دانلود مقاله شیر و اهمیت آن

مقدمه: شتر نمادی از بقای زندگی انسان در صحراها می باشد که با تاریخ تمدن چادرنشینی در منطقه گرم و خشک نیمکره شمالی گره خورده است.

شتر یکی از عوامل مهم فرهنگ و کشاورزی این نواحی می باشد.

شتر به منظورهای مختلفی استفاده می شود از جمله بعنوان باربری و حمل ونقل اجناس و انسان ها و همچنین تولید شیر استفاده می شود.

شیر اغلب تنها منبع تغذیه برای صاحبانش است شتر از نظر جهانی نیز بسیار ارزشمند است.

نقش اصلی شتر مستقیماً مربوط به سازگاری و با شرایط بسیار سخت می باشد.

این حیوان می تواند در مناطقی که دیگر حیوانات اهلی نمی توانند زندگی کنند پرورش می یابند.

این قابلیت ویژه در نتیجه ویژگیهای آناتومی و فیزیولوژی بدنی این حیوان است.

در سال 1985 ، جمعیت شتر دنیا حدود 5/16 میلیون یا بیش از 80 درصد آنها در گله های آفریقا تخمین زده شد.

سومالی و سودان دارای بیشترین جمعیت بودند و 70 درصد از گله های آفریقا در این مناطق بوده است.

در آسیا حدود 70 درصد از آنها در شبه قاره هند گسترده شده اند.

محصول شیر براساس نوع چریدن، مراحل شیردهی، غذادادن و شرایط کنتر ل شده فرق می کند.

طول مدت شیردهی از 9 تا 18 ماه متغیر می باشد در مقایسه با شیر گاو شیر شتر خیلی آرام تر ترش شده و بدون یخچال هم مدتی قابل نگهداری است.

لازم به ذکر است که از گوشت، پشم، و چرم این حیوان نیز استفاده وسیعی می شود.

شتر و اهمیت آن از نظر جغرافیایی، شتر در نواحی خشک گرمسیری و ناحیه استوایی آفریقای شمالی، غرب آسیا، و شمال غربی هند پراکنده شده است.

محدودیت های توزیع طبیعی آن با آب و هوای مرطوب و وجود مگس تعیین می شود.

در طول قرن گذشته شتر و شکل وسیعی در استرالیا پراکنده و معرفی شد.

زندگی صحرایی او در بخشهایی از ایالات متحده آمریکا، جزایر دریای کاریبف آفریقای جنوبی و اروپا می باشد.

شتر رد صحراهایی با دوران گرمای خشک و طولانی هشت ماهه یا بیشتر و بارندگی کم و نامنظم بین 50 تا 550 mm بسیار حیوان اهلی ایده آلی است.

شتر بمنظور های مختلفی استفاده می شود که نقش آن بسیار مهم است.

بعنوان حیوان باربر در حمل ونقل اجناس و انسان ها و همچنین تولید شیر استفاده می شود.

شیر اغلب تنها منبع غذاییی منظم برای صاحبانش است، گوشت شتر و پشم و چرم آن نیز مصرف وسیعی دارد.

در بعضی از بخشهای شرق آفریقا به صورت مرتب خون این حیوان گرفته می شود و به صورت تازه و یا با مخلوطی در شیر مصرف می شود .از نظر جهانی شتر حیوان بسیار ارزشمندی است و برای صاحبش یک جایگاه اجتماعی خاص را به همراه دارد.

نقش اصلی شتر مستقیماً مربوط به سازگاری واضح او با شرایط بسیار سخت است می تواند در هر جایی که دیگر حیوانات اهلی نمی توانند زندگی کنند پرورش یابند.

این قابلیت ویژه او در نتیجه ویژگیهای اناتومی و فیزیولوژی اوست.

علوفه سیر در جو ملایم در دسترس است.

و شتر میتواند چندین ماه بدون نوشیدن آب سفر کند.

