از سال 1306 هجری شمسی بر اساس قانونی که از تصویب مجلس شورای ملی وقت گذشت درس تربیت بدنی و ورزش به صورت اجباری جزء برنامه های درسی تمام دوره های تحصیلی قرار گرفت.
به موجب این قانون هر روز یک ساعت از برنامه های دانش آموزان به درس تربیت بدنی اختصاص یافت اما اجرای این قانون به علت کمبود نیروی انسانی متخصص و امکانات اجرائی عملا با مشکل مواجه شد.
بطوریکه در سال 1314 به منظور تامین معلم تربیت بدنی مورد نیاز آموزش و پرورش تاسیس شد تا اجرای درس تربیت بدنی درتمام پایه های تحصیلی از ابتدائی تا پایان دوره متوسطه توسط معلم تخصص تربیت بدنی تدریس شود اما با صدور بخشنامه 4628 ت-ن مورخ 3/6/1363 بدستور وزیر وقت بکارگیری معلم خاص تربیت بدنی در دوره ابتدایی حذف و تدریس تربیت بدنی به معلمان یا آموزگاران همان پایه محول شد که این موضوع به اعتقاد اکثر کارشناسان با توجه به اهمیت دوره ابتدائی زیانهای بزرگی به ورزش آموزشگاهی و ورزش کشور وارد کرد.
تشکیلات تربیت بدنی و ورزش مدارس از سال 1323 در سطح کشور با عنوان اداره کل تربیت بدنی در سطح استان با عنوان کارشناسی مسئول و در سطح شهرستان با عنوان اداره کل تربیت بدنی در سطح استان با عنوان کارشناس مسئول و در سطح شهرستان با عنوان مسئول تربیت بدنی آموزشگاهها شروع به فعالیت نمود.
ضرورت ارتقاء تشکیلات تربیت بدنی آموزشگاهها از سالهای قبل از انقلاب مطرح بود تا اینکه برای اولین بار در سال 1357 تشکیلات تربیت بدنی و ورزش مدارس از اداره کل به معاونت ارتقاء پیدا کند.
اگر چه این ارتقاء تشکیلات باعث خشنودی جامعه ورزش کشورگردید اما کمتر از یک سال مجدداَ تشکیلات تربیت بدنی ازمعاونت در سطح وزارت آموزش و پرورش به یک اداره کل زیر نظر معاون پرورشی تنزل پیدا کرد.
طی دو دهه اخیر موضوع ارتقاء تشکیلات همیشه توسط متخصصین و کارشناسان تعلیم و تربیت، تربیت بدنی مطرح بود تا اینکه درسال 1378 به پیشنهاد معاون پرورشی وقت، اداره کل تربیت بدنی به دو اداره کل تربیت بدنی دختران و پسران درسطح ستاد تفکیک و این تشکیلات در سطح استانها و شهرستانها نیز تحقق پیدا کرد.
اگر چه این توسعه یک گام به جلو بود اما چنین حرکتی باعث رضایت متخصصین و کارشناسان تربیت بدنی و علوم ورزشی نشد بطوریکه درسال 1379 با انتصاب جناب آقای حاجی به عنوان وزیر آموزش و پرورش پیشنهاد معاونت تربیت بدنی و تندرستی با تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان یکی ا ز هفت معاونت وزارت آموزش و پرورش شروع به فعالیت نمود.
این ارتقاء تشکیلاتی در سطح استانها به مدیریت و در سطح شهرستانها به کارشناس مسئول تغییر پذیرفت .
*مدیران تربیت بدنی تا کنون * (از بعد از انقلاب اسلامی ) سید مصطفی داودی دکتر سید نصراله سجادی سید احمد درگاهی سید امیر حسینی رضا عموزاده خلیلی محمد شاه حسینی مصطفی قنادها محمد رضا پهلوان محمد تقی حسن زاده (پسران) – مهین فرهادی زاد( دختران) محمد رضا پهلوان (پسران) – مهین فرهادی زاد( دختران) – دکتر غیرتمند (بهداشت) دکتر علیرضا رمضانی ( تحقیقات و توسعه ) *تاریخچه بهداشت مدارس* در سال 1314 هجری شمسی، صحیه مدارس به عنوان یک واحد مشخص در وزارت معارف تشکیل شد که به معاینات بهداشتی و آموزش بهداشت به دانش آموزان می پرداخت.
