مقدمه: دنیای امروز دنیای ارتباطات و رسانه هاست بشر از دیدگاه قدرت تبادل پیامها و اندیشه ها،قله های بلندی را فتح کرده و ایستگاههای مخابراتی،رادیوئی و تلویزیونی خود را بر سقف بلند آسمان آویخته و به حرکت درآورده است.مشکل اصلی انسان در روزگار ما فقدان محتوا،هدف،ایمان و محرومیت از نظام عقیدتی،اخلاقی متکی بر عقل و وحی و فطرت است،مسأله تبلیغ و تبلیغات با اهداف و انگیزه های سیاسی و به معنای تبلیغ برای رونق بازار سیاست،آنچنان رشد دم افزون و حیرت انگیزی دارد که طرح و بررسی شناخت بشر،هرگز به گرد راه آن نمی رسد.
پیشینه تبلیغات: تبلیغات پیشینه ای به قدمت خود تمدن دارد.در ویرانه های مصر باستان،کاشفان پوستر هایی از پاپیروس پیدا کرده اند که در آن برای بازگرداندن برده های فراوان جایزه تعیین شده بود.
تقریباً در همه تلاش های بشر در زمینه های مختلف از ساختن یک سوزن تا فرود در کره ماه علاوه بر دلایل مادی،انگیزه های روانی،ارضای تمایلات،برتری جویی و کسب اعتبار و منزلت اجتماعی و غیره دخالت دارد بنابراین می توان با اطمینان گفت که تبلیغات در سراسر زندگی تاریخی بشر وجود داشته و هرگز از فضای حیات او بیرون نخواهد رفت.
در گذشته های دور تبلیغات به وسیله پیامهای شفاهی و به طریق چهره به چهره و اقوال کوچه و بازار صورت می گرفته است.بعدها کتاب مهمترین وسیله نشر اطلاعات و تبلیغات گردید.تبلیغات مذهبی بوسیله مساجد،منابر و مناره ها و گلدسته ها،کلیسا ها،معابد و مدرسه و کتاب انجام می گرفت پیشرفت علوم و صنایع و هنر و ادبیات و تکنولوژی های مدرن باعث شد تا تبلیغات نیز مجهز به ابزار و شیوه های جدید بشود.گو اینکه ابزار سنتی نیز در شاخه هایی از جلوه های تبلیغی حضور خود را حفظ نموده است.
تحقیق: امروزه سهم بسیار مهمی از بودجه دولتها در کشورهای پیشرفته صرف امور تحقیقاتی می شود.مراکز فراوانی سرمایه عظیمی را به تبلیغات اختصاص می دهند و نتایج حاصله از تبلیغات سیاسی بر افکار و اعتقادات مردم تأثیر می گذارد.سهم سیاست در تبلیغات از اهمیت فراوانی برخوردار است و محور اساسی آن آشنایی با وضعیت روانی افکار،علایق افراد است که به صورت عناصر مفید و فعال قرار می گیرد.وظیفه و مشکلات اساسی مبلغان سیاسی یا همه کسانی که با تبلیغات سیاسی سر و کار دارند این است که مسائل و افکار و مشکلات عام و خاص در این زمینه را بدرستی دریابند و با روشهایی در حل این مشکلات اقدام نمایند.
اهداف تحقیق: هر پژوهشی اهدافی را به دنبال دارد که به واسطه آن می توان به اطلاعات دقیق و کاملی دست یافت لذا در این تحقیق هدف این است که آیا تبلیغات در سیاست نقش دارد یا نه؟
تاریخ ابتدایی تبلیغات: اجازه دهید با اولین فعالیت تبلیغاتی مدرن حکومت سخن آغاز کنیم و به دوره ریاست جمهوری وودراو ویلسون1 برگردیم.در سال 1916،ویلسون از موضع «صلح بدون پیروزی» به پست ریاست جمهوری انتخاب شد.درست در اواسط جنگ جهانی اول بود.مردم کاملاً آرامش طلب بودند و هیچ دلیلی برای شرکت در یک جنگ اروپایی نمی دیدند.اما حکومت ویلسون مصمم به جنگ و خونریزی بود و لاجرم می بایست در این زمینه کاری انجام می داد.مبلغان جنگ طلب ویلسون یک کمیسیون تبلیغات دولتی به نام کمیسیون کریل2 به راه انداختند که موفق شد در عرض شش ماه آن مردم صلح خواه و آرامش طلب را به جماعتی به گونه ای جنون آمیز جنگ طلب تبدیل کند که خواستار انهدام همه چیز آلمان بودند و فریاد برمی آوردند که باید اعضای بدن آلمانی ها را قطعه قطعه کرد.باید به جنگ رفت و جهان را نجات داد.تبلیغاتی بود موفق برای گشودن راه به سوی پیروزی های بیشتر.