تحت شرایط بسیار گرم ممکن است فقط هر هشت تا ده روز آب بنوشد و 30 درصد از وزن بدنش را بخاطر آبزدایی اسز دست میدهد.

این خاصیت جالب توجه از متابولیسم بسیار کم و تطبیق با ذخایر آب نشأت می گیرد اتلاف آب از طریق تنفس و عرق کردن بسیار کم است که دلیل مقاومت شتر در باربر شرایط سخت و دامنه زیاد تغییرات دمای بدنش تا می باشد.حرارت زیادذ که در طول گرمای روی یا کار سخت جمع می شود با انتقال گرما، تنظیم جریان بدن و تشعشع موقعی که حیوان در حال استراحت است یا وقتی که در شب هوای محیط سرد می شود از بین می رود.

علاوه بر این آب که با تعرق و تنفس از بین می رود در مقایسه با کل وزن بدن حیوان بسیار کم است.

اتلاف آب در ادرار مدفوع نیز بسیار محدود می باشد.

شکل شناسی حیوان که باندازه گردن، دست و پا شکل مخروطی شکم مشخص است.

سطح عظمیی را ایجاد می کند که انتقال گرما را بهبود می بخشد.

جریان عادی گرما نیز با قرا رگرفتن بافت های چربی در کوهان او ظاهراً افزایش می یابد.

محدودیت دیگری که از طرف شرایط بایر به او تحمیل می شود کم پشت و نامرغوب بودن چراگاههاست در مقایسه با دیگر پستانداران، شتر از لحاظ تنوع وسیع مواد غذایی شکل ویژه ای دارد، میتواند گیاهان علفی، بوته، جوانه ها، کاکتوس و در خت نخل تغذیه کند.

در طول فصل خشک، اغلب با خوردن تیغ و گیاهان پژمرده با پروتئین کم و غیره و سلولز بالا زندگی می کند طبق تحقیقات اندکی که دراین مورد شده است به نظر می رسد که شتر نیتروژن و سلولز را بهتر از هرپستاندار دیگری جذب می کند این قابلیت بالا در جذب سلولز ظاهراً مربوط به شیوه خاص جویدن اوست که باعث اشباع کامل بزاق دهانش در هر قطعه از غذا می شود.

جایگاه سلول های آبخیز در دیواره شکم به رطوبت غذا در طول نشخوارکردن، کمک بیشتری کرده و جذب مواد حلال را بهبود می بخشد.

علاوه بر این به نظر می رسد که شکم می تواند ذرات درشت را در خود نگهدارد و فقط ذرات ریز را وارد دیواره روده می کند که فرآیند هضم را بهبود می بخشند.

برخلاف پستانداران دیگر شترها دارای ساختار متمایز کلیه هستند که به صورت مشخصی اتلاف پیشاب در ادرار را کاهش می دهد از بین رفتن میزان اوره خون تحت تأثیر نفوذپذیری انتقالی شکم، و دیواره روده می باشد.

بعدها این ماده با فلورمیکروبی شکم در حفره هایی تلفیق میشود که ترکیبات پروتئین با تضمین می نماید.

شترهای جوان دارای دو دندان پیشین در فک بالا هستند، ولی هزارلا که در بخش سوم شکم پستانداران است و کار جذب مجدد آب شکم را انجام میدهد را ندارند، همچنین کیسه صفرا هم در بدنشان وجود ندارد و سم آنها در حدود انگشتانی پنجه شکل است که در کف پایشان پیگیری روند تاریخی تعداد جهانی آنها به دلیل کمبود اطلاعات معتبر مشکل است و به هر حال به نظر می رسد که کاهش تعداد آنها از سال 1950 تا 1980 قابل توجه بوده است.

دلایل بسیاری برای این مسئله وجوددارد از جمله مکانیزه شدن حمل ونقل، ساکن سازی صحرانشینان و کم شدن خشکسالی در طول دهه گذشته به غیراز چند مورد خاص، مرحله جدیدی در پرروش شتر ایجاشده این در نتیجه چندین عامل اتفاق افتاد که اصلی ترین آنها افزایش درخواست برای شیر و گوشت شتر در نتیجه افزایش جمعیت انسانی در آن مناطق است.

