دانلود تحقیق کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری

کلزا با نام علمی Brassica napus با کمتر از 2% اسید اروسیک در روغن و کمتر از 30 میکرومول گلوکوزینولات در کنجاله نوع خاصی از کلزای روغنی می‌باشد که به کانولا معروف است.

این دو خصوصیت دانه، روغن کلزا راب را تغذیه انسان و کنجاله را به عنوان منبع پروتئین بالا برای تغذیه دام مناسب کرده است.

کلزا در طی قرن سیزدهم در اروپا کشت می‌شد، اما احتمالاً کشت آن در آسیا به هزاران سال قبل برمی‌گردد.

این گیاه در آسیا همیشه برای تغذیه انسان و در اروپا به عنوان منبعی برای روغن چراغ و روغن نرم کننده استفاده می‌شده است.

در طول جنگ جهانی دوم، کانادا هزاران هکتار از اراضی خود را برای رفع نیاز نرم‌کننده‌های ناوگان دریایی به کشت این گیاه اختصاص داد، ولی با جایگزینی موتور دیزل به جای موتور بخار این میزان کاهش یافت.

در سال 1957 رقم اسپان (Span) اولین واریته با اسید اروسیک کم و سه سال بعد رقم تاور (Tower) با مقدرا اندک اسید اروسیک و گلوکوزینولات به عنوان اولین واریته‌های کانولا معرفی شدند.

نام کانولا در سال 1978 توسط انجمن روغن‌گیری غرب کانادا به ثبت رسیده و امروزه برای توصیف کلزایی که دارای مقادیر اندک اسیداروسیک و گلوکوزینولات است، استفاده می‌شود.

در سال 1985 در ایالات متحده مصرف کلزای روغنی حاوی کمتر از 2% اسیداروسیک بدون ضرر تشخیص داده شد.

یک سال بعد انجمن پزشکی قلب آمریکا، از مردم این کشور قاطعانه درخواست کرد که مقدار اسیدهای چرب اشباع را در تغذیه روزانه خود کاهش دهند.

روغن کلزای حاوی 6 درصد اسید چرب اشباع است که پایین‌ترین میزان در بین روغن‌های گیاهی تجارتی می‌باشد.

دانه با کیفیت کانولا در سه گونه جنس براسیکا اصلاح شده است.

کلزا (Brassica napus) که کلزای آرژانتینی یا سوئدی نیز نامیده می‌شود، اولین و مهمترین کانولای مورد کشت است.

شلغم روغنی (B.

rapa) که کلزای لهستانی نیز نامیده می‌شود، دارای ارقام با کیفیت کانولا می‌باشد که در سطوح فراوان سازگار شده و کشت می‌شوند.

همچنین در خردل هندی (B.

juncea) لاین‌های باکیفیت کانولا شناسایی شده‌اند، اما هیچ واریته‌ای تاکنون معرفی نشده است.

اکثر واریته‌های زمستانه کلزا که در ایالات متحده اصلاح شده‌اند، از گونه B.

napus می‌باشند.

تولید کلزا در سطوح فراوان مطلوب می‌باشد.

ایلات متحده هر ساله مقادیر چشمگیری محصول کلزا را وارد می‌کند، بنابراین بازار مناسبی برای روغن و کنجاله محسوب می‌شود.

تولید کلزا به راحتی با ابزار مورد استفاده برای دانه‌ریزها امکان‌پذیر می‌باشد.

هر دو نوع «کلزای» زمستانه و بهاره اصلاح شده مورد کشت قرار می‌گیرند.

در شرایط مطلوب پتانسیل عملکرد تیپ زمستانه 30-20 درصد بیشتر از تیپ بهاره است.

در مناطقی که تیپ‌های زمستانه حدود یک ماه زودتر از تیپ بهاره گل می‌دهد، اما به علت گرمای تابستان فقط یک هفته زودتر برداشت می‌شود.

این حالت منجر به کاهش دوره پرشدن دانه شده و پتانسیل عملکرد تیپ بهاره کلزا را در مناطق سرد کاهش می‌دهد.

واریته‌های کلزا در کشت بهاره فشار مضاعفی را از جانب علف‌های هرز بهاره و حشرات مضر تحمل می‌کنند.

