دانلود مقاله تاریخچه دندانپزشکی در ایران

عده معدودی از سلمانی‌ها، شاگرد زرگرها و عطارها را میتوان اولین افرادی دانست که با استفاده از روش‌های گوناگون، مبادرت به کشیدن دندان، گذاشتن روکش، ساختن دندان مصنوعی و یا برای تسکین دردها و اورام دهانی آنهم با وسایل بسیار اولیه مبادرت به انجام امور دندانپزشکی میکردند.

بعدها مسئله آموزش دندانپزشکی مطرح شد که پیشگامان این حرکت را میتوان کتر میلچارسکی، دکتر سیاح و برخی دیگر از دندانپزشکان آن زمان دانست.

ذکر این نکته لازم است که دندانپزشکی شاخه‌ای ازطب میباشد و تنها کلاس طب تا سال ۱۲۹۷ در مدرسه دارالفنون بود.

درآبان ماه آن سال کلاس طب به مدرسه طب تغییر کرد و در نتیجه این مدرسه دارای اتاق و رییس جداگانه‌ای گشت که محل آن در حیاط بزرگ دارالفنون قرارداشت.

با گذشت زمان وبا جدا شدن مدرسه طب از دارالفنون چنداتاق درحیاط وزارت معارف به آن اختصاص داده شد.

در سال ۱۳۰۰ که دکتر سیاح تحصیلات خود را دراروپا به پایان رسانید، به ایران مراجعت و با افرادی نظیردکترمیلچارسکی، دکتراشتومپ و دکتر استپانیان آشنا شد.

اکثرآنها پزشکان مخصوص دربار بودند.

در آن زمان به پیشنهاد دکترمیلچارسکی و دکتر سیاح وتصویب مسوؤلین وقت دستور راه‌اندازی مدرسه دندانسازی داده شد.این مدرسه در سال تحصیلی ۱۳۰۹-۱۳۱۰ وابسته به مدرسه عالی طب و مدیریت آن به عهده دکتر میلچارسکی و بعد به دکتر سیاح واگذارگردید.

در آن زمان مدرسه دندانسازی دارای دو اتاق و یک زیر زمین بود که امور درمانی، لابراتوری و اداری در آن انجام می گرفت.

تجهیزات و برخی از مواد عبارت بودند از چند صندلی با سلفدان‌های حلبی، چهار عدد چرخ پائی دندانپزشکی جهت کلینیک، یک میز چوبی، سه عدد چهارپایه، یک ولکانیزاتور و گچ ساختمانی که توسط محمدخان اولین مستخدم مدرسه دندانسازی کوبیده میشد و الک میگردید.

آموزش‌ های نظری و عملی در این مقطع توسط دکتر آشوت هاروطونیان و شهریار سلامت انجام می شد.

پایه دانشگاه به سبک دانشگاه‌های اروپایی در سال ۱۳۱۳ ریخته شد.

در مهرماه آن سال دکتر سیاح رئیس دانشکده ودکترمحسن لک عهده دار تدریس کلینیکی شدند.

دوره آن پنج سال بود که چهارسال آن صرف آموزش‌های عملی ونظری میگردیدو یکسال جهت تهیه وتدوین پایان نامه.

 

 

مقدمه

با توجه به پیشرفت پرشتاب علوم و انفجار اطلاعات در جهان و کشور عزیزمان جمهوری اسلامی ایران و نیز گذشت حدود 25 سال از ایجاد دوره‌های تخصصی دندان پزشکی در کشور، بازنگری برنامه آموزشی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌نمود.

در این جهت به استناد اساسنامه شورای آموزش دندان پزشکی و تخصصی و بند 8 مصوبات پانزدهمین نشست این شورا (مورخ  10 مرداد 1377) وظیفه بازنگری برنامه‌های دوره‌های تخصصی به عهده کمیسیون برنامه‌ریزی آموزشی علوم دندان پزشکی محول گردید.

این کمیسیون جهت نیل به این هدف، ده کمیته کشوری را با ترکیب تعدادی از اعضای هیئت ممتحنه و ارزشیابی، مدیران با سابقه اجرایی و برخی شایستگان جوان تشکیل داد.

هر یک از این کمیته‌ها با نظر خواهی از خبرگان، دانش‌ آموختگان و دستیاران شاغل به تحصیل و نیز بررسی محتوای برنامه‌های آموزشی کشورهای مختلف جهان، برنامه آموزشی جدیدی تدوین و به کمیسیون برنامه‌ریزی آموزشی ارایه نمودند.

