دانلود تحقیق کشت گندم

-1-مقدمه:
جمعیت کره زمین پیوسته در حال افزایش است این جمعیت که در سال 1930 میلادی تنها 2 میلیارد نفر بود در سال 1990 به 3/5 میلیارد نفر رسید و در سال 2000 میلادی از 6 میلیارد نفر تجاوز کرد و پیش بینی می شود که در سال 2025 میلادی به 5/8 میلیارد نفر برسد.

بیش از جمعیت جهان در کشورهای در حال توسعه بسر می برند و متاسفانه سهم عمدای افزایش جمعیت مربوط به این کشورها می باشد، که امروزه با مشکل گرسنگی و سوء تغذیه دست به گریبان هستند به گونه ای که 20 درصد جمعیت این کشورها هم اکنون با سوء تغذیه دست و پنجه نرم می کنند.

گندم مهمترین گیاه زراعی روی زمین است.

معروف است که در هر روز در نقطه ای از کره زمین کاشت و در همان روز در نقطه ای دیگر برداشت می شود.

این امر حاکی از توانایی سازش بسیار زیاد این گیاه با اقلیم های گوناگون است.

به گونه ای که گندم را از فنلاند در نیم کره شمالی تا آرژانتین در نیم کره جنوبی کشت می کنند.

در سطح جهانی نزدیک به 52 در صد زمین های قابل کشت دنیا(معادل 707 میلیون هکتار) به کشت غلات اختصاص دارد که این مقدار( نزدیک به 232 میلیون هکتار) زیر کشت گندم است.

تولید جهانی غلات دانه ای درسالهای نخستین هزاره سوم میلادی درحدود 2000 میلیون تُن بوده که حدود 600 میلیون تُن آن گندم بوده است.

اهمیت غلات حتی در تکامل و شهرنشینی انسان هم، مهم است گندم به عنوان محصول استراتژیک می تواند کشورهای بسیاری را مستعمره کند.

اهمیت گندم تا به آنجاست که بسیاری از کشورهای سلطه گر آن را به عنوان حربه ای در دست گرفته اند و علاوه بر اینکه تقدس و ارزش معنوی زیادی دارد و به عنوان یک محصول استراتژیک به حساب می آید.

خود کفایی در تولید گندم برای هر کشوری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است کمتر کسی در جهان است که ادعا کند یکی از فرآورده های گندم در سبد غذایی روزانه وی جایی ندارد.

گندم به صور گوناگون در تغذیه انسانها نقش دارد.

پخت انواع نانها، انواع کیک ها و شیرینی جات، انواع غذاها، به عنوان تعلیف دام، مصارف صنعتی و صدها شاید هم بیشتر مورد استفاده دارد.

مبدأ گندم را آسیای غربی (سوریه، فلسطین، ایران و هند) می دانند.

احتمالاً 6700 سال قبل از میلاد شناخته شد.

از نظر ژنتیکی هگزا پلوئید (6لای) است و تعداد کروموزم های آن 42 =n 2 است.

بیشتر گندم های زراعی از نوع هگزا پلوئید و تترا پلوئید هستند.

گندم از چندین لحاظ یک گیاه ویژه است:
1- احتمالاً اولین گیاه است که 15 تا 20 هزار سال قبل اهلی شده است.

2- سطح کشت آن حدود 240 میلیون هکتار است که از سطح زیر کشت سایر گیاهان به مراتب بیشتر است.

گندم تقریباً 22 درصد سطح زیر کشت غلات به خود اختصاص داده است.

3- گندم در مقایسه با سایر گیاهان زراعی بیشترین کالری و پروتئین را برای تغذیه انسان دارد
4- تجارت جهانی گندم بیش از تجارت مجموع سایر غلات است.

5- نان گندم به خاطر وجود پروتئین الاستیکی به نام گلوتن حجم زیادی پیدا می کند.

