دانلود مقاله برنج

تاریخچه: بقایای فوسیل پیشین شالی در شرق چین توسط علما وباستان شناسان جمع آوری شده و تاریخ زرع آنرا(3000 ) سال قبل از میلاد تخمین نموده است .

بعضی ها نظریه میدهند که شالی ابتدا در نواحی جنوب هند پیدا و اهسته اهسته به طرف چین انتقال داده شده است .

در زمان های قدیم شالی را بحیث یک گیاه مقدس در مراسم مزهبی و روز های تولد ، عروسی و تشیع جنازه بکار میبردند و این نمایانگر ارتباط زنده گی اجتماعی بشر در جهان بود.

دراروپا درکشورهای ایتالیا،هسپانیه،فرانسه،یونان،یوگوسلاویا وبلغاریا از قرن 15 به این طرف کشت این نبات رواج یافته است.

این طورمعلوم میشود که شالی ازهندوچین به دیگرکشورها معرفی گردیده است.

طوریکه معلوم است در صفحات شمال مملکت وسعت اراضی شالی دیده میشود که تقریبا 40 فیصد مجموع نباتات کشور را تشکیل میدهد .

برنج یکی از مهمترین غداهای افغانی می باشد که در بین غلات حایز درجه دوم را دارا بوده و تقریبا بیش از یک میلیون جریب زمین سالانه تحت بدز این نبات قرار می گیرد و متأسفانه اوسط حاصل فی جریب آن 45-55 سیر بوده که خیلی ناچیز است .

با سعی و کوشش افراد فنی و همکاری وزارت زراعت ، مالداری و مواد غذایی می توان این نقیصه را رفع نمود و حاصلات فی جریب را بلند برد .

اهمیت اقتصادی : برنج نبات مهم غذایی بوده و بیشتر از نصف نفوس کشورهای مردم چین ، هند ، جاپان ، برما ، کوریا ، تایلند ، فلپین ، و برازیل از همین نبات تغذیه میکند.

تقریبا 93 فیصد شالی دنیا در مناطق شرق دورتولید میشود همچنان این نبات در امریکا ، ایتالیا ، هسپانیا ، مصر وبسیاری از ممالک غربی و شرق میانه تولید می گردد .

ناگفته نباید گذاشت که در سال 1354 میزان محصولات برنج در اتحاد شوروی سابق (اوکراین ، ازبکستان ، قزاقستان ) تقریبا به دو میلیون تن بالغ گردیده است .

در جهان تخمین از 65 -70 کیلوگرام برنج به مصرف سالانه یک نفر میرسد .

شالی یک نبات بومی جنوب شرق آسیا مخصوصا هند ،چین و جاپان بوده و یکتعداد زیاد انواع برنج سالانه در این کشورها تولید و صادر می گردد .

ساحه مجموعی تحت بذرآن درجهان(142.3) میلیون هکتارزمین است.ساحه تحت بذرمجموعی تحت بذرشالی درکشورما213 هزارهکتارزمین است که ازآن480 هزارتن برنج بدست می آید درکشورما اوسط حاصل برنج2253kg/h میباشد.اوسط حاصل برنج درجهان 2400-2500kg/ha میباشد.دربعضی کشورهای اروپائی بلندترین حاصل برنج4-5 ton/h جمع آوری می نماید.

قرار راپور ( O.A.F ) در سال 1350 ساحه عمومی تحت بذر شالی کشور 200000 هکتار شان داده شده و قرار راپور دیگردر همان سال بیشتراز 22500 هکتار زمین سالانه تحت کشت این نبات بوده است .

در افغانستان قرار راپور اخیر مقدار(331000 ) تن شالی سالانه بدست آمده میتوانند و زیادتر تمرکز بذر این نبات در صفحات شمالی کشور بوده تولیدات بیشتر آن از نواحی متذکره بدست میآید .

انواع شالی های که در کشور ما بذر میگردد از نگاه کیفیت و جنسیت خیلی ها خوب بوده ولی نسبت عدم اشنایی دهقانان به سیستم های جدید زراعتی و استعمال مناسب کود کمیاوی وغیره عوامل بصورت کلی یکی با دیگر مخلوط بوده و جنسیت شالی خراب شده است .