در سال 1351 ، صحیه مدارس به بهداری آموزشگاهها تغییر نام یافت.
در سال 1350 برای تامین نیروی انسانی مورد نیاز بهداری آموزشگاهها آموزشگاههای عالی بهداشت مدارس تأسیس شد.
تعداد این آموزشگاهها تا سال 1357 ، به 17 باب در 17 استان بالغ گردید.
در این آموزشگاهها تا قبل از انقلاب اسلامی، حدود 6500 مراقب بهداشت مدارس تربیت شد که جهت انجام خدمات بهداشتی در مدارس به کار مشغول شدند پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 ، در پی تصویب هیأت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی ، امور بهداشت آموزشگاههای کشور با تمام پرسنل و اعتبارات از وزارت آمورزش و پرورش منتزع و به وزارت بهداری و بهزیستی وقت منتقل شد.
طی گذشت ده سال پس از انتقال، هرچند شاهد تغییر و تحولات مثبتی در سطح بهداشت جامعه به ویژه اعتلای بهداشت و تندرستی قشر آسیب پذیرآن یعنی مادران باردار و کودکان صفر تا پنج ساله بوده ایم اما به دلیل حضور پاره وقت وحتی حذف مربیان بهداشت ازمدارس و ادغام و تلفیق وظایف آنان با بهداشت خانواده ، تأمین تندرستی و بهداشت دانش آموزان با مشکلات عدیده ای روبرو شد.
درسال 1368، به دنبال احساس نیاز شدید به وجود تشکیلاتی با عنوان بهداشت و تغذیه دانش آموزان ، طرح تشکیلات اداره کل تغذیه و همانگی بهداشت مدارس از شاخه معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد گردید.
درسال 1368 ، کلیات آن تصویب و درسال 1369، توسط سازمان امور اداری و استخدامی کشور به همراه سایر دفاتر معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش تشکیلات تفضیلی آن تصویب و اعلام گردید.
به دنبال تصویب وسیر مراحل قانونی، مربیان بهداشت که نیروهای متخصص امر بهداشت مدارس هستند، به آموزش و پرورش منتقل شدند.
در حال حاضر حدود 6025 مربی بهداشت حدود 4000000 دانش آموزان را تحت پوشش برنامه های خود قرارداده اند.
در سال 1378، اداره کل تغذیه و بهداشت مدارس با تشکیلات مشاوره ادغام گردید و اداره کل مشاوره و بهداشت مدارس در شاخه معاونت پرورشی تشکیل گردید.
در آن سال مشاوره و بهداشت مدارس دارای 43 پست سازمانی در سطح ستاد و 60 پست سازمانی در سطح استانها و 600 پست در سطح مناطق و شهرستانها به امر برنامه ریزی و اجرای برنامه های بهداشت مدارس اشتغال داشتند.
هم اکنون درسال 80-81 تشکیلات بهداشت مدارس از مشاوره و شاخه معاونت پرورشی جدا و جزئی از تشکیلات معاونت تربیت بدنی و تندرستی گردیده است .
