دانلود مقاله جنگ جهانی اول و دوم

عملیات در سال 1914 م.

جبهه غرب پیشروی آلمان در بلژیک: 3 تا 20 اوت 1914 م.

در سوم اوت 1914 یک گروه رزمی ویژه از ارتش دوم آلمان به استعداد 30000 نفر تحت فرماندهی «اتوفن امیشن» از دالان باریکی بین جنگل های «اردن» و مرز هلند، از مرز بلژیک عبور کرد.

این دالان باریک توسط یکی از مستحکم ترین دژهای اروپا یعنی لیژ محافظت می شد.

شهر لیژ و حلقه دژهای 12 گانه آن در دو طرف رودخانه «موز» واقع شده است و چند کیلومتر بالاتر از آن ایالت جنوبی هلند بنام لیمبورک قرار دارد.

طرح و آرایش بلژیک: طرح بلژیکی عبارت بود از پدافند در امتداد کرانه های غربی رودخانه موز تا رسیدن نیروهای کمکی از انگلستان و فرانسه.

ارتش بلژیک در زمان صلح 58000 نفر نیروی زیر پرچم داشت.

بعد از اعلان جنگ کلیه نیرویهای بلژیک متشکل از 6 لشکر به شرح زیر آرایش یافتند.

لشکر های سوار در نواحی مرزی دو لشکر برای حفظ دژهای «لیژ» و «نامور» بقیه ارتش در عقب رودخانه «ژت» طرح تاکتیکی آلمانی ها در بلژیک: طرح تاکتیکی آلمانی ها عبارت بود از نفوذ به داخل منطقه حلقه دژهای لیژ، تصرف شهر و پلهای مهم آن، جدا کردن دژها از هم و بالاخره تصرف تک تک آنها.

و در این ضمن سواره نظام آلمان در شمال از رودخانه موز می گذشت و برای محاصره شهر حرکت می نمود.

شرح عملیات: پس از عبور گروه رزمی ارتش دوم آلمان از مرز بلژیک، آلمانی ها در روز 5 اوت پیشنهاد تسلیم «لیژ» را نمودند اما فرمانده پادگان لیژ، ژنرال ژرارد لمان این پیشنهاد را رد کرد.

دستور صادر شده به «لمان» مقاومت تا آخرین نفس بود.

در 5 تا 6 اوت، آلمانی ها مادریک تک شبانه به حلقه دژهای 12 گانه رخنه نمودند.

جنگهای سختی بین آلمان و بلژیک رخ دار آلمانی ها با توپ های 420 میلیمتری خود یعنی سنگین ترین توپ های آن زمان، دژهای لیژ را یکی پس از دیگری منهدم کردند و در 16 اوت همه آنها را بتصرف خود رد آوردند.

در نبرد لیژ سرلشکر «اریشن فن لودند روف» رئیس ستاد ارتش دوم آلمان به عنوان قهرمان و فاتح نبرد لیژ شهرت یافت.

ژنرال (ژاردلمان) فرمانده نیروهای بلژیکی و مدافع دژهای لیژ نیز شهرت یافت.

ژرادلمان فرمانده نیروهای بلژیکی و مدافع دژهای لیژ نیز به علت مقاومت قابل تحسین خود پر آوازه گردید.

پس از سقوط آخرین دژ لیژ در 17 اوت ارتش یکم (فن کلوک) و دوم آلمان (فن بولو) همچون سیل خروشان وارد استحکامات لیژ شدند و در امتداد رودخانه موز شروع به پیشروی به داخل بلژیک نمودند.

نظر به برتری عددی آلمانی ها و بیم از محاصره نیروهای بلژیکی «آلبرت» پادشاه بلژیک که شخصاً عملیات را فرماندهی می نمود، فرمان عقب نشینی به «آنور» را صادر کرد و در 20 اوت پایتخت بلژیک (بروکسل) به دست آلمانی ها افتاد و بدین طریق، راه هجوم آلمانی ها به طرف فرانسه باز شد.

