) مقدمه غلات به گروهی از گیاهان زراعی اطلاق می گردد که دانه آنها در درجه اول برای تهیه نان و تغذیه اکثر مردم جهان و در درجه دوم جهت تغذیه حیوانات و پزندگان و کار های صنعتی به مصرف می رسد.
غلات از نظر مناطق کشت به دو گروه عمده تقسیم میشوند.
غلا نواحی معتدل و سرد مانند گندم، جو، چاودار ویولاف غلات مناطق گرم از قبیل برنج، ذرت، سورگم ( ذرت خوشه ای) و ارزن از گروه، گندم وجو به مقدار زیاد و در سطح وسیع در زمین های ذراعتی دنیا گشت می گردد حتی در نواحی خشگ که با بارندگی برای تولید محصول و رشد و نمو این گیاهان نسبتا کافی باشد گشت این گروه موفقعت آمیز است از طرف دیگر در بین غلات، هر چند برنج غذای اطلی بیش از نصف غذای مردم جهان می باشد .لاکن گندم گندم از نظر اهمیت با توجه به سطح زیر غلات و تولید سالانه ی مقیاس جهانی در درجه اول قرار دارد.
تولید به ویزه گندم همواره حرفه اصلی کشاورزان حتی در مناطق نیمه خشک بوده وخود نشانه آن است که اجداد و حتی گندم و شاید جو، در مناطق خشک یافت میشودند.
بنارین تولید در دنیا از اهمیت فو العادع ای برخوردار و دربین آنها گندم و ارزش بیشتری را دارا میباشد.
2-تاریخچه و کلیات نباتات زراعی که در نقاط مختلف دنیا ودر شرایط مختلف آب و هوایی گشت می گرددند و محصول آنه به مصرف تامین غذایی ضروری و اولیه انسا میرسد قرنها پیش از نباتات وحشی در ابتدا از نظر اشکال سطح زمین به صورت کنونی وجود نداشته بلکه در بعضی نقاط به مقدار زیاد، در برخی مناطق کمتر و در پاره ای از نقاط اصلا وجود نداشته اند.
عوامل متعدد مانند حرکت یخچلها ، رودخانه ها، رگباره سیل، تغیرات آب و هوای و همچنین وجود و دخالت انسا ن و حیوانات و پرندگان موجب انتقال بذر آنها از نقطهای به نقطه ای دیگر شده و به تدریج انتشار و ازدیاد یافته اند.
طبق مدارک موجود یکی از نباتاتی که از قدیم در دنیا کشت میشده گندم می باشد و منطقه پیدایش آن ابتدا در سوریه و فلسطین بوده واز آنجا به مصر و بین النهرین وسپس به ایران آمده، و بعدا از طریق ایران به هندوستان ، ترکمنستان ، چین و روسیه بلاخره با اروپا رفته و سپس به سایر نقاط دنیا انتقال یافته است.در مورد تاریخچه اصلاح گندم چیچگونه مدک دقیقی در دست نیست، لکن آنچه مسلم است طعبیت به خودی خود در این کار دخالت داشته وبه مورو زمان در گندم تغیراتی به وجود آمده.
و هیبرید اسیون طبیعی در این ارقام مختلف به وقوع پیوسته است.
در اینکار اصلاح هیبرید بین دو رقم بنا عطایی و شاه پسند برای تهیه گندم شاه پسند زودرس انجام گیرد، ولی از آن به بعد بر اثر اصلاح گندم های مختلف ارقام دیگری که نسبت به شاه پسند برتری داشته به وجود آمده و به تدریج جای گذین گندم شاه پسند گردیدند.دستگاهای مورد نیاز در مرحله های (کاشت، داشت، برداشت) تهیه زمین گندم( آماده سازی) خاکی که برای گشت گندم در نظر کرفته میشود باید با اندازه ی کافی داشته و در قسمت سطحی نرم و حاطل خیز بوده وزیاد محکم بنا شده و از وسایل ادوات کشاورزی بیش از اندازه مورد نیاز در زمین استفاده نشود.