و از تبلیغات درسی آموختند : زمانی که تبلیغات دولتی تحت حمایت طبقه تحصلکرده ی جامعه باشد و زمانی که هیچ مجوز رهایی داده نشود،تأثیری عظیم از خود به جای می گذارد.این درسی بود که توسط هیتلر و خیلی های دیگر داده شد و تا به امروز نیز کشیده شده است.
مروری بر تاریخچه ابزار تبلیغ: همان گونه که تبلیغات را نمی توان از حیات فکری و اقتصادی جامعه انسانی جدا دانست،ابزار تبلیغ را نیز نباید جدای از حیات فکری،اعتقادی و اجتماعی انسان پنداشت.
از این رو انسان به عنوان یک موجود زنده ای که دارای اندیشه و عقیده است و به گسترش افکار و عقائد خویش علاقمند می باشد،برای این منظور همواره ابزارهایی را به خدمت می گرفته است.
ابزار تبلیغ در هر عصری متناسب با آن عصر بوده و پا به پای تکامل نوع بشر تکامل یافته است.در آن زمان که بشر تنها به ابزارهای طبیعی دسترسی داشت و به وسائل مدرن دست نیافته بود،ابزارهای طبیعی و انسانی را به استخدام می گرفت و بدان وسیله ایده ها و آرمانهای خویش را منتقل می کرد.
در آن روزگاران نه تنها خط و زبان و هنر و داستان و بالاخره خطابه و شعر و امثال،وسیله پیام رسانی بودند،بلکه عوامل طبیعی و انسانی دیگری نیز مورد استفاده قرار می گرفته است.مانند:دود در بلاد هند.آتش در صحرای عرب،طبل در آفریقا و غیره و مسجمه ها و احجاز منقوش و قبور و پرچم ها و دیگر علائم.
با این حال ابزار تبلیغ در صورت اولیه و طبیعی و به شکل ساده آن منحصر به اینها نیست.مثلاً رنگ ها می تواند عامل و ابزاری برای تبلیغ باشند.فی المثل،چینی ها رنگ زرد را نشانه دشمنی و خشم می دانند و رنگ کبود را نشانه بی سعادتی،در خاورمیانه و خاور دور رنگ قرمز نشانه و مرتبط به سعادت می دانند.
همان گونه که رنگ سرخ علامت عزا و سبز نشانه شادی و سفید نشانه صلح است و بالاخره هر قومی به نوعی به رنگ با دیده خاصی می نگرد که کاربرد آن در امر تبلیغ تأثیر ویژه خود را دارد.
اهمیت تبلیغات: تبلیغات به طور جدایی ناپذیر در تار و پود جامعه ها تنبیده شده است.گروهی بر این باورند که تبلیغات سطح زندگی را بالاتر می برد و به انسان رفاه و آسایش بیشتری می بخشد.
تبلیغات به طور جدایی ناپذیر در تار و پود جامعه ها تنبیده شده است.گروهی بر این باورند که تبلیغات سطح زندگی را بالاتر می برد و به انسان رفاه و آسایش بیشتری می بخشد.
تبلیغات در تحولات عمومی جهان،در همه امور جاری فعالیت های بشری اعم از علمی،فرهنگی،اقتصادی،سیاسی،اجتماعی،شخصی و جمعی تأثیر فراوان دارد.تبلیغات در وجه مثبت خود یک ضرورت است.به عبارت دیگر موجد ارتباطات لازم و منطقی است.
