مطالعه علمی و تجزیه و تحلیل آماری – ترکیب و حرکات زمانی و مکانی جمعیت های انسانی – بررسی روابط سیاسی جمعیتی با عوامل زیستی بیولوژیک اقتصادی و اجتماعی است .
تعریف سازمان ملل متحد از جمعیت شناسی: بررسی کمی (اندازه،ساختار،تغییروتحول و خصوصیات مشترک) وکیفی(حرکات زمانی ومکانی وارتباط متقابل بین پدیده های جمعیتی) اهداف جمعیت شناسی شناخت ساختار وحالات جمعیت توصیف گذشته بررسی روند های جمعیت ورابطه آن با جنبه های مختلف سازمان اجتماعی همان منطقه پیش بینی آینده جمعیت جمعی از افراد انسانی که در یک محدوده جغرافیایی به طور مستمر به شکل خانواده و خانوار زندگی میکنند .
انواع جمعیت مقیم واقعی کل اندیشه های جمعیت طرفداران افزایش موالید مخالفان ا فزایش موالید طرفداران ثبات جمعیت طرفداران تناسب جمعیت موارد مهم در بررسی جمعیت اندازه جمعیت توزیع جمعیت باروری ومرگ ومیر مهاجرت نیروهای فعال در جامعه انواع مطالعه جمعیت سرشماری یک ابزار مهم برای توسعه اقتصادی است و هر برنامه ریزی که بدون مطالعه جمعیت شناسی باشد موفقیت چندانی ندارد.
حرکات جمعیت زمان دوبرابر شدن جمعیت مدت زمان لازم برای دو برابرشدن جمعیت سرعت رشد جمعیت *زمان دو برابر شدن جمعیت در کشورهای با رشد سریع استفاده میشود.
زمان نصف شدن جمعیت در کشورهای با رشد جمعیت صفر یا منفی استفاده می شود.
ترکیب سنی جمعیت: مهم در برنامه ریزی های دولت، تفاوت هرم سنی جمعیت در کشورهای مختلف ، در کشورهای توسعه یافته هرم سنی متعادل می باشد ولی در کشورهای در حال توسعه هرم سنی جمعیت نا متعادل است.
ترکیب جنسی جمعیت نسبت جنسی بهم خوردن ترکیب جنسی:اختلاف در موالید، اختلاف میزان مرگ و میر، مهاجرت توزیع جغرافیایی جمعیت میزان شهر نشینی و روستا نشینی عوامل مؤثر بر حرکات جمعیت 1- باروری وموالید 2- مرگ ومیر 3- مهاجرت 4- ازدواج وطلاق عوامل مؤثر بر باروری شرایط محیطی شرایط اقتصادی شرایط اجتماعی سیاستگزاری های کشوری شرایط اجتماعی :همگانی بودن ازدواج مدت زندگی مشترک سن ازدواج کلاس اجتماعی اقتصادی مذهب سنن جامعه عوامل مؤثر برمرگ ومیر ژنتیک نژاد جنس تغذیه سبک زندگی تاثیرات مهاجرت بر جامعه مهاجر فرست ،کاهش نیروی کار و ....
برجامعه مهاجر پذیر ،افزایش نیروی کار و ....
