تاریخچه آموزشی
همانند بسیاری از دولتهای پیشین بلوک شرق، دولت فدراسیون روسیه از سال 1993، به اجرای سیاست اعمال حداقل حمایت ملی از نظام آموزش ملی مبادرت نمود.دراین اثنا، بنا بربند40قانون آموزش و پرورش، 10درصد از درآمد ملی به عنوان بودجه آموزشی بدین امر اختصاص یافت.بدهی های مراکز آموزشی و نبود تجهیزات به روز ، از جمله عمده ترین مشکلات پیش روی مراکز آموزشی مستقر درنواحی فقیر نشین کشور و شهرهای کوچک و حاشیه ای بوده است و این در حالیست که مدارس ایالتی و حرفه ای مستقردر نواحی بزرگ شهری، از جمله مسکو و پترزبورگ، درشرایط بسیار مناسب مالی قرار داشته اند.
با توسعه مدارس خصوصی افزایش بی عدالتی در برخورداری شهروندان روسی از حق آموزشی عمومی با کیفیت بالا مشهود گردید.به نحویکه در طراحی سیاست آموزشی ملی فدراسیون روسیه طی سال 1998، این معضل بطور اختصاصی مورد توجه قرار گرفت.در این اثنا همچنین،افزایش نرخ برنامه های آموزش پایه حرفه ای فاقد راندمان بالای کاری بواسطه حذف شتابزده بیکاری در بازارکار،شکست نظام مدیریت قدیم آموزش پایه حرفه ای و کاهش نرخ افراد استخدامی ثابت در بازار کار، به بروز تنش اجتماعی در کشور منتهی گردیدکه اول از همه در جامعه معلمین مشهود است.طی سالهای 1996-1994،افزایش اعتراض معلمین تا سرحد اعتصاب به پیش رفت.بروز چنین حوادثی درزمینه آموزش، با انعکاس گسترده ای در حوزه فعالیتی مجلس دومای ایالتی مواجه گردیدکه به نوبه خود به اتخاذ سیاست « آموزش و پرورش و امنیت ملی» در می سال 1996 منجر گردید.متعاقب اتخاذ چنین سیاستی، نظام آموزشی روسیه مستقیماً تحت تاثیر پایه امنیت ملی قرار گرفته و مشخص گردید که نقاط ضعف موجود در حوزه آموزش خود عامل اصلی بروز نتیجه غیر منطقی وخطای سیاسی دولت است.
از جمله دستاوردهای اتخاذ سیاست آموزش و پرورش و امنیت ملی می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
تضمین فراهم سازی آموزشی عمومی متوسطه آزاد برای کلیه شهروندان روسی
 افزایش سهم هزینه های آموزشی و پرورشی در بودجه کشور
 برقراری فرصتهای متساوی برای کلیه شهروندان روسی جهت دستیابی به آموزش وجلوگیری از طبقاتی شدن سطوح مختلف اجتماع دردستیابی به امکانات آموزش و پرورش بر اساس قانون اساسی فدراسیون روسیه و قانون آموزش و پرورش
ایجاد شرایط مناسب جهت توسعه تاسیسات آموزشی با اشکال متفاوت ملکیتی
توسعه برنامه های آموزشی درجهت جلوگیری از کاهش نرخ سواد و پائین آمدن توسعه روشنفکری و فرهنگی شهروندان روسی
با اتخاذ سیاست آموزش و پرورش و امنیت ملی و تصویب آن در مجلس دومای روسیه،در خواست دولت روسیه فدرال جهت درنظرگرفتن شرایط اصلاحات آموزشی مورد پذیرش واقع گردید.از این روی،ماموریت اجرای طرح سوم اصلاح نظام آموزشی در دستور جولای سال1997دولت گنجانیده شد.
