دانلود مقاله علوفه

اندازه کیفیت علوفه
به طور کلی سه روش برای اندازه گیری پارامترهای تعیین کننده کیفیت علوفه وجود دارد، (نظری سامانی، 1378):
- روشهای آزمایشگاهی (In-Vitro)
- میکروبیولوژی (In-Siro)
- بیولوژی (In-Vivo)، (روش مستقیم).

در روش مستقیم با حضور دام و خوراندن علوفه به آن کیفیت مورد ارزیابی قرار می گیرد آماده سازی و دوره آزمایش وقت گیر و پرهزینه است، از سوی دیگر روش میکروبیولوژی مستلزم امکانات ویژه است لذا روشهای آزمایشگاهی را معمولاً بعنوان کاراترین روشها مورد استفاده قرار می دهند.

در این روش مقدار کمی علوفه جهت انجام آزمایشات و تعیین پارامترهای تعیین کننده کیفیت علوفه مورد نیاز است.

باید توجه داشت که در روشهای آزمایشگاهی اندازه گیری کلیه ترکیبات شیمیایی پرهزینه و وقت گیر است لذا باید فاکتورهایی را مد نظر قرار داد.

که از یک سو هزینه و زمان کمتری برای انجام آن صرف گردد و از سوی دیگر برآورد خوبی از کیفیت علوفه ارائه دهد، فاکتورهای مورد توجه در این راستا عبارتند از:
1-4-2-1- پروتئین خام (CD)
پروتئین ها نخستین ماکرو مولکولهای حیاتی هستند که مورد شناسایی قرار گرفته اند و متنوع ترین پلی مرهای زیستی در طبیعت را نیز شامل می شوند که بیش از 50 درصد وزن خشک سلولها را تشکیل می دهند.

پروتئ ین خام مجموع پروتئین های واقعی و نیتروژن غیر پروتئینی است.

در واقع برای اندازه گیری پروتئین خام ابتدا مجموع نیتروژن در گیاه محاسبه شده و با حاصلضرب آن در عدد 25/6 مجموع پروتئین خام به دست می آید، (جی می، 1996).

«N% × 6.25 = CP%»
میزان پروتئین خام در مراحل مختلف رشد گیاه متغیر است و بطور کلی با افزایش سن گراس ها و لگومها از میزان پروتئین خام علوفه آنها کاسته می شود ولی بر میزان فیبر افزوده می گردد و لذا زمان برداشت علوفه بر میزان پروتئین خام تأثیر زیادی دارد.

در گراسها حداکثر پروتئین خام در ظهور خوشه و در گلومها هنگامی است که 15-10 درصد به گل نشسته اند، (ارزانی، 1377).

1-4-2-2- قابلیت هضم ماده خشک گیاهی (DMD)
هضم عبارتست از مجموعه ای از اعمال حیاتی شامل فعالیتهای مکانیکی، شیمیایی و میکروبی برروی مواد غذایی مصرف شده که سبب شکسته شدن مولکولهای بزرگ مواد غذایی به مواد ساده تر شده و منجر به قابل جذب شدن آنها می گردد.

بنابراین هضم پذیری عبارتست از تفاضل بین مقدار ماده مغذی در خوراک و مقدار ماده مغذی در ضایعات دفعی حیوانات؛ حال اگر مقدار هضم شده نسبت به مقدار خورده شده سنجیده شود قابلیت هضم آن ماده به دست می آید، (قابلیت هضم ظاهری).

هضم پذیری علوفه رابطه مستقیمی با ویژگیهای دیواره سلولی دارد چرا که ساختار شیمیایی دیواره سلولی با رشد گیاهان تغییر نموده و با کهولت گیاه محتویات فیبر در کل گیاه افزایش می یابد، (پینکرتون، 1996).

دیواره سلول در ابتدای تشکیل بسیار نازک است ولی با رشد سلول و تشکیل لایه های جدیدی از ماده دیواره ای بتدریج بر ضخامت آن افزوده می شود، (ابراهیم زاده، 1377).

دیواره سلولی عمدتا از کربوهیدراتهای ساختمان تشکیل یافته که قابلیت هضم آنها بر حسب میزان لیگنینی شدن تغییر می یابد بنابراین با پیشرفت مراحل رشد گیاه که افزایش نسبت کربوهیدراتهای ساختمانی را به دنبال دارد از قابلیت هضم علوفه کاسته می شود.