عوامل دیگری با گسترش صحراها در نواحی ساحل و افزایش استفاده از شتر بعنوان حیوان باری در کشور هایی است که هزینه سوخت بالا می باشد.

دلیل دیگر این تجدید فعالیت، تأثیر تحقیقات فنی و علمی اخیر است.

این کار نشان داده که شتر مفیدترین حیوان اهلی برای تبدیل یک حیوان گیاهخوار به کار، شیر و گوشت در مناطق بایر است.

پیشرفتهای کنونی در درک آسیب شناسی و فیزیولوژی شتر در رابطه با محصولات آن منجر به فهم بهتر شیوه های پرورش و پردازش است .

تولید شیر شتر اطلاعات موجود در مورد شیر حاصله از شتر بسیار زیاد است.

بر طبق نتایج بدست آمده توسط چند نویسنده، دوران شیردهی از 9 ماه تا 18ماه به میزان شیر سالیانه بین 800 تا 3600 لیتر تغییر می کند.

میانگین محصول روزانه شیر بین 2 تا 6 لیتر تحت شرایط بیابانی و 12 تا 20 لیتر در سیستم فشرده پرورش گزارش شده است.

این تفاوت فاحش با این حقیقت توصیف می شود که مراحل تغذیه ای نیز در تولید شیر اثر میگذارند.

مواد غذایی تا با علوفه سبز مثل یونجه، شبدر یا کلم عنی شده اند.

محصول شتر را افزایش می هد د رمقابل میزان شیر، بطور حاشیه ای زمانیکه نوشیدن آب محدود می شود کاهش می یابد.

در نتیجه موادی دیگر هم در شیر می شوند این کاهش شیر یک واکنش فیزیولوژی به حرارت است و میتواند یک سازگاری طبیعی جهت اثبات نیاز بیشتر به آب باشد.

سختی شیردهی در حقیقت در مقایسه با شیر دهی دیگر پستانداران، تفاوت فاحشی را نشان می دهد.

بعضی از منحنیها تولید کمی را در طول نیمه اول دوران شیردهی و افزایش در دوران دوم را بیان می کنند.

نمودارهای دیگر تولیدشیر بیشتر را در آغاز و فرآیند روبه کاهش را در پایان نشان می دهد.

گاهی یک یا دو نقطه اوج قابل مشاهده است یا برعکس یک تولید یکنواخت در طول دوران شیردهی دیده می شود.

اختلافات زیاد بین این اطلاعات متفاوت با تفاوت احتمالی در ژنتیک، آب وهوا، شرایط تغذیه و تکنیک های نمونه برداری توصیف می شود.

نوع دوشیدن شیر نیز در میزان آن تأثیر میگذارد .

د رنتیجه میزان واقعی شیر ترشح شده قابل تشخیص نمی باشد.

اگر دوشیدن شیر بدون هیچ تحریک مکانیکی قبلی پستان انجام شود شیر کمتری بدست می آید.

دوشیدن شیر باید بوسیله فردی انجام شود که شتر او را می شناسد و اگر این شخص تغییر کنند کاهش قابل توجهی در شیر به چشم می خورد.

همچنین به نظر می رسد که دوشیدن مرتب شیر بر محصول روزانه آن تأثیر می گذارد.معمولاً حیوان باید دو یا چهار بار در روز دوشیده شود اما گاهی اوقات این تعداد به شش یا هفت مرتبه نیز می رسد.

تغییر دفعات دوشیدن از دو مرتبه به چهار مرتبه محصول شیر را از یک به 5/1 لیتر در روز می رساند.

تخممین محصول شیر از کشور های مختلف در جدول 1-1- ( صفحه 25) آمده است همچنین قابل ذکر است که در طول زمان شیردهی گوساله نیز از آن شیر می خورد که در نتیجه حجم واقعی شیر ترشح شده نسبت به آنچه در جدول آمده است.