هم اینک با لطف و عنایت الهی بازنگری برنامه آموزشی دوره تخصصی رشته دندان پزشکی ترمیمی توسط کمیسیون برنامه ریزی آموزش علوم دندان پزشکی به انجام رسیده و با تایید شورای آموزش دندان پزشکی و تخصصی به مرحله اجرا گذاشته شود. 

 

 

 

تعریف :

سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی یکی از دوره‌های تخصصی دندان پزشکی است که شامل پیشگیری، مدیریت، آموزش و پژوهش جهت سیاستگزاری، برنامه‌ریزی، اجرا و پایش خدمات سلامت دهان و دندان در جامعه می‌باشد و در صورت اتمام موفقیت‌آمیز دوره دانشگاهی به صدور گواهینامه تخصصی می‌انجامد.

دانش‌ آموختگانی که در امتحانات دانشنامه تخصصی که توسط مراجع ذیصلاح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طراحی و برگزار می‌شود توفیق داشته باشند به اخذ مدرک دانشنامه تخصصی نائل می‌گردند.

هدف کلی:

هدف از اجرای این برنامه آموزشی تربیت متخصصین سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی است که از نظر سطح آگاهی و دانش، میزان اعتقاد و باور و مهارت‌های عملی در حد استانداردهای ملی و جهانی باشند و علاوه بر اینکه در حیطه تخصص خود قادر به ارائه خدمات پیشگیری و درمان با کیفیت مطلوب باشند بتوانند خدمات آموزشی ارائه نموده و در پیشبرد علوم و گسترش مرزهای دانش و پژوهش در حیطه این رشته تخصصی نقش فعال ایفا نمایند.

 

اهداف اختصاصی:

دانش آموختگان دوره تخصصی رشته سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی در پایان دوره باید توانایی‌های زیر را کسیب نموده باشند:

1- آشنایی با سیر تحولات سلامت دهان و در دنیا و پیشرفت‌های اخیر آن

2- آشنایی با تشکیلات بهداشت و درمان کشور

3- آشنایی با سیاستگزاری و برنامه‌ریزی کلان بهداشتی درمانی در کشور

4- آشنایی با شرح وظایف و سیاستگزاری‌های دفتر بهداشت دهان و دندان در کشور

5- انجام تحقیقات و بررسی‌های اپیدمیولوژیک در جامعه

6- شناخت انواع بیماری‌های دهان و دندان، اتیولوژی و نحوه انتقال آنها در بین گروه‌های مختلف جامعه

7- آشنایی و توانایی تجزیه و تحلیل نیازهای درمانی بهداشتی و سلامتی جامعه

8- آشنایی با نحوه برنامه ریزی برای تامین نیازهای جامعه

9- آشنایی با اصول ارتقای سلامت دهان و دندان و آموزش بهداشت در جامعه

10- آشنایی با اصول پیشگیری در دندان پزشکی

11- شناخت ساختار جمعیتی جامعه و روند رشد جمعیت کشور

12- آشنایی با مبانی جامعه شناسی، جامعه شناسی سلامت، گروه‌ها و اقوام اجتماعی و آداب و سنن آنها

13- آشنایی با مبانی اقتصاد و شناخت نحوه تاثیر عوامل اقتصادی بر سلامت عمومی و دهان و دندان آحاد جامعه

14- آشنایی با اصول مدیریت علمی و مدرن متکی بر نوآوری و خلاقیت

15- آشنایی با اصول مدیریت مالی

16- آشنایی با برنامه‌ریزی استراتژیک

17- آشنایی با جامعه شناسی دندان پزشکی و فرهنگ‌های حاکم بر محیط‌های دندان پزشکی

18- آشنایی با پزشکی قانونی، اخلاق پزشکی و مبانی حقوقی و اخلاقی در دندان پزشکی

19- آشنایی با اصول ارگونومی، سلامت محیط کار و سلامت شغلی

20- آگاهی از تکنولوژی و فناوی تجهیزات و مواد دندان پزشکی و استانداردهای بین‌المللی آنها

21- توانایی بررسی امکانات مالی، نیروی انسانی، امکانات و تجهیزات دندان پزشکی

22- آشنایی با نحوه پایش و ارزیابی برنامه‌های بهداشتی درمانی سلامت دندان پزشکی جامعه

