دانلود ‫پروژه زراعت برنج در استان گیلان

برنج از بهترین غلات غذایی اصلی مردم ایران و اکثر مردم آسیا بعد از گندم است و در ردیف محصولاتی است که از اهمیت خاصی برخوردار است.

کشت آن در 5 قاره و دربیش از 40 کشور جهان در نیمکره شمالی از خط استوا تا مجارستان و نیم کره جنوبی از استوا تا استرالیا معمول می باشد .

در سطحی معادل 1/148 میلیون هکتار با تولیدی برابر 3/491 میلیون تن بالغ می گردد که بازدهی آن درهکتار بطور متوسط 3/3 تن می باشد .

(1) ( ره آورد کیل ، مهندس علی رضا فائق ) ( دکتر محمد علی فائق 1374 ) با توجه به وسعت کشت ایرام که حدود 165000000 هکتار می باشد ، 16 میلیون هکتار آن را زمین های زراعی تشکیل می دهد که از این مقدار 9/10 آن یعنی حدود 11 میلیون هکتار زیر کشت قرار دارند و بقیه به صورت آیش هستند .

با توجه به اینکه برنج در بین کلیه محصولات زراعی بالاترین ارزش ناخالصی را داراست و همچنین درآمد بیشتری نسبت به سایر محصولات دارد لذا کشاورزان به زراعت این محصول رو می آورند و در مناطقی مانند استان گیلان و مازندران که شرایط اقلیمی و اکولوژیکی مناسب برای کشت برنج می باشد رواج بیشتری یافته است .

بر اساس آمار ارائه شده در سالهای 1341 تا 1369 در هر ثانیه 300 متر مربع از سطح جنگلی و حدود 400 متر مربع از سطح مراتع کاسته و تخریب می گردید که این موضوع تا حدودی متاثر از تبدیل اراضی به کشت برنج می باشد .

این درصد تخریب اراضی به صورت جدولی در زیر نشان داده شده است .

ردیف موضوع سال 1341 (ملیون هکتار ) سال 1369 (میلیون هکتار) کاهش ( میلیون هکتار ) افزایش ( میلیون هکتار ) درصد تخریب (در سال 1341) 1 سطح کل جنگلهای کشور 18 12 6 - 33% 2 سطح کل مراتع کشور 90 50 40 - 4/44% 3 سطح کل جنگلهای شمال کشور 6/3 91/1 69/1 - 9/46% 4 سطح کل کویرها و اراضی بیابانی 12 15 - 3 25% این عوامل باعث شد تا سطح زیر کشت برنج افزایش یافته و از 380 هزار هکتار در سال 1350 به 620 هزار هکتار در سال 1370 و همچنین میزان تولید برنج شلتوک از 1045 هزار تن در سال 1350 به 2500 هزار تن در سال 1370 برسد .

مشاهده می شود که این روند تولید افزایش چشمگیری داشته است .

(2) تاریخچه برنج در جهان در حال حاضر حدود 90% برنج دنیا در چین ، هندوستان ، ژاپن ، کره ، جنوب شرقی آسیا و جزایر اقیانوس آرام کشت می شود ؛ در خارج از آسیا کشورهای برزیل و ایالات متحده با تولید 5/0 درصد از برنج مصرفی جهان بیشترین مقدار تولید را دارند .

(2) کشت برنج در جهان سابقه بسیار طولانی دارد و بدرستی نمی توان قدمت آن را مشخص کرد .

انستیتو بین المللی تحقیقات برنج I.R.R.I در فیلیپین مبداء کشت برنج را ابر قاره قدیم بنام گندوانا (Gondwana ) دانسته که پس از شکسته شدن و تجزیه شدن به قاره های آفریقا ، قطب جنوب ، استرالیا ، مالاگاسی ، آمریکای جنوبی و جنوب شرقی آسیا موجب توزیع مشخص جغرافیایی گونه های برنج ORYZA گردید .

طبق بررسی های بعمل آمده مشخص شده مبدإ پیدایش اولین برنج قاره آسیا و کشور هندوستان بوده بطوری که در بیشتر نسخه های قدیمی هند ، برنج مظهر برکت و لطف خدایان آمده است حدود 5000 سال قبل از میلاد برنج به شرق چین ، شمال هند بصورت دیم کشت می شده است که به تدریج ارقام آبی آن بوجود آمده و از هندوستان به سایر نواحی مستعد آسیا مانند ژاپن برده شد .

اولین طبقه کشت برنج در آفریقا ، نیجریه مرکزی و توسط اعراب به مصر و مراکش و سپس به اسپانیا برده شده و از طریق کشور اخیر به سایر کشورهای اروپا منتقل گردیده و در قرن 15 در شمال ایتالیا کشت می شد .