6- گندم به دلیل امکان کشت در فصول مختلف سال و نیز قدرت تطابق با شرایط اقلیمی متفاوت در سرتاسر کره زمین، سطح وسیعی از زراعت های آبی و دیم را به خود اختصاص داده است.

2-1- هدف:
ارقام گندم نسبت به دیگر غلات از تعداد بالایی برخوردار است و روز به روز پژوهشگران علم اصلاح ارقام جدید با خصوصیاتی عمومی و بعضی خصوصیات خاص منطقه مورد کشت به کشاورزان عرضه می کنند.

این خصوصیات ممکن است عمومی شامل مقاومت به ورس، مقاومت در مقابل امراض و بیماریها به خصوص انواع زنگها و زودرَسی باشد و یا اختصاصی مانند آب و هوای خاص منطقه مورد کشت باشد.

لازم به توضیح است ارقام جدیدتر با هدف افزایش عملکرد و رسیدن به میزان مطلوب محصول است.

تعدادی از این ارقام عبارتند از :
1- هامون 2- کارچیا یا کارشیا 3- زرّین 4- الوند 5- بک کراس روشن بهاره 6- توس 7- بک کراس روشن زمستانه 8 - شاه پسند 9 - آذر 2 10- کاسپارد 11- C-75-5 12- پیشتاز 13- شعله 14 – روشن 15- سرخ تخم 16- کاسکوژن 17- سرداری 18- شوری9 19- مارون 20-کویر 21- هیرمند 22- شهریار 23- شوری4 24- فرونتانا 25- N-78-14 26- سومای3 27- نیک نژاد 28- مهدوی 29- شوری6 30- شیرو دی 31- M-79-7 32- M-74-6
3-1- سابقه کاشت گندم: (T aestivum L.)
سابقه کاشت گندم به 10 تا 15 هزار سال پیش از میلاد می رسد اجداد وحشی گندم در منطقۀ خاورمیانه ، غرب ایران، شرق ترکیه و شمال عراق پیدا شده و هم اکنون هم در این مناطق وجود دارند.

بسیاری از پژوهشگران منشأ گندم را منطقه هلال حاصلخیز دانستند.

گندم های کنونی ازگندم وحشی تک بذری(منو کوکوم) منشأ گرفته اند.

برای تبدیل گندم از حالت وحشی به صورت کنونی راه تکاملی طولانی پیموده شده و تلاقی های زیادی صورت گرفته است.

گرچه گندم دارای گونه های متعددی است، ولی بیشترین سطح زیر کشت (90درصد) وبیشترین میزان تولید (94درصدتولیدجهانی)مربوط به گونه aestivum یا گندم نان می باشد.

دوگونه (durum,compactum) نیز دارای ارزش تجاری هستند.

در جریان اهلی شدن گندم، مساحت برگها افزایش یافته، اندازۀ دانه ها درشت تر شده و شمار دانه در سنبله زیادتر گردیده است.

گرچه بیشینه ی سرعت فتوسنتز در برگها کاهش یافته و این موضوع در ارتباط با افزایش سطح برگ می باشد.

شاخص برداشت ( درصد ماده خشک تولیدی اختصاص یافته به دانه) در گندم های اهلی ( نزدیک به50 درصد) در مقایسه با اجداد وحشی آنها ( نزدیک 30 درصد) بسیار زیادتر است.

شاخص برداشت گندم های کنونی ممکن است بیش از 65 درصد افزایش یابد.

4-1- کشورهای مهم تولید کننده گندم در جهان بنا بر آمار سازمان خواربار و کشاورزی جهان (FAO)عمده ترین شورهای تولید کننده گندم، چین، هندوستان و آمریکا بوده اند.

تولید جهانی گندم در سال 1995 معادل 545 میلیون تُن و در سال 2003 معادل 3/556 میلیون تُن بوده است البته نزدیک به 7 درصد گندم تولیدی در سطح جهان به مصرف بذر در سال بعد می رسد.

