جرم چیست ؟
چرا به یک عمل بر چسب ( جرم ) میزنند ؟
برای اینکه عملی جرم شناخته شود یا به عبارتی برای تحقق یک جرم به عناصر مختلف نیاز است .
این عناصر عبارتند از عنصر مادی ، قانونی ، معنوی.
عنصر مادی ، فعل یا ترک فعلی است که شخصی انجام میدهد .
این فعل یا ترک فعل چنانچه با عنصر قانونی و معنوی همراه شود تبدیل به جرم می شود.
عنصر قانونی عبارت است از تعیین مجازات برای فعل یا ترک فعل ارتکابی .
ماده 2 قانون مجازات اسلامی : هر فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود.
همانطور که مشاهده فرمودید در ماده 2 ق م ا به عناصر مادی و قانونی اشاره شده .
عنصر روانی یا معنوی یکی دیگر از عناصر برای تحقق جرم است .
عنصر روانی همان سوئ قصد میباشد .
یعنی شخص مرتکب باید از توانایی درک و اراده برخوردار باشد و فعل یا ترک فعل او با سو نیت همراه باشد .
حال این سوال مطرح می شود که نقش انگیزه در تحقق جرم و میزان مجازات چیست؟
یکی از اصول حاکم بر حقوق جزا آن است که انگیزه در تحقق جرم نقش ندارد.
دزد ،دزد است چه مهندس باشد چه عیار .
اما با وجود این ، انگیزه در میزان مجازات موثر است .
به همین سبب وجود انگیزه شرافتمندنه یکی از علل تخفیف دهنده مجازات محسوب می شود .
با همین نگاه درعرصه حقوق ، مقوله جرم سیاسی تحت تاثیر توجه به انگیزه ، تحولات نوینی پیدا کرده است و در سیستمها و نظامهای حقوقی با مجرمان سیاسی برخوردی ارفاق آمیز دارند.
و به علت تاثیر انگیزه است که در پرونده های کیفری قاضی مکلف به تشکیل پرونده شخصیت رای مجرم است تا با توجه به شخصیت و انگیزه او در ارتکاب جرم میزان مجازات را تعیین نماید.
جرم سیاسی
به نظر می‌آید تاریخ مقوله‌ی زندانی سیاسی به تاریخ تمدن بشری گره خورده است.
بی‌شک سقراط حکیم پیش از آن که با نوشیدن «جام شوکران» شهید راه اندیشه ومعرفت گردد، یک زندانی سیاسی بود؛ اما دوران مدرن به این مقولهابعاد بس وسیع تری بخشیده است
در دوران باستان
جرایم به 3 دسته تقسیم میشدند.
1- جرایم علیه شخص شاه یا خانواده اش
2 جرایم مذهبی
3- جرایم عمومی
جرایم علیه پادشاه جرم سیاسی را تیز در بر میگرفت
تاریخ تمدن : در دوران ایران باستان جرایمی از قبیل خیانت به وطن , تجاوز به حرمت شاهی , نزدیک شدن به کنیزان شاه , نشستن بر روی تخت شاه یا بی ادبی کردن نسبت به خاندان ساطتنی مجازات مرگ در پی داشت و در اینگونه موارد مجرم و گناهکار رامجبور میکردند زهر بنوشد یا وی را به 4میخ میکشیدند یا او را به دار می آویختند یا سر او را میان 2 سنگ قرار میداند و میکوبیدند.
در دوران ساسانیان که دارای تشکیلات حقوقی بودند و کتاب اوستا موارد مربوط به جرایم را بیان کرده بود قضات در دست روحانیون بود .
در کتاب اوستا جرایم به 3 دسته عمومی مذهبی سیاسی تقسیم شده بود.
بعد از فتح مسلمین
حقوق رسمی کشور حقوق اسلامی گشت ولی رفته رفته حکام مقصرین و مخالفین خود را با نهایت شقاوت و قساوت مجازات میکردند و شکنجه و آزار اذیت رواج داشت که در دوران صفویه به اوج خود رسید .
