ضوابط معیارها و استاندارد ها 1، تعیین اجزاء و تدقیق برنامه فیزیکی از مهمترین اهداف مرکز گردهمایی شهری ایجاد فضای زنده و شاداب میباشد.
فضایی که حضور مردم ، در آن نقش اساسی دارد؛ فضایی که گویی بخشی از ساختارِ زنده شهر است، با حال و هوای میادین شهرهای سنتی .
- تصویر 2-3-35 میدان سن مارکو، ونیز ، ایتالیا، فضای ساختارِ زنده شهر ، با حال و هوای یک میدان سنتی .
(ماخذ: Venice) در ادامه به معرفی اجزاء اصلی و فرعی پروژه میپردازیم .ابتدا به بررسی فضاهایی میپردازیم که متوجه حساسیت پروژه یعنی خلق مکان ، هستند.
1-1، فضاهای مؤثر در ایجاد یک فضای اجتماعی زنده و پویا قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کرد، که مقبولیت یک مرکز اجتماعی ، به نحوه برنامهریزی و مدیریتِ آن مرکز از یک طرف ، و از سوی دیگر به شرایط اجتماعی ، سیاسی جامعه بستگی فراوان دارد.
در عین حال معماری نیز وظیفه دارد، تا با خلق فضاهایی جذاب و متنوع مرکز را در راستای رسیدن ، به خلق فضایی مقبول ، زنده و پویا یاری برساند.
اصولاً ضمانتِ بقای فضا های اجتماعی به حضور مردم و استقبال عمومی ، بستگی دارد ؛ خصوصاً مرکز گرد همایی ارگ که بدون مشارکت مردم و حضور آنها معنا و مفهومی نخواهد داشت.
بنابراین باید تمام تلاش خود را به منظورِ ایجاد فضایی مناسب جهت حضور فعالانه و پویای مردم خرج کرد.
- تصویر 2-3-36 نیمز ،فرانسه مرکز هنری Carre d Art تلاش برای ایجاد محیطی جذاب و خاطره انگیز .
دنبال آن هستیم که با ایجاد محیطی جذاب، چشمگیر، همراه با آسایش در ذهن بازدیدکنندگان خاطره ای خوش از محیط بجا بگذاریم.
(ماخذ: (architecture &urbanism خلق فضاهایی، با عملکردِ خدماتِ عمومی، که به شرایطِ آسایش و آرامش بازدیدکنندگان کمک میرساند و علاوه بر آن در خدمت فعالیتهای مرکز می باشد ، از نظر معماری قابل بررسی است.
ما به دنبال آن هستیم که با ایجاد محیطی جذاب، چشمگیر، همراه با آسایش در ذهن بازدیدکنندگان خاطره ای خوش از محیط بجا بگذاریم.
حال به شناسایی فضاهای مربوط به ارائه خدمات همگانی میپردازیم.
1، فضا های همگانی 1-1 فضای شهری روباز فضاهای همگانی، از با ارزشترین فضاهایی هستند، که برای دستیابی به هدف خلق فضایی پویا و سرزنده میتوان در نظر گرفت؛ فضایی که مردم بدون هیچ مانعی در آن با هم ارتباط برقرار میکنند .همانطور که در میدانگاه مقابل بنای پمپیدو دیدیم"...
میدانگاه ببور الگوی تاریخیِ یک فضای عمدۀ شهری است، محل تلاقی تودههای مردم جایی که فاصله میان بازیگر و تماشاچی از میان رفته است و جایی است ، که اختلاف زبان مانع ارتباط نیست ."ص 27 "برای جلوگیری از خلق فضای گمشده باید بنا با محیط اطرافش ارتباط مناسب برقرار نماید این ارتباط تمام لایههای بنا را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
از آن جمله لایه کاربریها ، به عبارت دیگر باید میان کاربریهای درون بنا و برون آن ارتباط تنگاتنگی وجود داشته باشد خصوصاً در طبقه همکف..." با بیان این مقدمه از پایان نامه فضای گمشده به معرفی فضاهای شهری سربسته، میپردازیم که وظیفه پیوند میان داخل بنا و محیط اطراف را دارند.
1-2 فضا های شهری سربسته 1-2-1- فضای همگانی سرپوشیده - تصویر 2-3-39 کتابخانه مرکزی شهر سالت لیک سیتی ، موشه سفتی این فضا، که حکم یک فضای شهری رامی تواند داشته باشد باید حتی الامکان به گونه ای طراحی شود که به همه بخشهای مرکز گردهمایی ارگ دسترسی مناسب داشته باشد..
(ماخذ: Competitions ) این فضا، که حکم یک فضای شهری رامی تواند داشته باشد باید حتی الامکان به گونه ای طراحی شود که به همه بخشهای مرکز دسترسی مناسب داشته باشد.
فرم و نحوه سازماندهی این فضای شهری می تواند بر اساس مقتضیات طرح شکل بگیرد و الزاما نباید فرم مرکزی داشته باشد.حتی می توان فرمی خطی برای آن متصور بود حضور درختان با سابقه در کنار میدان از عناصر شاخصی هستند که حس محصوریت را برای میدان ایجاد مینمایند .
