دانلود مقاله عالم بزرخ

تاریخچه

هر قومی در هر یک از ادوار تاریخی، بنا بر مقتضیات زمانی و مکانی، جوابهایی بر اساس سلیقه‌ها و ذوقیات خود برای اینگونه پرسشها طرح کرده‌اند. زیرا مسایل ماوراءالطبیعه، مسایل طبیعی نیست تا آن که بتوان با معادلات و آزمایشات مختلف به نتیجه‌أی قطعی رسید، بلکه آن بستگی به سلیقه‌ها و ذوقیات و قوه تخیل و خیال‌پردازی هر قوم دارد. از این روست که تعدد و تنوع عقاید ماوراءالطیبعی به حد تعدد و تنوع ملل و اقوام است. از این گذشته مسایل طبیعی و سئوالات مربوط به آن حتی ممکن است پس از قرنها تحقیق، کاوش، بررسی و آزمایشات گوناگون به یک جواب و نتیجه مشخص و قطعی که قابل قبول برای تمامی ملل باشد برسد؛ در صورتی که مسایل ماوراءالطبیعه به علت ذهنی و خیالی بودنشان حتی با قدمتی به بلندای تاریخ هنوز تا به امروز به نتیجه‌أی قطعی و مشخص نرسیده و غالبا شکلی اختصاصی برای هر فرقه و قومی را دارا می‌باشد.

نتیجه گیری :

هر چند که تعدادی از آن تصورات و عقاید ذهنی گذشتگان در قالبهایی روایی وارد مذاهب و فرق اسلامی گردیده و باعث ایجاد عقاید گوناگونی در باب عوالم مختلف پس از مرگ شده است لکن اساس دین اسلام از اینگونه خیالات و خرافات عاری است یکی از آن اوهام «عالم برزخ» است که در واقع همان عقیده جانگرایی ابتدایی است که شکلی اسلامی یافته. در خصوص عالم برزخ سخن بسیار گفته و کتاب بسیار نوشته شده است. که هر چند نویسندگان اینگونه کتب سعی کرده‌اند برای اثبات گفته‌هایشان استنادات قرآنی اقامه کنند، لکن باز مشاهده می‌شود که اکثر گفته‌ها بر اساس روایات و داستانهایی استوار است که آیات قرآن نیز بر اساس همان روایات و داستانها معنی و تفسیر می‌شود. و حال آنکه قرآن کتابی است میزان1 و می‌بایست عقاید و اعمالمان را نسبت به آن سنجیده و مطابق نماییم، نه آنکه قرآن را با عقاید و اعمالمان بسنجیم و تطبیق دهیم. اینجاست که انسان به فراست پیامبر اسلام پی می‌برد که احتمال چنین برخوردی را با قرآن می‌داده لذا می‌فرماید: اگر حدیث و روایتی از جانب ما به شما رسید آن حدیث و روایت را به قرآن رجوع دهید، چنانچه مطلبق با عقاید قرآن بود آن را قبول کنید و عمل نمایید ولی اگر مخالف بود توجه‌أی به آن نکرده و محو کنید2. اما اکنون حتی با وجود چنین احادیثی که غالبا صحیح نیز می‌باشد، متاسفانه عوض آن که احادیث را به قرآن ارجاع نمایند تا صحت و سقم روایات معلوم گردد، قرآن را به احادیث و روایات ارجاع داده و سعی می‌نمایند قرآن را با روایات تطبیق دهند. علت این امر را نیز چنین توجیه می‌کنند که: قرآن قابل فهم نیست! و می‌بایست بوسیله‌ی احادیث به مفاهیم صحیح آن دست یافت. بر ما معلوم نیست این عقاید که قرآن قابل فهم نمی‌باشد و تنها پیامبر و اولیاء به مفاهیم آن واقفند از کجا نشأت گرفته، اما قدر مسلم این است که اینگونه عقاید از جانب پیامبر(ص) یا ائمه(ع) نبوده است. بلکه از جانب کسانی طرح شده که سعی داشتند قرآن را دستخوش دستبردها و استنساخات نمایند ولی چون این امر مقدور نبوده چاره‌ی کار را در آن دیدند که از قرآن چنان هیبتی بسازند تا مسلمین را از آن کتاب هادی و روشنگر جدا کرده و به مقاصد استثماری خود نایل آیند. اکنون متاسفانه این عقیده که قرآن قابل فهم نیست به طور گسترده و علمی نمایانه‌أی حتی در بین خواص و روشنفکران ریشه کرده و به گونه‌أی شکل گرفته که تصور می‌کنند مخالفت با آن عقیده مساویست با بی‌اعتبار و عظمت ساختن قرآن؛ و حال آن که عظمت و معجزه بودن قرآن در گنگ گویی و رمزگویی آن نیست، که اگر چنین بود می‌بایست قایل به وحی و معجزه بودن بسیاری از گفته‌هاو شطهیات فلاسفه و عرفا نیز باشیم، بلکه اعجاز قرآن به علتهای دیگری است که از منظور بحث ما خارج است. قرآن به صراحت قرآن، کتابی است برای هدایت3، با زبانی ساده و قابل فهم4 و امام و پیشوایی الهی برای رهبری تمامی اقوام5. به هر منوال عالم برزخ از آن گونه عوالمی است که ساخته و پرداخته ذهنیات و سلیقه‌های جانگرایان ابتدایی است که سعی کرده‌اند آیات قرآن را نیز با آن همراه و مطابق کنند و در این راه از نام پیامبر(ص) و ائمه(ع) نیز سوءاستفاده‌های فراوانی کرده‌اند (این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که احادیث پیرو قرآن و در امتداد آن می‌باشند نه در کنار قرآن و هم ردیف آن). اکنون با ذکر این مقدمه می‌خواهیم بحثی اجمالی در خصوص برزخ و دید قرآن در کم و کیف آن داشته باشیم

