دانلود مقاله زراعت سویا

روند رو به رشد جمعیت و نیاز جامعه به تأمین کالری مورد نیاز از طریق مصرف روغنهای نباتی ، موجبات توسعه سطوح زیر کشت انواع دانه های روغنی را در کشور ضروری می سازد و در این میان دانه روغنی سویا به واسطه روغن مطلوب ، پروتئین زیاد و مرغوب ، کنجاله قابل استفاده در تغذیه دام و طیور و همچنین امکان مصرف پروتئین آن در غذای انسان به صورتهای مختلف حائز اهمیت ویژه و ارزش بسیار است .

شرکت توسعه کشت دانه های روغنی به واسطه مسئولیتی که در انواع توسعه کشت انواع دانه های روغنی بر عهده دارد در سه دهه اخیر تلاش نموده است اطلاعات مورد نیاز جهت شناخت این گیاه را از منابع مختلف جمع آوری و در اختیار علاقه مندان قرار دهد .

هرچند تا کنون نشریه زراعت سویا شش بار از شرکت به چاپ و در سراسر کشور توزیع شده است ولی با توجه به تحولات و یافته های جدید علمی ، لزوم بررسی و جمع آوری مطالب کاربردی در زمینه این زراعت بیش از پیش احساس می شود .

مجموعه حاظر با هدف استفاده کلیه علاقمندان به کشت این دانه های روغنی تهیه و از دو بخش اساسی تشکیل شده است .

بخش اول شامل مطالب مرتبط با مسائل زراعی این دانه روغنی است که با استفاده از جدیدترین منابع علمی تهیه گردیده و بخش دوم برگرفته از نشریه اطلس بیماریهای سویا تألیف patrikD.Colyer است .

این نشریه به کلیه بیماریهای شناسائی شده در ایالتهای مختلف آمریکا اشاره نموده است که به واسطه استفاده از نظریات متخصصین بیماریهای گیاهی دانشگاههای مختلف آن کشور می تواند به عنوان مرجع مناسبی جهت علاقمندان شناخته شود .

در این قسمت تلاش گردیده تا حتی الامکان در صورت مشاهده بیماری ذکر شده در کشور به صورت زیرنویس به هر بیماری اشاره گردد .

ضمن آنکه سعی گردیده تا کلیه مطالب با عکسهای مناسب جهت درک بهتر مفاهیم همراه گردد .

مزایای کشت سویا
کشت سویا مزایای زیر را دارد :
• ریشه های سویا ازت هوا را تثبیت می کند .

مقداری از این ازت هوا در خاک باقی می ماند و زراعت بعدی به ازت کمتری نیاز خواهد داشت .

• کشت سویا در تناوب زراعی ، بیماریها و آفات را کاهش می دهد .

• کشت سویا پس از برداشت زراعت اول می تواند ایجاد اشتغال نموده و درآمد زا باشد .

• به دلیل وجود پروتئین قابل توجه در دانه سویا امکان تهیه انواع غذاهای سالم و مقوی از این دانه روغنی وجود دارد .

• کشت و برداشت آن به ماشین آلات مخصوص نیاز ندارد .

عوامل موفقیت در کشت
زراعت سویا زراعتی آسان است و با کمی دقت می توان به عملکردی قابل قبول دست یافت .

موفقیت در این زراعت به انتخاب صحیح عواملف زیر وابسته است :

انتخاب رقم
انتخاب رقم مناسب یکی از مهمترین تصمیم های کشاورز است .

در انتخاب یک رقم مناسب سویا به عوامل زیر توجه کنید :



توان محصول دهی بالا
از مهمترین انتخاب رقم مناسب در یک منطقه عملکرد آن رقم است .

هرچند عملکرد یک رقم از سالی به سال دیگر و از محلی به محل دیگر متفاوت است .

ولی کشاورزان می توانند از ارقامی که مراکز تحقیقات موجود در منطقه توصیه نموده اند ، استفاده نمایند .

زمان رسیدگی
سویا گیاهی است که به طول روز حساس است و این ویژگی در ارقام مختلف متفاوت است .

ارقام مختلف سویا در گروههای رسیدگی 000 تا 12 قرار می گیرند .

به طور کلی ارقام سویا از نظر طول دوره رویش به سه گروه :
زود رس ( 95- 70 روزه )
متوسط رس ( 130- 100 روزه )
دیر رس ( 180- 140 روزه )
تقسیم می شوند .

زود رس ترین ارقام در گروههای 2 تا 7 قرار می گیرند .

وضعیت گلدهی
به طور کلی ارقام مختلف سویا از نظر وضعیت گلدهی در دو گروه با رشد محدود ( DETERMINATE ) و با رشد نامحدود ( INDETERMINATE ) قرار می گیرند .

در ارقام رشد محدود گلدهی زمانی آغاز می شود که اغلب گره های ساقه اصلی تشکیل شده و رشد رویشی پایان یافته است .

گلدهی از گره های بالاتر شروع شده و به طرف بالا و پائین پیشرفت می کند .