در این فضا که در آن مردم با کاربری اصلی مرکز، آشنا میشوند وجود بیلبردهای مختلف اطلاع رسانی، مجسمهها و درختان تزئینی ، میتواند حال و هوایی خاص به آن ببخشد.
در مبلمان آن می توان از عناصر شهری استفاده کرد ؛ تا بدین وسیله حال و هوای یک فضای شهری را به بازدید کننده بدهد.
- تصویر 2-3-40 سرسرای مرکز فرهنگی هنری پمپیدو ،پاریس در این فضا که در آن مردم با کاربری اصلی مرکز، آشنا میشوند وجود بیلبردهای مختلف اطلاع رسانی، مجسمهها و درختان تزئینی ، میتواند حال و هوایی خاص به آن ببخشد (ماخذ: مرکز فرهنگی پمپیدو ) علاوه بر نقشی که این فضا در ایجاد ارتباط میان فضاهای شهری اطراف پروژه دارد؛ ورودی فضاهای مختلف مرکز و نقش اطلاع رسانی در رابطه با فعالیتهایی که در مرکز گردهمایی ارگ صورت میپذیرد نیز بر عهده آن میباشد؛ مردم با گذشتن از این محیط با فعالیتهای مرکز آشنا شده و میتوانند توسط آسانسورها و پله ها به بخشهای مختلف مرکز مراجعه کنند.به عبارت دیگر این فضا برای مرکز حکم یک وید مرکزی را دارد، که باعث پیوند تمام طبقات با هم میشود.
مانند ستون فقراتی است ، که فضاهای مختلف حول این محور شکل گرفتهاند.
1-2-2- فضای سبز مرکزی این حیاط مرکزی باید به گونه ای باشد که در مرکز ساختمان و درطبقات پایین قرار گیرد ؛ وحتی المقدور فضاهای ورودی مجموعه حول این فضا شکل بگیرند ، استفاده کننده در بدو ورود به کمک این فضای مرکزی به درک کلیت ساختار فضا دست یابد و بتواند از اطراف این فضای سبز به طبقات دیگر ساختمان مراجعه نماید.
- تصویر 2-3-41 سرسرای بانک مرکزی لهستان این حیاط مرکزی باید به گونه ای باشد که در مرکز ساختمان و درطبقات پایین قرار گیرد ؛ وحتی المقدور فضاهای ورودی مجموعه حول این فضا شکل بگیرند (ماخذ: Illustration Architectural ) چنین فضایی جهت نورگیری و تهویه هوا بسیار ضروری به نظر می رساند از اینرو تعبیه چنین فضایی ضمن پاسخگویی به این نیاز مجموعه می تواند فضایی جذاب و دلنشین را نیز فراهم آورد .
محل قرارگیری این فضای سبز در کنار میدان سرسبز شهرک میباشد؛ گویی فضای سبز میدان را به درون بنا منتقل کرده ایم تا از این طریق به پیوند میان فضای برون و درون نائل گردیم.
و استفاده کننده از درون ساختمان هنوز احساس حضور در میدان شهرک را با خود داشته باشد.
1-2-3- سرسرا ( فضای اطلاع رسانی) همان عملکرد و کاربریهایی که در میدان مشاهده میکنیم ، در درون فضای سرسرا نیز می تواند وجود داشته باشد؛ تا سرزندگی و پویایی را از میدان به فضای درون مجموعه بکشانیم.
این فضا یک مکان همگانی میباشد که در خدمت تمام بازدیدکنندگان است و تقریباً از این مکان است که استفاده کننده میتواند به فضاهای دیگر برود در واقع نقش یک فضای تقسیم را می تواند برعهده داشته باشد ، فضایی است که استفاده کنندگان در آنجا از فعالیتهایی که در مجموعه انجام میپذیرد و موقعیت آنها آگاهی پیدا کرده، که برای آن نمی توانیم اندازه مشخصی ارائه دهیم.
اگرچه با توجه به این که اولین و یا آخرین مکانی است که استفاده کننده از آن عبور میکنند باید تأثیرگذار و خاطرهانگیز باشد.
ابعاد فضا باید دارای یک اشل انسانی باشد تا فرد در آن احساس کوچکی و حقارت نکند و دارای یک حال و هوایِ صمیمی داشته باشد.
- تصویر 2-3-42 این فضا یک مکان همگانی میباشد که در خدمت تمام بازدیدکنندگان است و تقریباً از این مکان است که استفاده کننده میتواند به فضاهای دیگر برود در واقع نقش یک فضای تقسیم را می تواند برعهده داشته باشد (ماخذ: Illustration Architectural ) توجه به ایجاد شرایط مناسب جهت مکث ،دریافت اطلاعات تخصصی و غیرتخصصی در رابطه با شهر و مرکز،نشستن،گپ زدن،استفاده از فضای سبز مرکزی از خصوصیات فضای سرسرا می باشد که میتواند در اختیار استفاده کننده قرار گیرد .
بخش اطلاع رسانی نیز می تواند در کنار بخش مدیریت در همین قسمت واقع شود.