توضیح و بیان اقدامات انجام گرفته توسط یک کارمند،یک سازمان،یک دانشجو یا محقق،اقدامی لوکس یا به منزله بازار گرمی نیست بلکه برای ادامه کار و دریافت حق الزحمه و پاداش و امکانات یک ضرورت است.
انقلاب مشهور جهانی با تبلیغات تقبح گرفته و رشد کرده و به ثمر رسیده است البته ابزار تبلیغات در اعصار مختلف بعضاً متفاوت بوده است در جریان انقلاب 1789 فرانسه سخنرانی های مهیج ناطقین ورزیده و مندرجات کتابهای نویسندگان انقلابی موجب ارتقا سطح آگاهی های عمومی و خیزش و حرکت مردم می شد و در تحقق انقلاب اکتبر 1917 روسیه ابزار تبلیغات را بیشتر جزوه ها و اعلامیه ها و روزنامه ها تشکیل می دادند و از وسایل مخابراتی و حمل و نقل جدید استفاده می شد.
تبلیغات با وجوه متضاد خود،هم می سازد و هم می سوزاند،آگاه می کند و گمراه می کند،موجب ترقی و تعالی و پیروزی و بهروزی می شود و باعث جمودی و خمودی و شکست و فراموشی می گردد.اما هرچه که هست حضور دارد و نیز هیچ کس و هیچ نهاد و بنیادی از آن بی نیاز نیست در اهمیت قدرت تبلیغات همین بس که اگر (عصر تبلیغات) را از جمله اسماء و القاب جهان معاصر بدانیم به یقین تلقی ناصوابی نخواهد بود.این طنز تاریخ است که روزگار بدون تبلیغ نمی گذارد!
تعریف تبلیغات: تبلیغات1 جمع تبلیغ و به معنی ابلاغ و رساندن پیام است،این واژه بسیار کلی و حاوی مفاهیم گسترده و سمت و سوهای فراوان است.
کوالتر2(1962) تبلیغات را تلاش آگاهانه ای برای دگرگونی نگرشها از طریق ارتباط می دادند و از نظر کیمبال یونگ3 تبلیغات عبارت است از بهره گیری کم و بیش عمدی، منظم و طراحی شده از سمبلها که به طور عمده توسط تلقین و تکنیک های روانی مناسب انجام می شود و با هدف تغییر و کنترل افکار،عقاید،ارزش ها و در نهایت تغییر رفتار آشکار افراد،به سوی مسیر تعیین شده همراه است.
گاهی تبلیغات در اذهان عمومی با سوءظن همراه است و این در مواردی است که مخاطبین،پیام را مشکوک،ناقص،دروغ،مغرضانه می پندارند و لذا در مقابل آن واکنشی چون بی اعتنایی و یا خشم و نفرت ابراز می کنند.به هر حال نقش تبلیغات «جهت دادن به جریانی از پیش موجود است» زمینه هایی که در بستر ذهن آرمیده اند را بیدار می کند و به نشر و نما و صیقل دادن و پرداخت کردن و کم رنگ کردن و پر رنگ کردن آنها می پردازد و تلاش می کند تا به سمتی دلخواه هدایتشان کند.بنابراین تبلیغات را چنین می توان تعریف کرد.تبلیغات عبارت است از:«اعمال نظریات یا اعلان اطلاعات خاص به منظور کسب آرا یا تمایلات مطلوب.» انواع تبلیغات: تبلیغات را به طور عموم به سه قسم تقسیم می کنند: 1.تبلیغات تجاری1(بازرگانی) تبلیغات سیاسی:تبلیغات سیاسی شکلی از ارتباط است که با ترغیب یا امتناع تفاوت دارد،زیرا هدفش آن است که تا به پاسخی دست یابد که قصد تبلیغگر را تداوم بخشد.این نوع تبلیغات در کار جایگزینی رفتار عاطفی به جای رفتار عقلانی است و منجر به کسب قدرت سیاسی و یا از دست رفتن قدرت سیاسی می شود.در واقع،تبلیغات سیاسی تلاشی است سنجیده و منظم برای شکل دادن به ادراکها،ساختن یا دستکاری شناختها و هدایت رفتار برای دستیابی به یک پاسخ که خواسته مورد نظر تبلیغگر را تقویت می کند.