ماده 20 کتابچه کنت ( دوران ناصرالدین شاه )
کسی که جسارت نموده در ضد پادشاه اعلانات و نوشتجات در کوچه ها بچسباند یا مخالف مردم حرکتی کند بر حسب تقصیر به حبس از 1 تا 5 ل محکوم میشود .
زمان مشروطیت
از آنجا که حقوق ایران تحت تاثیر قوانین کشورهای دیگر قرار گرفت نسبت به مجرمان سیاسی رفتارهای ارفاق آمیز پیش بینی گردید اما در عمل جرایم سیاسی تعریف نشد و مجرمان سیاسی در دادگاهای نظامی محاکمه میشدند و مجازات های سنگینی متحمل میشدند
هیچ گاه وضع مجرمان سیاسی در ایران اصلاح نشد که نشد و مجازات های سنگین نسبت به آنها اعمال میشد.
در دوران مشروطیت جرایم سیاسیاز سایر جرایم تفکیک شد و امتیازاتی برای آن در نظر گرفته شد .
بعد از انقلاب
اصل 168 قانون اساسی : رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی علنی است و با حضور هیات منصفه در محل دادگستری صورت میگیرد .
نحوه انتخاب شرایط اختیارات هییت منصفه و تعریف جرم سیاسی را قانون بر اساس موازین اسلامی معین میکند.
همانطور که مشاهده فرمودید قانونگذار را موظف نموده که جرم سیاسی را تعریف کند و لی تا کنون چنین چیزی تحقق پیدا نکرده است
همانطور که مشاهده فرمودید قانونگذار را موظف نموده که جرم سیاسی را تعریف کند و لی تا کنون چنین چیزی تحقق پیدا نکرده است در قانون راجع به مجازات اسلامی 1361 تنها 1 بار در خصوص اشتغال به کار زندانیان سیاسی اشاره شد .
لایحه قانونی تشکیل دادگاههای فوقالعاده رسیدگی به جرایم ضد انقلاب: اشخاصی که بر ضد حکومت جمهوری اسلامی ایران دست به قیام مسلحانه بزنند مجازات اعدام در نظر گرفته شده.
همچنان ما نیازمند تفکیک صریح این جرایم از جرایم عادی و قوانین ارفاق آمیز تر برای مجرمین سیاسی هستیم.
در قانون مجازات اسلامی 1362 به جرایمی پرداخته که دارای ماهیت سیاسی است و عنوان جرم سیاسی برای آنها مقرر نکرده است مانند جرایم علیه امنیت داخلی و..
نکته : در سالهای اخیر جرم سیاسی کارکرد جدیدی نیز یافته است ، اگر کسی علاقه مند شد در عرصه فعالان معروفیت کسب نماید کافیست 1 هفته به هر عنوان وارد یکی از زندان های سیاسی شود و سپس بدون در نظر گرفتن سابقه فرد( دزد بوده ، فاسد بوده یا هر چیز دیگر) به محض آزاد شدن تبدیل به مظهر مقاومت و فرشته ملت ما میشود.
چرک نویس: فکر کنم بیشتر بنویسم اصل آزادی بیان زیر سوال بره و عواقب وخیم داشته باشه ..
لطفا بقیه مطلب را خودتون حدث بزنید .
تشکر امضا منابع : جرم سیاسی ( پیوندی ) - مجموعه قوانین سیاسی جرم سیاسی در نظر اندیشمندان دورکیم : ما میتوانیم وجود یک سلسله از عملیاتی را اثبات کنیم که اجتماع علیه آنها واگنش نشان میدهد از این سلسله عملیات ، میتوان گروهی درست کرد و به آن عنوان مشترکی به نام جرم داد .