برعکس انواع شالی های اصلاح شده باداشتن حاصلات زیاد و جنس خالص از انواع شالی های دست داشته محلی برتری دارند.

انواع شالی های حاصلخیز اصلاح شده جز از طریق تحقیقات نباتی و اصلاح نسل و دورگه ساختن شالی های مختلف به منظور در یافت نوع بهتر میسر شده نمیتوانند .

مبدأپیدایش و اقسام برنج برنج قدیمی ترین نباتی است که ازهندوچین منشأگرفته ونوع زراعتی واساسی آن Oryza sativa است که دارای 2n=24 عددکروموزم میباشد.

طورفکرمی شود که گویا ازجنوب وجنوب شرق منطقه استوائی آسیا منشأ گرفته است درهمین منطقه بزرگترین اختلافات بین اقسام زراعتی بومی برنج به مشاهده میرسد.

یک نوع برنج Oryza glaberrima که دارای 2n=24 عدد کروموزم میباشد که یک نوع بومی کشور نایجریا میباشد که درافریقا بوده وتنها درغرب مناطق استوائی افریقا کشت میشود این نوع برنج درین اواخر شناخته شده ونسبت به Oryza sativa دارای اختلافات ارثی کمترمیباشد.

Oryza sativa و Oryza glaberrima به طورطبیعی به حیث نبات یک ساله رویانیده میشود اما درحالیکه Oryza sativa درصورتیکه ازیخ زدن وخشکی نگهداشته شود به قسم نبات چندین ساله نیز بکاربرده شده میتواند.

برعلاوه دونوع زراعتی برنج حداقل 18 نوع وحشی برنج شناخته شده است نوع یا اقسام زراعتی برنج ورایتی های خیل زیادی رابه وجود آورده است با اساس خصوصیات مارفولوژیکی وفزیولوژیکی وتوافق جغرافیائی یامنطقوی اقسام و ورایتی های فوق به گروپ ها تقسیم می شود که بالترتیب اقسام آن Indica که ازهند منشأگرفته ،Japanica که ازجاپان منشأگرفته ،Javanica ازچین منشأگرفته است میباشد.

مناطق تحت کشت برنج در افغانستان : ولایات بغلان ، قندز و تخار بزرگترین مناطق برای زرع شالی میباشد این ساحات بیشتر به مناطق معتدله شباهت داشته و نموی شالی در این نواحی به خوبی صورت می گیرد .

منطقه بزرگ دیگرشالی کاری ولایات ننگرهار و لغمان است که اقلیم آن نیمه حاره و زمستان ملایم و تابستان گرم و نسبتا مرطوب دارد .

منطقه سوم که بازرع شالی بیشتر توافق دارد ولایت هرات ونواحی آن است که فصل تابستان کوتاه و گرم میباشد .

انواع مختلف شالی که در کشور ما موجود است از نگاه جنسیت ، دانه و خوراک خیلی عالی بوده ودارای دانه های بزرگ ودراز که یکی از خواص خوب برنج میباشد .

شیوه کشت این نبات بحالت ابتدایی وسیستم زراعت قدیمه باقی مانده و جنس های مختلف بصورت طبیعی باهمدیگرآمیخته ودر نتجه جنسهای مخلوط بوجود آمده است که نسبت ضعیف بودن ساقه در آخرین مرحله رشد چپه میشوند که با تلاش جوانان با احساس با استفاده ازروش های تحقیقاتی میتوان این نقیصه را مرفوع ساخت وبا دریافت جنسیت های خالص و مقاوم و بلند بردن حاصل فی جریب با در نظرداشت وضع اقتصادی دها قین رفع خواهد شد .

دسته های برنج: دودسته عمده برنج Oryza sativa var indica و Oryza sativa var japani میباشد Oryza sativa var indica بشکل وسیع درمناطق استوائی رویانیده شده و Oryza sativa var japanica به شرایط تحت استوائی قسمت های شمالی کره زمین محدود شده است.