شاخص های جمعیتی معیارهایی برای قابل مقایسه وبررسی ساختن اطلاعات آماری در جامعه انواع شاخصها میزان:صورت کسر بخشی از مخرج کسر است،زمان وضریب دارد نسبت:صورت ومخرج لزوما به هم مربوط نیستند شاخصها زاد وولد مرگ ومیروبیماری مهاجرت شاخص های زاد و ولد میزان خام تولد میزان باروری عمومی میزان رشدطبیعی میزان رشدکلی میزان بارداری نسبت کودک به زن میزان سقط جنین نسبت سقط جنین شاخصهای مرگ ومیر میزان مرگ ومیر خام میزان مرگ ومیر اختصاصی میزان مرگ ومیر شیرخواران میزان مرگ ومیر زنان باردار امید به زندگی ( تعداد سالهائی که انتظار می رود یک نوزاد تازه متولد شده عمر کند ) شاخصهای مهاجرت میزان مهاجرت خالص میزان مهاجرپذیری میزان مهاجرفرستی شاخص های اشتغال نسبت خالص وناخالص سرباری نسبت تکفل نرخ فعالیت عمومی واختصاصی مشکلات ناشی از افزایش جمعیت اثر بر منابع تامین غذا اثر بر خانواروبهداشت آن اثر بر آموزش و پرورش اثر بر وضعیت مسکن اثر بر میزان اشتغال اثر بر شهر نشینی اثر بر توسعه اقتصادی اثر بر توزیع سنی جمعیت اثر بر منابع طبیعی اثر بر میزان منابع آب شاخص های توسعه یافتگی درآمد سرانه سواد وموقعیت های آموزشی نسبت جمعیت شهرنشین نرخ رشد جمعیت ارتباطات تسهیلات بهداشتی* میزان مصرف انرژی موقعیت وجایگاه زنان در اجتماع چرخه جمعیت شناسی مرحله اول : بالا بودن موالید ومرگ و میر ، جمعیت ثابت مرحله دوم : زاد و ولد بالا و مرگ و میر کم، افزایش اولیه جمعیت مرحله سوم : موالید و مرگ و میر کم ولی باز هم جمعیت افزایش میابد،افزایش ثانویه جمعیت مرحله چهارم : موالید و مرگ و میر کم جمعیت ثابت مرحله پنجم : موالید و مرگ و میر کم ولی مرگ و میر بیشتر از موالید است، کاهش جمعیت *ایران در مرحله سوم چرخه جمعیت قرار دارد تنظیم خانواده تعریف: تصمیم گیری اندیشمندانه، داوطلبانه،ومسئولانه زوجین در زمینه ارتقاءسلامت خانواده نتایج حاصل از تنظیم خانواده کاهش مرگ و میر کودکان کاهش مرگ و میر مادران تشخیص زودرس سرطانها کاهش میزان سقط جنین تعداد فرزندان زمان زایمان هماهنگی با برنامه های کشوری تعلیم وتربیت ارتقاء سلامت بهبود شرایط اقتصادی مفهوم سلامتی Health سلامتی تعاریف گوناگونی دارد که قدیمی ترین تعریف آن عبارت است از بیمار نبودن از نگاه اکولوژیک، سلامتی، تعادی پویا بین انسان و محیط زیست است.
سلامتی، یک فرآیند تطبیق و یک حالت نسبی است.
فردای جامعه با افرادی شکل می گیرد که کارآ و سالم ، برای توسعه اقتصادی-اجتماعی باشند.
تعریف سازمان بهداشت جهانی(WHO) از سلامتی تعریفی که از همه بیشتر پذیزفته شده است، تعریف WHO در سال 1948 می باشد که به شرح ذیل است: «سلامتی عبارت است از رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و نه فقط فقدان علیلی یا بیماری.» در سالهای اخیر، توانایی داشتن «یک زندگی مثمر از نظر اقتصادی و اجتماعی» به آن اضافه شده است.
تعریف Rene Dobbous از سلامتی «سلامتی عبارت است از تطابق کارآ و مستمر با محیط زیست به منظور به دست آوردن بهترین عملکرد.» تعریف عملیاتی سلامتی باید توجه داشت که طبق تعریف WHO، سلامتی را نمی توان مستقیما اندازه گیری کرد.
لذا، این تعریف عملیاتی نیست.
در یک مفهوم وسیع، سلامتی عبارت است از حالت یا کیفیتی از بدن انسان که بیان کننده عملکرد خوب بدن در وضعیت ژنتیک و زیست محیطی معین باشد.
در یک مفهوم فشرده تر که برای اندازه گیری مفید تر است، سلامتی عبارت است از: نبودن شواهد آشکار بیماری ; کار کردن چند اندام بدن به اندازه کافی و در ارتباط یکدیگر که نشانه نوعی تعادل یا پایداری بدن است.
افق جدید در سلامتی در سالهای اخیر، افق تازه ای از سلامتی به وجود آمده است که آن را می توان به شرح زیر بیان کرد: سلامتی، یک حق اساسی انسان است و دارای ابعاد مختلف می باشد.
سلامتی، جوهر یک زندگی مثمر است و نه نتیجه افزایش هزینه مراقبتهای پزشکی.
سلامتی، یک موضوع بین بخشی است.
سلامتی، بخش تلفیق یافته توسعه و پیشرفت است.
سلامتی در مرکز مفهوم کیفیت زندگی قرار دارد.
سلامتی، جزء مسئولیتهای فردی، کشوری و بین المللی است.
سلامتی و حفظ آن، یک سرمایه گذاری عمده اجتماعی است.
سلامتی، یک هدف اجتماعی جهانی است.
ابعاد سلامتی بعد جسمی (Physical wellness) : سلامت جسمی به معنای حفظ بدن در شرایط خوب از طریق تغذیه مناسب ، ورزش منظم ، پرهیز از عادتهای مضر و آگاهی از تصمیمات اساسی در باره سلامتی است.