از جمله مهمترین مسائل پیش روی اعمال اصلاحات آموزشی مذکور می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
عدم تعیین معیاری مشخص جهت افزایش سرمایه گذاری آموزشی توسط دولت روسیه و کاهش چشمگیر بودجه فدرال طی سالهای1997-1995 
عدم برآورد نیازهای قانونی جاری آموزشی در روند اجرای اصلاحات آموزشی توسط دولت فدراسیون روسیه
عدم تخصیص بودجه جبرانی در حوزه اصلاحات آموزشی 
کاهش سریع بودجه فدرال در ارائه خدمات عمومی آموزشی
عدم مسئولیت پذیری دولت فدراسیون روسیه در انتشار کتب درسی مقاطع مختلف آموزشی
افزایش نرخ جرم و جنایت درمیان کودکان به واسطه آموزش سهم عمده ای ازآنان درخارج از نظام رسمی آموزشی
 افزایش نرخ جرم و جنایت درمیان کودکان به واسطه آموزش سهم عمده ای ازآنان درخارج از نظام رسمی آموزشی آموزش پیش دانشگاهی آموزش پایه سن ورود به دوره : 6 سالگی سن اتمام دوره : 17 سالگی ساختار آموزش پایه طی سالهای1997-1990 مقطع آموزش ابتدایی طول دوره آموزشی : 4 سال مقطع سنی : از 6سالگی تا 10سالگی مقطع متوسطه مقدماتی طول دوره آموزش 5 سال مقطع سنی : از 10سالگی تا 15 سالگی مدرک اعطائی : گواهی نام اتمام دوره متوسطه مقدماتی مقطع متوسطه تکمیلی طول دوره آموزشی : 2 سال مقطع سنی : از 15سالگی تا 17 سالگی مدرک اعطایی : گواهی نامه اتمام دوره متوسطه تکمیلی 3/60 هزار مرکز پیش دبستانی با 7/4 میلیون کودک 7/66 هزار مرکز آموزش عمومی با2/21 میلیون دانش آموز 1/4هزار مرکز آموزش پایه با 7/1میلیون دانش آموز 6/2هزار مرکز آموزش متوسطه با بیش از 2میلیون دانش آموز 880 مرکز آموزش عالی با 04/3 میلیون دانشجو آموزش پیش دبستانی سیاستهای آموزشی اصلی ترین سیاست آموزشی مراکزپیش دبستانی،تدوین برنامه های آموزشی ناحیه ای برخورداراز خصوصیات تاریخی، فرهنگی و جغرافیائی نواحی مختلف کشور است.
سیاستهای حمایتی حمایت اجتماعی از کودکان در عرصه حمایت اجتماعی کودکان روسی جهت های مذکور در ذیل از ارجحیت برخوردار بوده است : - حفاظت از حقوق اجتماعی کودکان و عدم فقر اجتماعی آنان درجهت پیش گیری از بروز بزهکاری - توسعه مدارس شبانه روزی و تاسیسات آموزشی ویزه کودکان جهت جلوگیری ازابتلای آنان به مشکلات اخلاقی و رفتاری نظیراعتیاد به مواد مخدر و .....
- سپارش کودکان بی سرپرست به شهروندان فدراسیون روسیه و افراد خارجی داوطلب جهت مراقبت از ین کودکان - تشکیل مراکز ویزه کودکان مطرود از کانون خانواده و مهاجرین اجباری - برقراری هماهنگی میان وزارت آموزش و پرورش و نهاد ریاست جمهوری درجهت برخورداری کودکان بی سرپرست روسی و کودکان مطرود از کانون خانواده و مهاجرین اجباری از امکانات مناسب آموزشی و تفریحی دستاوردهای آموزشی دهه1990 - تاسیس1425مرکز پیش دبستانی و مدارس شبانه روزی برای4/218هزار نفر ازکودکان بی سرپرست و مهاجر - تاسیس 566 مدرسه جامع شبانه روزی - تاسیس35 مدرسه اختصاصی ویزه 6/5 هزار کودک بزهکار - افزایش تعداد خانه کودکان به 268 مرکز با تحت پوشش قرار دادن 9/11هزار کودک - افزایش تعداد مدارس شبانه روزی ویزه کودکان عقب مانده بی سرپرست - افزایش نرخ کودکان بی سرپرست مدارس شبانه روزی به932/7 نفر )از میان این تعداد، 3495 نفر در مدارس تربیتی حرفه ای حضور یافته اند.( - تاسیس736 مدرسه کارآموزی و 814 انستیتوی آموزش متوسطه و عالی حرفه ای - افزایش 3/4درصدی تعداد فارغ التحصیلان خانه های کودکان ومدارس شبانه روزی جهت ورود به انستیتوهای آموزش عالی توسعه آموزشی تخصیص بودجه اختصاصی به تاسیسات آموزش پیش دبستانی اشکال مختلف سازمانی و حقوقی حفظ نظام تاسیساتی آموزش پیش دبستانی در روند انتقال آن از مالکیت فدرال به نوع شهری توسعه شبکه آموزش پیش دبستانی و ایجاد ساختار جدید برای آموزش پیش دبستانی توسعه تاسیسات مختلف آموزش پیش دبستانی و تجربه علوم جدید توسعه طرح قانون فدراسیون روسیه در حوزه آموزش پیش دبستانی فراهم سازی قابلیت دسترسی کلیه کودکان روسی به برنامه های آموزش پیش دبستانی غنای محتوایی برنامه های آموزش پیش دبستانی ازطریق بهره گیری ازامکانات تکنولوژیک آموزشی تلاش جهت غلبه بر شکاف موجود میان کانون خانواده و جامعه پیش دبستانی افزایش75 درصدی مراکز پیش دبستانی شهری تفکیک مراکزآموزشی پیش دبستانی بواسطه نوع و طبقات آن ازسال 1995 افزایش تعداد مراکز آموزش پیش دبستانی به 288مرکز طی سال1998 اجباری سازی نظام آموزشی پیش دبستانی از سال1995 آماده سازی تعداد 3603مرکز آموزش پیش دبستانی برای کودکان رده سنی پیش دبستانی و سنین پائین تر جهت جذب بالغ بر 186083کودک معضلات آموزشی عدم کفایت و تاخیر درسرمایه گذاری که به نوبه خود برعدم ثبات و ایجاد شرایط بحرانی درنظام آموزش پیش دبستانی منجر گردیده است.