درصد ماده خشک قابل هضم (DMD) بر اساس فرمول پیشنهادی اودی و همکارانش (1983) محاسبه می گردد.

در این روش بری محاسبه DMD از دو فاکتور «درصد ازت علوفه» و «دیواره سلولی منهای همی سلولز» استفاده می گردد.

1-4-2-3- ماده خشک
اندازه گیری ماده خشک از اهمیت به سزایی در مطالعه ارزش غذایی برخوردار است به گونه ای که ماده خشک را اساس تنظیم جیره غذایی دام می دانند، (هوروکز والنتاین، 1999).

اندازه گیری ماده خشک بر اساس تخمین میزان رطوبت ماده انجام می پذیرد.

رطوبت شامل آب و برخی از مواد فرار علوفه (نظیر اسیدها و بازها) است، مک دونالد، 1998).

جهت اندازه گیری ماده خشک، نمونه ها را به مدت 24-12 ساعت در دمای 105-100 درجه سانتی گراد قرار میدهند و کاهش وزن آنها را اندازه گیری می نمایند، (نیکخواه، 1374).

1-4-2-4- خاکستر خاکستر همان موالد غیرآلی نمونه می باشد که پس از سوزاندن آن باقی می ماند.

بطور کلی شامل مواد معدنی به شکل اکسیدها، کربناتها و سولفاتها می باشد و درصد کل وزنی خاکستر بالاتر از مجموع مواد معدنی است که در نمونه وجود دارد، هرچند برخی لز موادی که به سرعت تبخیر می شوند در خاکستر وجود ندارند، (آندروود و ساتل 1999).

1-3-2-5- دیواره سلول عاری از همی سلولز (ADF) امروزه در بیشتر آزمایشات در ارزشیابی علوفه تعیین دیواره سلولی از همی سلولز مورد توجه قرار دارد، (هال، 2001).

دیواره سلولی منهای همی سلولز و دیواره جهت تفکیک دقیقتر هیدارتهای کربن نامحلول ابتدا توسط ون سوست (1963) مورد توجه قرار گرفتند.

از آنجا کگه دیواره سلولی با قابلیت هضم رابطه معکوس دارد این مؤلفه ها که به نوعی معرف دیواره سلولی هستند جهت تخمین قابلیت هضم مورد توجه قرار دارند.

1-4-2-6- دیواره سلولی (NDF) اصولا NDF نشانگر مجموع لیگنین، سلولز و همی سلولز است که معیاری جهت اندازه گیری میزان دیواره سلولی گیاه بشمار می رود، (مک دونالد، 1998).

در واقع NDF باقیمانده هضم علوفه در یک محلول شوینده خنثی است؛ فیبر بخش غیرقابل تجزیه و یا به قولی کمتر قابل تجزیه خوراک است و مؤید دیواره سلولی گیاه می باشد که مشامل بر سلولهای نگهدارنده بافتهای گیاه است.

مقدار فیبر در علوفه های مختلف بسیار متفاوت بوده و این امر اندازه گیری آنرا از اهمیت بیشتری برخوردار می نماید، (زی بورن، 1997).

اجزای تشکیل دهنده فیبر مشتمل بر سلولز، همی سلولز، لیگنین و پکتین که عمدتا بطور نسبی تنها به کمک میکروبها قابل تجزیه اند، (گرانت، 2001).

1-4-2-7- الیاف خام الیاف خام پس مانده نمونه ای است که در اسیدها و بازها حل نشده و فاقد چربی، ازت و املاح می باشد که البته بدان فسیبر خام هم اطلاق می گردد، (گسنر، 1997): الیاف خام عمدتا از کربوهیدراتهای ساختمانی گیاهی همانند سلولز و همی سلولز تشکیل شده است که حاوی مقداری لیگنین نیز بوده و به منظور تغذیه نشخوارکنندگان حائز ارزش تغذیه ای متغییری است، (نیکخواه، 1374).