1-3 فروشگاه مرکز این فروشگاه با بخشهای عمومی دیگر مجموعه می تواند ارتباط مستقیم داشته باشد و به تولید و توزیع محصولات فرهنگی بپردازد خصوصا محصولات حاصل از مجموعۀ فعالیتهایی که در مرکز صورت میپذیرد ؛تا به نوعی در جهت معرفی مرکز به مردم فعالیت کند.
1-4 تریا - تصویر 2-3-43 اغذیه جاسمین در جمع دوستان لذت نوشیدن یک فنجان چای و یک گپ دوستانه با مردم از عملکردهایی است که میتواند یک خاطره خوش را برای بازدیدکننده به همراه داشته باشد خصوصاً که این خاطره دارای یک سابقه تاریخی نیز باشد.
(ماخذ: نگارنده ) لذت نوشیدن یک فنجان چای و یک گپ دوستانه با مردم از عملکردهایی است که میتواند یک خاطره خوش را برای بازدیدکننده به همراه داشته باشد خصوصاً که این خاطره دارای یک سابقه تاریخی نیز باشد.
به یاد قهوه خانههایی که در محدوده وجود داشته و روشنفکران در این قهوه خانهها به بیان اندیشههای خود میپرداخته و با هم به گپ و گفت گو میپرداختند.
1-5 رستوران رستوران مرکز در ارتباط مستقیم با فضاهای شهری می باشد.
بدین منظور در نظر گرفتن ورودی مستقل برای رستوران واجب به نظر میرسد.
علاوه بر خصوصیتِ عمومی رستوران، امکان ارائه خدمات به پرسنل و کارکنان مرکز را نیزمی تواند وجود داشته باشد.
توجه به نحوه خدمات رسانی به رستوران و امکانات پخت و پز و آماده سازی غذا از اهمیت ویژهای برخوردار است.
- تصویر 2-3-44 سرسرای بانک مرکزی لهستان پخش موسیقی ملایم گارسونهای شیک همراه با خدمات عالی از مشخصات رستوران مذبور میباشد.
ماخذ: Illustration2 Architectural 1-6 نمایشگاهها یکی دیگر از کاربریهای همگانی ، که در پویا نمودن مرکز نقش اساسی بر عهده دارد فضاهای نمایشگاهی مجموعه میباشد؛ این فضاها که در نقاط مختلف بنا واقع هستند ، به دو دسته عمده تقسیم میگردند : 1- نمایشگاه دائمی مرکز 2- نمایشگاههای موقت( در خدمت عناصر جامعه مدنی مرکز) 1-6- 1 نمایشگاه دائمی مرکز - تصویر 2-3-45 سرسرای مرکز فرهنگی هنری پمپیدو ،پاریس از قابلیت های فضای نمایشگاه انعطاف پذیری سالن نمایشگاه است.
(ماخذ: مرکز فرهنگی پمپیدو ) نمایشگاه دائمی مرکز باید به گونه ای باشد که ارگانهای دولتی بتوانند با انجام هماهنگی لازم با مدیریت ،فعالیتهای خود را از طریق این مکان به اطلاع مردم برسانند.به عنوان مثال ، هرچند ماه یکبار، در این نمایشگاه فعالیتهای که شهرداری در شهر انجام داده است .به مردم ارائه میگردد تا بدینوسیله مردم را در جهت مشارکت ترغیب نمایندو یا در صورت نیاز در اختیار سمینارهایی باشد که در مرکز بر گزار میگردد .فضای نمایشگاه محدود نبوده و میتوان از دیگر مکانهای همگانی در صورت کمبود فضا استفاده نمود .
امکان استفاده از پارکینگ جهت رساندن خدمات به نمایشگاه باید در نظر گرفته شود.
1-6-2 نمایشگاههای موقت این نمایشگاه ها که می توانند در طبقات مختلف ساختمان در نظر گرفته شوند ، حکم ویترینهایی را دارند که به معرفی عناصر جامعه مدنی میپردازند؛ و گروه های مختلف مدنی میتوانند به معرفی فعالیتهای خود به مردم بپردازند.
برای این نمایشگاهها فضایی جهت ارائه خدمات و انبارباید در نظر گرفته شود.
در صورت امکان ایجاد فضاهای باز در کنار فضاهای نمایشگاهی تعبیه گردد، بصورتی که بسته به نیاز قابل تغییر باشد .
در ادامه به بیان بعضی از استانداردهای لازم در رابطه با فضاهای نمایشگاهی می پردازیم.
واضح است که هر شیء برای جلوه نمایی ویژگیهای خود نیازمند فضای خاصی میباشد، هر شیء با حضور خود فضای خالی اطراف خود را غنا میبخشد.
بنابراین فاصله هر اثر باید از اثر بعدی مورد توجه قرار گیرد (مساحت لازم برای هر تصویر حدود3 تا5 متر مربع سطح دیوار و مساحت لازم برای نمایش شیء هندسی 6 تا 10 مترمربع سطح میباشد) بطور متوسط هر 2 متر یک تابلو.
- تصویر 2-3-46 چیدمان فضای نمایشگاه و نحوه حرکت بزدید کننده از قابلیت های فضای نمایشگاه انعطاف پذیری سالن نمایشگاه است.