تجدید ساختار آموزش پیش دبستانی تنها درشکل و نه نوع فعالیت آموزشی کاهش نرخ کودکان ثبت نامی مراکزآموزش پیش دبستانی13استان فدراسیون روسیه اعم از(DSKOV، حور،ماسک،نیومن،تیژنی، نوگورد، ساخالین، کالوگا ، روستو، چیتا و...
کاهش نرخ ثبت نامی کودکان عمدتا بواسطه کاهش نرخ تولد و عدم توجه والدین به مقطع آموزش پیش دبستانی به جهت افزایش هزینه نگهداری کودکان در این مراکز بوده است.
ورود تنها 9/54 % ازکودکان رده های سنی 6-1سال به مراکز آموزش پیش دبستان طی سال 1996 آمار تحصیلی طبق آمار بدست آمده طی سال 1998،بالغ بر 60256 مرکزآموزش پیش دبستانی با 4705954کودک (7/4 میلیون نفر) در روسیه فعال بوده اند.این در حالیست که نرخ مذکورتا سال1992، بر630/2 میلیون کودک بالغ می گردید.
آموزش متوسطه ساختار آموزشی دولت روسیه امکان دستیابی و بهره مندی رایگان از امکانات آموزش متوسطه مقدماتی را تضمین می نماید .
مدت زمان تحصیل در کلاسهای متوسطه مقدماتی 30-32ساعت درهفته ودرمتوسطه تکمیلی 34-36ساعت در هفته می باشد.
فارغ التحصیلان آموزش متوسطه به کسب مدرک متوسطه تکمیلی پس از5سال تحصیل درمقطع متوسطه مقدماتی ومتعاقب آن دو سال تحصیل در متوسطه تکمیلی نائل می گردند.
ارزیابی تحصیلی کارنامه تحصیلی در مدارس روسی هر دانش آموز ملزم به تدارک دفترچه مخصوصی با عنوان دیونیک (diunik)«کارنامه تحصیلی » علاوه برتدارک دیگر ابزارمورد نیاز در آغاز سال تحصیلی است.
گفتنی است که در صفحه اول این دفترچه، ضمن الصاق یک قطعه عکس، اطلاعات کاملی اعم از نام و نام خانوادگی ،نشانی منزل، نام پدر و مادر،تلفن محل کار پدر و مادر، تلفن مستقیم مدیر مدرسه، نام و نام خانوادگی مدیر مدرسه، گروه خونی و RH دانش آموز، شماره بیمه، حساسیت های پزشکی و دارویی دانش آموز ثبت می گردد.علاوه بر این، تلفن های ضروری نظیر آتش نشانی، فوریت های پزشکی، حوادث گاز، پلیس و سایر موارد درصفحه اول دفتر لحاظ می گردد.درصفحه های بعدی دفترچه نیز، برنامه کلاسی هر ترم لحاظ می گردد.
گفتنی است که سال تحصیلی به چهار ترم تقسیم می شود.در هر ترم ممکن است برنامه کلاسی تغییر یابد.کلاسهای فوق برنامه نیز در این دفتر به ثبت می رسد تا خانواده ها دقیقاً درجریان برنامه مدرسه باشند.
صفحه بعدی اختصاص به مشخصات معلمین هر یک از دروس آموزشی دارد.باقی صفحات - بجز چند صفحه ، تماما به نظارت درسی دانش آموز اختصاص داشته و خود بر جدول برنامه روزانه به تفکیک دروس، تکلیف منزل ، نمرات کلاسی و نظر معلم مشتمل می گردد.والدین دانش آموزان با بررسی روزانه دفترچه مذکور از نحوه عملکرد فرزندان خودآگاهی مییابند.
