دانلود تحقیق معرفی اجمالی شهرستان مشهد

رابطه شهرو روستا موضوعی است جغرافیایی که در شکل دهی نظام اسکان جمعیت و سلسله مراتب سکونتگاهی و در نهایت توسعه جغرافیایی متوازن از طریق انتشار امواج توسعه از کانون های توسعه (شهر) به نقاط پیرامونی (روستا) نقش به سزایی دارند اما هنگامی که این توسعه روند یک طرفه پیدا کند منجر به مهاجرت روستائیان و تخلیه روستاها می گردد .

خالی شدن روستا مترادف با از بین رفتن سرمایه های انسانی و مالی کشور است در صورت ادامه این فرآیند روستائیان روز به روز فقیرتر می شوند برای برقراری عدالت اجتماعی و فقرزدائی رشد و توسعه یکپارچه نواحی کشور روستا و روستائیان در الویت هستند در این راستا برنامه ریزان و کارشناسان توسعه در سال های اخیر اقدام به طرح های مختلف توسعه در مناطق روستایی نموده‌اند که از آن جمله می توان به طرح های بهسازی ،طرح تجمیع ،طرح هادی روستایی اشاره نمود این مسئولیت خطیر به عهده نهاد ها و سازمان های عمرانی کشور است که در راس آنها بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار دارد .

طرح هادی روستایی که از مهمترین پروژه های روستایی است در سال های اخیر در روستاهای زیادی به اجرا درآمده است بر اساس تعریف ارائه شده .

طرح هادی عبارتند ازفراهم آوردن بستر تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی ،اقتصادی و فیزیکی حیات روستا به ویژگی های محیطی (کوهستانی ،دره ای،دشتی بودن روستا)،اجتماعی(میزان و خصوصیات جمعیتی ،سواد ،بهداشتی ودرمان)و اقتصادی(درآمد، چگونگی اشتغال و فعالیت های اقتصادی) بستگی دارد .

طرح هادی روستا با در نظر گرفتن پتانسیل‌های موجود که در بالا به ذکر آن پرداختیم سعیدر هدایت اقتصادی و اجتماعی آینده روستا دارد حال با توجه به زیرساختهای موجود ارائه خدمات و امکانات تسهیلی و رفاهی به روستا ضروری به نظر می رسد مهمترین اهداف طرح هادی عبارتند از :
1 - ایجاد زمینه توسعه و عمران روستاها با توجه به شرایط فرهنگی ،اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی .
2 - تامین عادلانه امکانات از طریق ابعاد تسهیلات اجتماعی ،تولیدی و رفاهی هدایت و توسعه کالبدی .
3- ایجاد تسهیلات لازم جهت بهبود مسکن روستائیان وخدمت زیست محیطی عمومی .
4 - ایجاد و استقرار ساخت و سازمان فضایی مناسب در پیکره روستاها برای تقویت کار کرد های تولیدی روستا .
5 - ایجاد زمینه های فعالیت و اشتغال با در نظر گرفتن قابلیت ها و امکانات بالقوه موجود و سعی در فعالیت بخشیدن به آنها .
6 - فراهم آوردن محیطی سالم جهت سکونت جمعیت روستا به نحوی که علاوه به تثبیت جمعیت از جمعیت گریزی روستاها کاسته شود .
7 - ایجاد بستر لازم برای گسترش صنایع روستایی و فعالیت های کشاورزی .


1)معرفی اجمالی شهرستان:
1)معرفی اجمالی شهرستان: 1 – 1 موقعیت جغرافیایی: شهرستان مشهد در موقعیت ریاضی بین 35 درجه و 43 دقیقه تا 37 درجه و8 دقیقه عرض شمالی و59 درجه و 4 دقیقه تا 60 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است .

این شهرستان در بین ارتفاعات هزار مسجد بینالود و چهل تن و یک تن در شمال شرقی استان خراسان واقع شده است.