براین اساس سالانه به بیش از 40 میلیون تُن گندم بذری برای کاش در سطح جهان نیاز است سه کشور آمریکا، هندوستان و کانادا بر روی هم 25 درصد گندم دنیا را تولید می کنند و شوروی سابق و چین بر روی هم 30 درصد واردات جهانی گندم را به خود اختصاص داده اند.

در دهه ی گذشته عمده ترین صادرکنندگان گندم را کشورهای آمریکا، اتحادیه اروپا، استرالیا و آرژانتین تشکیل داده اند.

5-1- میزان سطح زیر کشت گندم در جهان بنا بر آمار FAO سازمان خواربار جهانی در سال 2003 میلادی، سطح زیر کشت گندم 7/208 میلیون هکتار و میزان تولید جهانی 3/556 میلیون تُن بوده است در آغاز سده بیستم میلادی (سال1900) سطح زیر کشت جهانی گندم تنها 90 میلیون هکتارو تولید جهانی نزدیک به 90 میلیون تن بوده است.

بخش عمده ی این افزایش تولید در 50 سال نخست قرن بیستم (سالهای 1950-1900) به دلیل افزایش سطح زیر کشت گندم بوده است، ولی از سال 1950 به بعد بخش عمده ی افزایش تولید به دلیل افزایش عملکرد در واحد سطح بوده است.

در خلال 50 سال دوم سده گذشته میلادی (1950تا2000) آهنگ جهانی افزایش سطح زیر کشت نزدیک به 3/1 میلیون هکتار در سال بوده که بیشترین سهم (69 درصد) مربوط به قاره آسیا بوده است، که این آهنگ جهانی در واحد سطح نزدیک به 38 کیلوگرم در هکتار در سال بوده است.

رویهم رفته تولید جهانی گندم از سال 1960 به بعد تقریباً هر 10 سال حدود 100 میلیون تُن افزایش داشته است.

جدول1-5-1- میزان تولید، سطح زیر کشت و عملکرد در هکتار بیست کشور اول تولید کننده گندم جهان در سال 2003 میلادی: 6-1- ویژگیهای گیاه شناسی گندم: گندم از تیره گند میان ( Gramineae )، از زیر تیرهPooideae، از طایفه Triticeae، از زیر طایفه Triticeae و از جنس Triticum می باشد.

گندم گیاهی یکساله، روز بلند و سه کربنه(C3 ) است و مراحل رشد و نمو آن عبارتند از: الف- مرحله جوانه زدن: در این مرحله دانه چند روز پس از کاشت در اثر جذب آب متورم گشته و فعل و انفعالاتی در داخل بذر صورت می گیرد در نتیجه غلاف ریشه چه طویل گشته وبه صورت میله سفید رنگی از شکاف پوسته ها خارج می گردد و ریشه های اولیه که تعداد آنها در گندم 3 الی 8 عدد می باشند از آن خارج می گردند.

مدتی بعد غلاف جوانه اولیه (coleoptile ) که درون آن جوانه اولیه ژمول قرار گرفته است پوسته میوه را پاره می کند و سر از خاک بیرون می آورد.

مرحله جوانه زدن گندم بستگی زیادی به آب ، دما و تازگی بذر دارد.

چون دانه بدون آب قادر به جوانه زدن نمی باشد و دانه باید برای جوانه زدن دمای دلخواه خود را داشته باشد که حداقل این درجه دما برای گندم 1تا 2 درجه سانتی گراد می باشد.

ب- مرحله پنجه زدن: این مرحله به پیدایش ساقه های جانبی معروف است چون در طوقه ساقه برگدار که ساقه اولیه نیز نامیده می شود در عمق 1الی 2 سانتی متری زیرزمین 4 الی 7 گره کوچک وجود دارد که از گره آخر به سمت زمین ساقه های جانبی (دومی) و ریشه های تاجی منشعب می گردند به همین ترتیب در طوقه ساقه های دومی خارج شده نیز گره هایی وجود دارد و از این گره ها ساقه های سومی بیرون می آید.