(ماخذ: اینتدنت ) در فضای نمایشگاهی هرشیئی که دارای ویژگیهای خاص باشد، در بهترین نقطه به نمایش گذاشته میشود، به طوری که از اولویت مکانی ویژهای برخوردار شده، و از دیدگاه معماری ممکن است بر آن تکیه بیشتری گردد.
بنابراین معماری عامل تعیین کنندهای در جهت سازماندهی محیط گالری است در نمایشگاههای دائمی، معماری میتواند مستقیماً بر شیء تأثیر بگذارد و متناسب با آن طراحی گردد.
- تصویر 2-3-47 استفاده از پانلهای سبک با قابلیت جابجایی و انعطاف پذیری.
در این صورت است که کارایی فضا افزایش پیدا میکند (ماخذ: اینتدنت ) باید توجه داشت تعداد بازدیدکننده با تعداد اشیاء رابطه معکوسی دارند زیرا هرچه بازدیدکننده بیشتر شود فاصله آثار از هم باید بیشتر در نظر گرفته شود و تعداد آثار ارائه شده کمتر گردد.
بازدید از نمایشگاه باید دارای ریتم و آهنگ مناسب باشد و سکانسهای نمایش نباید بیش از حد طولانی گردد و باید در جریان بازدید فضاهایی برای استراحت و آرامش فرد در نظر گرفته شود، موضوع بعدی که دارای اهمیت ویژه است.
بحث نورپردازی میباشد، باید دقت گردد که نورپردازی موجب از بین رفتن هدف اصلی که همانا نمایش شیء است نشود ،استفاده از نور طبیعی خصوصاً نور از سقف بسیار مفید میباشد، اندازه سالن نمایشگاه به تعداد بازدیدکنندگان بستگی دارد ولی هر قدر این فضا بزرگتر در نظر گرفته شود، توانایی نمایشگاه در نمایش گذاشتن آثار بیشتر خواهد بود در عین حال میتوان فضا را به گونههای متفاوت تقسیم کرد.
- تصویر 2-3-48 ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی ، تهران از ویژگیهای بارز این ساختمان حالت و فرم سالن اصلی ساختملن است .
(ماخذ: روزنامه خراسان ) 1-7 سالن این فضاها به منظور برگزاری جلسات سخنرانی و گردهماییها، در نظر گرفته میشود.و مهمترین و برجستهترین کاربری موجود در مرکز گردهمایی میباشند.
سالنهای متعددی که براساس نوع جلسات و تعداد استفاده کنندگان مبلمان شدهاند.
فضای مناسب برای شنیدن ، و تأثیرگذاشتن بر آن چه در اطرافمان صورت میپذیرد و تأثیرگرفتن متقابل از آنهاجهت دست یافتن به شرایط بهتر .
قبل از بیان ویژگیهای خاصِ سالنهای مرکز، ابتدا به بیان بعضی از استانداردها در رابطه با طراحی سالنهای سخنرانی میپردازیم.
1-8 ، تالار 1-8-1 ،چیدمان تالار در نحوه چیدمان سالن دو نوع چیدمان مطرح است : 1-چیدمان متمرکز 2-چیدمان غیر متمرکز در چیدمان متمرکز، صندلیها در ردیفهای طولانی در پشت سر یکدیگر قرار گرفتهاند، و راهروها بدون قطع کردن صندلیها، در دو طرف آنها میباشند،ولی در چیدمان غیر متمرکز راهروها ردیف صندلیها را قطع میکنند.
- تصویر 2-3-49 یک سالن با چیدمان متمرکز راهروها بدون قطع صندلیها در دو طرف سالن قرار گرفته اند..
.
(ماخذ: اینتدنت ) برای ایمنی در شرایط اضطراری معمولاً تعداد صندلیهای هر ردیف را حداکثر7 عدد در نظر میگیرند و اگر ردیف صندلیها به دو راهرو از دو طرف دسترسی داشته باشد حداکثر 14 صندلی در نظر میگیرند، به نحوی که پشت تا پشت صندلیها حداقل 84سانتیمتر باشد در نوع چیدمان غیرمتمرکز به خروجیهای کمتری نیاز داریم.
به علاوه بدلیل وجود راهروهای متعدد دسترسی به صندلی ها راحتتر میباشد.
ردیف صندلیها چون بطرف سن میباشد حالت قوسی بخود میگیرد، که با دو روش میتوان ردیف صندلیهای سالن را طراحی کرد: الف: در این حالت مرکز قوسِ ردیف صندلیها ثابت و مرکز سن میباشدو شعاع قوسها متغیر است.
- تصویر 2-3-50 صندلی متحرک با قابلیت حمل و نقل و جابجایی آ سان (ماخذ: مطالعات مرکز کنفرانسهای بین المللی جام جم ، مشاور موژاد ) ب :در این حالت مرکز متغیر است و روی محور سالن حرکت میکند ولی شعاع ثابت است.
1-8-2 ،صندلی به طور کلی در این گونه فضا ها میتوان از دوگونه صندلی استفاده کرد گروه اول صندلی های متحرک میباشند .