این ناحیه از شرق به شهرستان سرخس از جنوب شرقی به شهرستان تربت جام از جنوب و جنوب غربی به ارتفاعات چهل تن و یک تن در شمال تربت حیدریه از غرب به شهرستان قوچان و از شمال و شمال شرقی به شهرستان درگز و کشور ترکمنستان محدود می شود وسهت این شهرستان 13500کیلو متر مربع می باشد.

1 – 2 – 1 تقسیمات سیاسی : شهرستان مشهد بر اساس قانون اداری و تقسیمات کشوری سال 1385 یکی از ولایات هجده گانه خراسان بوده و مرکز آن شهر مشهد بوده است در سال 1316 با اجرای قانون تقسیمات کشوری جزءهفت شهرستان استان خراسان گردید که شامل بخش های حومه، ارداک، طرقبه، فریمان ،تربت جام، جنت آباد، سرخس و تایباد بوده است در سال 1339 بخش های تایباد ،تربت جام و جنت آباد در سال 1369 بخش های چناران و سرخس در سال 1372 بخش فریمان و در سال 1382 بخش کلات نادر از این بخش متزع شدند.

بر اساس آخرین تقسیمات کشوری انجام شده این شهرستان دارای 4 بخش ( مرکزی، احمد آباد، رضویه و طرقبه) 13 دهستان (تبادکان، طوس، کارده).

جدول تقسیمات اداری و سیاسی شهرستان مشهد 1-3ویژگی های طبیعی: 1-3-1 توپوگرافی: بلند ترین ارتفاعات مشهد در ارتفاعات بینالود با 3211 متر و پست ترین نقطه در امتداد کشف رود در جنوب شهر مشهد با ارتفاع 500 متر از سطح دریا واقع شده است ارتفاع شهر مشهد به طور متوسط 970 متر می باشد .

این شهرستان بر روی جلگه ارتفاعات بینالود و هزار مسجد واقع شده است .

دشت مشهد سرزمینی است هموار که در میان کوه های هزار مسجد در شمال کوه های بینالود در جنوب قرار دارد و با جهت شمال غرب ،جنوب شرق امتداد می یابد عرض این دره قسمتی که در شهر مشهد قرار دارد به 28 تا 30کیلومتری می رسد.

رودخانه کشف رود و در آبراهه های متعدد آن و همچنین اراضی هموار پایکوهی و حاصلخیزی خاک ، سبب وجود سکونتگاه های روستایی و شهری متعدد و در دشت مشهد گردیده است .

اراضی منطقه با هم متفاوت هستند دارای خصوصیات زیر می باشد: 1- دشت های مسطح در طول کشف رود و فرورفتگی های مرکزی و جنوبی منطقه که دارای خاک های شور بوده و زهکشی نا مناسب دارند 2- مخروطه افکنه ها در غرب و در جنوب شهر مشهد قرار دارند که در قسمت مرتفع تقریبا با نوک تیز در قسمت تحتانی تقریبا مسطح می باشد و دارای خاک سنگریزه ای و کم عمق است و قسمت پایین آن منحصرا از قلوه سنگ های آذرین و دگرگونی تشکیل شده است .

3- تپه ها و دشت های کوهپایه در امتداد کوه ها و فلات های کوهپایه قرار دارند در قسمت های پایین دست که شیب زیاد تر است دارای خاک های عمیق تری می باشد .

4- تپه های کوهپایه ای، دشت های کوهپایه که در مرکز منطقه قرار گرفته اند کمی شیب دار می باشند و قابل آبیاری بدون محدودیت ظاهری است اما در قسمت های مرتفع تر با شیب بیشتر و خاک کم عمق تر آبیاری با محدودیت همراه است.

5- فلات ها که در امتداد رشته کوه ها قرار دارند و به علت شیب زیاد و عمق کم خاک برای کشت های آبی مناسب نمی باشد.