در ارقام رشد نامحدود گلدهی زمانی شروع می شود که کمتر از نصف گره های ساقه اصلی تکامل یافته باشد .

در این ارقام گلدهی از گره های پائینی شروع شده و در حالی که این گلها به غلاف تبدیل می گردند گره های بالایی هنوز در حال گلدهی هستند .

در صورتی که طول دوره رویش ارقام حدوداً یکسان باشد معمولاً بلندی بوته در ارقام رشد نامحدود بیشتر است .

به جز چند مورد استثنائی اکثر ارقام گروههای 000 تا 4 دارای رشد نامحدود بوده و بیشتر ارقام گروههای رسیدگی 5 تا 10 دارای رشد محدود می باشند .

مقاومت به بیماریها امروزه ارقامی توسط محققان تولید شده اند که می توانند در برابر انواع بیماریها از خود مقاومت نشان دهند .

در صورتیکه در منطقه شما سابقه بقروز بیماری وجود دارد حتماً با توجه به توصیه محققین از ارقام مقاوم به بیماریها استفاده نمائید تا هزینه های کنترل بعدی به حداقل برسند .

پایداری گیاه و مقاومت به خوابیدگی گیاه سویا برای تولید حداکثر محصول باید تا آخر دوره رشد سر پا باقی بماند .

در صورتی که گیاه به دلیل ارتفاع زیاد دچار خوابیدگی شود ، مشکلات زیادی ایجاد می گردد .

چنانچه خوابیدگی قبل و یا در اوایل شروع مرحله پر شدن غلاف انجام شود ، به دلیل محدود شدن غلاف بندی و پر شدن غلاف عملکرد کاهش خواهد یافت .

چنانچه بوته های سویا در مرحله برداشت دچار خوابیدگی شوند ، تلفات برداشت افزایش می یابد .

هرچند مقاومت به خوابیدگی یک صفت ژنتیکی است ولی عوامل دیگری مانند ارتفاع زیاد بوته ، تراکم بالا ، رطوبت زیاد خاک و کود دهی زیاد ارتفاع بوته را افزایش داده و گیاه مستعد خوابیدگی می شود .

برای جلوگیری از خوابیدگی : ارقامی را انتخاب کنید که در برابر خوابیدگی مقاوم باشند .

مزرعه را به موقع کشت کنید .

با تأخیر در کاشت خوابیدگی افزایش خواهد یافت .

مقدار بذر را بر پایه توصیه ها و به موقع مصرف کنید .

بذر خوب در یک زراعت موفق سویا استفاده از بذر خوب اهمیت بسیار دارد .

مهمترین عواملی که در انتخاب بذر خوب باید در نظر گرفته شود عبارتند از : خلوص رقم بذر انتخاب شده فاقد هر گونه مخلوطی از سایر ارقام باشد .

اختلاط ارقام می تواند باعث غیر یکنواختی مزرعه گردد و مشکلاتی در برداشت ایجاد نماید .

بذر را از مراکز معتبر تولید بذر خریداری نمائید .

قوه نامیه بالا قابلیت جوانه زنی بذر بسیار اهمیت دارد .

بذر خوب با قدرت جوانه زنی بالا می تواند حتی در شرایط نامساعد نیز بوته هایی سالم تولید نماید .

درصد قوه نامیه بذر حداقل باید 85 باشد .

معمولاً قوه نامیه بر روی برچسب کیسه بذر نوشته شده است .

چنانچه قوه نامیه بذر از 95% بالاتر بود می توانید با اطمینان آن را مصرف کنید .

نبودن بذر علفهای هرز بذرهای آلوده به علفهای هرز یک منبع آلوده سازی مزرعه به انواع علفهای هرز هستند .

نداشتن مواد خارجی بذر خوب دارای خلوص بالا بوده و فاقد دانه های شکسته و مواد خارجی است .

بذرهایی را برای کشت انتخاب کنید که میزان خلوص آنها 98% یا بالاتر باشد .

درصد بذر خالص زنده یک توده بذر از حاصلضرب درصد قوه نامیه در درصد خلوص بذر حاصل می گرد .

مثلاً اگر قوه نامیه یک توده بذر 90% و میزان خلوص توده بذر 98% باشد ، درصد بذرهای خالص زنده 2/88% خواهد شد این ویژگی یکی از معیارهای ارزش گذاری توده های بذری است .

نبودن بذر سایر گیاهان بذر سویای انتخابی باید فاقد بذر سایر گیاهان باشد در صورتی که ادوات برداشت مزرعه ، تولید بذر ، وسایل حمل محصول بذری و یا بوجارها و انبارها به خوبی تمیز نشده باشند ، ممکن است مشکل آلودگی به سایر گیاهان ایجاد شود بنابراین به این نکته نیز دقت نمائید .

یکنواختی اندازه بذرها رشد یکسان بوته ها و یکنواختی سبز مزرعه ، به سادگی و با استفاده از بذرهای هم اندازه امکان پذیر است .

