دانلود تحقیق بررسی روستای جاغرق

چکیده برقراری عدالت اجتماعی،رفع فقرومحرومیت ،رشدوتوسعه یکپارجه نواحی مختلف وبخصوص روستاهای کشورمان،ازمهمترین اولویت های اساسی کارشناسان وبرنامه ریزان توسعه در سالهای اخیردرایران به شمار می رود.به همین جهت رشد وتوسعه مناطق روستای وبهبود شرایط زندگی ساکنین سکونتگاهای روستایی همواره مورد توجه بنیادمسکن انقلاب اسلامی ودیگر نهادها وسازمانهای متولی عمران روستایی قرار داشته است.هریک از این نهادها برنامه های مختلفی رابرای توسعه روستایی ارائه نموده اند.یکی از مهمتریت طرحهای ارائه شده در این زمینه طرح هادی روستایی می باشدکه ازسوی بنیادمسکن انقلاب اسلامی ارائه ودر طی سالهای گذشته در سطح روستاهها اجرا شده است.

براساس تعریف ارائه شده ازسوی بنیادمسکن انقلاب اسلامی،طرح هادی اسلامی عبارت است از: > واژگان کلیدی:برنامه ریزی روستای- توسعه- طرح هادی-جمعیت-بهسازی (منبع: نگارنده) 1)فصل اول-ویژگیهای طبیعی روستا مقدمه یکی از مهمترین مسائل روستاییان را منابع طبیعی تشکیل می دهد ووابستگی روستاییان به این بخش چنان شدید می شودکه غالبا نه تنها تکامل شرایط مادی ومعنوی آنان را با ارزش وچگونگی خود تحت شعاع قرار می دهد بلکه حتی بعضا بقاء حیات اجتماعات روستایی را به ارزش وکیفیت همین بخش (محیط طبیعی) مربوط می شودآب وخاک وکیفیت دسترسی به آن زیر بنای اقتصاد روستا را تشکیل می دهد که با فعالیتهای کشاورزی وسپس دامداری روستاییان شکل می گیرد.

1-1معرفی اجمالی شهرستان مشهد: شهرستان مشهد از شهرستانهای استان خراسان می باشد،که در شمال این استان واقع شده است.این شهرستان از شمال به شهرستان کلات نادر،ازغرب به شهرستانهای چناران ونیشابورواز جنوب به شهرستانهای تربت حیدریه وفریمان واز شرق به شهرستانهای تربت جام وسرخس محدود می شود.

این شهرستان دارای وسعتی حدود 10538 کیلومتر مربع می باشد ودر عرض جغرافیای 35 درجه و53 دقیقه تا 36 درجه و37 دقیقه شمالی و60 درجه و14 دقیقه تا 61 درجه و14 دقیقه طول شرقی واقع شده است.(منبع طرح هادی روستای جاغرق) 1-1-1تقسیمات کشوری: براساس آخرین تقسیمات کشوری انجام شده این شهرستان دارای 4 بخش(مرکزی، احمدآباد،رضویه وطرقبه) 13 دهستان (تبادکان، طوس، کارده، کنویست،میان ولایت، درزآباد، پیوه ژن، سرجام،ابروان،پایین ولایت،میامی،شاندیز وطرقبه) 616 روستای دارای سکنه و732 آبادی خالی از سکنه می باشد.

نقشه 1-1موقعیت شهرستان مشهد رادر استان خراسان نشان می دهد.

(منبع: نگارنده) 2-1شناخت وضع موجودروستای جاغرق 2-1-1 موقعیت جغرافیای: الف - موقعیت نسبی :روستای جاغرق از توابع شهرستان طرقبه وشاندیزودر جوار شهرستان مشهدمی باشد.که در 12 کیلومتری روستای حصار،7 کیلومتری شهر طرقبه و15 کیلومتری شهر مشهد واقغ شده است که از سمت شمال به جاده طرقبه- نغندر،ازسمت غرب تا خط الرس ارتفاعات بینالود،ازسمت جنوب تا خط الراس ارتفاعات جنوبی واز سمت شرق تا روستای عنبران منتهی می شود.(منبع دهیارآقای عباس قربان علی زاده جاغرق) ب- موقعیت ریاضی:روستای جاغرق در عرض جغرافیایی 36 درجه و18 دقیقه وطول جغرافیای 59 درجه و19 دقیقه با ارتفاع 1420 متر از سطح دریا می باشد.(منبع-پاپلی یزدی) (منبع: بنیاد مسکن) نقشه2-1- موقعیت جغرافیای جاغرق 3-1- وجه تسمیه جاغرق: جاغرق از ترکیب دو کلمه (جا) به معنی محل ومکان ،(غرق )به معنای زیر آب بودن می باشد که در گذشته به دلیل آب فراوان در محل روستا به این نام معروف شده است.همچنین بعضی از مردم روستا معتقدند جام آب یکی از سلاطین در محل چشمه آبی در این مکان در آب غوطه ور می شود که پس از آن محل این روستا به جاغرق معروف می شود وتا کنون ادامه دارد.(منبع-اهالی روستا) 4-1-تقسیمات کشوری جاغرق: دهستان جاغرق در استان خراسان،شهرمشهد،شهرستان طرقبه شاندیز،بخش طرقبه واقع شده است که دارای 936 خانوار ثابت و1500 خانوار فصلی و2445 نفر جمعیت می باشد.وهمچنین نوع آبادی مسکونی می باشد.

