مقدمه :
مدیریت و سرپرستی در همه جا مورد نیاز می باشد از یک خانواده گرفته تا یک کارخانه و سازمان و کشور و کلاً در تمام جوامع به آن احتیاج می باشد و اگر وجود نداشته باشد یا ضعیف عمل نماید آثار آن را خیلی زودتر مشاهده می کنیم .
در یک خانواده اگر سرپرست با لیاقت و مدبر نباشد در خانواده همه به بیراهه خواهند رفت اگر چه از لحاظ اقتصادی و مادی چه از نظر معنوی که مسبب آن فقط در ضعف سرپرستی می باشد .
به طور مثال اگر تعدادی با هم به سفر می روند یک نفر باید به عنوان راهنما و ما در خرج و هماهنگ کننده باشد تا با گرد آوری نظرات و پیشنهادات بتواند درست و سنجیده عمل کند تا همه از او پیروی کنند تا با یکدلی سفر به آنها خوش بگذرد ولی اگر نتواند همه را با هم هماهنگ کند امکان به تفرقه رفتن همراهان پیش می آید و برای آنها لذت بخش نمی باشد .
به هر شکل در دنیای امروز مدیریت و سرپرستی جایگاه بسیار بالایی را به خود اختصاص داده که اگر در کشورها به این موضوع با دید باز و روشن بنگرند می توانند به آینده خوش بین تر باشند .
خدایا ما به تو ایمان آورده ایم ما را ببخش (قرآن کریم)
مدیریت در دنیای امروز سازمانها :
در دنیای امروز که کامپیوتر حرف اول را می زند هنوز هم پایه های سازمانها به محور و تفکرات انسان می چرخد چون که کامپیوتر یک ماشین و ساخت دست انسان است ممکن است
اطلاعات بسیار زیادی داشته باشد ولی هوشمند نیست و نمی تواند عاطفه داشته باشد انسان انعطاف است و قدرت تصمیم گیری دارد با هم درد دل می کنند افکار را به یکدیگر انتقال می دهند و در ضمن می تواند ماشینهایی بسازد که کارآیی هایی بالاتر از کامپیوتر داشته باشند و آنرا از هر نظر توسعه دهند .
تمام اختراعات و اکتشافات برای پیشبرد مقاصد انسانی و گرداندن چرخه حیات انسان می باشد ، بنابراین وقتی کارها بر پایه عملکرد انسان باشد توسعه و گسترش بیشتر می شود البته با الهام گرفتن از اطلاعات کامپیوتر در راهبرد اهداف می توان نتیجه بهتری عایدمان کنیم .
مدیران و سرپرستان کلیدهای اصلی هر سازمان و سیستمی می باشند که با برخورد نزدیک افکار و اعتقادات و خط مشی مشترک می توانند یک مجموعه عالی و خود کفا را تشکیل بدهند .
نیکوکاران کسانی هستند که خشم خود را می خوابانند (قرآن کریم)
یک مدیر خوب و با تجربه می تواند با تصمیم گیریهای به موقع مشکلات پیش آمده را حل نماید و یا بر عکس راه را برای خود ناهموار سازد .
در دنیای امروز برخوردهای منطقی کارسازتر است تا تصمیم گیریهای عجولانه و بدون فکر خنده و روی باز می تواند بازدهی بالاتری داشته باشد تا خشونت و تندی که این دومی در این دوره از زمان عمل افراد غیر منطقی می باشد .
در حال حاضر باید در یک راه گام برداریم و حامی یکدیگر باشیم تا یک سازمان به نحو احسن اداره شود .
مدیریت در قرنی که ما در آن هستیم فراتر از یک شغل و حرفه که برای امرار و معاش می باشد جایگاه بالاتری را به خود اختصاص داده است و می توان گفت که (کار مدیریت هنر است) .
امروزه مدیریت و سرپرستی به عنوان یک هنر روانکاوی شده است و هر روزی که می گذرد بیشتر به حساسیت آن پی می بریم ، از این رو بیشتر سازمانها و شرکتها برای نیل به اهداف خود به این موضوع توجه خاصی نموده و برای آن سرمایه گذاری های کلان نموده اند
سستی و تنبلی کلید شدائد و مصائب است علی (ع)
کلامی از حضرت علی (ع) که در نهج البلاغه می فرماید :
((مؤمن در برنامه زندگی دارای سه ساعت است :
ساعتی که با آن به راز و نیاز با پروردگارش می پردازد .
ساعتی که برنامه زندگی خود را سامان می بخشد .
ساعتی که در آنچه حلال است و زیبا با لذتهای نفس خویش دمساز می شود .