1-3-2 ناهمواری ها : دشت مشهد بیشتر لایه های آن در دوران چهارم زمین شناسی شکل گرفته است و شامل کنگلومراهای پلیمو ، پلیمستوسن، مخروطه افکنه ها ، پادگا نه های آبرفتی قدیمی و جدید ، رسوبات آبرفتی بستر رودخانه ،رسوبات دشت ها و بالاخره پهنه های پوشیده از مس می گردد.

1-ارتفاعات سمت راست کشف رود که جزءرشته کوههای بینالود و اکثرا از سنگ های زیر تشکیل شده است سنک های رسوبی که بیشتر شامل آهک های ژوراسیک و کرتاسه با مسیل های زیادی از دو کنه ها می باشد و همچنین ماسه سنگ و مارن و کنگلومرای بختیاری نیز دیده می شود .

سنگ های دگرگونی بیشتر شامل شیست های لیاس (ژوراسیک)و مرمر است که ضخامت زیادی را داراست و منشا بسیاریاز خاک های سمت راست کشف رود می باشد .

سنگ های آذرین بیشتر شامل سنگ های درونی و گرانیت و پریدوتیت می باشد.

2- ارتفاعات سمت چپ رودخانه کشف رود که جزء کوه های هزار مسجد و بیشتر شامل ماسه سنگ های سرخ و طبقات مارن و گچ و منشا اصلی خاک های منطقه مورد مطالعه و آهک های ژوراسیک است که بر روی آنها تشکیلات آهکی مزدوران قرار دارد.

1-3-3 اقلیم شهرستان: الف) رطوبت: رطوبت متوسط مشهد 4/56 درصد و متوسط حداقل و حداکثر سالانه 5/36 درصد در تیر ماه و 19/7 درصد در دی ماه است.

ب)درجه حرارت: درجه حرارت در طی دوره آماری 1330-1380 4/14 درجه سانتی گراد و اختلاف میانگین درجه حرارت در سرد ترین ماه و گرم ترین ماه 35 درجه است میانگین حداکثر دمای سالانه 4/26 درجه مربوط به ماه تیر و میانگین حداقل دمای سالانه 4 درجه مربوط به ماه دی است.

ج)بارندگی: متوسط بارندگی در طی دوره آماری 1380-1330 در شهرستان مشهد 64/259 میلیمتر است حداکثر میانگین ماهانه بارش در شهرستان مشهد 8/55 میلیمتر در اسفند ماه و حداقل میانگین ماهانه بارش 7/0 میلیمتر در مرداد ماه می باشد .

به طور کلی میزان نزولات در این شهرستان کم است.

جدول وضعیت اقلیمی شهرستان مشهد در سال های 1361-1375 د)باد: جریان هوا در مشهد تحت تاثیر توده های هوای متفاوتی است کم سهم تریت آنها عبارتند از توده هوای پر فشار سیبری- جریان های مدیترانه ای – جریان های شمالی و غربی ر)تابش خورشید: میانگین مجموع سالانه ساعات آفتابی مشهد 2500 ساعت است که از این میزان کم ترین ساعات آفتابی در بهمن ماه بیشترین آنها در تیرماه است .

زاویه تابش خورشید در عرض جغرافیایی 37 درجه در ظهر محلی ، اول تیر ماه برابر 90 درجه و در ظهر محلی دی ماه 45 درجه است .

عوامل تاثیر گذار بر اقلیم مشهد عبارتند از عرض جغرافیایی، هوای گرم وخشک کویر قره قوم.

1-3-4 آب و هوای شهرستان: اگر چه بخش های جنوبی و شمالی شهرستان مشهد کوهستانی می باشد و این باعث شده تا این نواحی از آب و هوای معتدلی برخوردار گردند لیکن ارتفاع کم دشت مشهد و همچنین نفوذ توده های گرم و خشک دشت های مرکزی ایران در فصل گرم سال و نفوذ توده های سردو خشک در فصل سرد سال باعث شده است تا بخش های عمده ای از این شهرستان از اقلیم گرم و نیمه خشک برخوردار شوند.

