سیستم تشخیص پزشکی یک سیستم مبتنی بر قانون و وب گرا برای تشخیص خودکار بیماری ها است.
ایده ی اصلی که در پشت سیستم هایی از این نوع قرار دارد استفاده از قدرت اینترنت برای انتشار اطلاعات تخصصی و تخصص تعداد کمی از پزشکان با تجربه و متخصص برای راهنمایی دیگر همکاران پزشکی در حوزه کاریشان است.
دکتران ماهر و با تجربه قوانین خودشان را ایجاد و آنها را در پایگاه دانش سیستم ذخیره می کنند.
بعد از انجام این کار سیستم قادر خواهد بود تا به طور خودکار تشخیص بیماری را بر پایه ی علائم بیمار انجام دهد و در اطلاعات تحقیق کند.
به این دلیل که سیستم یک سیستم مبتنی بر وب است تشخیص خودکار در هر نقطه از کره ی زمین و 24 ساعته و در هر روز هفته امکان پذیر است.
هم چنین می توان دسترسی به سیستم را به یک بیمارستان / درمانگاه بر پایه ی نیازهای یک مشتری خاص محدود کرد.
این سیستم یک پروژه pilot است.
سیستم کامل فرض نشده است و آماده ی استفاده به وسیله ی یک کلاینت خاص است.
اما ترجیحا بهتر است سیستم customize شود و بر اساس نیازهای یک بیمارستان خاص یا مرکز پزشکی و...
تطبیق داده شود.
طراح این سیستم آقای Dmitry Otblesk.PHD است.
پایگاه دانش سیستم شامل بخش های اطلاعاتی اصلی زیر می باشد: - تشخیص ها (Diagnoses) - پارامترها شامل علایم و نتایج تحقیقات (Parameters: symptoms & researches) - پژوهش ها و بررسی ها (Investigations) - قوانین منطقی (Rule Of Logic) هم چنین سیستم اطلاعات بیماران و سوابق پزشکی آنها را ذخیره می کند.
پس از ذخیره شدن سوابق پزشکی بیمار در پایگاه دانش سیستم تحقیق و جستجو صورت می گیرد.
این امر قوانین منطقی را در ارتباط با وقایع پزشکی بیمار به کار می گیرد و در نهایت سیستم تشخیص جدیدی در ارتباط با این موضوع و با درصد احتمال آن پیشنهاد می کند و تعیین می کند چه بررسی هایی باید انجام شود و از بیمار در مورد چه علایم دیگری باید سوال شود.
پس از آن هنگامی که بررسی ها کامل شد پارامترهای جدیدی (نتایج بررسی ها) به سابقه ی پزشکی بیمار اضافه می شود و پروسه ی تحقیق چندین بار اجرا می شود.
بنابراین پروسه ی تشخیص بیماری در این سیستم تکراری است.
این کار ادامه خواهد داشت تا زمانی که سیستم قادر نباشد بررسی جدیدی را ارائه دهد یا تشخیص جدیدی داشته باشد.
بنابراین مدل عمومی تشخیص بیماری که در این سیستم استفاده می شود به صورت زیر است: تشخیص پژوهش و بررسی علایم بیشتر علایم گام 2 و 3 ممکن است چندین بار تکرار شوند.
اگر چه از لحاظ فنی ایجاد قوانین منطقی که تنها با یک علامت بیماری می توانند تشخیص دهند ممکن است اما استفاده از آن توصیه نمی شود (به غیر از موارد خیلی واضح و ساده مانند سرما خوردگی و...).
رویکرد صحیح این است که بعد از شناخت علائم کلی در مورد علائم بیشتری سوال شود و بررسی صورت گیرد.
تشخیص بیماری تنها بر پایه ی نتایج تحقیقات است نه فقط بر پایه ی علایم کلی.
به عنوان مثال اگر شکایتی در مورد درد قفسه سینه و تنگی نفس وجود دارد می توانیم با احتمال %30 بگوییم که بیماری آنژین است اما نمی توانیم بر روی آن تکیه و توقف کنیم.