به همین دلیل تولید کشت تیپ‌های بهاره در اکثر نقاط توصیه نمی‌شود و در ایران بر حسب اقلیم‌های مختلف تیپ‌های بهاره و زمستانه جهت کشت پاییزه توصیه می‌شوند.

آماده سازی زمین
به علت اینکه کلزا یک گیاه بذرریز می‌باشد، شرایط نامناسب خاک و کلوخه بودن بستر بذر باعث کاهش سطح سبز می‌گردد.

تهیه بستر مناسب بذر به عنوان یکی از شرایط اصلی در موفقیت زراعت کلزا است.

بستر نرم و یکنواخت و دارای قابلیت نفوذ هوا، برای جوانه زدن سریع و رشد گیاهک اولیه ضروری است.

برای تأمین شرایط فوق ،‌شخم با گاوآهن یا پنجه غازی و خرد کردن کلوخه ها بارتیواتور توصیه می شود.

همچنین دو بار دیسک عمود بر هم ضروری به نظر می‌رسد.

پس از شخم و قبل از رتیواتور کودهای موردنیاز در سطح مزرعه پخش می شود.

در صورت نیاز سموم علف کش قبل از کاشت را می توان با استفاده مجدد از رتیواتور در زمین شخم خورده دارای رطوبت مناسب، مصرف نمود.

کشت با حداقل خاکورزی
با توجه به این که در بعضی از موارد به لحاظ شرایط زراعی و اقلیمی فرصت و امکان اندکی برای آماده کردن زمین برای کشت پاییزه کلزا موجود است لذا موضوع کشت کلزا بدون خاکورزی و یا با حداقل خاکورزی و مقایسه آن با روش آماده کردن سنتی زمین مورد توجه قرار گرفته است.

باافزایش توجه کارشناسان محیط زیست و کشاورزی به محافظت از خاک، گرایش به روش آماده کردن زمین برای کاشت گیاهان زراعی با حداقل عملیات زراعی افزایش یافته است.

دراین گذر، کشت گیاهان زراعی برحسب شرایط زمین مورد کشت، وضعیت آب و هوایی، نوع زراعت قبلی و ماشین آلات به کشت بدون خاکورزی یا بودن عملیات زراعی و یا به کشت با حداقل خاکورزی شهرت یافته است.

از جمله علل افزایش گرایش به کشت با حداقل خاکورزی می توان به کاهش هزینه آماده کردن زمین که از طریق صرفه جویی در هزینه کاربرد ماشین آلات عاید می شود،‌کاهش کوبیده شدن خاک زراعی بر اثر تردد ماشین آلات سنگین کشاورزی، تسریع در عملیات کشت و جلوگیری از فرسایش خاک اشاره نمود.

استفاده از روش کشت با حداقل خاکورزی معایبی نیز دارد که عدم سبز یکنواخت بذرها، عدم استقرار مطلوب بوته ها در شرایط زراعی خاص از آن جمله اند.

اهمیت انتخاب تاریخ کشت مناسب و انجام کشت بموقع کلزای پاییزه به کرات از سوی کارشناسان این زراعت تاکید شده است.

با این حال استقرار بوته های پرقدرت و یکنواخت در اوایل پاییز تنها با انتخاب تاریخ کشت مناسب، میسر نمی شود.

برداشت محصول زراعت قبلی و خارج ساختن بقایای آن از مزرعه و یا وارد کردن آن در خاک، زمان و فرصت موجود برای آماده کردن بستر کاشت را کاهش می د هد.

هر گونه عملیات زراعی لازم قبل از کاشت در شرایطی انجام می گیرد که ذخیره رطوبت خاک معمولاً ناچیز است .

مهیا کردن زمین با حداقل خاکورزی توام با کنترل شیمیایی علف های هرز می تواند به حفظ رطوبت خاک و کشت بموقع یاری رساند.

کشت مستقیم کلزای پاییزه در برخی از کشورها مانند انگلستان اهمیت اقتصادی کسب نموده ولی هنوز به بررسی و آزمایش بیشتری در این زمینه نیاز دارد.

زمان مناسب کاشت کلزا
شرایط آب و هوایی به ویژه بارندگی عمده ترن عامل در تعیین میزان تولیدات زراعی در دیمزارها می باشد.