دسته Indica اکثراً شامل ورایتی های دانه درازLong grain بوده اما ورایتی های دانه کوتاه Short grain ودانه متوسط Medium grain شامل این دسته میباشد این دسته شامل تمام برنج های زراعتی می شود که درهندوستان،هندوچین،فلپین وجنوب چین کشت می شود دسته برنج های دانه کوتاه Japanica شامل تمام ورایتی های برنج های بومی جاپان،کوریا،شمال چین وهمچنان برنج های پرتگالی،ایتالوی وهسپانوی که اصلاًازشمال چین وجاپان منشأگرفته است.دسته برنج دانه کوتاه Japanica وIndica عموماًبه اقلیم های سردترودوران روشنای طولانی ترتوافق کرده است آنها معمولا ًساقه های زیاد راتولید کرده وبا حاصل دهی زیاد خاک عکس العمل بهتر داده امابعضی ازبرنج های Indica نیزعکس العمل بهترخوب درمقابل کودها نشان میدهد.

برنج های نوعJapanica دارای ساقه های کوتاه تروقوی تربوده که این خصوصیات منتج به کمترچپه شدن آنها، درشرایط به کاربرد زیاد کود، درخاک می شود.

انواع شالی در افغانستان : انواع مختلف برنج باریک محلی در افغانستان پیداشده و بنام های مختلف مانند سوغه دار سیاه، سوغه دار زرد، لونگی، سرده ، دهدادی ، شرکتی ، ایرانی قوماندانی ، امیری وغیره یاد میشوند.

همچنان انواع مختلف برنج لک یافت شده و بنام های سوغه دار سفید، سوغه دار سرخ، بی سوغه، نیلوفر گرمه، نیلوفر سرده وغیره شهرت دارند.

شالی از لحاظ طول دانه به سه نوع ذیل تقسیم گردیده است : اول :کوتاه دانه (برنج لک)برنجی است که طول دانه پاک شده ان به 5.5 میلی متر میرسد .

دوم : متوسط دانه : که طول دانه برنج به ( 6.6 ) ملی متر برسد .

سوم :دراز دانه:یا برنج باریک که دانه برنج دارای طول (7) ملی مترالی (8) ملی متر باشد .

برنج های کوتاه دانه ساقه های کوتاه و مقاوم داشته و به اسانی چپه نمی شوند این گروپ شالی در برابر تطبیق کود نایتروجن دار پاسخ مثبت داده با ازدیاد مقدار کود حاصل آن نیز اضافه میگردد.

برنج های که دانه طویل دارند ساقه های طویل و ضعیف داشته با تطبیق مقدار زیاد کود نایتروجندار چپه میشوند از سال (1966) به این طرف انواع اصلاح شده برنج لک یا کوتاه دانه بدسترس دهاقین قرارگرفته ودر ممالک آسیایی بیشتر بذر میشوند .

انواع برنج باریک ، پلوی خوب که غذایی لذیذی است بدست میدهد نوع دیگری از برنج باریک بنام خوشبو یاد شده و در وقت پخش خوش بویی خاصی را تولید میکنند که طرف پسند یکتعداد زیادی خصوصا مردم افغانستان قرار میگیرد .

از نگاه رسیدن و پختگی برنج به سه گروپ تقسیم میگردد: 1 .

برنج های زودرس : این نوع برنج به (120 الی 140) روز برای پخته شدن ضرورت دارد .

2 .

برنج های میانه رس: انهای اند که در (140 الی 155) روز پخته میشوند 3 .

برنج های دیررس : انواع از برنج است که برای پخته شدن به مدت بیشتر از (155) روز ضرورت دارد .

مطالعه و معرفی انواع اصلاح شده شالی در افغانستان در سال (1970) با آوردن دونوع برنج بنام های ستریف(SATURN) و دلا ( DELLA ) از اضلاع متحده امریکا شروع گردید از سال (1970) تا به سال (1980) تقریبا (571) نوع شالی هندی تحت ازمایش قرار گرفت از جمله برنج های باریک نوع (11-44 CR )به مقایسه بهترین شالی های محلی حاصل دو چند بار آورده و در سال (1975) به ولایات شرقی مملکت بدهاقین توزیع و ترویح گردید .