ازنظر زمین شناسی روستای جاغرق در زون بینالود قرار دارد.که این زون دارای توالی سنگهای رسوبی دگرگونه وآتشفشانی است.در محل بستر استقرار روستای جاغرق واراضی اطراف آن سازندهای سری مایان که جنس آنها فیلیت،شیل،کوارتزیت وماسه سنگ سبز تیره ورسوبات دوران چهارم مشاهده می شود.ازنظر تکتونیک گسل های متعددی دراطراف روستا با جهت های متفاوت مشاهده میشود که فعالیت این گسل ها می توانداثرتخریبی زیادی در این منطقه داشته باشد.

5-1- ویژگی های اقلیمی منطقه 1-5- 1آب وهوا: آب و هوای منطقه:یکی از عوامل مهم زندگی انسان آب و هواست.از این رو جغرافیدانان همواره به عنوان یکی از اجزاء اصلی چشم انداز جغرافیایی بدان نگریسته و مطالعه آب و هوا را به صورت علمی و دقیق وجه سمت خویش قرار دادند.

برای بررسی وضعیت عمومی آب وهوای روستای جاغرق،به دلیل عدم وجود ایستگاه هواشناسی در نزدیکی این روستا،فاصله نه چندان زیادبا مشهد از اطلاعات وآمار ایستگاه هواشناسی سینوپتیک مشهد در دوره آماری سالهای 1385 تا1389 استفاده شده است.که وضعیت پارامترهای اقلیمی آن به شرح ذیل می باشد.

2-5-1- دما: دما:درجه حرارت یا دما عبارت است از اندازه گیری انرژی گرمایی که در خاک و هوا قابل سنجش می باشد.

تمام ارگانیسم ها به صورت مستقیم از این حرارت متاثرند.(جعفرپور-ابراهیم-اقلیم شناسی.انتشارات دانشگاه پیام نور.

تابستان 1370.ص35) بر اساس نتیایج به دست آمده از ایستگاه هواشناسی مشهد درسالهای 1390 درجه حرارت روستای جاغرق حدود 5/17 درجه سانتی گراد می باشد.که دی ماه با 5/8 درجه سانتی گراد سرد ترین ماه سال وتیر ماه با4/28 درجه سانتی گراد گرمترین ماه سال می باشد.

متوسط حداکثر گرمترین ماه سال تیربا 45 درجه سانتی گراد ومتوسط حداقل سردترین ماه سال با 7/3 - درجه سانتی گراد در ماه دی بوده است.

حداکثر مطلق درجه حرارت در روستا جاغرق در ماه تیربا 2/36 درجه سانتی گراد وحداقل مطلق درجه حرارت در ماه دی با 5/2 درجه سانتی گراد به ثبت رسیده است.

3-5-1- بارش ورطوبت: متوسط بارندگی این روستا حدود 7/251 میلی متردر طول سال می باشد در این منطقه بارندگی هامعمولا از اوایل پاییز شروع می شود وتا اواخر بهار ادامه می یابد.

نوع باران در فصول پاییز وبهار عمدتا به صورت باران ودر فصل زمستان به صورت برف می باشد.

متوسط بارندگی این روستا حدود 7/251 میلی متردر طول سال می باشد در این منطقه بارندگی هامعمولا از اوایل پاییز شروع می شود وتا اواخر بهار ادامه می یابد.

جدول1-1- میانگین بارش ماهیانه ایستگاه هواشناسی طرقدردر سال 1389 (منبع:نگارنده به استناد اطلاعات سازمان هواشناسی سینوپتیک مشهد) 4- 5- 1- بادها: وضعیت بادها در روستای جاغرق به دو دسته کلی تقسیم می شوند: الف: بادهای شمالی وشمال شرقی: این بادها که عمدتا در فصل گرم سال وبه خصوص از اواخر بهار تا اواسط پاییزدر این منطقه می وزند.