نشانه های سلامت جسمانی در یک فرد عبارتند از: ورزش منظم و انتخاب برنامه غذائی متعادل؛ سهیم بودن در رفتار جنسی ایمن؛ انتخاب آگاهانه در مورد مراقبت پزشکی و استفاده از دارو؛ تداوم یک سبک زندگی مثبت و همراه با ارتقای سلامتی تداوم یک سبک زندگی مثبت و همراه با ارتقای سلامتی.
Emotional wellness سلامت روانی به معنای درک احساسات و شناخت فرد از چگونگی سازگاری با مشکلات در زندگی و چگونگی مقاومت در برابر استرس است.
نشانه های سلامت روان در یک فرد عبارتند از: داشتن یک حس سازگاری با خود و دیگران؛ تشخیص عواطف و احساسات و بیان مناسب آنها؛ تلاش برای یافتن نیازهای روانی؛ به عهده گرفتن مسئولیت رفتار خود.
بعد روانی سلامت روانی به معنای درک احساسات و شناخت فرد از چگونگی سازگاری با مشکلات در زندگی و چگونگی مقاومت در برابر استرس است.
بعد اجتماعی (Social wellness): سلامت اجتماعی به معنای توانایی فرد در انجام نقش اجتماعی مورد انتظار به طور موثر، براحتی و بدون آسیب به دیگران است.
نشانه های سلامت اجتماعی در یک فرد عبارت است از: توسعه روابط مثبت با افرادی که به آنها علاقه مند است و آنها را دوست دارد؛ توسعه روابط با دوستان؛ لذت بردن از بودن با دیگران؛ ارتباط موثر با دیگران که ممکن است متفاوت باشند.
بعد روحی (Spiritual wellness): سلامت روحی به معنای برقراری تعادل و هماهنگی بین خود و دیگران است.
نشانه های سلامت روحی در یک فرد عبارتند از: ایجاد عقاید و ارزشهای شخصی و آزمودن آنها به تدریج و متناسب با هنجارهای جامعه؛ جستجوی مفاهیمی که به روشن کردن هدف زندگی کمک می کند؛ داشتن درک واضحی از مفاهیم درست و غلط؛ درک وجود یک قدرت لایزال برای زندگی.
بعد هوشی (Intellectual wellness): سلامت هوشی به معنای داشتن یک ذهن باز برای عقیده ها و مفاهیم جدید است.
برقراری ارتباط موثر در صحبت کردن و نوشتن؛ نگاه کردن به یک مسئله از چند بعد؛ توجه به مسایل کلی در کنار هم؛ مهارت استفاده بهینه از زمان.
بعد شغلی (Occupational wellness): سلامت شغلی به معنای لذت بردن فرد از کار خود است که برای کسب معاش و کمک به جامعه انجام می دهد.
نشانه های سلامت شغلی در یک فرد عبارتند از: داشتن یک حس به انجام رساندن کار خود؛ برقراری تعادل بین کار و جنبه های دیگر زندگی؛ راضی و خشنود بودن از خلق کردن و ابداع؛ رقابت سالم در کار.
ابعاد دیگر: برای سلامت، چند بعد دیگر هم پیشنهاد شده است که عبارتند از بعد فلسفی، بعد فرهنگی، بعد اقتصادی – اجتماعی و بعد زیست محیطی.
عوامل تعیین کننده سلامتی وراثت محیط زیست: به دو گروه درونی و بیرونی تقسیم می شود.
گروه درونی شامل بافتها، اندامها، دستگاهها و عملکرد هماهنگ دستگاههاست.
گروه بیرونی شامل محیط اطراف انسان است.
سبک زندگی: سلامتی، مستلزم ارتقای سبک زندگی بهداشتی است.
وضعیت اقتصادی – اجتماعی: مهمترین عوامل تعیین کننده وضعیت اقتصادی – اجتماعی عبارتند از سطح آموزش، سطح اشتغال، وضعیت اقتصادی و نظام سیاسی کشور.
طیف سلامتی و بیماری طیف سلامتی و بیماری را می توان به ترتیب زیر بیان کرد: سلامتی کامل: افرادی که در این درج قرار دارند از سلامتی کامل روحی برخوردار می باشند، فعالیت های خوبی دارند، عبادات را به موقع انجام می دهند و علاوه بر اینها به انجام برنامه های فوق برنامه نیز عادت دارند.