استفاده بهینه از شرایط آب و هوایی موجود، با ایجاد توازن نسبی بین عوامل مدیریتی قابل کنترل، امکان پذیر است.

در دیمزارها زمان مناسب کاشت براساس زمان وقوع بارندگی های مؤثر تعیین شده و تقویم زمانی خاصی مورد عمل نمی باشد.

لذا زمان کشت به دلیل مشکلاتی که قبلاً‌ اشاره شد و به خاطر دستیابی به شرایط مطلوب کشت، یک محدوده نسبتاً گسترده می باشد.

با توجه به اطلاعات دراز مدت آب و هوایی مناطق گرمسیری، تطبیق الگوی رشد کلزا با نزولات آسمانی این حوزه آب و هوایی و همچنین به منظور اجتناب از سرمازدگی در زمان گرده افشانی و به حداقل رساندن اثرات سو، تنش های گرما و خشکی در آخر دوره رشد گیاه و بالاخره با توجه به شاخص حرارتی موردنیاز رقم های هایولا 308 و هایولا 401، کشت این رقم ها در شرایط دیم مناطق گرمسیری از بیستم آبان ماه تا بیستم آذر ماه توصیه می شود.

تراکم بذر و فاصله ردیف های کاشت کلزا استفرار تراکم مطلوبی از بوته های سالم در مناسب ترین الگوی آرایش بوته ای ،‌اساس یک سیستم موفق تولید زراعی است.

در مراحل ابتدایی رشد گیاهان زراعی، هر کوششی باید صورت پذیرد تا برای دستیابی به محصول خوب، تعداد کافی بوته استقرار یابد.

بدیهی است که اتخاذ تصمیم در این خصوص به نوع خاک‌،‌ شرایط آب وهوایی و مدیریت زراعی بستگی دارد.

به همین دلیل است که یک آرایش معین براساس شرایط آب و هوایی و زراعین موجود،‌ موجب افزایش عملکرد می شود.

در تراکم های بالای گیاهی ، رقابت بین بوته ها زودتر شروع می شود و این موضوع سبب کاهش سرعت رشد نسبی آنها می شود.

در تراکم های پایین گیاهان بیشتر رشد می کنند زیرا که در نتیجه تعداد بوته کمتر در واحد سطح، مدت طولانی تری رشد می کنند.در مورد بیشتر گیاهان زراعیدر تراکم های پایین ممکن است رقابت به هیچ وجه رخ ندهد و عناصر غذایی خاک با کارایی مؤثر مورداستفاده قرار نگیرند لذا در انتخاب تراکم بوته برای یک گیاه زراعی باید مسایل تغذیه در گیاه نیز مدنظر قرار گیرد.

نتایج پژوهش های به عمل آمده در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران نشان می دهد که میزان هفت کیلوگرم در هکتار دانه با فاصله ردیف های کاشت 15 تا 20 سانتی متر،‌زمینه استفاده بهینه از ظرفیت های موجود را فراهم می نماید.

کاربرد این ترکیب موزون در سال های واجد شرایط آب و هوایی مساعد منجر به عملکرد مطلوب شده است،‌همچنین ازبهم خوردن تعادل بین رشد رویشی و زایشی در شرایط کمبود رطوبت جلوگیری می کند.

تغذیه کلزا در دیمزارها نسبت به اراضی آبی از پیچیدگی بیشتری برخوردار بوده و باید براساس رژیم رطوبتی قابل انتظار در منطقه تنظیم شود.

در شرایط تنش رطوبتی شدید،‌مصرف کودهای شیمیایی باید به صورتی باشد که موجب رشد بیش از حد گیاه خصوصاً‌ در مراحل اولیه رشد گیاه نشود و از بهم خوردن تعادل بین رشد رویشی و زایشی جلوگیری نماید.

از سوی دیگر با توجه به این که بیشتر سال های دارای میزبان بارندگی نسبتاً‌ مطلوب باشند، لذا میزان مواد غذایی قابل دسترس گیاهان باید به اندازه ای باشد که بتواند از توانمندی های موجود محیطی استفاده مطلوب نمایند.

بنابراین در توصیه کودی باید ضمن فراهم نمودن امکان استفاده مطلوب در شرایط مساعد، از تشدید اثرات تنش خشکی پرهیز شود.