در فصل گرم سال گرم وخشک بوده ودر فصل سرد سال بسیار سرد وخشک می باشند.بدین جهت این بادها،به عنوان باد مضر شناخته می شوند.

ب:بادهای غربی:این بادها به طور مشخص از اوایل پاییز تا اواخر بهار در این منطقه می وزند که همواره توام با رطوبت و بارندگی می باشندوبه عنوان بادهای مفید شناخته می شوند.

6-1- ویژگی های منابع آب روستا: روستای جاغرق از منابع آب سطحی وزیرزمینی مناسبی برخوردار می باشد.آب مورد نیاز کشاورزی این روستا،از طریق رودخانه جاغرق تامین میشودکه این رودخانه دائمی می باشد.آب شرب روستای جاغرق از طریق یک دهنه چشمه در فاصله 5 کیلومتری جنوب غرب روستا که دارای آب باکیفیت مناسب می باشد تامین می شود.

روستای جاغرق دارای 30الی35 قنات می باشد که کاملا شخصی وخصوصی است.وسعت روستا و اراضی در حال بازدهی و خدمات دهی به کل اهالی و دام از خط الراس بینالود از ضلع جنوبی می باشد.از ضلع شمالی به رستوران ییلاق، از ضلع شرقی به خط الراس فی مابین جاغرق و دهبار، از ضلع غربی خط الراس فی مابین نغندر و کنگ.

کل حوزه آبریز جاغرق به این محدوده ها مربوط می شود.حوزه اصلی آن دارای پلاک های ثبتی 27- 51- 52 وغیره می باشد ودارای حوزه آبریز فرعی بسیاری می باشد.این روستا فاقد چاه عمیق ونیمه عمیق می باشد.(منبع- مردم روستا ودهیار) (منبع: نگارنده) 7-1- ویژگیهای منابع خاک روستا: خاکهای شهرطرقبه به طورعمده از نوع مخروط افکنه های آبرفتی است که قابلیت متوسطی برای توسعه درختکاری دارند.

8-1- پوشش گیاهی: در روستای جاغرق پوشش گیاهی جنگل وجود ندارداما حدود 5000 هکتار پوشش گیاهی ازنوع مرتع وجود دارد.

نوع پوشش گیاهی به صورت باغات است.باغات کالبداصلی فضای سبز را تشکیل می دهندودرختان آن بیشتراز نوع سردسیری ازقبیل:گیلاس،سیب وگلابی است.

(منبع- مردم و دهیار) (منبع: نگارنده) 2)فصل دوم-ویژگیهای انسانی منطقه جاغرق مقدمه: بررسیهای جمعیتی آغاز بسیاری از مطالعات را تشکیل می دهددر این موردبررسیهای جغرافیای جمعیت از اهمیت ویژه برخوردار است.دلیل آن شیوه پردازش به جمعیت با دیدجغرافیایی می باشد.جمعیتی که در کالبد فضایی فعالیتهای خود مورد بررسی قرار گرفته انعکاسهای او در فضا وتاثیرپذیری فضای او شیوه نگرش ویژه ای را به وجود می آوردکه در جغرافیای جمعیت مطرح است.جغرافیدان جمعیت وظیفه دارد از آمارهای مربوط به تعداد جمعیت،ساختمان جمعیت،حرکات جمعیت ومهاجرتهای گروهی جمعیت سود برده وتصویر کامل ایستایی وپویایی جمعیت را روی فضا ویا مکان اشغالی انسانها منعکس می نمایدبا توجه به منابع وشایستگی مکان،درجه قابلیت وتضمین رشد وتوسعه آینده جمغیت را روی مکان ارزیابی کند.

1- 2تعدادجمعیت روستای جاغرق روستای جاغرق دارای 2445 نفر جمعیت و936 خانوار ثابت و1500 خانوار فصلی می باشد.

2 -2تراکم جمعیت: تراکم بیولوژکی ترراکم نسبی 3-2 توزیع وترکیب جمعیت: منظور از ترکیب سنی و جنسی نجوه پراکندگی جمعیت بر حسب سن و جنس است.به عبارتی دیکر جمعیت هر منطقه در سنین مختلف توزیع شده اند که نحوه این توزیع در مواردی از یک منطقه به منطقه دیگر متفاوت است.(منبع:تمنا، سعید،1384،ص 85) برای بررسی ترکیب جنسی وسنی جمعیت روستای جاغرق،از آمار واطلاعات ارایه شده از سوی دهیاری روستا استفاده شده است که نتایج به دست امده به شرح ذیل می شود.

جدول 2-1- ترکیب سنی و جنسی (منبع:نگارنده بر اساس اطلاعات دهیار) )منبع: نگارنده.مستند به اطلاعات جدول 1-2) 4- 2سوادوآموزش: وضعیت سواد در هر جامعه ای بازتاب وضعیت اجتماعی، اقتصادی، اداری و غیره آن می باشد.