(نقشه شماره 46) جبهه شرق: عملیات در پروس شرقی (تجاوز روس ها به پروس شرقی) گروه ارتش شمالی غربی روس ها به فرماندهی ژنرال «ژلینسکی» مرکب از ارتش یکم به فرماندهی «رنن کامیف» و ارتش دوم به فرماندهی «ساسونف» در 17 تا 19 اوت به سمت پروس شرقی پیشروی می کرد.

نیروی های متقابل آنها ارتش هشتم آلمان به فرماندهی ژنرال «ماکس فن پریتوتیز» و از چهار سپاه و 3 لشکر تشکیل یافته بود.

این نیروها از جنوب دریای بالتیک تا فرانکنا گسترش یافته بودند.

طبق طرح اصلاح شده «شلیفن» ارتش هشتم مأموریت داشت که در مقابل روسها مبادرت به پدافند قابل ارتجاع نموده و در منطقه تأخیر نماید و در صورت لزوم تا رودخانه «ویستول» عقب نشینی کند.

«پریتوتیز» متوجه این نکته هم بود که با استفاده از وضع مساعد زمین و راه آهن می تواند نیروی خود را در یک نقطه علیه دشمن متمرکز کند و سپس همان تمرکز را در نقطه دیگر برای دشمن به کار اندازد.

نظر به این که ژنرال- «پریتوتیز» از جزئیات حرکات ژنرال «ژیلینسکی» آگاه بود و اغلب پیامهای رادیویی او را استراق سمع و کشف می نمود از این رو تصمیم گرفت در روز 14 اوت سپاه 20 را به منظور نگهداری پهلوی جنوبی در «آلنشتاین» مستقر کند و خود برای شکست دادن ارتش یکم روس حرکت نماید و سپس به سمت جنوب برگردد تا با ارتش دوم روس مقابله کند.

ولی او نمی دانست که فرمانده سپاه یکم وی ژنرال هرمان فن فرانسوا از دستورهای او سرپیچی کرده و تا اشتالوپ اونن پیشروی و پیش از زمان معین ارتش هشتم را در نبرد بزرگی غوطه ور ساخته است.

نبرد 11 اشتالوپ اونن: 17 اوت 1914 م در این نبرد سپاه یکم آلمان به فرماندهی ژنرال فرانسوا موفق گردید سپاه سوم ارتش یکم روسیه را در هم کوبد و با وارد آوردن 3000 نفر تلفات به روسها آنها را وادار به عقب نشینی کند.

آنگاه خود فرانسوا نیز به گومبی فن عقب نشینی نمود.

نتیجه: نبرد اشتالوپ اونن از لحاظ تاکتیکی به نفع آلمانی ها بود اما از لحاظ استراتژیک برای آنان تأسف انگیز بود زیرا طرح آنان را به کلی بر هم زد.

نبرد 11 گومبی نن: 20 اوت 1914 م اولین نبرد عمده بین آلمانی ها و روس ها در جبهه شرق بود.

پس از نبرد اشتالوپ اونن روس ها با ارتش یکم مجدداً به آهستگی شروع به پیشروی نمودند.

همزمان ارتش دوم.

روسیه نیز در جناح جنوبی ارتش هشتم آلمان شروع به پیشروی نمود و پریتوتیز را دچار وحشت و بیم تک احاطه ای دشمن نمود.

در چنین وضعی هنوز ژنرال فرانسوا بی باک و متهور پریتوتیز را برای تک به ارتش یکم ترغیب نمود.

ژنرال پریتوتیز بالاخره 20 اوت به رغم اعتراض افسر شایسته عملیات خود به نام سرهنگ ماکس هوفمان دستور تک را صادر کرد.

هوفمان با انجام تک مخالف نبود بلکه عقیده داشت بایستی تأمل کرد تا سپاه یکم احتیاط و سپاه هفدهم به جلو آمده و آنگاه با تمام نیرو، به اجرای تک هماهنگ شده اقدام گردد.

تک 20 اوت آلمانی ها جز در منطقه سپاه یکم ژنرال فرانسوا که در جناح راست، روسی ها را 5 مایل به عقب راند، در سایر مناطق با شکست مواجه گردید.

در مرکز، سپاه 17 آلمان به فرماندهی فن ماکنزن با 4 ساعت تأخیر تک را آغاز نمود لیکن با سرعت و با بی نظمی در مقابل روس ها عقب نشینی کرد.