در مناطق شمالی کنیا خون شتررا بخاطر آهن و سایر مواد معدنی دیگر جهت مکمل غذایی استفاده می کنند.

ویتامین D بالای موجود در خون شتر برای کمک به فرم گیری استخوان های بدن ارزشمند است.

امروزه در کشور هایی که گوشت حیوانات اهلی دیگر کمیاب است جهت تأمین حداقل پروتئین حیوانی مورد لزوم جیره غذایی انسانهاا ز گوشت شتر استفاده می کنند.

در استانهای جنوبی کشور نظیر هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد که دارای مراتع فقیری می باشند می توان با کمترین هزینه مبادرت به پرورش شتر نمود و پس از کشتار می توان گوشت آن را به مناطقی که مصرف گوشت شتر متداول است صادر نمود.

مسلماً گوشت شتر می تواند جایگزین مصرف گوشت های وارداتی گشته که در نتیجه به خودکفایی کشور کمک می کند.

تنها مسئله ای که در حال حاضر گوشت شتر را در مقایسه با گوشت سایر دامها متمایز نگه داشته مسئله مزه آن می باشد که با ذائقه پاره ای افراد ناخوشایند است.

این موضوع نیز در مقطع فعلی که کمبود ها محسوس و هدف رهایی از وابستگی است قابل اغماض خواهد بود.

شیر شتر دومین فرآورده حائز اهمیت شتر، شیر آن بوده که بیشتر جنبه خودمضرفی دارد.

پستان شتر به چهار قسمت مساوی تقسیم شده که هر یک از این قسمت ها به یک پستانک ختم می شود.

شیر توسط این چهار قسمت پستان ترشح شده و از راه پستانکها به خارج جریان پیدا می کند ترکیبات شیر طبق نظر چندین نفر از متخصصین در جدول زیر آمده است.

جدول شماره (5-7): ترکیبات شیر شتر درصد مواد 9/86-57/86 آب 9/2-07/3 چربی 78/5- 59/6 قندی 77/0 -66/0 معدنی در جدول شماره 6-7 مقایسه ترکیب شیر شتر با تعدادی از دامها را نشان میدهد.

آمارها و داده ها در مورد ترکیب شیر شتر بسیار متفاوت بوده بهرحال بخشی از آن می تواند مربوط به استعدادهای ژنتیکی حیوان همچنین مربوط به سن، تعداد دفعات زایش و میزان شیردهی آن باشد.

البته کیفیت و کمیت آب به غذا بطور قابل توجهی در کیفیت شیر تولیدی تأثیر دارند.

شیر شتر به رنگ سفید مات بوده و معمولاً نسبت به سایر دامها شفاف تر به نظر می رسد.

شیر شتر دارای طعم شیرین، تند و گاهی طعم نمکی دارد.

که این تغییر مزه شیر شتر بعلت نوع آب و علوفه ای است که حیوان مصرف می نماید.

PH شیر شتر شبیه شیر گوسفند بوده و معمولاً بین 5/6 تا 7/6 می باشد و غلظت آن بین 026/1 تا 035/1 می باشد.

میزان تولید شیر شتر در دنیا در جدول شماره 7-7 آمده است.

آغوز آغوز(Colostrum ) شتر در مقایسه با آغوز گاو کمی سفیدتر و آبکی تر است ترکیبات آغوز شیر شتر بطور متوسط در ذیل آمده است.

آغوز به علت دارابودن آنتی کور زیاد مفید و قابل هضم برای نوزاد بوده که مصرف آن الزامی است و در رشد و سلامتی آینده نوزاد تأثیر به سزایی دارد.

بعلت بالابودن مواد موجود در آن در مصرف بایستی جانب احتیاط را حفظ نموده و زیادتر از حد معمول به نوزاد داده نشود چه در غیر اینصورت احتمال اسهال و مرگ و میر زیاد می باشد.

ترکیبات کلی شیر