مطالعات دانجام شده نشان می دهد که هرچه روستاها از وضعیت مناسب اقتصادی،قدمت تاریخی،مرکزیت اداری و سیاسی و موقعیت ارتباطی خوب برخوردار باشند از سطح سواد بالاتری برخوردار خواهند بود.در وضع موجود در روستای جاغرق سطح افراد بیسواد به صفر رسیده است.(این روستا حدود 15 نفر بیسواد داشته که اخیرا از طریق آموزش و پرورش هزینه تحصیل آنها پرداخته شده و آنها در حال حاضر این افراد در حال تحصیل می باشند).

جدول 3-1- سنجش سطح سواد (منبع: نگارنده بر اساس اطلاعات دهیار) 181 60 115 6 درصد جمع دختر پسر (منبع: نگارنده .مستند به اطلاعات جدول3-1) (منبع: نگارنده) 5- 2اشتغال: در روستای جاغرق درصد اشتغال افراد به شرح زیر می باشد.

جدول 4-1-اشتغال (منبع:نگارنده بر اساس اطلاعات دهیار) 6- 2حرکات جمعیت(زاد و ولد،مرگ ومیر،مهاجرت) 1-6-2-زاد وولد:اصلاح زاد وولد یا موالید در مطالعات وپژوهشهای جمعیت شناسی به زاده شدن نوزاد و ولادت های اطلاق می شود که در یک گروه اجتماعی طی یک سال اتفاق می افتد.

100* تعدا موالید در یک سال معین =نرخ موالید جمعیت میانه همان سال 2-6-2-مرگ میر: مرگ میر یکی از حرکات جمعیتی است و منظور از آن پایان یافتن حیات انسانی و در جمعیت شناسی مجموعه مرگ میر هایی است که در یک جامعه یا گروه اجتماعی در یکسال معین اتفاق می افتد.

100* تعداد مرگ و میر در یک سال معین = نرخ مرگ و میر جمعیت میانه همان سال 3-6-2مهاجرت:مهاجرت پدیده ای طبیعی است که معمولا جوامع مختلف با آن مواجه می باشند.این مهم در هریک از شهرها و روستاها تحت تاثیر شرایط حاکم بر آنها از وضعیتی متفاوت بر خور دار است.

بررسی های انجام شده در روستای جاغرق نشان دهنده میزان پایین مهاجرت در این روستا می باشد.

براساس اطلاعات جمع آوری شده جمعیت روستای جاغرق 2445 ،تعدادموالید 32،تعداد مرگ ومیر11 ،رشد طبیعی آن 1 درصد ومیزان مهاجرت آن 17/2- می باشد.

(در روستا جاغرق مرگ و میر و زاد و ولد در حرکات جمعیتی نقش بسزایی نداشته است و بیشترین نقش به مهاجرت( مهاجر پذیر) اختصاص دارد.که یکی از دلایل آن گرانی اجاره بها در مشهد،آمدن گاز به روستاو داشتن امکانات عمومی(300 نفر از شاغلین روستا غیر بومی می باشند))(منبع: دهیار) 7-2- پیش بینی جمعیت و( برآوردجمعیت): اصولا تحلیل وضعیت حاکم بر جمعیت هر روستایی می بایستی در ارتباط باعوامل موثر بر آن انجام شود.

پیش بینی می شودبا گسترش هرچه بیشتر فعالیتهای مربوط به گردشگری وفراهم آمدن زمینه های اشتغال جوانان وغیره باعث افزایش جمعیت این روستا در سال های آتی خواهد شد.که این افزایش به 6/1 درصد در سال خواهد رسید.

8-2-محاسبه رشد جمعیت: رشد جمعیت 9-2-مسائل تاریخی و ویژگیهای فرهنگی(زبان،دین،مذهب) روستای جاغرق با جمعیت 2445 نفردارای زبان فارسی،دین اسلام ومذهب شیعه می باشد.قبل از تاریخ اسلام،بزرگترین دلیل شکل گیری روستا وجود گبرنشینان (آتش پرستان) در روستا بودکه آثار آن درگورستان عمومی جاغرق مشهود است.

درخت چنار:یکی ازبزرگترین آثار طبیعی روستای جاغرق درخت چناری میباشد که در محوطه اصلی روستا هنوز سرسبز و با طراوت سر به آسمان دارد و به گفته معتمدین قدمت ان به بیش از هفتصد سال می رسد.

(منبع: نگارنده) قنبرکوه:در ضلع شرقی محوطه اصلی روستا در نوک قله کوه غار کوچکی