امروزه صنعت جهانگردی با رشد روزافزون خود به یکی از صنایع پردرآمد در بازار جهانی بدل گشته است.
روزانه بیش از ۵ میلیون مسافر عادی در سراسر جهان به پرواز در می آیند که سهم عمده ای از ایشان جهانگردان هستند.
در عین حال تهیه مقدمات یک سفر توریستی بسیار ساده شده است بطور مثال یک انگلیسی که میخواهد تعطیلات خود را در آفریقا بگذراند، می تواند از طریق اینترنت هتلی را در نیجریه رزرو نماید و یا با انتخاب یک تور مسافرتی ارزان قیمت، در سواحل کیپ تاون (Cape Town) به آفتاب گرفتن مشغول شود.
امروزه همه کشورها سعی دارند که سهم بیشتری از این بازار کسب کنند و در این گیر و دار سهم کشور ما- ایران- از این بازار با تمامی جاذبه های طبیعی و تاریخیش بسیار اندک است.
به هرحال تعطیلات نوروزی در راه است و اکثر خانواده ها با توجه به تعطیلاتی به نسبت طولانی پیش رو، در حال برنامه ریزی برای سفرهای داخلی یا خارجی هستند و بسیاری از ایشان چه از نظر تهیه بلیط و چه از لحاظ استفاده از تورهای داخلی و خارجی، از شرکتهای خدمات مسافرتی سود میبرند.
با توجه به این مساله در این مطلب به بررسی ساختار و خدمات قابل ارائه شرکتهای خدمات مسافرتی هوایی و جهانگردی می پردازیم.
بطورکلی شرکتهای خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی در سه شاخه کلی فعالیت میکنند که مجوزهای صادره از ارگان مربوط نیز بر همین اساس صادر میگردد :
1- صدور بلیط مسافرت 2- گردشگری – سیاحتی 3- مسافرتهای زیارتی 1 - صدور بلیط مسافرت در این بخش، شرکتها با توجه به قرارداد های موجود با خطوط هوایی داخلی و خارجی، قادر به ارائه بلیط پروازهای داخلی و خارجی هستند.
این امر با گسترش اینترنت در ایران تسهیل گشته و این شرکتها با استفاده از آن به راحتی قادر به رزرو بلیط برای تمامی خطوط هوایی و پروازهای الحاقی هستند.
2- گردشگری – سیاحتی مغمولا بیشترین فعالیت این شرکتها به ارائه خدمات گوناگون در زمینه گردشگری میباشد که برخی از آنها عبارتنداز: • برگزاری تورهای داخلی و خارجی • رزرو هتل در ایران و سایر کشورها • خدمات اخذ ویزا • سرویسهای ویژه از قبیل کرایه اتومبیل با راننده یا بی راننده یا خدمات مترجم و راهنما در این بخش، خدمات به دو بخش اصلی مسافران ورودی و خروجی تقسیم میگردد : ارائه خدمات به مسافران خروجی : این خدمات به مسافران ایرانی اختصاص دارد که که قصد خروج از کشور را دارند و حجم عمده فعالیت این شرکتها در این قسمت متمرکز گردیده است.
در این بخش شرکتها با همکاری مراکز خدماتی کشور مقصد، قادر به ارائه خدمات مذکور هستند.
در زمینه طراحی تورهای گردشگری خارجی، این خدمات شامل امور مربوط به تهیه بلیط هواپیما، اخذ ویزا، رزرو هتل،فراهم کردن امکان بازدید از نقاط دیدنی و یا مراکز خرید است.
یکی دیگر از خدمات این شرکتها، راه اندازی تورهای ویژه مانند بازدید از نمایشگاههای معتبر، فستیوالها و مواردی از این قبیل است که کلیه پیش بینیها و برنامه ریزی لازم از قبیل امور مربوط به مسافرت، اقامت و بازدید از نمایشگاههای فوق را پوشش میدهد.
در حال حاضر این سرویس با اقبال عمومی روبرو گردیده و به نحو فزاینده ای رو به رشد میرود.
در کنار این خدمات، این شرکتها اقدام به طراحی تورهای داخلی نیز مینمایند که شامل مسافرت، اقامت و بازدید از مناطق دیدنی ایران است.
ارائه سرویس به مسافرین ورودی : این خدمات به خارجیان علاقمند به بازدید از ایران اختصاص دارد.
برای فعالیت در این بخش، شرکتهای ایرانی یا با داشتن قرارداد با شرکتهای خارجی برگزار کننده این تورها، به سرویس دهی میپردازند و یا خود راساً تورهای ویژه بازدید از ایران را طراحی و برگزار مینمایند.
اخذ روادید ورودی، رزرو هتل و پیش بینی امکانات بازدید از نقاط دیدنی از جمله این خدماتند.
در عین حال، خارجیان مقیم ایران نیز جزو مسافرین ورودی محسوب شده و خدمات مسافرتی برای این عده، تمام موارد مذکور را شامل میشود.