در چپ، سپاه یکم احتیاط نیز به فرماندهی «بولو» ناگزیر به عقب نشینی گردید.

نتیجه: پیروزی روس ها نمایان بود لیکم قطعی نبود و آنها بهای گرانی پرداختند (نقشه شماره 52) نبرد تانن برگ: 26 تا 31 اوت 1914 م.

وضعیت عمومی وضعیت روسها: در 23 اوت هنگام ورود ژنرال هیندنبورک به جبهه شرق، ارتش یکم روسیه به فرماندهی ژنرال رنن کامپ با تالن در عقب نیروهای آلمان که پس از نبرد "گومبی تن" مشغول عقب نشینی بود پیش رفت، ولی هنوز به خط اینستر بورگ نرسیده بود و از خط سیری که فرماندهی کل روسیه برای او تعیین کرده بود به سمت مغرب منحرف می شد.

وضعیت آلمان ها: ارتش 8 آلمان روز 23 اوت به طرف ویستول عقب نشینی می کرد و تقریباً تا حدود" اینستر بورک" سپاه 20 آلمان در مقابل عملیات ارتش "سامسونف" عقب نشینی کرد در شرق گیلگن بورک به فرمان لودندروف متوقف شد.

پس از آنکه هیند نبورک مدیریت و فرماندهی حبهه شرق را به عهده گرفت رمان عقب نشینی فرمانده ارتش سابق هشتم را لغو کرد و تصمیم گرفت از جدا بودن موقتی ارتشهای 1 و 2روسیه استفاده کند و آنها را یکی پس از دیگری شکست دهد.

ارتش 8 آلمان روز 23 اوت به طرف ویستول عقب نشینی می کرد و تقریباً تا حدود" اینستر بورک" سپاه 20 آلمان در مقابل عملیات ارتش "سامسونف" عقب نشینی کرد در شرق گیلگن بورک به فرمان لودندروف متوقف شد.

طرح هیندنبورک: در مقابل نیروهای متراکم ارتش دوم روس سامسونف یک مرکز مقاومت نازک که چندان ضعیف هم نباشد تشکیل داد و در همان حال دو گروه فوق العاده قوی را مأمور به حمله به دو جناح این ارتش بنماید و در مقابل ارتش یکم نیز پرده پوشش نازکی قرار دهد.

شرح عملیات: جناح راست سامسونف از شمال توسط سپاه 17 و سپاه یکم احتیاط و جناح چپ توسط سپاه یکم فن فرانسوا با یک مانور احاطه ای دو طرفه (احاطه از دو جناح) و مرکز نیروهای سامسونف نیز توسط سپاه 20 مورد جمله قرار گرفت.

با فرا رسیدن شب 29 اوت محاصره نیروهای روسی تکمیل گردید به طوری که در همین موقع سپاه نیرومند و سرسخت فرانسوا خود را کاملاً به پشت نیروهای روس رسانده بود.

بقیه عملیات، انهدام توده های نیروهای روس بود که سعی می کردند خود را از این محاصره نجات دهند.

ژیلنسکی تا 27 اوت حتی نمی دانست که ارتش دوم او در معرض خطر واقعی قرار دارد.

دستور او به" رنن کامپ" برای کمک به سامسونف زمانی صادر گردید که دیگر دیر شده بود.

ژنرال سامسونف نیز از فرط یأس و نومیدی خودکشی کرد.

تلفات و ضایعات روسها 125000 نفر و 500 قبضه توپ بود.

تلفات آلمانی ها نیز بین 10000 تا 15000 نفر بود.

پیروزی آلمانی ها در نبرد تانن برگ صرف نظر از اهمیت استراتژیک آن، از لحاظ روانی نیز فوق العاده مؤثر بود.

اعتماد متفقین به روسها شدیداً ضربه خورد.

در حالی که ملت آلمان به آن حد از شادمانی و اشتیاق رسید که عقب نشینی و شکست نیروهای آنها در نبرد "مارن" در جبهه غرب نادیده گرفته شد.