قدیمی ترین گونه Indica به 7000 سال بیش برمی گردد که در شرق چین و شمال هند پیدا شده است .

در حفاریهای باستان شناسی در تایلند قدمت آن به 4000 سال پیش از میلاد مسیح می رسد .

توزیع این گونه در خاور میانه حدود 1000 سال پیش از میلاد مسیح آغاز شده و انواع برنج‌ آفریقایی هرگز نتوانسته اهمیت اقتصادی برنج آسیائی را پبدا نماید .

(1) واژه برنج نام عمومی : Rice نام علمی : Oryza Sativa نام برنج از زبان هندی گرفته شده است که به آن اریسی (Arisi ) می گویند .

در زبان انگلیسی Rice گفته می شود که همان نام عمومی برنج است و در زبان فرانسه Riz ، ایتالیا Rizo ، روسی Ris‌ و در زبان آلمانی به برنج Ries می گویند .

در استان گیلان به برنج ( بج ) (Bej ) به خوشه آن ( روزه ) (VORZE ) و به شلتوک آن جو می گویند .

کلمه شلتوک از کلمه هندی چلتو (Chalte ) گرفته شده است .

در زبان انگلیسی به شلتوک ( دانه برنج همراه با پوست آن ) Rice Paddy گفته می شود .

(2) در استان گیلان همچنین به مزرعه برنج ( بیجار ) گفته ؛ به نشاء برنج (تم) (Tome) و به خزانه برنج ( تمبیجار ) (Tomebijar ) گفته می شود و به مقدار شلتوکی که برای تهیه خزانه سال بعد در نظر گرفته می شود .

( تخم جو ) (Tochmejoo) گفته می شود .

در استان گیلان ساقه برنج که (اشکل ) (Ashkel ) نام دارد سوزانده می شود و در سطح خزانه بعنوان یک ماده تقویت کننده خاک ریخته می شود .

از پوست دانه برنج که در مناطق شمال کشور آن را ( سپوس ) (Sopos ) می نامند برای تقویت مزارع باغات و خوراک دام و طیور استفاده می شود .

(1) مناطق مهم تولید برنج در ایران بیشترین تولید برنج در ایران در استان گیلان و مازندران است .

بغیر از این دو استان در استانهای خوزستان ، فارس ، اصفهان ، خراسان ، زنجان ، سیستان و بلوچستان ، کردستان ، کرمانشاه ، آذربایجان شرقی و غربی نیز کشت برنج متداول است .مهمترین مناطق تولید کننده برنج در استان گیلان عبارتند از : آستارا ، طالش ، بندر انزلی ، فومن ، زیبا کنار ، رضوان شهر ، خمام ، لشت ، نشاء ، هشتپر ، لومان ، کوچصفهان ، صومعه سرا ، آستانه اشرفیه ، رودبار ، رودسر ، رشت ، سیاهکل ، لاهیجان و لنگرود شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار .

برنج گیاهی است ویژه که در مناطق گرم و باتلاقی و کلاً گیاهی است نیمه گرمسیری .

این گیاه در طول دوره رشد به آب فراوان نیاز دارد که به حدود 30000 متر مکعب در هکتار است .

بنابراین باید در مناطقی که بارندگی در آن به اندازه کافی وجود داشته باشد کشت شود .

در مناطقی که بارندگی آنها حدود 1000 میلی متر باشد کشت برنج امکان پذیر بوده و محصول خوبی بدست می آید .

چنانچه بارندگی از این مقدار کمتر باشد رشد برنج دچار اختلال خواهد شد .

وجود سرما نیز باعث توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می آورد .

متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی گراد است که این رقم در مورد ارقام زودرس کمتر و در مورد اقلام دیررس بیشتر است و ممکن است به 40 درجه سانتی گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد .

میانگین دمای محیط کشت برنج باید بین 22 تا 30 درجه سانتی گراد باشد .

هرگاه دمای محیط از 13 درجه سانتی گراد پایین تر آید برنج با سرما روبرو می شود .

همچنین هر گاه دمای محیط از 40 درجه سانتی گراد بیشتر شود باعث اختلال در رشد ریشه خواهد شد و گیاه را از بین می برد .

ارقام اصلاح شده برنج در ایران فعالیتهای پژوهشی بر روی برنج عملاً از سال 1336 در بنگاه کشاورزی لاهیجان و سپس در ایستگاههای تحقیقاتی برنج رشت در سال 1338 و آمل در سال 1342 آغاز شد و بعد از آن به 14 استان دیگر گسترش یافت و در ارقام خارجی از سال 1336 در این بنگاه شروع گردید و در این مدت برنج های زیر در لاهیجان وارد شد : دو رقم برنج آمریکائی که دارای میزان تولید محصول 4 تا 5/5 تن در هکتار بود .