برزخ از نظرلغت و اصطلاحات

        کلمه (برزخ) معمولاً درمجاورات، همرا ه باکلماتی مثل(مابین)، (مابینهما) بکارمی رود، مثلاً  گفته می شود: (برزخ ما بین این دو) یا (برزخ بین دو چیز) و یا (برزخ بین دنیا و آخرت) و در قرآن شریف آمده است:

(بینهما برزخ لا یبقیان)1 (و جعل بینهما برزخا و حجراً محجورا)2

       مشاهده می شود که، (برزخ) در دو آیه فوق همراه با کلمه (بینهما) به کار رفته است و این بدان علت است که (برزخ) در لغت به معنای (حاجز و مانع) است، و حاجز و مانع در مجاورات یک معنای مستقلی نیستند، درست مثل معنای (فی) در عربی و کلمه (در) در فارسی است. اگرچه این دو کلمه به خودی خود دارای معنا و مفهومی هستند ] یعنی: تُو، داخل، درون[ اما این معنا، معنای مستقلی نیست و برای تمام شدن معنای آن احتیاج به کلمه و یا کلمه های دیگر است، مثل اینکه می گوییم: (در خانه، در مدرسه و ... ) که کلمه (در) همراه با (خانه و مدرسه) توانسته است معنای خود را ایفا کند. روی همین حساب اگر معنای لغوی (برزخ) حاجز و مانع باشد باید معلوم شود حاجز میان چه و چه چیزی، و یا مانع میان کدام دو چیز.

برزخ در کتب لغت

1- برزخ مانع میان دو چیز است، و زمان میان دنیا و آخرت از هنگام مرگ تا قیامت.

___________________________

1- سوره 55 آیه 20

2- سوره 25 آیه 53

2- برزخ مانع و حد فاصل بین دو چیز است، و برزخ در قیامت همان فاصله بین انسان و رسیدن او به درجات رفیع در آخرت است، و از همین باب است فرمایش خداوند که فرموده: (پشت سر اینها) (مردگان) برزخی است تا روز قیامت.

3- برزخ مانع بین دو چیز است، و در این حدیث از امام صادق (ع) که فرمود: (من از هول و سختی برزخ برای شما می ترسم) مقصود همان زمانی است که فاصله میان دنیا و آخرت  از هنگام مرگ تا قیامت است. پس هرکس که مرد، داخل عالم برزخ می شود، و از همین باب است حدیثی که فرموده: (همه شما در بهشت هستید جزاین که من ازعالم برزخ شما می ترسم، سوال شد: برزخ چیست ؟

حضرت فرمود:(قبراست اززمان مرگ تا قیامت)

عالم برزخ کجاست؟

        طبق مطالب قبل فاصله زمانی بین مرگ وقیامت عالم برزخ نامیده شدکه مردگان تا برپایی قیامت درآنجا بسر می برند اینک به این نکته می پردازیم که:آیا عالم برزخ جزاین عالم است، یعنی آیاعالم برزخ درهمین دنیاست ومثلاً همین خورشید وماه برآن طلوع وغروب دارد، وارواح اموات چه مومن وچه کافردر روزاین عالم یک حالت ودرشب این عالم دارای حالت دیگری هستند؟یا اینکه طلوع وغروب خورشید برای اهل این دنیا تاثیر دارد وشب وروز برای برزخیان تاثیری ندارد ؟

1- عالم قیامت هنوز بر پا نشده ویکی از مقدمات برپایی آن نابودی نظام این عالم است وبه تعبیر قرآن قیامت وقتی برپا می شودکه:

