبی قرار گیرد، این بیماری شدن می‌یابد.

لذا می‌توان با آبیاری بعد از گل دادن گیاه با این بیماری مبارزه کرد.

ارقام مقاوم مانند هیبرید Gagna 5 در هندوستان مشاهده شده است.

نام بیماری: Pythium stalk rot علائم بیماری: بوته‌ها بطور ناگهانی از محل پوسیدگی می‌شکنند.

پوسیدگی ساقه فقط به میان گره‌ای که درست در بالای سطح خاک قرار دارد، محدود می‌شود.

بوته‌های شکسته شده برای مدتی زنده می‌مانند.

روی قسمت‌های آلوده، اندام‌های قارچ، عامل بیماری که به رنگ سفید رشد کرده‌اند، مشاهده می‌شود.

عامل بیماری و مناطق انتشار: Pythium aphanidermatum، هندوستان، آمریکا و نیجریه مبارزه: مقاومت در هیبرید ساده CM 400XCM 300و هیبریدهای تاپ کراس مضاعف، مثل: Hi – starch, Ganga safed 2 وجود دارد.

بیماری‌های باکتریایی: نام بیماری: پژمردگی باکتریایی ذرت یا Bacterial wilt علائم بیماری: هیبریدهای حساس سریعاً پژمرده می‌شوند.

گیاهان بیمار نوارهای دراز و نامنظم به رنگ سبز کمرنگ تا متمایل به زردی که بعدا ً خشک و قهوه‌ای می‌شوند، نشان می‌دهند.

در صورت قطع ساقه انبوه باکتری‌ها به رنگ متمایل به زرد به آهستگی از مقطع به خارج جریان می‌یابد.

عامل بیماری و مناطق انتشار: (xanthomonas stewarti) Erwinia stewarti، آمریکا و تعداد کمی از کشورهای دیگر.

مبارزه: ذرت دندان اسبی در برابر این بیماری خیلی مقاوم‌تر از ذرت شیرین یا قندی است.

هیبریدهای مقاوم در ذرت شیرین عبارتند از: Evergreen, Country gentleman نام بیماری: Erwinia stalk rot علائم بیماری: نرم شدن میان گره‌های پایینی و در قسمت پایه گیاه.

گیاهان ممکن است پژمرده شده و بوی ترشیدگی و تخمیر بدهند.

خوشه‌های ماده ممکن است نرم و پوسیده شوند.

عامل بیماری و مناطق انتشار: (Corn pathotype) Ervinia chrysanthemi (Erwinia carotovora zeae)، استرالیا، هندوستان، مکزیک، فلسطین اشغالی، آفریقای جنوبی، مصر و آمریکا.

مبارزه: در آمریکا مصرف آب کلردار به غلظت 1ppm با سیستم آبیاری بارانی از گسترش و پخش بیماری به طور قابل ملاحظه‌ای می‌کاهد.

در هندوستان، مقاومت در یک رقم محلی آزاد گرده‌افشان به نام CM600‌ مشاهده شده است.

5.

سیاهک‌ها: نام بیماری: سیاهک معمولی یا Common smut علائم بیماری: گال‌های