همچنان در همین سال یک نوع برنج لک اصلاح شده دیگری بنام پدما PADMA )نیز به دهاقین ننگرهار توزیع گردید .

از جمله انواع برنج یک نوع ( 355 - IET ) نظر به ، تجربه نتجه بهتر داده ودر ولایات شالی کارسمت شمالی توزیع گردید .

در سال (1980) برنج نوع (7194 -KH ) ترویج شد تا برنج نوع ( 355 - IET ) را تعویض نماید تحقیقات مزید برای اصلاح برنج های باره ولونگین افغانی که قد بلند و ساقه ضعیف دارند ، در مرکز تحقیقات بین المللی برنج درمانیلا (فلپائن) در سال (1970) صورت گرفت و در نتجه تخلیط انواع لونگین با نوع برنج (28-790 - IR ) تخم بدست آمده برای کشت وانتخاب مزید درسال (1973)به افغاستان فرستاده شده هیچ نوع جنبشی در اصلاح زراعت صورت نگرفت و انواع موجوده برنج قدرت حاصل دهی را از دست داده وبه مقابل امراض وافات خیلی حساس گردیده اند .

شالی های با سمتی (385) : یک نوع شالی یا برنج اصلاح شده باریک بوده و کشت آن از چند به این طرف در پاکستان عمومیت دارد این شالی نه تنها حاصل بلند ترازنوع محلی و اصلاح شده ایکه درافغانستان مروج است ، داشته بلکه درمقابل امراض هم مقاوم بوده و با اضافه کردن کود حاصل آن زیاد می گردد زودرسی این شالی برای دهاقین گندم کارفرصت بیشتر میدهد تا زمین را برای کشت گندم آماده سا خته وگیاهای هرزه را قسما کنترول کنند با استفاده از تخم شالی با مسمتی (385) دهاقین باید تطبیق کود را فراموش ننمایند .

زیرا شرایط گرفتن حاصل بیشتر ، استفاده از کود های کنمیاوی ومراعات نمودن عملیات بهتر زراعتی میباشد .

در این اوآخر شالی باسمتی (385) دربعضی حصص افغانستان مانند ننگرهار ، لغمان ، بغلان وتخار معرفی و بدسترس دهاقین قرار گرفت است نتایج بدست آمده و انمود میسازد که برنج باسمتی دراین ولایات توافق خوب داشته و حاصل بیشتر را به مقایسه با انواع شالی محلی نشان داده است .

برنج با سمتی طوریکه دیده شده مقاومت خوب در برابر امراض وآفا ت از خود نشان داده و امید است در آینده قریب تهیه و تکثر آن توسعه یابد تا انواع محلی راکه حاصل کم داشته و مصاف به امراض میباشد تعویض کند تاکید باید کرد که هرنبات چه اصلاح شده باشد چه محلی ، برای جوانه زدن و نشو ونمو به بستر خوب ونرم به آب کافی به مواد غذایی و افراد به محیط مناسب پرورش احتیاج دارد اگر چنین شرایطی برای نبات مهیا ومساعد گردد نبات نشو و نموی بهتر کرده حاصل اعظمی را تولید میکند اما متوجه باید بود که ظرفیت تولیدی نبات فرق میکنند بطور مثال : اگربرای یک نبات غیری اصلاح شده برنج تمام شرایط فوق آماده گردد ممکن است (3500) کیلو گرام شالی یا بیشتر از آن در فی هکتار حاصل بدهد پس معلوم میگردد که نبات اصلاح شده دارای ظرفیت و قدرت استفاده اعظمی ازشرایط موجود ومهیا شده میباشد.

با تهیه وزیاد ساختن انواع شالی اصلاح شده، که قدرت بیشتر تولید از واحد زمین را داردامید است .

تولیدات برنج بالا رفته مملکت ما ازاین کمبودی بی نیاز گردد برای اینکه زارعین محتر م شالی کاری بتواند از فی واحد زمین حاصل زیاد بدست آورند ، باید شرایط و محیط مناسب بذر و