ارزیابی کیفیت علوفه از آنجا که روشهای آزمایشگاهی متداول جهت تعیین کیفیت علوفه بسیار پرهزینه و در عین حال زمان بر می باشد در این پژوهش به منظور انجام این مهم از دستگاه طیف سنج مادون قرمز نزدیک (NIR) که حائز دقیق ترین و در عین حال سریع ترین تکنیک جهت تخمین ترکیبات شیمیایی فراورده های کشاورزی است، استفاده گردید.

تکنولوژی NIR بر اساس جذب و انعکاس اشعه مادون قرمز در طول موج های بین 700 الی 2500 نانومتر استواتر است.

در این روش پرتو بر جسم تابانیده شده و انرژی منعکس شده (R) از نمونه بر اساس اندازه گیری می شود.

کالیبراسیون NIR با استفاده از نرم افزار SESAME2 ساختهعد شده توسط برن و لوبی (1996) و بنابر داده های مربوط به گراس های علوفه ای صورت گرفت.

به منظور ارزیابی کیفی علوفه از نمونه های آسیاب شده مربوط به برداشت نهایی بر چین که پیشتر چگونگی تهیه آنها ذکر گردیده است به تفکیک برگ و ساقه استفاده گردید.

تمامی نمونه ها به وسیله طول موج های NIR (20 طول موج) مورد پرتوتابی قرار گرفت.

نتایج استحصالی مشتمل بر: پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم، فیبرهای محلول در اسید، خاکستر، قندهای محلول در آب، انرژی متابولیسمی و پروتئین خام قابل هضم می باشد.

توضیحات مربوط به نحوه استفاده از دستگاه به همراه تصاویر مربوطه در ضمیمه آورده شده است.

«به نام خدا» فصل دوم: مرور منابع افزایش جمعیت و گرایش به مصرف بیشتر مواد غذایی بخصوص فرآورده های دامی و پروتئینی، امروزه به صورت مسأله ای بزرگ درآمده است.

اصولاً یکی از عوامل محدود کننده توسعه دامداریها در درجه اول کمبود مواد غذایی حاصل از مراتع و علوفه ای می باشد (بابک ناخدا، 1377).

با افزایش جمعیت میزان زمین سرانه برای هر فرد کاهش می یابد درنتیجه تنها راه افزایش محصول استفاده بیشتر از زمین است.

کشت دوگانه یکی از راههای افزایش محصول در واحد سطح در هر سال می باشد.

با تولید محصول دانه ای و علوفه ای در کشت دوگانه می توان هم به تولید محصول دانه ای و هم به تولید محصول علفهای مورد نیاز کشور پرداخت.

از طرفی با گرم شدن هوا و با توجه به اینکه ایران در کمربند مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد بهتر است محصولی را برای کشت در تابستان انتخاب کرد که با آب کمتر محصول قالب توجهی تولید نماید.

در جنوب افریقا با افزایش شدت خشکی، سورگوم [Sorgum bicolor (L.)] جای ذرت (Zea Mays(L.) و ارزن آفرقای جای سورگوم را به عنوان اصلی تولید دانه و علوفه اشغال می نماید (بورتون و همکاران، 1988).

تاکنون مطالعات مختلفی برروی این گیاهان در کشت دوگانه گرفته است که نتایج بعضی از تحقیقات در این تحقیق آورده شده است.

2-1- مقایسه تأثیرتک کشتی و کشت دوگمانه بر عملکرد گیاهان ارزن، سورگوم و ذرت علوفه ای کشت خالص سورگوم شیرین 7% بیشتر از کشت خالص سوگروم علوفه ای عملکرد داشت اینت به علت دیررسی و زمان طولانی تر رشد برای سورگوم شیرین بود.

کشت سورگوم خالص به وسیله کود نیتروژن تحت تأثیر قرار گرفت و بیشترین عملکرد در 70 یا 140 kg/ha کود نیتروژن بدست آمد.

کشت دوگانه سورگوم – چاودار نیز بسیار به مقدار نیتروژن واکنش نشان داد و بالاترین عملکرد 280 kg/ha کودذ نیتروژن در سال بدست آمد.

ـچرمنی و همکاران (1991) نیز عملکردهای بالاتر برای سورگوم شیرین نسبت به سورگوم علوفه ای در هتد گزارش کردند).