هدف کلی: توسعه و تأمین سلامت و تندرستی عموم دانش آموزان ازطریق گسترش برنامه های ورزشی و بهداشتی در مدارس اهداف جزئی سیاست ها و عناوین کلی برنامه های معاونت تربیت بدنی و تندرستی وزارت آموزش و پرورش تحول کیفی وکمی در برنامه های تربیت بدنی ، ورزش و بهداشت مدارس با تاکید بر دوره ابتدایی تامین و بهسازی نیروی انسانی متخصص با اصلاح مناسبات سازمانی اهتمام به توسعه فضا و امکانات ورزشی و بهداشتی در سطح مدارس توجه به توسعه برنامه های آموزشی و پژوهشی در برنامه های تربیت بدنی و بهداشت دانش آموزان تهیه و تدوین طرح همکاری با سازمانهای مرتبط بیرونی و درونی اهتمام به افزایش ساعت درس تربیت بدنی درمدارس و تامین معلم خاص تربیت بدنی و بهداشت دوره ابتدایی گسترش و تقویت برنامه های بین المللی ورزش دانش آموزی اهتمام به توسعه ورزش همگانی و پوشش اوقات فراغت دانش آموزی از طریق گسترش برنامه های ورزشی افزایش مشارکت بخش خصوصی در برنامه های تربیت بدنی و ورزش مدارس تشکیل کانونها و باشگاههای تحصصی ورزش دانش آموزی اهتمام به توسعه ورزش کارکنان ومعلمان وزارت آموزش و پرورش توجه به ارتقاء سلامت جسمانی، روانی و اخلاقی دانش آموزان با بهره گیری از آخرین دستاوردهای علمی و پژوهشی تحرک رمز سلامتی پایگاه اطلاع رسانی پزشکان ایران فعالیت بدنی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه - پندارهای غلط در مورد فعالیت بدنی فواید فعالیت بدنی - زنان و فعالیت بدنی - سیاستهای مرتبط با فعالیت بدنی - فعالیت بدنی و جوانان - زندگی بی تحرک - فعالیت بدنی و افراد مسن فعالیت بدنی میتواند کیفیت زندگی را در تمام سنین برای همگان بهبود بخشد.شیوه زندگی فعال باعث میشود افراد مسن دوستان جدیدی فعالیت بدنی میتواند کیفیت زندگی را در تمام سنین برای همگان بهبود بخشد.شیوه زندگی فعال باعث میشود افراد مسن دوستان جدیدی پیدا کنند،در فعالیتهای اجتماعی باقی بمانند و با سایرین در تمام سنین مراوده داشته باشد.بهبود انعطاف پذیری،تعادل و قوام عضلانی به پیشگیری از افتادن که دلیل عمده ناتوانی در افراد مسن است کمک میکند.مشخص شده است که شیوع بیماریهای مغزی در افرادی که از نظر بدنی فعال هستند کمتر است.فعالیت بدنی میتواند کمک شایانی به درمان برخی اختلالات فکری مثل افسردگی بنماید.جلسات ورزشی برنامه ریزی شده مطابق با سطح تناسب بدنی هر فرد یا پیاده روی ساده میتواند فرصت یافتن دوستان جدید و اتصال با جامعه و کاهش احساس تنهایی و محرومیت اجتماعی را به فرد بدهد.فعالیت بدنی میتواند خود اتکایی و اطمینان به خود را که معیارهایی مبنایی در سلامت روح است افزایش دهد.
از فواید فعالیت بدنی میتوان حتی در سنین بالا نیز استفاده برد.با آنکه فعال بودن از سنین پایین از بسیاری بیماریها جلوگیری میکند،تحرک و فعالیت منظم در سنین بالا نیز به کاهش درد و ناتوانی مرتبط با بیماریهای نظیر آرتربت،استئوپروز و فشار خون بالا کمک کند.
آیا فعالیت بدنی فقط برای کشورهای صنعتی لازم است و کشورهای در حال توسعه مشکلات دیگری دارند که باید به آن برسند؟
عدم فعالیت بدنی علت زمینه ای عمده ای برای مرگ و میر،بیماریها و ناتوانایی هاست.
اطلاعات اولیه ای که از تحقیقات سازمان بهداشت جهانی در زمینه عوامل خطرساز وجود دارد حاکی از اینست که عدم فعالیت یا زندگی بی تحرک،یکی از 10 علت اصلی مرگ و میر ناتوانی در کل جهان است.در کشورهای مختلف بین 60 تا 85 درصد از بالغین تحرک کافی برای بهبود سلامتی شان ندارند.زندگی بی تحرک باعث افزایش تمام علل مرگ و میر میشود.خطر بیماریهای قلب و عروق،دیابت و چاقی را دوبرابر میکند و مشخصاً باعث افزایش خطر سرطان روده،فشار خون بالا،استئوپروز،افسردگی و اضطراب میشود .
در شهرهایی که به سرعت رشد میکند،در کشورهای در حال توسعه،شلوغی،فقر،جنایت،ترافیک،کیفیت بد هوا،فقدان پارک،پیاده رو،ورزش و تفریحات و سایر مکانهای سالم،فعالیت بدنی را به انتخابی دشوار تبدیل میکند.برای مثال در سائوپائولوی برزیل70 درصد مردم بی تحرک هستند.حتی در مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه تفریحات غیر فعال مثل تماشای تلویزیون در حال افزایش است.نتیجه این تغییرات در زندگی افزایش میزان چاقی،دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی است.