صندلی های متحرک میبایست علاوه برسبک بودن قابلیت حمل و نقل آسان و انبار شدن را در حجم کم داشته باشند به طوریکه بتوان از آنها به راحتی در مواقع نیاز استفاده کرد.
گونه ی دیگر صندلی صندلیهای ثابت هستند که اکثر فضای سالن اصلی را به خود اختصاص میدهند .
این صندلی ها بسیار راحت میباشند و امکان استفاده طولانی مدت را مصرف مننده میدهند.
این صندلی ها میتوانند دارای امکانات خاص دیگر مثل میز ، گوشی ، منیتور و ...
نیز باشند.
به طور کلی در این گونه فضا ها میتوان از دوگونه صندلی استفاده کرد گروه اول صندلی های متحرک میباشند .
جایگاه قرارگیری صندلیها در هر ردیف، بستگی به زاویه شیب کف دارد.
بهترین وضعیت دید تماشاگر به سن از بالای سر تماشاگر ردیف جلو میباشد.
اگر شیب کف سالن زیاد باشد، میتوان متعاقباً از بالای سر تماشاگرانِ ردیفِ جلو صحنه را دید، در این حالت که دید یک ردیف تمام دارد صندلیها پشت سرهم هستند.
ولی در حالت دید دو ردیفه، که شیب سالن نیز کمتر است .تماشاگر از میان دو تماشاگر و بالای سر آنها میتواند، سن را ببیند که به شیب کمتری نیاز دارد ،و باید در این حالت چیدمان، به چیدن صندلیها در ردیفهای کناری توجه شود که چیدن صندلیها مناسب باشد.
تعداد و چیدمان صندلیها سطح مفید کف تالار را تعیین میکنند، با توجه به راهروها برای هر صندلی مساحتی بین 56 % تا 93% مترمربع نیاز است که معمولاً برای تخمین اولیه 75% مترمربع را در نظر میگیرند.
1-8-3 ،بالکن :باید توجه داشت که بر روی هر بالکن معلق 6 ردیف صندلی بیشتر مجاز نیست، میتوان، ردیف های دیگر در پشت 6 ردیف اول قرار داد، ولی شرطِ آن این است که ردیف های دیگر معلق نباشند.
میزان جلوآمدگی بالکن، باید به اندازه ای باشد.
که تماشاگران ایستاده در پشت آخرین ردیف صندلی در کف سالن بتوانند نقطه بالای سن را مشاهده کنند.
1-8-4 ، راهروهای تالار راهروها، از اساسیترین نیازهای هر تالار به حساب می آیند.
به دو دسته تقسیم میشوند راهروهای طولی، و راهروهای عرضی ،راهروهای طولی که در طول تالار هستند جنبه عمومی بیشتری دارند.
راهروها باید به گونهای طراحی شوند، که در هنگام شروع و انتهای برنامه، استفاده کنندگان ،به راحتی به سمتِ خروجیها و ورودیها هدایت شوند.
در هر صورت، راهروها باید به جای تعدادی از صندلیها قرار بگیرد.
بنابراین باید توجه داشت ،که میزانِ راهروها به حداقل ممکن تقلیل پیدا کند.؛ و علاوه بر آن باید راهروها به گونهای باشد که صندلیهایی از سالن که بهترین دید را دارند، از بین نرود ؛ از این رو بهترین راهروها، راهروهایی هستند که در کنار دیوار تالار واقع شدهاند.
حداکثر شیب مجاز راهروها 5/12% است و شیب بیشتر از این مقدار باید به پله تبدیل شود ارتفاع بین پلههای راهرو بین 5/11 تا 20 سانتیمتر میباشد پلهها باید توسط چراغهایی در کف یا لبه پله روشن شود تا خطرآفرین نباشدحداقل عرض راهروها 5/91 سانتیمتر میباشد 1-8-5 ، صوت و اکوستیک در تالار باید توجه داشت، در سالنهای مخصوص سخنرانی، که مساحت آنها زیاد میباشد، از لوازم صوتی و الکتریکی مناسب جهت تولید صدا استفاده میشود.
اگرچه ، مسائل صوتی و اکوستیکی باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
هنگامی که پرتو صوتی به دیوار برخورد میکند مقداری از انرژی آن بازتاب و مقداری هم جذب میگردد.
آن قسمت از پرتو صوتی که جذب میگردد به انرژی گرمایی تبدیل شده و تباه میگردد.
ضریب جذب که عبارت است از نسبت انرژی جذب شده به کل انرژی تابیده شده برای هر ماده مقداری ثابت است چنانچه بین پوشش جاذبِ صوت و دیوار پشت یک فضای خالی وجود داشته باشد، ضریب جذبِ صوتِ مصالح جاذب صوت ،در فرکانسهای بم بیش از دو برابر ازدیاد مییابد و میتوان حداکثر استفاده از مواد جاذب صوت را به عمل آورد.
بدیهی است که علاوه بر مواد جاذب صوت در دیوارها صندلیها و تماشاگران نیز در جذب انرژی اکوستیکی دخالت زیادی دارد.
برای طراحی اکوستیکی تالار میبایست سه کمیت ،حجم، فرم و طنین را مورد توجه قرار داد.