نتایج بدست آمده از ایستگاه هواشناسی مشهد در سال های 1361تا 1375 نشان می دهد شهرستان مشهد دارای میانگین درجه حرارت سالانه 5/14 درجه سانتی گراد می باشد که تیر ماه با میانگین 2/27 درجه سانتی گراد گرمترین ماه سال و ماه بهمن با 3/2 درجه سانتی گراد سردترین ماه سال می با شند همچنین میانگین سالیانه بارش در این شهرستان حدود 266 میلی متر در سال است.

1-3-5 منابع آب: شهرستان مشهد عمدتا در حوزه آبریز رودخانه کشف رود قرار دارد مهمترین رودخانه این شهرستان رودخانه کشف رود است که متوسط دبی سالیانه آن حدود 87 میلیون متر مکعب می با شد سایر منابع آب های سطحی این شهرستان رودخانه های کارده با حدود 24 میلیون متر مکعب رودخانه شاندیز با حدود 22 میلیون متر مکعب رودخانه طرق با حدود 26 میلیون متر مکعب رودخانه جاغرق با حدود 15 میلیون متر مکعب رودخانه میامی با حدود 11 میلیون متر مکعب و سدهای کارده با گنجایش 36 میلیون متر مکعب طرق با گنجایش 31 میلیون متر مکعب چالی دره با گنجایش11 میلیون متر مکعب و بند گلستان با گنجایش5 میلیون متر مکعب می باشد ضمن آنکه طبق برنامه ریزی ها و اقدامات انجام شده در سال های آتی بخش عمده آب شرب مورد نیاز شهر مشهد از طریق سد در دست احداث واقع در مرز ایران و ترکمنستان تامین خواهد شد .

علاوه بر آب های سطحی منابع آب های زیرزمینی این شهرستان از طریق 766 رشته قنات ، تعداد 246 دهنه چشمه ،تعداد 2510 حلقه چاه عمیق و تعداد 1109 حلقه چاه نیمه عمیق مورد بهره برداری قرار می گیرد .

منابع آب سطحی شهرستان مشهد : مهمترین رود های شهرستان مشهد عبارتند از کشف رود ،کارده، ماه نساء، میامی ،شاندیز، طرقبه، طرق، سنگ بست ،جاغرق، مراغه، مایان،برگ ،زشک، چشمه گیلاس، قره تیکان، چهچهه ، کلات، ارچنگان .

علاوه بر رئدهای فوق میلی هایی مانند کال شریف آباد و کال سرغایه که حالت فصلی دارند و نیز در بخشی از سال دارای آب می باشد.

منابع آب های زیرزمینی شهرستان مشهد: آب های زیرزمینی که به صورت قنوات و چاه های عمیق و نیمه عمیق چشمه ها مورد استفاده قرار می گیرند به دلیل حفر چاه های عمیق اکثر قنات ها خشک شده و آب رودهایی چون کشف رود ،جام، رود اترک به حداقل رسیده است .آب خوان های دشت مشهد به مصرف گیاهان زراعی و محصولات باغی می رسد زیرا به طور متوسط در فصل زمستان و مهار بارندگی صورت می گیرد .

هر ساله 1071 میلیون متر مکعب آب از این دشت تخلیه می شود .

ییلاق آب منفی (کسری مخزن) این دشت 136 میلیون متر مکعب است.

1-3-6 خاک ها : از نظر اقتصادی خاک وسیله و عامل اصلی تولید محصول زراعی به شمار می آید به کارگیری سایر عوامل تولید مانند سرمایه ، کار ،مدیریت به طور نسبی به حاصلخیزی و قابلیت بهره دهی آن افزوده می شود .

انواع خاک های شهر مشهد به شرایط توپوگرافی نوع و جنس رسوبات و لیتولوژی زمین و نیز فرآیند اقلیمی و فرسایش متفاوت است مهمترین مشکل خاک درشهرستان مشهد به ویژه در نواحی کوهستانی فرسایش شدید خاک