باید حداقل انجام آزمایش خون و تست EKG را درخواست کنیم و سپس بسته به نتایج به دست آمده حتی می توانیم بررسی های بیشتری را انجام دهیم.
حتی اگر بیماری واقعا آنژین باشد ما هنوز نیازمند بررسی هستیم زیرا آنژین تشخیص خیلی کلی ای است و ما نیازمند یک تشخیص خاص تر هستیم.
بنابراین بعید به نظر می رسد که تشخیص بیماری در یک مرحله لز کار سیستم به دست آید و معمولا بیشتر از یک مرحله است.
این امر در واقع مطابق با شیوه ی قدیمی است که بیمار برای تشخیص بیماری مکررا به پزشک مراجعه می کرد.
عموم بیماران تنها با یک علامت به پزشک مراجعه می کنند.
برخی از تشخیص های مقدماتی و اولیه می توانند در این مرحله انجام شوند.
پس از تکمیل بررسی های دقیق توسط پزشک (مانند آزمایش خون و...) بیمار درمان خود را دنبال می کند تا زمانی که پزشک تشخیص نهایی را بدهد.
توجه به این نکته که سیستم برای جایگزینی همیشگی پزشک طراحی نشده است بسیار مهم است.
هدف اولیه از طراحی این سیستم دادن مشاوره به پزشک برای خاطر نشان کردن برخی مشکلات است که پزشک (به عنوان یک انسان) ممکن است فراموش و یا از آن چشم پوشی کرده باشد.
برای پزشکان مبتدی مشورت با سیستم که مجموعه ای از اطلاعات سطح بالا و مهم را جمع آوری کرئه است ممکن است سودمند باشد.
اما در هر صورت تصمیم نهایی با پزشک است که پیشنهاد سیستم را رد کند یا آن را بپذیرد.
تشخیص ها :(Diagnoses) تشخیص های پزشکی از لحاظ مرتبه دسته بندی شده اند.
هر تشخیص ممکن است مجموعه ای از زیر تشخیص ها داشته باشد که جزئیات و شرح بیشتری درباره بیماری می دهند.
تعداد سطوح نامحدود است به عنوان مثال بالاترین سطح تشخیص ممکن است تشخیص بیماری های قلبی باشد و زیر تشخیص ها ممکن می توانند موارد زیر باشند: التهاب میکروبی قلب، گلو درد، مشکل عضله قلب، بیماریهای قلبی ارثی و...
.
بیماریهای قلبی ارثی شامل موارد زیر است: تنگی آئورت، تنگی ریوی، انقباض آئورت...
هر گاه برخی از قوانین منطقی با یکی از گزینه های سوابق پزشکی بیمار جور شد، تشخیص سطح بالاتر برای تمام زیر تشخیص ها به همان اندازه اعمال می شود.
به عنوان مثال، اگر برخی از قوانین بگویند که EKG باید برای بیماری با بیماری های قلبی انجام شود، آنکاه EKG به طور خودکار برای بیماری با تنگی ائورت نیز پیشنهاد می شود زیرا تنگی آئورت در دسته و مرتبه بیماری قلبی قرار دارد و بر عکس: اگر یک قانون تشخیص مشخصی را را ذکر کرده در صورتی اعمال می شود که این تشخیص مشخص در سوابق پزشکی بیمار موجود باشد.
به عنوان مثال یک قانون ممکن است انجام تست EKG را برای هر بیماری که تنگی آئورت دارد پیشنهاد کند.
در این نمونه این قانون برای بیماران با بیماریهای قلبی اعمال نمی شود زیرا بیماری قلبی لزوما تنگی آئورت نیست و این تست فقط برای تشخیص خاص پیشنهاد شده است.
قوانین منطقی به دو روش از تشخیص ها استفاده می کنند: به عنوان نتیجه و به عنوان استدلال.