تبلیغات سیاسی مثل هر فن و حرفه ای کابردها و کارآیی های متفاوت و متضادی دارد از آنجا که عقل و وجدان عمومی بر صحت پدیده و شالوده ای حکم می کند بدیهی است که تبلیغات نیز ضروری،مفید،حق و مشروع تلقی می شود و آنجا که قضاوت عمومی و تاریخ بر رد و نفی و ذم تفکر و نما و مجموعه ای است تبلیغات آن نیز نامشروع،مضر،مخرب،ناحق محسوب می گردد.
محور تبلیغات: گرچه در تبلیغات،محورها و مفاهیم مختلف بوده است اما بطور کلی می توان این محورها را در دو عنوان اصلی خلاصه کرد: 1.عقائد و اندیشه های مذهبی که بیشترین کاربرد تبلیغ را بخود اختصاص می داده زیرا که مذهب،اصیل ترین و کهن ترین اندیشه ای است که با عقل و احساس و ایمان انسان در طول تاریخ آمیخته بوده است.
2.تفکرات و آرمان های مادی،اعم از سیاسی،نظامی و اقتصادی و فرهنگی که اندیشه های دانشمندان و متفکرین بسیاری را به خود معطوف می داشته و در جنگ ها و رقابت های سیاسی و محاکم قضائی از ابزار تبلیغ برای پیش بردن اهداف استفاده می شده است.این نمونه تبلیغات بخصوص در کشورهای پیشرفته باستانی مانند ایران،روم،یونان و مصر رایج تر و سازمان یافته تر بوده است.
وسایل تبلیغی و نقش آنها: می توان وسایل تبلیغی را به شرح زیر تقسیم کرد: وسائل نوشتاری و خواندنی مانند:روزنامه ها،خبرگزاری ها.
مطبوعات مانند:کتابها و نشریات و پوسترها.
وسایل سمعی مانند:رادیو،سخنرانی،خطابه و سمینار.
وسایل بصری مانند:عکسها،تابلوی اشیاء مختلف،مجسمه سازی و نقاشی های کاریکاتوری.
شکی نیست که اهمیت وسایل تبلیغی یاد شده و شرایط همگی مساوی نمی باشد.لذا مثلاً نقش تلویزیون را به عنوان یکی از وسایل سمعی،بصری نمی توان با وسیله دیگری مقایسه کرد.روزنامه یکی از وسایل تبلیغ محسوب می شود،زیرا نقش مهمی در تبلور و ایجاد افکار عمومی بازی می کند.
«ناپلئون» در مورد مطبوعات می گفت: «من از صدای قلمها،بیش از غرش توپها هراس دارم» و هیتلر در این زمینه می گفت:«روزنامه مدرسه ای است که توده مردم،اطلاعات روزانه خود را،از آن می گیرند.» در پایان باید افزود که تلویزیون نیز نقش مهمی را در ایجاد افکار عمومی بازی می کند،زیرا تلویزیون هر دو عامل صوت و تصویر رادار است.
انسانی که در آن واحد هم می بیند و هم می شنود احتمال اینکه تحت تأثیر قرار گیرد نسبت به آدمی که فقط می شنود بیشتر است.اما هنوز،تلویزیون و نقش آن قلمرو محدودی دارد زیرا قیمت آن بالاست و پخش آن نیز تنها در مناطق جغرافیائی معینی ممکن است.با توجه به این نکته،رادیو به عنوان یکی از وسایل تبلیغی،هنوز یکی از عناصر اساسی ایجاد افکار عمومی است.زیرا صفاتی که بر شمردیم مثل:کمی قیمت و… باعث شده تا این وسیله از تأثیر بیشتری برخوردار باشد.امروزه رادیو درصدر وسایل تبلیغی قرار دارد.اگرچه به صورتهای مختلف با تلویزیون در رقابت است.
تعریف تبلیغات سیاسی: اتخاذ تدابیر و تدوین طرح ها و اعمال شیوه هایی که القاء ایدئولوژی خاص یا تحکیم بنیان های حاکمیت یا تلاش برای تغییر نظام موجود یا پیروزی در انتخابات و امثالهم منظور و اهدافشان را تشکیل