علاوه براین،درپایان هرهفته،درمحل مخصوصی،ناظم مدرسه به ارائه نظرخود درخصوص عملکرد آموزشی و اخلاقی دانش آموز می پردازد که باید به اطلاع والدین کودکان رسده و توسط آنان تایید گردد.لازم به ذکر است که در مدارس روسی برای هرچند کلاس یک ناظم تعیین می شود که امور تحصیلی و انضباطی دانش آموزان آن کلاس ها به این ناظم مربوط است و چنانچه دانش آموزی مشکلی پیدا کند از طریق وی برطرف می شود.
مدیر مدرسه بیشتر جنبه اداری داشته و اولیا به ندرت با مدیر در ارتباط می باشند.
در پایان دفترچه نیز صفحات نتیجه گیری عملکرد دانش آموز در سال تحصیلی وجود دارد که بر ریز نمرات دروس چهار ترم تحصیلی ،معدل نمرات کلاسی، معدل نمرات کلاسی و امتحانات ترمی، نمره انضباط و امضای ناظم و ولی دانش آموز مشتمل می گردد.نمره انضباط با نمرات دیگر جمع و معدل گیری نمی شود و نقش مهمی در آینده دانش آموز دارد.در صفحه پایانی کارنامه تحصیلی همچنین نظر کلی مدرسه درخصوص ترم های چهارگانه و نظریه کلی درخصوص وضعیت دانش آموز طی سال تحصیلی درج می گردد.از آنجاییکه این دفترچه به منزله پرونده تحصیلی غیر رسمی دانش آموز بشمار می رود ، از این روی طریقه نگهداری مناسب از آن الزامی است.
سیستم نمره دهی نظام معمول اعطای نمره در مدارس متوسطه نمره 2 نمره قبولی ونمره عدم رضایت وکفایت در درس مربوطه نمره 3 نمره رضایت بخش مرز بین قبولی ومردودی نمره 4 نمره خوب نمره 5 نمره عالی آموزش عالی تاریخچه آموزش عالی روسیه از گذشته قـابـل توجـهـی برخوردار بوده است کـه فصل آغـازیـن آن را دانشمند بـرجستـه لومانوسف بـا تـاسیس آکـادمـی لاتین- یـونـانـی- اسلاو در مسکو گشود.ایـن دانشمند بزرگ روشهایی را بنیان نـهاد کـه بعدها در دانشگاههای مسکو و سن پـطرزبورگ ادامـه یـافته و بعنوان یکی از مشهورترین بنیانهای آموزشی جهان ازجایگاه با ثباتی برخوردار گردید.
طی قـرون19و20 تـعـدادی ازمـکـاتـب فـکـری دنـیـا در روسیـه شـکـل گـرفـت.در نمایشگاههای بین المللی فیـلادلفـیـا(طی سال1876) و پـاریس(طی سال1900) بـه سیستم اصلی آمـوزشـی تحت عنوان "متدهای روسی تدریس"جوایزی تعلق گرفت.طی سـال 1865، وزارت وقـت آمـوزش روسیـه تصمیم بـه پـذیـرش و جذب دانـشجـویـان خارجی گرفت.اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز این روش را اتخاذ نمود.در دهـه 20 (سالهای1920- 1910) دانشجویانی از کشورهای مغولستان، ترکیه ، ایران و افغانستان جهت تحصیل به اتحاد جماهیر شوروی آمدند.طی دهه40نیز دانشجـویـانی از اروپـا و آسیـا و ازدهه50 بـه بعد از آفـریـقـا و سپس از آمریکای لاتین به شوروی سابق رهسپار گردیدند.درسال1960،دانشگاه دوستیهـای ملل بـا هـدف جـذب دانشجویان خارجی تاسیس گردید.درسال1990،بیش از120هزاردانشجوی خـارجـی درموسسـات آمـوزش عـالی روسیه ثبت نام نمودند.طی75سال گذشته، موسسات آموزش عالی روسیه از30برنده جوایز ملی و بین المللی و برندگان جایزه نوبل برخوردار گردیده اند.
در سال 1993،نظام مقطع دوم آموزش عالی (کارشناسی ارشد) مشتمل بر 2609 زمینه تخصصی تصویب گردیـد و در حال حاضر 432 موسسه آموزش عالی از این سیستم برخوردار میباشند.
ساختار آموزشی آموزش دانشگاهی درموسسات آموزش دانشگاهی معتبردولتی وغیر دولتی ارائه میگردد.آموزش در موسسات آموزش دانشگاهی دولتی رایگان است.آموزش دانشگاهی تحت لوای قضایی کمیته دولتی آموزش دانشگاهی فدراسیون روسیه به علاقه مندان ارائه میگردد که عهده دارمسئولیت برسمیت شناختن وهویت بخشیدن به موسسات