23- آشنایی با اصول رایانه و کاربرد آن در بهداشت و درمان

24- مهارت‌ های ارتباطی، تهیه گزارش و ارایه سخنرانی‌های علمی 

24- مهارت‌های ارتباطی، تهیه گزارش و ارایه سخنرانی‌های علمی ترکیب دروس: ترکیب دروس دروه تخصصی رشته سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی شامل دروس علوم پایه، وابسته و تخصصی به ترتیب زیر می‌باشد: 1- دروس علوم پایه: این دروس به عنوان زیر ساخت سایر علوم وابسته و تخصصی محسوب شده و هدف از ارایه آنها نوآموزی، یاد آوری و تعمیق مباحثی است که به برخی از آنها در دوره دکتری عمومی دندان پزشکی اشاره گردیده است.

دروس علوم پایه جمعاً 309 ساعت از دوره تخصصی را به خود اختصاص داده‌اند و به دو شکل تدریس می‌شوند: الف) دروس علوم پایه مشترک به میزان 235 ساعت که توسط متخصصان علوم پایه برای تمام دستیاران دوره‌های تخصصی تدریس می‌شوند.

ب) دروس علوم پایه اختصاصی به میزان 74 ساعت که با مدیریت گروه سلامت دهان و دندان پزشکی و توسط استادان مربوطه صرفاً برای دستیاران این رشته تدریس می‌شوند.

2- دروس علوم وابسته: این دروس در مورد ارتباط علمی متقابل سایر رشته‌های تخصصی دندان پزشکی و پزشکی به بحث پرداخته و دانش، خلاقیت و تصمیم‌گیری صحیح را به دستیاران آموزش می‌دهد به نحوی که دستیاران با شناخت توانائی‌ها، اولویت‌ها، محدودیتها و پیشرفت‌های نوین در علوم مرتبط توانایی شرکت در کار تیمی را جهت ارایه درمان جامع به بیماران کسب نمایند.

دروس علوم وابسته جمعاً 51 ساعت از دوره تخصصی را به خود اختصاص داده و به شکل مشترک با گروههای آموزشی مرتبط ارایه خواهند شد.

3- دروس علم تخصصی: این دروس که محتوای اصلی دوره تخصصی را تشکیل می‌دهند با هدف ارتقای سطح دانش و آگاهی، ایجاد باور و مهارت کیفی مناسب در حیطه تخصص سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی آموزش داده می‌شوند.

دروس علوم تخصصی جمعاً 2823 ساعت از دوره تخصصی را به خود اختصاص می‌دهند.

که توسط استادان گروه آموزشی مربوطه آموزش داده خواهند شد.

جمع کل ساعات آموزشی دوره تخصصی رشته سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی به میزان 3189 ساعت می‌باشد.

دندانپزشکی عمومی پس از گذراندن شش سال دوره عمومی دندانپزشکی و ارائه پایان نامه ,فارغالتحصیل شده و با مدرک دکترای دندانپزشکی کلیه خدمات عمومی دندانپزشکی را ارائه می نماید .

از جمله انواع ترمیم های دندانی , روت کانال تراپی , ارتودنسی های ثابت و متحرک , درمان بیماریهای دهان و دندانها , ساخت انواع پروتز های دندانی , جراحی های دهان و دندانها, تشخیص و درمان بیماریها دندانپزشکی تخصصی اندودنتیکس اندودنتیکس(تخصص درمان ریشه دندان)- تخصصی از دندانپزشکی است که علوم پایه و کلینیکی آن شامل تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریها وصدمات پالپ و بافتهای اطراف ریشه مرتبط با پالپ می باشد.

درمان پالپ دندان با نامهای روت کانال، اندو، عصب کشی و...

شناخته می شود که این معمول ترین درمانی است که توسط متخصصین این رشته انجام می شود.

بیان اینکه دندانی احتیاج به معالجه ریشه دارد و یا به اصطلاح عامیانه عصب کُشی یا عصب کِشی شود در بسیاری از بیماران ایجاد هراس و اضطراب می کند و اغلب ترس آنها ناشی از مطالب نادرستی است که در این زمینه شنیده اند.