الف- حجم : چنانچه حجم تالار را بزرگتر نماییم، به همان نسبت سطوح آن و در نتیجه ضریب جذب صوت کلی تالار بزرگتر میشود؛ بنابراین برای هر سرچشمه صدا که توان مشخصی دارد، فقط میتوان یک حجم مجاز در نظر گرفت.
در صورتی که حجم تالار برای سرچشمه صدای معینی، بیش از مقادیر داده شده در جدول زیر باشد دیگر چگالی انرژی مقدار مناسبی نخواهد داشت و تغییرات در اینگونه موارد از بلندگو استفاده کرد.
ب- فرم : ابعاد و فرم تالار باید به گونهای باشد؛ که حتیالامکان موج، یکنواخت پخش گردد.
در تالارهای بزرگ باید توجه داشت که قسمتی از صدای بازتابی سقف یا سطوح جانبی باعث ایجاد پژواک میگردد.
بنابراین باید طوری دیوارهها را شیب داد که امواج بازتابی به نقاط دیگر بتابد و از پژواک جلوگیری شود.
چند نکته در رابطه با فرم سالن: - برای داشتنِ راه کوتاه و مستقیمِ شنوایی، بین صحنه و تماشاگران ،بهترین فرم، پلان ذوزنقه میباشد.
- هر ردیف، از ردیفِ جلوی خود باید 8 تا 12 سانتیمتر بلندتر باشد؛ تا شنوایی به صورت مستقیم امکان پذیر باشد.
- ابعاد و فرم تالار باید به گونهای باشد که هیچگاه اختلاف طول راه رفت مستقیمِ صوت و طول راه رفت و برگشتِ غیر مستقیم صوت ، برای تمام نقاط تالار از 1200 تا 1500 سانتیمتر بیشتر نگردد.
- برای داشتن میدان اکوستیکی لازم است، از ساختن دیوارهای متوازی و مسطح، خودداری گردد و کلیه سطوح را به طور ناموزون و ناهموار نمایند.
- هرچه فرم تالار در پلان و مقطع از فرم هندسی دورتر و غیر یکنواختتر باشد از نظر اکوستیکی بهتر است.
ج- طنین : طنین صوت زمانی است که از لحظه سکوت سرچشمه تا سکوت مطلق تالار سپری میشود.
یا به عبارت دیگر مدت زمانی است که صدا در سالن باقی میماند.
طنین در تمام نقاط تالار یکسان است و ارتباطی با محل قرارگیری سرچشمه صدا در تالار ندارد.
حضور تماشاگران در طنین و جذب صدا بسیار با اهمیت میباشد، طنین سالن را باید پس از اجرا با اندازهگیری محل تعیین نمود و حتی در صورت امکان قابلیت تغییر در سطوح یا مواد جاذب صوتی جهت تنظیم مناسب طنین در نظر گرفت اگرچه در زمان طراحی نیز باید به طنین توجه گردد.
بدیهی است بحث صوت و اکوستیکی سالن بحث بسیار تخصصی میباشد و آنچه بیان کردیم تنها خلاصهای از موارد قابل توجه در طراحی سالن میباشد.
1-8-6 ،نورپردازی تالار : نورپردازی داخل تالار، چند عملکرد متمایز دارد.
مشخص کردن خروجیهای سالن، تأمین نور تالار در طول برنامه ، تأمین نور تالار در ابتدا و انتهای نمایش و نیز در زمان استراحت ، مشخص کردن شکل تالار، شکستگی دیوارها، پلهها، جانمایی صندلیها و ...
میباشد تا حرکت تماشاگران به سادگی و راحتی انجام پذیرد در رابطه با مراکز گردهمایی میتوان از نور طبیعی نیز استفاده کرد بدین جهت میتوان از سقف نور گرفت حتی مردم که از سقف سالن عبور میکنند میتوانند از نورگیرهای سقفی داخل سالن را مشاهده کنند اگرچه نورهای طبیعی که در سالن وجود دارند قابل کنترل میباشند.
تریبون از نورپردازی ویژهای برخوردار است بگونهای که اگر سالن تاریک بود سخنران بتواند از نور متناسب جهت سخنرانی خود استفاده کند .دو مونیتور بزرگ مراسم را بصورت مستقیم در سالن نمایش میدهد که در صورت نیاز مونیتورها میتوانند در اختیار سخنران قرار بگیرد.
1-8-7 ،خروجی ها و ورودی های سالن چند نکته که در زمینه درهای ورودی وخروجی باید رعایت شود: -ورودیها باید به گونهای باشد که ورود جمعیت زیاد و با حفظ نظم و سریع صورت گیرد.
-جهت بازشوی دربهای سالن ها باید رو به بیرونِ سالن باشد .
-دربها باید حداقل 30 دقیقه در مقابل آتش مقاومت داشته باشد .
-در صورتیکه مسیرهای خروجی اضطراری به فضای داخلی مجموعه مرتبط باشند،این ارتباط باید به حداقل ممکن برسد .
-طول مسیرهای خروجی اضطراری نباید از 60 متر تجاوز کند .