(اذاالشمس کورت، واذاانجوم انکدرت، واذاالجبال سیرت، و... واذاالبحارسجرت...)1 اذاالسماءانفطرت، واذاالکواکب انتثرت، واذاالبحارفجرت، واذاالقبوربعثرت...)2 (واذاوقعت الواقعه، لیس لوقعتها کاذبه، خافضه رافعه، اذا رجت الارض رجا، و بست الجبال بسا، فکانت هباءً منبثا)3          

    خورشید منکدر و نابود شود، ستارگان در هم بریزند، کوه ها غبار پراکنده شوند، دریاها دگرگون شوند، ستارگان درهم و برهم شوند، قبرها زیر و رو شوند، زمین آنچنان به خود بلرزد که کوه ها مانند پنبه زده شوند و زمین مانند غباری خفیف شود و ... . اینها همه علائم فروپاشیدن نظام این عالم است و باید بدانیم تا این نظام وجود برپاست، عالم قیامت برپانشده و مردگان در عالم دیگری بنام «عالم برزخ» بسر می برند.

2- در جای خود ثابت است که این خورشید و ماه در عالم قیامت وجود ندارند و خداوند متعال عالم قیامت را به وسیله نیروی دیگری روشن می کند و البته در آن هم اختلاف است که آیا نور و روشنایی قیامت، بوسیله اعمال صالح هر شخص و آنهم برای خود اوست.

در صور دمیده می شود و همه آنهایی که در آسمان و زمین هستند از بین می روند مگر آنهایی را که خدا نمی خواهد. (پایان دنیا)،  برای مرتبه دوم در صور دمیده می شود، آنگاه است که قیامت

___________________________

1- سوره 81 آیات 1 تا 6

2- سوره 82 آیات 1 تا 4

3- سوره 56 آیات 1 تا 6

برپا می شود و زمین قیامت بنور پروردگارش روشن می شود و ... ).

در اینجا به نقل چند حدیث پیرامون این موضوع می پردازیم:

مرحوم شیخ کلینی در کافی به نقل از علی بن ابراهیم آورده است:

«حسین بن میسرگفت: از حضرت صادق (ع) در مورد بهشتی که حضرت آدم (ع) در آن بوده سؤال کردم. حضرت فرمودند: آن باغی است از باغهای دنیا که خورشید و ماه بر آن طلوع و غروب می کنند، و اگر از باغهای قیامت بود هرگز آدم (ع) از آن خارج نمی شد.

و حدیث فوق از چند جهت قابل توجه است:

- حضرت آدم (ع) در آن بهشتی که در عالم قیامت وعده داده شده خلق نشده و آن بهشت را مشاهده نکرده است.

-  در جائی از این دنیا بهشتی وجود دارد که قابل رؤیت و مشاهده انسانهای عادی نیست و            نمی توانند به آن جا رفت و آمد کنند و در حقیقت می توان گفت: آن بهشت در عین حالی که در دنیاست ولی برای بشر از عالم غیب محسوب است و البته باید توجه داشت که منحصر به کره زمین و چند صد کیلومتر اطراف آن نیست.

برهوت کجاست

         یکی از مباحثی که در ارتباط با عالم برزخ مطرح است «برهوت»  است. برهوت مانند وادی السلام جایگاه ارواح پس از مرگ است،  با این تفاوت که جایگاه ارواح مؤمنین وادی الاسلام و جایگاه ارواح کفار، مشرکین و منافقین در برهوت است.

         رسول خدا (ص) فرمود: بهترین آبهای روی زمین آب زمزم، و بدترین آبها، آب برهوت است که در بیابان حضرموت واقع شده ارواح کفار با بدن های مثالی خود به آنجا منتقل می شوند.

         امام صادق (ع) فرموده است: پشت «یمن» بیابانی است که به آن وادی حضرموت                    می گویند، در این بیابان از جانداران به جز مارهای سیاه و جغد، موجود زنده دیگری یافت              نمی شود. سپس  فرمود: در این بیابان چاهی است که به آن «بلهوت» می گویند، این بیابان محل سکونت ارواح مشرکین است، آنها به آن چاه رفت و آمد می کنند و از آب آن چاه که مانند چرک و خون است می آشامند.

جایگاه پیامبر (ص) و ائمه طاهرین (ع) در عالم برزخ

        راوی حدیث ابوبصیر است، می گوید: حضرت صادق (ص) اشاره ای فرمودند و خداوند با دست قدرت خود دریائی نمایان فرمود که روی آن چند کشتی از نقره وجود داشت حضرت سوار شدند من هم همراه آن حضرت سوار شدم، مقداری راه رفتیم تا به جائی رسیدیم