هرگا در تناوب گیاه قبلی نوعی غله باشد.
لازم است باقیمانده کاه و کلش حاصل از گیاه قبای به خوبی نرم و خرد شده و با خاک کاملا مخلوط شود( در مناطق خشک و کم آبی بهتر است کاه و کلش را تا حد امکان جم آوری و از زمین خارج نمود، زیرا به علت کم آبی روطوبت بلندب و سختی پوسیده ودیر از بین میروند) واین مخلوط در تمام قشر وعمق خاک قرار گیرد ( طبق تجارب به دست آمده هر تن کا و کاش می تواند6-7 واحد ازت به خاک اضافه نماید) تهیه زمین گندم شامل مراحلی مختلفی است که با در نظر گرفتن سیستم ذرات (آبی ودیمی، مکانیزه و معمولی متفاوت می باشد.به طور کل مراحل مختلف تهیه زمین گندم عبارتنداز شخم ، دیسک، مرس، تسطیح زمین ستیز عملیات لازم که بستگی به سیستم ذرات خواد داشت شخم: گندم گیاهی است که احتیاج به شخم عمیق نداشته و با در نظر گرفتن بافت خاک معمولا شخمی به عمق 12تا15 سانتی متری برای این گیاه کافی است در خاک های غیر قابل نفوذ ودر مواردی که ادوات کشاورزی خیلی زیاد در ریزش کار کرده و خاک کوبیده شده باشد، لازم است عمق شخم به 20تا22 سانتی متر برسد زیرا خاکی که دارای عمق لازم بوده و با اندازه کافی نرم شده باشد.
آب باران را بهتر بیشتر ذخیره کرده نتها بذر در چنین خاکی بهتر جوانه تولید می ناید بلکه گیاه دراین خاک رشد بهتری خواهد داشت همچمین برای تهیه زممین باید بهوضع تناوب و نبات قبلی نیز توجه نمود(1) 5 - توضیحاتی در مورد دستگاها در مرحله آماده سازی (کاشت) 1-5- تراکتور: از آنجا که کاربرد تراکتوردر دنیا جدید بسیار گسترده است، تراکتور هایی که ساخته میشوند دارای توان، و اندازه و طرحهای متفاوتی هستند ، تحول تدریجی تراکتور، موجب به وجود آمدن طبقه بندی های گوناگون برای آن شده است.
تراکتور نیروی محرکه لازم را برای به کار گیری ادوات گمختلف کشاورزی و منابع طبیعی تامین میکند.
استفاده از انواع مختلف تراکتور در کشاورزی مکانیزه امروزی امری ضروری به شمار میرود.
تراکتور های ساخته شده امروزی ممکن است به روش زیر طبقه بندی شوند(13) الف) بر اساس تأمین خاصیت کشش و خودرو بودن ب) براساس موارد استفاده 2-5- لولر(تسطیح کن) در مناطقی که آبیاری به روش سطحی یا غرقابی صورت می گیرد و سطح زمین باید با شیب یکنواخت مناسب تسطیح شود تا آب به طور یکنواخت بر روی زمین جاری شده میزان نفوذ در همه جا یکسان باشد و از فرسایش آبی جلوگیری شود علاوه بر آن در بستر سازی نهایی از تسطیح کننده استفاده می شود.
این تسطیح کن دارای شاسی طویل، چهار یا شش چرخ حامل، تیغه تسطیح کننده و ادوات می باشند ماشین به یک نقطه اتصال تراکتور وصل شده و به وسیله آن کشیده می شود ارتفاع تیغه از زمین به وسیله چرخهای حامل یا جک هیدرولیکی و مکانیکی قابل کنترل است از این تسطیح کننده در اراضی وسیع و برای تسطیح نهایی استفاده می شود شاسی طویل دستگاه باعث می شود که زمین در سطوح ترازتر تسطیح شود.
این دارای سه جفت چرخ حامل است.