با توجه به این که کشت کلزا به صورت دیم در داخل کشور در سطح وسیع سابقه چندانی ندارد، هنوز توصیه ی کودی مطمئنی وجود ندارد.

تحقیقات انجام شده در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران نشان می دهد که بیشترین میزان عملکرد دانه با مصرف 60 کیلوگرم ازت، 45 کیلوگرم فسفر و 50 کیلوگرم پتاسیم خالص در هر هکتار حاصل شده است.

کنترل علف‌های هرز کشت کلزا در مناطق دیم گرمسیری تنها در تناوب گندم بوده و می‌توان با استفاده از سموم گالانت (3 لیتر در هکتار) نابواس (3 لیتر در هکتار) و فوکوس (2 لیتر در هکتار) علاوه بر کنترل علف‌های هرز باریک برگ با گندم سبز شده در اثر ریزش نیز مبارزه نمود.

زمان سمپاشی باید در مرحله قبل از ساقه رفتن کلزا باشد و درجه حرارت محیط نیز می‌بایست در شب و روز به ترتیب کمتر از 2 و 12 درجه سانتیگراد نباشد.

کنترل مکانیکی علف‌های هرز از طریق کشت ردیفی با فاصله ردیف 60 سانتیمتر و استفاده از پنجه غازی و کولتیواتور زدن بین ردیف‌ها در مرحله قبل از به ساقه رفتن میسر است.

مبارزه با آفات و بیماری‌ها بررسی‌های مشاهده‌ای در اکثر مزارع دیم کلزا نشان داده است که در شرایط دیم بیماری مهمی این زراعت را تهدید نمی‌کند و بیشترین میزان خسارت به علت آفات بوده است.

مهمترین آفات کلزا شامل: شته از آفات مهم کلزاست که با مکیدن شیره گیاهی باعث کاهش شدید رشد و تغییر شکل اندام‌های گیاهی می‌شود.

آلودگ مزارع کلزا از حاشیه شروع شده و حذف علف‌های هرز و کلون‌کوبی حاشیه مزارع می‌تواند در کنترل این آفت موثر باشد.

در صورت ایجاد آلودگی بیشتر می‌توان با یکی از سموم سیستمیک مانند متاسیتوکس (5/1 لیتر در هکتار)، اکاتین (25 لیتر در هکتار)، دیماکرون (5/0 لیتر در هکتار)، و پریمور (1 لیتر در هکتار) اقدام به سمپاشی و کنترل این آفت پرداخت.

سوسک پولن‌خوار این آفت در اکثر مزارع کلزا می‌شود اما، مبارزه با آن زمانی ضرورت دارد که تراکم جمعیت آن در مزرعه زیاد باشد.

این آفات در زمان غنچه‌دهی و گلدهی به مزارع حمله کرده و با تغذیه از پولن‌های داخل گل باعث از بین رفتن غنچه‌ها و گل‌ها شده و عملکرد را به شدت کاهش می‌دهد.

کنترل این آفت با سمپاشس توسط سموم فوزالون (5/2 لیتر در هکتار) و اندوسولفان (5/3-3 لیتر در هکتار) به محض مشاهده سوسک‌ها امکان‌پذیر است.

سوسک منداب از آفات مهم کلزا در زمان روزت است.

این آفات با تغذیه از برگ‌های کلزا باعث مقاومت به سرما و نیز کاهش عملکرد خواهد شد.

برای مبارزه با این آفت از سموم فوزالون (3-2 لیتر در هکتار)، دیازینون (5/1 لیتر در هکتار) و اکامت (2-5/1 لیتر در هکتار) می‌توان استفاده نمود.

پرندگان در برخی از مناطق گرمسیر کشور، خسارات پرندگان در زمان سبز شدن و دو برگ کوتیلدونی و یا دو برگ واقعی مشاهده شده است.

این خسارت گاهاً منجر به از بین رفتن کامل برخی از مزارع شده است.

راه‌های کاهش خسارت پرندگان تنها از طریق افزایش سطح زیر کشت کلزا، ایجاد صدا و نصب مترسک در مزرعه ممکن است.

در برخی از مناطق این پرندگان مهاجر بوده و با کاشت به موقع کلزا می‌توان محصول را از گزند آنها دور نگهداشت.

فعالیت های بهنژادی گزینش رقم های سازگار