تماشاگران پس از گذشت از دالان میتوانند به پارکینگ مرکزی برسند و از آنجا به خارج منتقل شوند.
1-8-8 ، سالن انتظار یا لابی این فضا که حد فاصل میان سالن و محیط خارج است، در مواقع استراحت و قبل از شروع مراسم مورد استفاده قرار میگیرد.
نکاتی چند در مورد طراحی سالن انتظار : - در مواردی که در سالن، جلسات عمومی برگزار میگردد، ورود برای عموم آزاد است و سالن ارتباط مستقیم با راسته درون مرکز برقرار پیدا میکند.در غیر این صورت توسط دیوارههای متحرک لابی از راسته جدا میگردد.
- سالن انتظار، باید دربِ خروجی اضطراری به بیرون نیز داشته باشد ،و این در مستقیماً به فضای باز متصل باشد.
- در سالن انتظار باید فضایی مناسب جهت استراحت و نشستن استفاده کنندگان وجود داشته باشد.
- توجه به فضای سبز و نور مناسب در سالن انتظار از مواردی که باید مورد توجه قرار گیرد - یک دسترسی مستقیماً لابی همکف را به لابی بالکن متصل میگردد.
1-9 ، سالن گردهمایی شهری این سالن که یکی از کاربریهای اصلی در مجموعه میباشد مرکز گردهمایی مردم است ، مکانی که در آن همه می توانند حضور داشته باشند فضایی اجتماعی که سخنرانیها و گردهمایی های اصلی مجموعه در این قسمت اتفاق می افتد .
در این قسمت به بررسی فضاهایی میپردازیم که مربوط به خدمات سالن اصلی میباشد و وجود آنها برای هر سالن سخنرانی واجب میباشد.
1-9-1 اتاق مترجمین یکی از حساسترین خدمات در هر سالن سخنرانی فضای مخصوص مترجمین میباشد اگرچه سالن گردهمایی بیشتر جهت مردم شهر طراحی شده است ولی نیاز به وجود فضای مناسب جهت مترجمین ضروری می باشد.
اتاق مترجمین باید دید کامل به محل سخنرانی داشته باشد بنابراین این فضا را در طبقه بالای سالن قرار میدهیم.
قراردادن سرویس بهداشتی برای مترجمان در نزدیکی اتاقهای ترجمه اگر فضای مترجمان به صورت سالن در نظر گرفته شود، برای هر مترجم، باید کابین مشخص تعبیه گردد.
توجه به مسائل اکوستگی در طراحی این بخش از از اهمیت ویژهای بر خوردار است 1-9-2 ، اتاق خبرنگاران بطور کلی فضایی جهت خبرنگاران باید در نظر گرفته شود که دید مستقیم به سالن داشته باشد و از آنجا به مخابره خبر بپردازند.
از دیگر تجهیزات موجود در اتاق خبرنگاران مونیتور دسترسی به اینترنت و ...
میباشد.
1-9-3 ، اتاق کنترل این فضا که در نزدیکی ادیتوریوم واقع میباشد وظیفه کنترل نور، صدا و ...
دیگر موقعیتهای سالن را دارد در این فضا مونیتورهایی جهت نمایش وضعیت سالن وجود دارد .
1-9-3 ، فضای مختص تشریفات : این بخش از مرکز که در کنار فضای اداری باید در نظر گرفته شود جهت پذیرایی از میهمانان ویژه مرکز و استراحت سخنرانان تهیه شده است در کنار این فضا اتاق کنفرانس واقع شده است که جهت ملاقات با مسئولان توسط مدیریت مرکز مورد استفاده قرار میگیرد در داخل میتوانند از طریق تلویزیون مدار بسته از وضعیت داخل سالن آگاهی پیدا کنند در این قسمت از مرکز خدمات ویژهای از جمله پارکینگ اختصاصی حراست و امنیت دسترسی آسان به سالن اصلی برای میهمانان و غیره...وجود دارد.
1-9-4 ، فضای مخصوص فیلم برداری این فضا که در جنب ورودی در طبقه بالکن سالن در نظر گرفته می شود.
مستقیماً با اتاق کنترل در ارتباط است و در این قسمت وظیفه کارگردانی و میکس فیلمهای برداشتی از سالن توسط دوربینهای مختلف را دارد همچنین این فضا با قسمت خبرنگاران و قسمت کنترل ارتباط ویژه برقرار میکند.
علاوه بر اتاقهایی که نیاز سالن جهت پخش فیلم را تامین مینماید اتاقهای دیگری جهت استقرار مترجمان، فیلم برداری و اتاق خبرنگاران نیز وجود دارد.
در سالن امکانات پخش بر روی پرده جهت کنفرانسها نیز باید وجود داشته باشد .
معمولاً در جلسات افتتاحیه و اختتامیه سمینارها جمعیت خیلی بیشتر است تا در روند و ادامه سمینارها بنابراین میتوان برای برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه از سالن اصلی مجموعه استفاده کرد .