ماکس وبر : سیاست از نظر ما یعنی کوشش برای شرکت در قدرت ، یا کوشش برای نفوذ در تخصیص قدرت ، چه در میان دولتها و چه در میان گروه ها در یک دولت .
انگیزه سیاسی : آن هدف و محرکی است که فاعل را به سوی یک هدق سیاسی سوق میدهد .
مانند ازبین بردن نظام حاکم به انگیزه نجات جمعه یا برای عدالت .
قدرت عبارت است استعداد ، توانایی و قابلیت ایجاد نتایج خواسته شده یا تحمیل اراده کسی بر دیگری.
قدرت سیاسی : حق وضع قوانین و مجازات به منظور تنظیم و حفظ اموال و به کار بردن قوه جامعه برای اجرای این قوانین .
عموم این قوانین باید برای رفاه عمومی باشد و بس .
کاره دو مالبر : حاکمیت یعنی ویزگی برتر قدرت .
برتر از این جهت هیچ قدرت دیگری در رقابت از خود نمی پذیرد .
پیش نویس لایحه جرم سیاسی در ایران : جرم سیاسی عبارت است از افعال و اقدامات گروههای سیاسی قانونی که بدون اعمال خشونت و درگیری ، به منظور مقابله با سیاست های داخلی و خارجی دولت جمهوری اسلامی ایران انجام میگیرد .
تعریف حقوقی جرم سیاسی : فعل یا ترک فعلی که مطابق قوانین موضوعه قابل مجازات است هر گاه با انگیزه سیاسی علیه نظام سیاسی مستقر و حامیت دولت و مدیریت سیاسی کشور و مصالح نظام جمهوری اسلامی ایران یا حقوق سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی شهروندان و آزادیهای قانونی آنان ارتکاب یابد ، جرم سیاسی به شمار می اید ، مشروط بر آنکه مقصود از ارتکاب آن نفع شخصی نباشد .
مجرم سیاسی قطعا تعاریف گوناگونی از جرم سیاسی ارائه شده است اما در یک تعریف ساده میتوان گفت جرم سیاسی،جرمی است که با هدف مبارزه علیه تشکیلات و طرز اداره ی حکومت و اصلاح ساختار آن انجام می گیرد.
در ارتکاب جرم سیاسی انگیزه ی مرتکب معمولا اصلاح غلط هایی است که به تصور وی در دیکته ی حاکمان وقت به چشم می خورد.وی از طرق مختلفی نظیر درج عقاید خود در مقالات مختلف و سخنرانی در محافل گوناگون و شرکت در تظاهرات وهمکاری با همفکران خود،مخالفت خود را با نظام و حاکمیت کشور خویش نشان می دهد.
مقایسه ی مجرم سیاسی با مجرم عادی قطعا مجرمان سیاسی از شان خاص و ویژه ای برخوردار هستند و نمی توان آن ها را با مجرمان عادی در یک ردیف قرار داد و به خاطر همین مساله است که در قوانین جزائی امروزی انگیزه ی شرافتمندانه در ارتکاب بزه را از کیفیات مخففه ی مجازات به حساب آورده اند.
میتوان گفت انگیزه ی ارتکاب جرم در این دسته از مجرمان ریشه ای روشنفکرانه دارد در حالی که معمولا انگیزه ی یک مجرم عادی در ارتکاب جرم نفع شخصی یا انتقام جویی و انگیزه های پلیدی همچون شهوترانی و ....
است.حاصل کار مجرم سیاسی به جامعه و ملت باز می گردد.در حالی که حاصل کار مجرم عادی به خود او باز می گردد.در واقع مجرم سیاسی با فدا کردن خود،به فردای مردم می اندیشد در حالی که مجرم عادی فردای دیگران را قربانی نفع شخصی خویش می کند.