چون طول دستگاه زیاد است تسطیح اراضی با حداکثر دقت انجام می شود در سرپیچها جکهای هیدرولیک تیغه را از زمین بلند می کنند تا خاک در جلو تیغه جمع نشود.
مشخصات ویژه لولر(تسطیح کن) تغییر زاویه تیغه در دو جهت عمودی و افقی به سهولت قابل انجام است.
در لولرهای مجهز به جک هیدرولیک تنظیم ارتفاع تیغه به آسانی توسط راننده تراکتور انجام می شود.
چرخ گردان در قسمت جلوی لولرهای سنگین با فاصله زیاد از تیغه علاوه بر تسهیل در حمل دستگاه از تاثیر حرکات تراکتور در سطوح ناهموار با تیغه لولر و به تبع آن موج دار شدن زمین جلوگیری می کند.
3-5.
گاو آهن برگردان دار: گاوآهن برگردان دار یکی از متداولترین و با سابقه ترین ماشینهای تهیه زمین است.
این ماشین خاک را بریده و بلند و سپس واژگون می نماید.
طی این مراحل خاک نسبتا خرد می شود این اعمال را اصطلاحا شخم می نامند از آنجا که عمل شخم زدن از مهمترین عملیات خاک ورزی است ماشینی که این عمل را انجام می دهد نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و مورد توجه خاص متخصصان و کشاورزان می باشد.
گرچه در تحقیقات به عمل آمده برای برخی از محصولات شیوه های دیگر خاک ورزی توصیه می شود، با این حال از اهمیت گاو آهن کاسته نشده و کاربر آن همچنان جایگاه ویژه ای را در ماشینهای خاک ورزی اولیه دارد و روز به روز کاملتر می شود.
انواع گاو آهن برگردان دار: 1- دامی: {کشتی:{یک خیشه، دو خیشه}یک خیشه:{یکطرفه، دوطرفه} 2- تراکتوری:{سوار، نیمه سوار، کشتی} سوار:{یک خیشه، دوخیشه، چند خیشه} یک خیشه:{یکطرفه، دوطرفه} شناخت قسمتهای گاوآهن برگردان دار: عبارتند از: عامل خاک ورز- شاسی منطمات و نقاط اتصال عامل خاک ورز واحد مشترک کلیه گاوآهنهای برگردان دار می باشد.
به عنوان مثال یک گاو آهن سه خیشه در واقع یک گاوآهن با سه عامل خاک ورز است.
هر عامل خاک ورز از قسمتهای خیش و ساق تشکیل شده است.
خیش به وسیله ساق به شاسی متصل می گردد.
خیش که مهمترین قسمت عامل خاک ورزی است عمل بریدن، شکستن و برگردانیدن خاک را انجام می دهد.
این اعمال با فرد شدن نسبی خاک همراه است.
گاوآهن برگردان دار مجموعه خیش از تیغه(سوک)، خاک برگردان، پیشانی، کفش، پاشنه و تنه تشکیل شده است.
و به صورت یک کوه سه پهلو می باشد.
تیغه ها انواع مختلفی دارد: تیغه ذوزنقه ای، تیغه منقاری، تیغه مثلثی، تیغه گوشه دار، تیغه دیلم دار از تیغه های ذوزنقه ای برای خاکهای سبک استفاده می شود و بیشترین کاربرد تیغه، تیغه گوشه دار می باشد.
و جنس تیغه از فولاد می باشد و مقاومت خوبی از خودشان نشان می دهد.
4-5- دیسک: برای تهیه زمین ابتدا باید آن را تسطیح نمود، سپس شخم زد.
پس از اجرای شخم با گاوآهن، معمولا برای نرم کردن خاک و آماده سازی بستر از هرس بشقابی(دیسک) استفاده می شود.
در این نوع ماشینها، بشقابها عامل نرم کردن خاک و عملیات خاک ورزی هستند.
قسمتهای دیسک از دو قسمت کلی شاسی و عوامل خاک ورز تشکیل شده است.