برای انسان خردمند سزاوار نیست که به غیر از این سه چیز رود :
زندگی را سرو سامان دادن ، یا در کار آخرت و معاد گام نهادن ، یا بهره گرفتن در چیزهای غیر حرام .
با الهام گرفتن از گفتار حضرت امیر (ع) می توان زندگی فردی و اجتماعی خود را تقسیم نمود یا برای زندگی برنامه ریزی کرد و یا به عبارتی (زندگی خود را سازماندهی کرد) و از کلمات ایشان دریافت کد مدیریت از همان اجتماع کوچک که خانواده می باشد شروع می شود تا غیره …
چرخه حیات زندگی و هستی روی نظم و ترتیب بنا شده است ، اگر ما فکر کنیم که دنیا بدون برنامه و سازماندهی پیش می رود سخت در اشتباهیم فقط اگر لحظه ای به اطراف بنگریم عظمت این نظم و انضباط را می بینیم .
خدایا تو سزاوارترین ستایش هستی علی (ع)
نظم و چرخه حیات
چرخه حیات زندگی و هستی روی نظم و ترتیب بنا شده .
اگر ما فکر کنیم که در این دنیا سرپرست و مدیری و مدیریتی وجود ندارد سخت در اشتباه می باشیم .
لحظه ای اگر به اطراف بنگریم عظمت این نظم و انضباط را می بینیم .
آمدن روز و شب ، آمدن بهار ، تابستان ، پائیز و زمستان و دوباره تکرار به طور منظم .
آیا می توانیم انکار کنیم که این دنیا با تمام موجودات روی زمین بدون نظم و ترتیب به وجود آمده اند .
تمام موجودات را خداوند نظم و انضباط و چرخه حیات به آنها داده و در ضمیر وجود آنها گذاشته به جهت بهتر زندگی کردن بطور مثال اگر ما زندگی بعضی از پرندگان مهاجر را بخوانیم می بینیم که هر سال با آمدن فصل سرما از یک سوی دنیا به سوی دیگر مهاجرت می کنند بدون اشتباه و گم شدن .
اما انسان به داشتن عقل و هوش که خداوند به او اعطا کرده و او را اشرف مخلوقات نامیده ، می تواند قطب نما بسازد که توسط آن راه خود را گم نکند ، می تواند هواپیما بسازد و با آن از این سوی دنیا به سوی دیگر برود و …
و می تواند از میان خود مدیر و سرپرستی انتخاب نماید و از این طریق سریعتر به هدف خود برسد .
پروردگارا ما تنها بر توانایی تو تکیه می کنیم (قرآن کریم) چرخش روز و شب ، تغییر فصول سال و طراحی های مناسب در دنیا بدون برنامه ریزی نمی باشد و فقط از یک مدیر بر می آید و آن هم به وسیله (یگانه مدیر عالم هستی که هستی ما از اوست) سازماندهی شده است .
مثلا به انسان عقل و هوش عطا کرده است تا اشرف مخلوقات باشد ، ما را راهنمایی می کند که در راه راست گام برداریم همانطور که ما با قدرت قطب نما ساختیم تا در بیابانها و دریاها گم نشویم یا به حیوانات مهاجر قدرت تفکر داده است که هزارها کیلومتر راه را طی کنند تا به جایگاه دیگری بروند و ما می دانیم که همه اینها غیر از عهده یک مدیر کارآمد از کسی دیگر بر نمی آید و ما باید از این مواهب استفاده کرده و راه را با مدیریت قوی که از ما بر می آید هموار کرده و با علم و آگاهی ، اهداف را جهت پیشبرد شناسایی کنیم .
گسترش علم درخت دانش انسانی را پربارتر کرده است .
امروزه هیچ کسی ادعا نمی کند که همه چیز را می داند ، زمان ما زمان مدیران و متخصصان است و رشته کار هر نفر محدودتر می شود و در این دوره که بر تعداد پژوهشگران و دانشورانی که به بررسی موضوعات بیشتر و تازه تر می پردازند مرتبا افزوده می شود ، آیا باید از این وضع خوشنود باشیم ؟
آیا ممکن است که افراد در تخصص ثمرات را به بار آورد و توسعه علمی را فلج سازد ؟
حق برادر به اعتماد و دوستی ضایع مگردان علی (ع) نیاز به علم رابط علوم و فنون مختلف ما این را می دانیم مه متخصص درباره هر چیزی که به رشته او مربوط باشد اطلاعات دقیق دارد ، هر چند که رشته تخصصی اش بسیار محدود شده باشد یک متخصص یا یک مدیر هر چقدر که پژوهشگر باشد بعید می دانیم که در تمام امور بتواند به تنهایی موفق باشد ولی این یک راه دارد : ((امکان به وجود آوردن آموزش که انجام آن ضرورت دارد)) .