آنها هم چنین ممکن است تشخیص هایی را با شرح و تفصیل معین پیشنهاد کنند.
پارامترها(Parameters) : پارامترها در اصل قسمتی از اطلاعات در باره وضعیت بیمار هستند.
به طور کلی پارامترها به دو دسته تقسیم می شوند: علایم بیماری و نتایج تحقیقات.
علامت بیماری طبق ضوابط این سیستم چیزی است که در طول ویزیت بیمار توسط پزشک می تواند کشف شود.
برای پیدا کردن علایم، پژوهش پر هزینه یا چند ملاقات ضروری نیست.
دکتر می تواند از بیمار درباره ی علایم سوال کند یا بطور مستقیم آنها را چک کند.
نمونه هایی از علایم: سردرد (بله یا خیر)، نوع سر درد (چه مدت، کدام قسمت از سر، چه مواقعی)، تعداد دفعات دفع ادرار، درد قلب (بله یا خیر) و...
.بر طبق این دسته بندی پارامتری مانند فشار خون نیز یک علامت بیماری است.
اگر چه همه ی بیماران نمی توانند بگویند فشار خونشان چقدر است، اما پزشک در طول ویزیت بیمار می تواند آن را چک کند.
نتایج تحقیقات، اطلاعات به دست آمده به عنوان نتایج یک بررسی قطعی است.
نمونه های بارزی از نتایج تحقیقات به شرح زیرند: تعداد گلبول های سفید خون، قند خون، قند ادرار، عکس برداری با اشعه X و...
به این دلیل سیستم می تواند بین علایم بیماری و نتایج تحقیقات تفاوت قایل شود که علایم بیماری اطلاعاتی را نمایش می دهد که به دست آوردن آنها بسیار ساده و بدون هزینه است.
به همین دلیل سیستم همیشه به صورت خودکار در مورد علایم غایب نیز سوال می پرسد حتی اگر قانونی نگوید که این علایم باید پرسیده شود.
بر خلاف این، نتایج تحقیقات تنها در صورتی به دست می آیند که یک قانون منطقی در پایگاه دانش سیستم پژوهش هایی برای شرایطی قطعی تجویز کرده باشد.
نتایج تحقیقات به طور منطقی به پژوهش ها متصل هستند اما این دو یکی نیستند.
به عنوان مثال آزمایش خون یک پژوهش است در حالی که تعداد گلبول های سفید خون که به وسیله ی آزمایش خون مشخص می شود، نتایج تحقیقات هستند.
بنابراین پژوهش ها در سطح بالاتری از این دسته بندی نمایش داده می شوند در حالی که نتایج تحقیقات در سطح پایین تری نمایش داده می شوند.
سه نوع پارامتر وجود دارد: - عددی (Numeric) - منطقی (Boolean) - اختیاری (Option) مثال هایی از پارامترهای عددی: هموگلوبین، درجه حرارت، سن بیمار و...
پارامترهای منطقی آنهایی هستند که انتظار جواب بله یا خیر را یرای آنها داریم مانند: سر درد، از دست دادن اشتها و...
در پارامترهای اختیاری مجموعه ای از انتخاب ها را از قبل تعیین می کنند که می توان از مقدار آنها استفاده کرد.
مثال: نوع سر درد (جلوی سر، بالای سر، کل سر، نامعین، نواحی چشم ها، ناحیه سینوس و...)، نوع سرما خوردگی (خشک، مرطوب، هر دو، بعد از سیگار کشیدن، آلرژی، هیچ کدام).
مهم است که همیشه هیچ کدام را به عنوان یکی از گزینه های ممکن برای پارامترهای اختیاری داشته باشیم (در غیر این صورت غیر عملی است).
به عنوان مثال اگر سیستم درباره ی نوع سر درد بپرسد و بیمار اصلا سر درد نداشته باشد، آنگاه جمع آوری اطلاعات و پاسخ ها غیر ممکن است.
علایم بیماری و نتایج تحقیقات هر دو می توانند از سه نوع بالا باشند.