پس از مدتی ریشه های اولیه از بین می روند و ریشه های تاجی عهده دار تأمین آب ومواد غذایی گیاه می شوند.

بنابراین گندم دارای ریشه اصلی نمی باشد و ریشه افشان دارد.

ریشه های تاجی معمولاً در عمق 20 سانتی متری زمین قرار دارند ولی گاهی اینگونه ریشه ها در زمینهای پست (سبک و دارای عمق زیاد) تا عمق 2 متری نیز دیده می شود.

پ) مرحله ساقه رفتن: ازدیاد فاصله های گره های طوقهِ ساقه را که منجر به طویل شدن ساقه می گردد به اصطلاح عملی ساقه رفتن گیاه می نامند.

برای اجرای این مرحله آب وارد سلولهای گیاه می گردد و سلولها متورم می شوند و حباب های آنها بزرگ می گردند و تقسیمات سلولی انجام می گیرد.

ت) مرحله سنبله رفتن: هر ساقه از یک سنبله تشکیل شده است مرحله سنبله رفتن گندم بستگی زیادی به حرارت دارد و سرمای ناگهانی در این مرحله سبب عقب افتادن تکامل سنبله ها می گردد.

ث) مرحله گل دادن: گندم گیاهی یکپایه است یعنی گلهای نر و ماده در روی یک بوته قرار دارند و هر سنبل چه شامل 3 الی 5 گل می باشد که پس از عمل لقاح معمولاً 2 گل در هر سنبلچه بارور و تبدیل به دانه می شوند.

هر گل گندم از سه پرچم و یک تخمدان با دو کلاله پرمانند تشکیل شده است که بساک هر پرچم به شکل X می باشد.

ج) مرحله رسیدن دانه: این مرحله شامل پنج مرحله زیر می باشد: 1- حالت شیری و یا سبز شدن دانه 2- حالت خمیری یا زردی دانه3- حالت نیمه سخت 4- حالت سخت 5 - حالت رسیدن اجباری 7-1- تقسیم بندی انواع گندم بر حسب نیاز به سرما: 1- گندم های پاییزه: این گونه گندم ها درفصل پاییز کاشته می شوند و برای ساقه رفتن احتیاج به سرمای زیر 4 درجه سانتی گراد برای مدت معینی دارند تا در فصل بهار به ساقه بروند.

مانند رقم امید 2- گندم های بهاره: اینگونه گندم ها برای ساقه رفتن احتیاج کمی به سرما دارند معمولاً این گندم ها در فصل بهار کاشته می شوند.

مانند رقم طبسی.

3- گندم های دو فصله( نیمه بهاره و نیمه پاییزه) : اینگونه گندم ها حساسیت کمتری به سرما دارند تا به ساقه بروند مانند رقم آذر که معمولاً به صوت دیم کاشته می شود.

در هر صورت عامل سرما برای ساقه رفتن گندم های پاییزه بسیار مهم است که نزدیک به صفر تا دو درجه سانتی گراد می باشد.

آزمایشها نشان داده که اگر گندم پاییزه در فصل بهار کاشته شود، مدتی طول می کشد تا بذر جوانه و پنجه بزند، در نتیجه دیرتر به ساقه و به گل می رود و محصول خوبی نمی دهد.

8-1- عومل رشد و نمو گندم: الف) حرارت: دما یکی از مهمترین عوامل رشد و نمو گندم است و گندم از موقع جوانه زدن تا رشد کامل احتیاج به دماهای گوناگونی دارد.

میزان حرارت موثر برای پنجه زنی گندم پاییزه حدود GDD 500 می باشد.

از پنجه زنی تا گل دهی GDD 850 (درجه روز) و از گل دهی تا رسیدن به