برای تهیه زمین ابتدا باید آن را تسطیح نمود، سپس شخم زد.
الف) شاسی دیسک: به مجموعه تیرکهای که از نبش یا پروفیل با اندازه های مختلف ساخته شد.
اصطلاحا(شاسی دیسک) گویند که از یک سو به تراکتور متصل می شود و از سوی دیگر عوامل خاک ورز یعنی بشقابها به آن متصل شده است.
ب: بشقابها: بشقابها عوامل خاک ورز هستند.
این عوامل به صورت ردیفی روی محورهایی قرار دارند هر ردیف عامل خاک ورز شامل بشقابها، محور بشقاب، قرقره های واسطه، یاتاقانها، کرپی اتصال محور به شاسی و تیغه های پاک کننده بشقابهاست.
بشقاب صفحه تو گردفولادی با ضخامت 5/3 تا 5/9 میلیمتر است که دارای لبه صاف یا لنگره ای است.
در وسط بشقاب سوراخ چهار گوشی وجود دارد که محور بشقابها در آن قرار میگیرد.
قطر بشقاب متفاوت و از 40 تا 60 سانتی متر متغیر است.
5-5- خطی کار خطی کار ماشینی است که بذر را روی خطوط موازی به دنبال هم و در عمق مناسب می کارد.
خطی کار برای کاشت بذر و غلات مانند گندم، جو، چاودار و همچنین برای یونجه و شبدر و...
به کار میرود.
برخی از خطی کارها برای کاشت محصولات به صورت دیم طراحی شده اند برخی دیگر همراه با کاشت، کود را نیز در کنار آن در زیر خاک قرار می دهند.
خطی کار نسبت به بذر پاش مزایایی دارد که از جمله آنها می توان موارد زیر را بیان کرد.
کاشت یکنواخت هزینه اندک عملیات کاشت هزینه اندک عملیات کاشت بی نیازی از ماشین دوم، برای زیر خاک کردن بذر و کاهش زمان امکان استفاده از ماشین های ردیفی برای عملیات داشت و برداشت پس از کشت با خط کار 6-5 اصول کار خطی کار در این ماشین مقدار معین بذر بوسیله موزع از مخزن بذر گرفته و داخل لوله ای به نام لوله سقوط ریخته می شود.
بذر از طریق لوله سقوط داخل شار باز کن در خاک ایجاد شده قرار می گیرد.
در همین موقع مقدار خاک بوسیله پوشانده روی بذر ریخته می شود سپس با حرکت فشار دهنده بر روی خاک ریخته شده در شیار بذر در موقعیت خود تثبیت می گردد و در ارتباط نزدیک با خاک برای جذب مواد معدنی و رطوبت قرار می گیرد.
اجزای ساختمان خطی کار عبارتند از: شاسی، مالبند، مخزن بذر و یا مخزن بذر و کود و همزن، موزع، لوله سقوط شیار بازکن، پوشاننده، فشار دهنده، اهرام شروع و خاتمه کار، علامتگذاری، چرخهای حامل، سکوی بازرس.
و این دستگاهها مجهز به: مارکر اتوماتیک- موزعهای بذر فلزی شیار دار، شیار بازکن تک دیسکی و یا کفشکی با توجه به شرایط خاک.
گیربوکس دستگاه مجهز به قفل مخصوص است که فقط در هنگام حرکت به جلو عمل می کند.
مخزن بذر و شافت موزع و محفظه بذر از مواد گالوانیزه و قسمتهای متحرک بادامکها از فولاد ضد زنگ می باشند.
6- مرحله داشت: در زراعت گندم مراحل داشت مشتمل بر عملیاتی چون آبیاری مبارزه با علفهای هرز آفات و بیماریها و مصرف کود شیمیایی است.
در بیش از نیمی از مزارع گندم دیم هیچگونه عملیات داشت انجام نمی شود و در حدود 20% ارافی دیم فقط مصرف کود سرک(نیتروژن) و در 502% اراضی مبارزه با آفات و علفهای هرز عمده عملیات