عملکردهای چاودار زمستان هنگامیکه مقدار کود نیتروژن 59، 70، 140 و 280 kg/ha داده شد به ترتیب 3، 1/4، 6/4 و 5 تن در هکتار بود (فقط نصف مقدار کود نیتروژن به چاودار داده شود.

بقیه سورگوم داده شد.

عملکرد کشت دوگانه سورگوم چاودار در مقادیر نیتروژن 0، 70 و 140 و 280 kg/ha به ترتیب 72 و 84 و 95 و 110 درصد کشت خالص سورگوم بود.

بنابراین در مقادیر بالای کود نیتروژن سورگوم – چاودار 7/1 تن در هکتار بیوماس بیشتری نسبت به تک کشتی سورگوم تولید کردند اما هزینه تولیدی سورگوم – چاودار به علت هزینه های بذر چاودار، کود نیتروژن اضافی – عملیات تهیه زمین بیشتر از کشت خالص سورگوم بود (بوکستون و همکاران، 1999).

هلسل و ودین (1981) در مقایسه ماده خشک برداشت شده از سیستمهای تک کشتی و دو کشتی گیاهان ذرت دانه ای و علوفه ای، سورگوم دانه ای و علوفه ای، ارزن مرواریدی و سویا گزارش کردند میانگین عملکرد گیاهان در سیستم تک کشتی نسبت به میانگین عملکرد گیاهان در سیستمهای دو کشتی بیشتر بود.

در تمامی سالها عملکرد یولاف به عنوان گیاه اول در سیستم دو کشتی بیشتر از عملکرد چاودار بود.

عملکرد ذرتهای دانه ای و علوفه ای به طور معنی داری در سیستم دو کشتی کاهش یافت.

عمکرد ذرت علوفه ای و دانه ای در کشت دوگانه با چاودار بیشتر از کشت دوگانه با یولاف بود.

هلسل رودینت علت کاهش را فصل رشد بسیار کوتاه و کاهش استقرار دانستند همچنین گرده افشانی برای ذرت علوفه ای بیشتر از ذرت دانه ای بود.

عملکرد گراسهای یکساله علوفه ای (سورگوم، هیبرید سوران گراس × سورگوم و ارزن مرواریدی) در سیستم کشت دوگانه با چاودار در مقایسه با سیستم تک کشتی بسیار کم کاهش یافت کاشت زود این گیاهان به علت سرمای هوا و خاک مطلوب نبود.

میانگین عملکرد ذرت علوفه ای و دانه ای در سیستم تک کشتی به ترتیب 65/19 و 6/18 تن ماده خشک در هکتار بود اما میانگین عملکرد ذرت علوفه ای و دانه ای در سیستم کشت دوگانه یا یولاف به ترتیب 25/9 و 15/7 و در سیستم کشت دوگانه با چاودار به ترتیب 2/12 و 85/9 تن ماده خشک در هکتار بود.

میانگین عملکرد سورگوم علوفه ای، هیبرید سورگوم × سوران گراس مرواریدی در سیستم تک کشتی به ترتیب 7/19، 6/15 و 4/15 تن ماده خشک در هکتار بود درحالیکه میانگین عملکرد همین گیاهان علوفه ای در سیستم کشت دوگانه به ترتیب 95/17، 65/18 و 2/15 و در سیستم کشت دوگانه با یولاف به ترتیب 2/9، 4/13 و 10 تن ماده خشک در هکتار بود.

نلسن و همکاران (1977) و کمپسر و همکاران (1972) بیان کردند که عملکرد اصلی در سیستم کشت دوگانه هنگامیکه گیاه اول به عنوان علوفه برداشت می شود در مقایسه با زمانیکه گیاه اول به منظور دانه ای کشت می شود، افزایش می یابد.

2-2- تأثیر کشت دوگانه برروی عملکرد ذرت، سورگوم و ارزن علوفه ای کلزای زمستانه همانند گندم به عنوان اولین گیاه در پاییز کاشته می شوند و زمستان را بصورت خواب می گذرانند.

معمولاً کلزا کاه و کلیش کمتری نسبت به گندم تولید می کند همچنین کاه و کلش کلزا سبک تر است و کشت بدون خاکورزی را تسهیل می کند.

معمولاً بقایای