سلامتی عالی افراد در این درج کارها را با شوق و شادی انجام میدهند تفریح و سرگرمی دارند و عادات را به موقع انجام می دهند.
سلامتی خوب: افراد کارهای روزانه را انجام می دهند و کمتر به ورزش و تفریح می پردازند ولی در انجام کارهای روزانه مشکلی ندارند و تفریح کمتر دارند.
سلامتی متوسط: افراد کارهای روزانه را انجام می دهند و زودتر خسته می شوند تفریح وسرگرمی در برنامه آنها وجودندارد در صورتی که افراد آموزش ببینند و به مسائل بهداشتی، جسمی و روحی آگاهی پیدا کنند می توانند به درج سلامتی خوب برسند.
سلامتی کم: افراد از این به بعد بیمار هستند و نمی توان آنها را سالم انگاشت.
حداقل سلامتی مرگ دستگاه تناسلی بخشهای دستگاه تناسلی زنان ساختمانهای داخلی ساختمانهای خارجی دستگاه تناسلی خارجی مونس پوبیس مجرای واژن پرده بکارت پرینه غدد اسکن وبارتولن دستگاه تناسلی داخلی واژن:5/7تا10cm رحم:5/7.
5.
5/1 تخمدان ها:3.
5/1.
1 رحم گلابی شکل است بین مثانه ورکتوم قرارگرفته است از جسم رحم وگردن رحم ولوله ها تشکیل شده است ایستموس محل اتصال سرویکس (دهانه رحم) وbody (جسم رحم)است وضعیت رحم لایه های رحمی: پریمتر(لایه خارجی)،میومتر(لایه عضلانی)،آندومتر(لایه داخلی) لوله های رحمی حدود 10 cmطول دارند شامل: داخل جداری ایسم یاتنگه آمپول اینفاندیبولوم فیمبریا .....ovarian fimberia تخمدان درپایین وپشت لوله های رحمی قرار گرفته اند واژن جدار واژن روی هم خوابیده است به شکلH در بالا به سرویکس (دهانه رحم) ودر پایین به پرده بکارت ختم میشود هایمن(پرده بکارت) فیزیولوژی دستگاه تناسلی زنان هیپوتالاموس:تولیدGNRH در پاسخ به سیگنالهای خارجی و داخلی هیپوفیز:تولیدFSH,LH تخمدان:تخمک گذاری وترشح استروژن وپروژسترون رحم:تغییرات آندومتر اعمال استروژنها تغییر اندامهای جنسی وشروع بلوغ تلارک (رشد پستانها) رشد قدی در دوره بلوغ ورشد استخوانها اثر برعضلات رسوب چربی ویژه اندام های زنان توزیع مو پوست تجمع آب اثرات پروژسترون تغییرات رحم برای لانه گزینی وبقای حاملگی تغییرات لوله جهت تغذیه زایگوت رشد نهایی پستانها کاتابولیسم پروتئین ها و...
افزایش اندک در درجه حرارت بدن تنظیم خانواده تعریف: تصمیم گیری اندیشمندانه، داوطلبانه،ومسئولانه زوجین در زمینه ارتقاءسلامت خانواده افراد واجد شرایط تنظیم خانواده زوجینی که زن درسنین باروری باشند.چه فرزند داشته باشند ویانه احتمال بارداری احتمال باردار شدن در هر سیکل بدون پیشگیری این احتمال بعد از یک سال ، بدون پیشگیری برابر با 90-80% می باشد.
میزان حفاظت زوجین درصد زوجهای واجد شرایط که ازروشهای پیشگیری ازبارداری استفاده وبطور مؤثر از حاملگی جلوگیری میکنند.
فعالیت های مربوط به تنظیم خانواده فاصله گذاری مناسب ومحدود کردن موالید مشاوره در مورد سترون سازی آموزش نگهداری از فرزند آموزش درباره روابط جنسی غربالگری بیماری های دستگاه تولید مثل مشاوره ژنتیک معاینه ومشاوره پیش از ازدواج انجام آزمونهای مربوط به بارداری مشاوره ازدواج آماده سازی زن وشوهر برای زایمان وتولد بویژه اولین فرزند آموزش اقتصاد خانواده واصول تغذیه ارائه خدمات مربوط به فرزند خواندگی مفهوم تنظیم خانواده امروزه به برنامه بهزیستی خانواده تغییر کرده است، هدف از این برنامه بهبود کیفیت زندگی است نتایج حاصل از تنظیم خانواده کاهش مرگ ومیر کودکان