زراعت سویا انتخاب مزرعه ای با خاک مناسب همواره خاک مناسب را برای کشت سویا انتخاب کنید .

اگرچه سویا می تواند در انواع خاکها رشد کند ولی : این گیاه در خاکهای با عمق مناسب و مواد غذایی کافی و ظرفیت نگهداری مطلوب آب می تواند بهترین محصول را تولید نماید .

خاکهای شنی با عمق زیاد و یا خاکهای رسی سخت به دلیل قابلیت کم نگهداری آب برای زراعت سویا مناسب نیستند .

رشد و نمو سویا می تواند تحت تأثیر اسیدیته زیاد یا کم خاک قرار گیرد .

در مواقعی که آزمون خاک و گیاه نشانگر این باشد که PH خاک کمتر از 8/5 است خاک مزرعه اسیدی است .

بهترین PH برای رشد و سویا حدود 7- 6 می باشد .

توجه به طول دوره رشد زمان شروع سرمای پائیز را در منطقه خود در نظر داشته باشید .

با شروع سرما رشد و نمو سویا متوقف شده و در این شرایط سویا نخواهد رسید .

به همین جهت از کشت ارقام دیر رس و خیلی دیر رس در مناطق سرد سیر و حتی معتدله فلات ایران باید خودداری نمود .

زیرا در اکثر این نقاط با پائین آمدن درجه حرارت در مهر و آبان رسیدن محصول سویا با مشکل مواجه خواهد شد .

به تاریخ کاشت توجه کنید و رقم را متناسب با آن انتخاب کنید .

اگر می خواهید سویا را در تیر ماه کشت کنید باید از کشت ارقام زود رس خودداری نمائید زیرا در این شرایط سویا خیلی زود به گل رفته و فرصت کافی برای رشد پیدا نمی کند و محصول فوق العاده کم می شود .

ضمن توجه به شروع سرمای آخر فصل به زمان خاتمه سرمای ابتدای فصل نیز توجه کنید .

در جایی سویا کشت کنید که با توجه به رقم مناسب حداقل 60- 40 روز فرصت برای رشد رویشی سویا موجود باشد .

تنها از ارقامی که توسط مراکز تحقیقاتی و پس از سالها آزمایش توصیه می شوند استفاده نمائید .

این مراکز در توصیه رقم ، زمان کاشت ، زمان رسیدگی و بسیاری از عوامل مؤثر در موفقیت را در نظر داشته اند .

تهیه بستر بذر تهیه بستر بذر مطلوب در زراعت سویا بسیار مهم است .

چنانچه بستر بذر مناسب تهیه شود : محیطی مناسب برای جوانه زنی سریع بذر فراهم می گردد .

شرایط مناسب برای جذب رطوبت و مواد غذایی کافی توسط ریشه های گیاهچه ایجاد می گردد .

امکان مبارزه با دانه رست علفهای هرز یکساله فراهم می شود .

سطح خاک به خوبی به هم خورده و از سله بستن خاک جلوگیری می شود .

ضمن آنکه پس از بارندگی رطوبت مورد نیاز می تواند در خاک ذخیره شود .

سویا در مقایسه با ذرت به رطوبت بیشتری جهت جوانه زنی نیاز دارد و باید حدود 50% وزن خود آب جذب نماید تا بتواند جوانه بزند در حالی که ذرت تنها باید حدود 30% وزن خود آب جذب نماید .

سویا بر خلاف ذرت نمی تواند در خاکهای خشک رطوبت را از اطراف جذب نماید .

در خاکهایی که رطوبت کافی وجود داشته باشد سویا می تواند حتی در خاکهای با بافت نامناسب جوانه بزند .

بذر سویا باید رطوبت را از تماس با ذرات خاک و یا از رطوبت هوا جذب نماید .

در شرایط خشک اقلیمی رطوبت هوا کاهش خواهد یافت ولی رطوبت در حفره های ریز خاک وجود دارد .

چنانچه بستر بذر نامناسب تهیه شده باشد بذر سویا تنها در چند محل با خاک تماس پیدا می کند و انتقال رطوبت به بذر به خوبی اطراف بذر را احاطه نموده و رطوبت می تواند با حداکثر سرعت به بذر منتقل شده و جوانه زنی انجام شود .

زمان کاشت سویا در ایران معمولاً در دو فصل یعنی در بهار و تابستان ( پس از برداشت غلات ) کشت می شود .

انتخاب زمان کشت سویا به درجه حرارت بستگی دارد .

اگر سویا در درجه حرارت های پائین کشت شود به دلیل رشد آهسته سویا ممکن است قارچهای خاکزی گیاه را آلوده سازند .

در کشت های زود هنگام سویا ، اگر بارندگی شود درجه حرارت کاهش یافته و سبز شدن گیاه با مشکل مواجه خواهد گردید ضمن آنکه کشت زود هنگام سویا باعث گسترش علفهای هرز در مزرعه شده و مشکلاتی را به وجود می آورد : در کشت