در ایستگاه تحقیقاتی برنج رشت و ساری (1339 – 1338 ) ارقام خارجی زیر وارد شد : 7 رقم برنج ایتالیایی ، 2 رقم برنج هندی ، 5 رقم برنج آمریکائی ، 18 رقم برنج محلی .

این رقم در سال 1358 انتخاب و معرفی شده است .

گیل 2 : در مرکز بررسی های برنج رشت از ترکیب ارقام سالاری و IR – 498 بدست آمده است .

گیل 3 : این رقم نیز در سال 1358 در ایستگاه برنج رشت بوسیله کراس بریدینگ از ترکیب ارقام سالاری و IR – 489 بدست آمده است .

گیل 4 : در مرکز بررسی های رشت ارقام IR – 28 بدست آمده است .

این رقم دارای عملکرد بیشتری نسبت به گیل 1 ، گیل 2 و گیل است .

ارقام گیل 1،2،3 و 4 دارای ارتفاع بوته 100 تا 130 سانتی متر بود و میانگین دوره رشد آنها 130 روز می باشد ، عملکرد آنها 4 تا 5 تن در هکتار است .

هزار : در مرکز بررسی برنج رشت از ترکیب ارقام دم سیاه ایرانی و برنج فیلیپینی تهیه شده است .

سایر ارقامی که در مناطق مختلف استان گیلان کشت می گردند ، عبارتند از: 1) بینام : این رقم دارای دانه های متوسط بوده و میزان عملکرد آن 4250 کیلوگرم در هکتار می باشد .

2) 218 : دارای دانه هایی با طول متوسط و عملکرد آن 4500 کیلوگرم در هکتار می باشد .

3) سپیدرود : دارای دانه های بلند و مقدار محصول آن 10000 کیلوگرم در هکتار می باشد .

این رقم در سال 1356 از طریق کراس بریدینگ در ایستگاه برنج رشت معرفی گردید .

4) 221 : این رقم دارای دانه هایی با طول متوسط بوده و مقدار محصول آن 8200 کیلوگرم در هکتار می باشد .

خزر : در سال 1361 در ایستگاه تحقیقاتی برنج رشت مطالعات بهنژادی از طریق تلاقی منجر به انتخاب و معرفی ارقام خزر گردید .

این رقم دارای دانه های بلند بوده و عملکرد آن 7800 کیلوگرم در هکتار می باشد .

ارقام خزر و سفید رود از ارقام پرمحصول برنج هستند و هم اکنون در سطحی حدود 60 هزار هکتار از شالیزارهای گیلان کشت می گردند .

222 : این رقم در ایستگاه تحقیقات برنج رشت تهیه گردیده که دارای طول دانه متوسط و عملکرد 8500 کیلوگرم در هکتار می باشد .

سنگر جو : دانه های این رقم بلند بوده و دارای عملکرد 4200 کیلوگرم در هکتار می باشد .

طارم : دانه های این رقم کوتاه بوده و میزان محصول آن 5000 کیلوگرم در هکتار است .

غریب : دارای دانه های کوتاه و عملکرد 4250 کیلوگرم در هکتار می باشد .

حسن سرا : دانه های این رقم بلند بوده و میزان محصول آن 3800 کیلوگرم در هکتار است .

رضا جو : دانه های این رقم نیز بلند بوده و میزان محصول آن 3700 کیلوگرم در هکتار است .

4/3 : دانه های این رقم کوتاه بوده و عملکرد آن 3500 کیلوگرم در هکتار است .

(2) شرایط اقلیمی مناسب برای شالیزار برنج را اصولاً محصول گرمسیری و نیمه گرمسیری بحساب می آورند که ویژه نواحی مرطوب استوایی در مناطق نسبتاً گرم و باتلاقی و یا معتدل است.(1) این گیاه در طول دوره رشد آب فراوان نیاز دارد که در حدود 30000 متر مکعب در هکتار است .

در مناطقی که بارندگی آنها در حدود 1000 میلی متر باشد کشت برنج امکان پذیر بوده و محصول خوبی بدست می آید .

وجود سرما نیز باعث توقف رشد برنج خواهد شد و تولید محصول را پایین می آورد و متوسط دمای مورد نیاز برنج حدود 33 درجه سانتی گراد است که این رقم در مورد ارقام زودرس کمتر و در مورد ارقام دیررس بیشتر است و ممکن است به 40 درجه سانتی گراد و یا حتی بیشتر نیز برسد .(2) بهترین درجه حرارت برای جوانه زدن بذر برنج 30 درجه سانتی گراد می باشد