1-10 ، سالن با ظرفیت اندک در مرکز علاوه بر سالن اصلی یک سالن با ظرفیت کمتر باید تعبیه شود در صورت امکان ظرفیتی در حدود 200 نفر برای آن در نظر گرفته شود از این سالن برای گردهماییهای کوچک تر و فرعی میتوان استفاده نمود لزوم ایجاد چنین مکانی با ظرفیت اندک برای مجموعه ضروری است تا در کنفرانسهای کوچکتر سالن اصلی مورد استفاده قرار نگیرد ضمن اینکه در همایشهای بزرگ یک سالن کنفرانس با گنجایش زیاد اغلب کم است و باید از دو یا چند سالن استفاده شود .نحوه مبلمان این سالن به صورت کنفرانسی بوده و درصورت نیاز می توانند از میز های متحرک تعبیه شده در پشت صندلی های ردیف جلو استفاده نمایند .در ردیف جلو چند صندلی تشریفاتی جهت استفاده مهمانان ویژه وجود دارد ، که تعداد آنها بر حسب نیاز قابل تغییر است .
برخی از خدمات در نظر گرفته شده برای این سالن عبارتند از : اتاق کنترل نور و صدا ، اتاق اپراتور ، فضایی جهت پذیرایی و تشریفات از مهمانان ویژه و سخنرانان ، انبار با ظرفیت زیاد 1-11 ، سالنهای چند منظوره علاوه بر سالنهایی که بیان شد در مرکز سالنهای متعدد دیگری نیز با کاربری های مختلف در نظر گرفته شده است نحوه مبلمان این سالنها متغیر بوده ، و بر اساس نیاز به گونه های مختلف می توان آنها را مبلمان نمود .
2-4، کتابخانه مرکز کتابخانه مرکز بخشی است که بازدید از آن برای عموم مردم آزاد میباشد و میتوانند از قفسه باز کتابخانه استفاده کنند اگرچه اعضای اصلی کتابخانه متخصصینی هستند که در رابطه با جامعه مدنی و مشارکت مردم در امور شهر فعالیت میکنند ، کتابخانه مرکز از چهار بخش عمده تشکیل یافته است که عبارتند از : 2-4-1، قفسه باز: استفاده از قسمت برای عموم آزاد میباشد واستفاده کنندگان میتوانند در سالن مطالعه که در جنب این قسمت است به مطالعه کتاب بپردازد.
2-4-2، قسمت مطالعه : این بخش برای مطالعه عموم در نظر گرفته شده است میتوان برای این فسمت فضای باز در نظر گرفت که در شرایط مناسب جوی مورد استفاده قرار گیرند.
2-4-3، قسمت قفسه بسته: کتابهایی که دارای ارزش ویژه میباشند و یا به جهت امانت در اختیار اعضاء قرار می گیرد دراین بخش نگهداری میگردد در این قسمت چند رایانه برای ارائه اطلاعات در رابطه با کتابهای این بخش وجود دارد .
2-4-3، بخش اینترنت: یکی دیگر از بخشهای کتابخانه بخش سمعی بصری و اینترنت میباشد این قسمت مختص محققین و دانشجویان می باشد.
این فضا جهت ایجاد شرایط مناسب مطالعه و آسایش برای محققین طراحی شده است که آنها بتوانند در کمال آرامش به امر مطالعه و تحقیق بپردازند.
3 ، حوزه اداری مرکز در ادامه به معرفی بخش اداری مجموعه میپردازیم بدین منظور قسمت مدیریت مجموعه را به سه معاونت جزء تقسیم میکنیم که عبارتند از : حوزه معاونت امور مالی، حوزه معاونت امور فنی ، حوزه معاونت امور روابط عمومی نکته قابل ذکر اینکه بخش روابط عمومی از ارکان اصلی مجموعه میباشد و مدیریت این حوزه مستقیماً به عهده مدیریت مرکز بوده حال با بیان این مقدمه به توضیح هر یک از بخشهای مدیریتی مرکز میپردازیم.
3-1- مدیریت مرکز «بخش روابط عمومی» محل قرارگیری حوزه مدیریت مرکز در طبقه همکف در کنار سرسرا اصلی باید تعبیه شود تا بتواند به ارائه خدمات اطلاع رسانی بپردازد .
این حوزه شامل دو بخش عمده میباشد: بخش اول مربوط به قسمت مدیریت مرکز است که فضاهایی مانند اتاق مدیریت، منشی، بایگانی اتاق کنفرانس و تشریفات را شامل میگردد قسمت دیگر بخش روابط عمومی میباشد که فضاهایی از قبیل اطلاعات ، پیشخوان خدمات کامپیوتری ، آتلیه گرافیک و ...
شامل میشود.
از عمده مسئولیتهای بخش روابط عمومی اطلاع رسانی به مردم و تبلیغات برای حضور گسترده مردم در امور مشارکتی ، تنظیم برنامههای موجود در مرکز و فعال نگهداشتن قسمتهای مختلف می باشد علاوه بر مسئولیتهایی که بیان شد مسئولیت تهیه آرشیو از فعالیتهای مرکز به عهده این بخش میباشد که این فعالیت را با کمک بخشهای دیگر بخصوص بخش تحقیقات و فروشگاه اصلی مرکز صورت میپذیرد.
تقسیم بندی فضا در این بخش به وسیله پارتیشن و براساس مدیریت فضا میباشد