پژوهش ها و بررسی ها (Investigations) : آزمایشات در حقیقت تحقیقاتی هستند که بیمارستان ها یا آزمایشکاههای پزشکی به منظور تشخیص بیماریها انجام می دهند مانند: آزمایش ادرار، آزمایش خون، عکس از قفسه سینه، ثبت ضربان قلب (اکو) و...
آزمایشات هزینه دارند و نتایج آنها در پایگاه دانش ذخیره می شود.
آرمایش می تواند به عنوان نتیجه ی یک قانون منطقی پیشنهاد شود.
هم چنین آزمایشات می توانند در سابقه ی پزشکی بیمار ثبت شوند.
این به معناست که بیمار این آزملیشات را انجام داده است و مانع از آن می شود که سیستم انجام دوباره آنها را پیشنهاد کند.
آزمایشات بطور منطقی با نتایج تحقیقات مرتبط هستند اما هر دو یک چیز نیستند.
قوانین منطقی (Rule Of Logic) : قوانین منطقی یک نتیجه قطعی را بر حسب علایم بیمار، نتایج تحقیقات و تشخیص های پیشیشن بیان می کنند.
نتیجه می تواند تشخیص بیماری (با درصد احتمال آن)، درخواست یک آزمایش یا سوال لز بیمار درباره علایم باشد.
قوانین با پارامترهای یکسان که به آن وابسته هستند و نتایجی که می سازند با هم برخورد داشته باشند.
هنگامی که برای یک بیمار تحقیقات انجام می شود، سیستم می تواند همه آنها را با هم جمع و نتیجه نهایی را ایجاد کند.
این سیستم قوانین منطقی با هر پیچیدگی و طولی را حمایت می کند.
فرم های موجود در سیستم: لیست پژوهش ها و بررسی ها (Investigation List) : این فرم این امکان را به کاربر می دهد که بررسی های شناخته شده در سیستم را تغییر دهد، بررسی جدیدی را وارد نماید و یا در میان بررسی های موجود browse کند.
این فرم از منوی اصلی با انتخاب configuration/investigation قابل دسترسی است.
در این فرم اطلاعات پژوهش ها و بررسی ها در یک جدول نشان داده شده است.
یک صفحه با امکان browse آسان در انتها و پایین جدول وجود دارد.
کلیک کردن بر روی شماره شما را به صفحه ای که شامل آن شماره است می برد.
بررسی ها در جدول بر اساس ترتیب الفبا نشان داده شده است.
برای ویرایش پژوهش انتخاب شده دکمه edit را انتخاب کنید.
برای وارد کردن پژوهش جدید دکمه new را انتخاب کنید.
هم چنین این دکمه شما را به فرم ویرایش پژوهش می برد و به شما این امکان را می دهد تا جزئیات پژوهش جدید را در این قسمت وارد کنید.
برای پاک کردن پژوهش انتخاب شده از پایگاه دانش دکمه delete را فشار دهید.
دکمه edit و delete تنها در صورتی فعال می شوند که پژوهشی در جدول انتخاب شده باشد.
لیست پارامترها (Parameters List) : این فرم این امکان را به کاربر می دهد که پارامترهای شناخته شده در سیستم را تغییر دهد، پارامتر جدیدی را وارد نماید و یا در میان پارامتر های موجود browse کند.
این فرم از منوی اصلی با انتخاب configuration/parameters قابل دسترسی است.
در این فرم اطلاعات پارامترها در یک جدول نشان داده شده است.
پارامترها در جدول بر اساس ترتیب الفبا نشان داده شده است.
برای ویرایش پارامتر انتخاب شده دکمه edit را انتخاب کنید.
برای وارد کردن پارامتر جدید دکمه new را انتخاب کنید.
هم چنین این دکمه شما را به فرم ویرایش پارامتر می برد و به شما این امکان را می دهد تا جزئیات پارامتر جدید را در این قسمت وارد کنید.
برای پاک کردن پارامتر انتخاب شده