بسیاری از بیمارانی که جهت خلاصی از درد فوراً اقدام به کشیدن آن نموده اند، بعداً پشیمان شده و آرزو می کنند که ای کاش با معالجه ریشه، دندان را نجات داده بودند.

خصوصاً آنهایی که جهت جایگزینی آن دندانها با پروتزهای ثابت از هزینه گران این خدمات آگاهی می یابند.

تعریف اندو یا اندودونتیکس؟

دندان مرکب از یک ساختمان سختی است که بافت نرم زنده ای را احاطه کرده است.

این قسمت نرم مرکزی، پالپ (دراصطلاح عامیانه، عصب) نام دارد که شامل سلولها، عروق خونی واعصاب می باشد.

اندودونتیکس شاخه ای از علم دندانپزشکی است که وظیفه تشخیص و درمان پالپهای آماسی و بیمار شده را به عهده دارد.

چه عواملی سبب آماس و بیماری پالپ می گردند؟

پوسیدگیهای دندانی اگر درمان نشوند، بعد از تخریب مینا و عاج به پالپ رسیده و باعث التهاب و ناراحتی آن می گردند.

علاوه بر پوسیدگی، عوامل دیگری چون سابقه ضربه ناگهانی به دندان، پرکردگی های عمیق، شکستگی و ترک دندان، تحلیل و سایش شدید دندانها و بیماریهای پیشرفته لثه در ایجاد آماس و بیماری پالپ نقش دارند.

علائم بیماری پالپ چیست؟

برخی از علائم پالپ آماسی شامل درد ادامه داربه هنگام نوشیدن مایعات سرد و یا گرم، درد خود بخودی، درد هنگام جویدن و یا حتی موقع دراز کشیدن می باشد.

گاهی نیز با توجه به سیر بیماری پالپ، ممکن است بیمار درد نداشته باشد.

علائم ظاهری پالپ بیمار ممکن است وجود پوسیدگی عمیق و یا وجود ضایعه در انتهای ریشه، تورم و یا تخلیه چرک از دندان و یا انتهای آن باشد.

فوائد معالجه عصب چیست؟

1 - دندان حفظ می شود.

2- وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن می گردد.

عوارض عدم درمان چیست؟

1 - آبسه 2- درد 3- عفونت شدید 4- نهایتاً از دست دادن دندان خواهد بود.

درمان جایگزین چیست؟

در بعضی موارد و شرایط می توان معالجه ریشه را به اندکی بعد موکول کرد.

در مواردی که دندان کشیده می شود درمان ، جایگزینی آنها با دندانهای مصنوعی (پروتز ثابت و یا ایمپلنت) می باشد که به مراتب گرانتر است.

چند جلسه وقت برای درمان ریشه دندان لازم است؟

معالجه ریشه اکثر دندانها را می توان در یک جلسه انجام داد ولی بعضی از دندانها ممکن است به دو یا چند جلسه زمانی نیاز داشته باشند که در این موارد دندانها در پایان جلسات معمولاً پانسمان موقت می گردند.

موفقیت درمان چقدر است؟

در صورتی که درمان ریشه بطور کامل و استاندارد انجام شود از موفقیت بالائی برخوردار است.

چه عواملی باعث عدم موفقیت در درمان ریشه می گردد؟

علاوه بر اشکالات تکنیکی و اتفاقات حین کار، انحنای زیاد ریشه ها، وجود کانالهای جانبی، دفاع بدن و ...

ممکن است معالجه ریشه دندان را بخطر اندازد.

آیا اگر عصب درآورده شود، دندان می میرد؟

خیر، دندان بعد از معالجه ریشه(عصب) هنوز زنده می ماند چونکه تغذیه خارجی آن از سمت بافتهای در برگیرنده هنوز ادامه دارد.

البته این زنده ماندن به معنای آن نیست که دندان مثل دیگر دندانها به تحریکات حرارتی و الکتریکی پاسخ مثبت دهد.

آیا پس از معالجه ریشه درد وجود دارد؟

معمولاً مقداری درد و ناراحتی گذرای خفیف تا متوسط به دنبال از بین رفتن بیحسی تا چند روز وجود داشته که با تجویز مسکن های ضد التهاب تسکین می یابد.

غالباً، ناراحتی و درد آنچنان نیست که مانع فعالیت های روزانه شود.

در مواردی که درد زیاد است میتوانید با دندانپزشک معالج تماس بگیرید.

آیا دندان بعد از معالجه ریشه تیره می