نبرد دریاچه های مازوری: "هیند نبورک" پس از پیروزی در نبرد 11 "تانن برگ" نیروهای خیلی کوچکی در مقابل عناصر باقیمانده ارتش دوم در روسیه قرار داد و به سرعت ارتش هشتم را به سمت شمال شرق ، علیه ارتش یکم "رنن کامپف" به حرکت در آورد.

مجدداً "فرانسوا" شجاع و سپاه یکم او ضربت قاطع را به جناح چپ روسها فرود آورد.

«رنون کامپف» سرانجام تحت پوشش دو لشگر با آلمانی ها قطع درگیری کرد و تلاش آلمانیها را در یک احاطه دو طرفه ای دیگر غیر ممکن ساخت.

ارتش یکم با تحمل 125000 نفر ضایعات و 150 قبضه توپ و نیمی از وسایل ترابری خود عقب نشینی نمود .

تلفات آلمانی ها نیز حدود 10000 نفر بود.

علل شکست روسها: ضعف و بی کفایتی فرماندهان رده های عالی روس ، شناسائی غلط ، عدم تامین و ضعف سیستم های مخابراتی و نارسایی های آماد و پشتیبانی از عوامل عمده شکست روسها بوده در مقابل رهبری صحیح و تغییر مکان های جسورانه آلمانیها موجبات پیروزی آنها را فراهم نمود.

روسها هرگز نتوانستند شکست خود را به طور کامل جبران کنند و بر ترس و عقده حقارت خود فائق آیند.

(نقشه شماره 53 و 54) جبهه غرب متفقین در ارتوا و شامپانی : 1 ژانویه تا 30 مارس 1915 م این عملیات ادامه اولین نبرد «شامپانی» و تلاش گسترده ای از سوی «ژفر» به منظور آزاد نمودن مناطق وسیع و با ارزش فرانسه بود که توسط آلمانیها اشغال شده بود.

یک رشته تک متحدین علیه قسمت غربی بر آمدگی «نوایون» و در منطقه بین «رنس» و «وردن» به شکست انجامید.

پاتک های محدود آلمان در امتداد کانال «لا- باسه » و نزدیک « سواسون » وضعیت را تثبیت نمود ( 8 ژانویه تا 5 فوریه ) تکهای مجدد متحدین در ماه مارس تا حدی پیشرفت نمود .

انگلیسی ها در ابتدا در یک تک طرح ریزی شده در « نیوشاپل» در مواضع آلمانیها رخنه نمودند ( 10 مارس ) ، اما به علت ضعف مدیریت از حرکت باز ماندند و آلمانیها به سرعت یک خط جدیدی را مجدداً سازماندهی نمودند ( 13 مارس ) .

تلفات فرانسویها در خلال این آفند 000/400 نفر بود .

تلفات آلمانی ها و انگلیسی ها نیز سنگین بود .

اولین تاخت ( دستبرد ) هوایی آلمان به انگلستان 19 تا 20 ژانویه 1915 م تکهای هوایی آلمان توسط « زپلین » ( تحت کنترل ناوگان دریایی آلمان ) موجب تلفات نسبتاً محدودی گردید .

در خلال این سال ، هیجده تک هوایی مشابه به انگلستان اجراء گردید .

بزرگترین تک های هوایی ، تک 13 اکتبر به لندن بود .

نبرد وور: 6 تا 15 آوریل 1915 م هجوم مجدد نیروهای فرانسوی علیه قسمت شمالی برآمدگی « سن – میجل » با تلفات زیادی توسط آلمانی ها دفع گردید .

نبرد دوم ایپر : 22 آوریل تا 25 مه 1915 م اقدامات متحدین برای آفند هماهنگ شده دیگری توسط تک غافلگیرانه آلمانی ها با ابری از « گاز کلر » که از 5000 سیلندر منتشر گردید ، ناکام ماند .

این اولین کاربرد گاز سمی در جبهه غرب بود .

این گاز سمی ، وقتی که به سربازان متفقین می رسید آنها را به استفراغ و خفقان و کوری دچار می کرد .

دو سپاه آلمانی از میان دو لشکر وحشت زده فرانسوی هجوم برد و شکاف وسیعی را