کشورهای دارای درآمد پایین یا متوسط تحت فشار زیادی از این ها و سایر بیماریهای غیرواگیر قرار دارند.77 درصد کل مرگ و میر به وسیله بیماریهای غیرواگیر در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد.این بیماریها در حال افزایش هستند و اثر فزاینده ای در سیستم های مراقبت بهداشتی،منابع و اقتصاد در کشورهای جهان می گذراند.
کشورها در حال تلاش برای مقابله با اثرات بیماریهای عفونی همزمان با افزایش فشار بیماریهای غیرواگیر روی جامعه و سیستم های بهداشتی هستند.فعالیت بدنی به علاوه رژیم غذایی سالم و عدم مصرف سیگار به عنوان راهی موثر و با صرفه جویی برای ترفیع بهداشت عمومی در کشورهای با درآمد کم یا متوسط میباشد.
پندارهای غلط در مورد فعالیت بدنی 1- داشتن فعالیت بدنی هزینه بالایی دارد.نیاز به وسیله،کفش و لباس مخصوص دارد.
گاهی باید هزینه پرداخت تا ورزش کرد.فعالیت بدنی را میتوان هر جا و بدون هیچ وسیله ای انجام داد.جا به جا نمودن وسایل،چوب،کتابها و کودکان به عنوان فعالیت بدنی تکمیلی معادل بالا رفتن از پله ها میباشند.پیاده روی به عنوان فعالیتی که بیشتر از همه انحام میشود و بیش از همه توصیه میشود کاملاً بی نیاز از این موارد است.بیشتر مناطق شهری دارای پارک،آب نما یا پیاده روهایی ایده آل برای پیاده روی،دویدن یا ورزش و بازی هستند.نیازی نیست برای این کارها باشگاه،استخر یا سایر مکانهای ورزشی مراجعه کرد.
2- سرم خیلی شلوغ است فعالیت بدنی وقت زیادی میگیرد.
حداقل30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هر روز برای بهبود و حفظ سلامتی توصیه میشود.البته این به معنای قطع فعالیت بدنی پس از نیم ساعت نمی باشد.بیشتر فعالیتها را میتوانید با کارهای روزمره مثل محل کار،مدرسه،خانه یا بازی و تفریح ممزوج کنید.بیشتر فعالیتها را میتوانید با امور روزانه خود انجام دهید.10 دقیقه پیاده روی سریع،3بار در روز یا 20 دقیقه در ابتدای صبح و 10 دقیقه در طول روز.حتی اگر مشغله شما زیاد باشد باز هم میتوانید 30 دقیقه فعالیت در روز را به برنامه هایتان اضافه کنید.
کودکان طبیعتاً دارای تحرک بالایی هستند و به ندرت یک جا مینشینند.نیازی به صرف وقت و انرژی برای آموختن چیزهایی در مورد فعالیت بدنی به آنها نیست.به اندازه کافی فعال هستند.مطالعات اخیر در مورد کودکان سراسر جهان نشان داده که آنها در مناطق شهری فقیر در حال غیرفعال شدنند.وقت و منابع مصروف برای آموختن ورزش به آنها قطع میشود و بازیهای کامپیوتری و تلویزیون جای تفریحات فعال آنها را میگیرد.تخمین زده شده که در بسیاری از کشورها چه توسعه یافته و در حال توسعه بیش از جوانان از تحرک بدنی ناکافی برخوردارند.فعالیت بدنی ناکافی در کودکان می تواند عواقب طولانی مدتی روی سلامتی به جای بگذارد.فعالیت بدنی منظم باعث فواید جسمی،روحی و اجتماعی بسیارس برای جوانان میشود.فعال بودن بصورت بالقوه باعث کمک به جوانان و کودکان در داشتن استخوان ها،عضلات و مفاصل سالم میشود.وزن بدن را تنظیم کرده و چربی را کاهش میدهد و عملکرد موثر قلب و شش ها را فراهم میکند.بازی،ورزش و