در کشورهای جهان مجرمان سیاسی از امتیازات خاصی در مقابل مجرمان عادی برخوردارند.در کشور ما نیز برای مجرم سیاسی حساب ویژه ای باز شده است و از قوانین ایران مشخص می شود که قانونگذار نگاه خاصی به این دسته از مجرمان داشته است.در اصل ۱۶۸ قانون اساسی به علنی بودن محاکمه ی مجرمان سیاسی و در عین حال حضور هیئت منصفه در زمان محاکمه ی آن ها به عنوان یک حق ،اشاره شده است.
همچنین در این مورد،مواد مختلفی در قانون مجازات اسلامی پیش بینی گردیده است.بر این اساس بخشی از جرائم مندرج در فصل اول کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی(تعزیرات)من باب موضوع جرائم ضد امنیت داخلی و خارجی کشور عنوان شده است.( مواد ۴۹۸- ۵۰۲- ۵۰۸ - ۵۷۰).
همچنین قوانین دیگری به موضوع جرم سیاسی پرداخته اند از جمله ماده ی ۲۷ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب اسفند ۱۳۶۲ و ماده ی ۳۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران مصوب تیر ۱۳۶۴.
از جمله امتیازاتی که مجرمان سیاسی در مقابل مجرمان عادی دارند می توان به قاعده ی منع استرداد بزهکاران در حوزه ی بین الملل اشاره کرد.طبق این قاعده مثلا اگر مجرمی از کشوری که در آن جرمی مرتکب شده،فرار کند و به ایران بیاید چنانچه کشوری که جرم در آن واقع گردیده از ایران تقاضای استرداد آن مجرم فراری را بکند،اگرمجرم فراری جرم سیاسی انجام داده باشد،ایران از تحویل وی خودداری خواهد کرد.
از دیگر امتیازات اینگونه جرائم می توان به استفاده ی زندانیان سیاسی از مجموعه رسانه های گروهی و در اختیار گذاشتن قلم و کتاب و روزنامه برای آنان اشاره کرد.
میتوان گفت با توجه به تعداد زندانیان سیاسی و مجرمان سیاسی یک کشور،حد و میزان تحقق عدالت اجتماعی در آن کشور مشخص خواهد شد.بدین صورت که اگر در جامعه ای که میزان جرائم سیاسی در حد بالا و گسترده ای قرار داشته باشد به طریق اولی می توان گفت که نارضایتی از آن نظام تشدید یافته است و بالعکس پایین بودن تعداد اینگونه جرائم در یک جامعه حاکی از برقراری نسبی عدالت اجتماعی است.البته باید نسبت به این موضوع محتاط بود.زیرا این موضوع امری است نسبی و تعیین میزان تحقق عدالت اجتماعی در یک جامعه به عوامل دیگری نیز از جمله ساختار تشکیلات قضائی،سیاست های تقنینی یک کشور و ...
بستگی دارد.
به هر حال مجرمان سیاسی به دلیل جهان بینی خاصی که دارند و به دلیل تلاشی که به تصور خود برای رسیدن به یک جامعه ی آرمانی تر انجام می دهند مورد حمایت کل مردم جهان قرار می گیرند.
بینش ها و مفاهیم جرم سیا سی بینشهای متفاوت در مورد جرایم سیا سی موجب پدیداری دو سیستم نظری شده است: الف.در سیستم درونی انگیزه مجرم در ارتکاب جرم بر ضد حکومت و منافع آن در نظر گرفته می شود.
بدین معنی که چنانچه هدف مجرم ارضای خود پسندیهاو جاه طلبیهای سیاسی و مربوط به رقابت های شخصی باشد جرم سیاسی محسوب نمی گردد.
اما اگر هدف بی غرضانه و با اندیشه منافع عمومی باشد جرم سیاسی تلقی می گردد.آنارشیست ها و کمونیست ها را مجرمان سیاسی نا میده اند.
ب.در سیستم بیرونی به اثرجرم توجه می شود.
بدین معنی که هر گاه در ارتکاب جرم به حیات و تشکیلات حکومت ضربه بخورد آن را جرم سیاسی می نامند.
کنفرانس بین المللی