یک مدیر خوب می کوشد تا همه چیز را به چنگ آورد اما اگر در یک سازمان خوب و آموزش دیده باشد می تواند سیستمی از مغزها داشته باشد که همه با هم بر دانش و آگاهی خود بیفزایند .
اولین اصلی که در مورد این سازمانها باید در نظر گرفته شود این است که مدیران در رشته های مختلف همدیگر را درک کنند .
در سازمانها که همه از لحاظ تحصیلات و تجربه در یک سطح نیستند تماس و تبادل افکار همیشه کار ساده ای نیست ولی در هر حال باید این کار انجام شود و در این راه تلاش مداوم و پیگیری مدیران ضروری است .
علم غیب علم قیامت است علی (ع) یک سازمان در هر طرازی که قرار گرفته باشد وجودی مستقل و خود کفا نیست ، علت آن این است که بنا بر تعریف ((به سوی هدفی هدایت شده است)) و باید به بهترین راه ممکن عمل کند به طوری که اگر محیط خارج تغییر یابد خط مشی را برای سازگار شدن با محیط جدید تغییر یابد در این سازمانها همیشه یک سلسله مراتب وجود دارد و درجه پیچیدگی و کنش آنها یکسان نیستند .
در سازمانهای امروزی مدیران قدرت اول هستند ، آنها با ایجاد اهداف و خط مشی مناسب کار را برای قدرت ردیف بعد که کارکنان هستند هموار می کنند و این سلسله مراتب فقط در بین جوامع بشری که عمل می کند نیست بلکه در موجودات دیگر هم سازماندهی های پیشرفته ای وجود دارند مثلا در اجتماع : مورچه و موریانه زنبور و شیرها و گرگ و غیره … همیشه یکی در راس کار است که همه از او پیروی می کنند و دیگر کارهای تقسیم شده بین سایرین است که سازمانها آنها را تشکیل می دهند مثلا همیشه تعدادی نگهبان و سرباز و کارگر برای جمع آوری آذوقه یا شکار و نوزادان و پرستاران آنها و غیره که با همکاری هم و قدرت مدیر آن جامعه جانوری ، مایحتاج خود را فراهم و در پاره ای اوقات مثل زنبور عسل محصول شیرین و جان افزای خود را تقدیم به موجودات دیگر از جمله انسان می کند .
ظاهر قرآن زیباست و باطن آن ژرف و ناپیداست علی (ع) این اجتماعات بدون یک رهبر هرگز میسر نمی شود یعنی یک مدیر و گرداننده می خواهد چنانکه اگر ملکه یکی از اجتماع حشرات را برداریم آنها دچار دستخوش و تزلزل می شوند شاید هم جامعه آنان از بین برود .
پس نقش یک مدیر و رهبر کاملا حیاتی است و این مدیر است که با دانستن کار و داشتن مهارت در رهبری و تعلیم به دیگران و وظایفی را که در اختیارش گذاشته اند در مسیر هدف ، برنامه ریزی و سازماندهی می کند و با استفاده از نیروی مناسب و کارآمد نتیجه کار خوبی بدست می آید و اینها همه اش در گروی تصمیم گیریهای یک مدیر خوب می باشد و اینک به عنوان مثال خلاصه ای از زندگی یک مدیر موفق و کارشناس از دنیای اتومبیل را نقل می کنیم و سپس بلافاصله به بحث تصمیم گیری می پردازیم که مهمترین وظیفه یک مدیر می باشد : هنری فورد : نبوغ فنی و صنعتی و مدیریت بسیار قوی او براستی شایان ستایش است ، از برکت وجود او صنعت اتومبیل سازی جهان و آمریکا به اوج ترقی رسیده است او در زمانی که نوجوانی بیش نبود فواید محصول فراوان و ارزان را دریافت در آئین او وام گرفتن از بانک یا اشخاص حرام بود و ضمنا چون خوش نداشت که از جهت مواد اولیه تابع دیگران باشد و در جز و مد عرضه و تقاضا بیفتد پایه کار را چنان گذاشت که نیازمندیهای کارخانه را خودش بتواند آماده کند .
به گردش انداختن و به کار گرفتن اندیشه هنر است علی (ع) انقلابی در عالم کارفرمایی آن زمان پایه گذاشت یعنی برای 8