این بخش که متاسفانه از نظر حجم قابل مقایسه با بخش مسافرین خروجی نیست از نظر کمک به شناسایی و ارزآوری کمک بزرگی به کشور است.
3- مسافرتهای زیارتی شرکتهای فعال در این زمینه به ارائه خدمات مسافرتهای زیارتی مخصوص زیارت عتبات عالیات میپردازند که عموما در کشورهای سوریه و عراق واقع هستند.سفر حج عمره و تمتع نیز از جمله سفرهای پر مسافر محسوب میشوند.البته با تغییر رژیم عراق و علاقه عمومی به زیارت اماکن مقدسه واقع در این کشور، حجم عمده این مسافرتها در طول سال به این کشور اختصاص یافته است.
لازم به ذکر است که ویزای زیارتی قوانین صدور و استفاده خاص خود را دارا بوده و برای مثال با در دست داشتن ویزای زیارتی حج، مسافران قادر به سفر به شهرهای همسایه مانند ریاض، نخواهند بود.
کشور ایران هم با توجه به تعدد اماکن مقدس و متبرک فراوان در فهرست سفرهای زیارتی کشورهای مسلمان قرار دارد و حجم به نسبت زیادی از مسافرین ورودی را زوار تشکیل میدهند.
«لیدر تور» چه کسی است روزنامه تهران امروز باور حفظ و حمایت از محیط زیست و داشتن حس مسوولیت در قبال فرهنگ و شناخت جایگاه جهانگردی و گردشگری در باورهای مردم یک منطقه و مهارت کافی در امر هدایت تور.
قدرت رهبری و داشتن تجربه نخستین اصل محسوب میشود.
رای یافتن جواب این پرسش کوتاه کافی است تا اندکی در موتور جست‌وجوگر googel کنکاش کنید تا باور کنید با چه شغل هیجان انگیز و مهمی روبه‌رو هستید.
راهنمای تور شاید حرفه جدیدی باشد اما بررسی تاریخ و خواندن داستان راه‌بلدها و راه‌شناسان و هدایت‌کنندگان کاروان‌ها نشان میدهد حداقل به شیوه سنتی، این حرفه در ایران قدمت داشته و حالا باید معیار‌ها و اصول کلیدی این حرفه را از روی منابع خارجی جست‌وجو کرد.
با این حال با طرح این پرسش که لیدر تور چه کسی است، نخستین پاسخی که به شما داده میشود این است که تا چه اندازه با زبان‌های خارجه آشنایی دارید؟
اما، اگر به زبان‌های خارجی آشنایی دارید و فردی منظم و انعطاف‌پذیر هستید و می‌توانید اندکی هم شوخ‌طبع باشید پس می‌توانید خود را برای این حرفه انتخاب و رویاهای مردم را به حقیقت بپیوندید.
محل دفتر کار شما، کوله‌پشتی‌تان است و مسافران در سنین مختلف و سلیقه‌های گوناگون و دلایلی متفاوت برای سفر، مشتریان شما محسوب میشوند اما هدف سفر مسافران برای یک لیدر تور بسیار حائز اهمیت است.
هر هدفی هم که مطرح باشد وظیفه یک لیدر حفظ امنیت مسافران است.
در این شرایط سطح موفقیت هر توری به توانایی‌های راهنمایش، اطلاعات، توانمندی‌ها، صبوری و قدرتش در کنترل گروه، بستگی دارد.در جست وجوی تعریف و وظایف یک لیدر در سایت‌های مختلف به نکات مشترکی برمی‌خورید که شاید در ظاهر بسیار کم‌اهمیت جلوه می‌کند اما راهنمایان حرفه‌ای به خوبی می‌دانند این معیار‌های ساده تا چه اندازه اهمیت داشته و تا چه میزان می‌تواند در جلب بیشتر گردشگران نقش ایفا کند.
۱) مهارت کافی در امر هدایت تور.
۲) باور حفظ و حمایت از محیط زیست و داشتن حس مسوولیت در قبال فرهنگ و شناخت جایگاه جهانگردی و گردشگری در باورهای مردم یک منطقه ۳) حس تعهد ۴) حس ابتکار و خلاقیت.
برخی از لیدر تورها، خلاقیت را در بلد بودن تبلیغ صدا و تعریف داستانهای فکاهی خلاصه میکنند اما لیدر تور‌هایی هستند که بدون انجام عملیات آکروبات می‌توانند گروهی شاد و پرانرژی داشته باشند.
از سوی دیگر داشتن حس ابتکار و خلاقیت در مواقع پر استرس بسیار برای راهنمایان لازم است ۵) مهارت‌های زبانی و تلفظ درست کلمات و واژه‌ها ۶) سلامتی کامل.
این سلامتی کامل فقط در سلامت جسم خلاصه نمی‌شود.
شاید داشتن اعصابی فولادین نخستین رکن برای داشتن سلامت کامل باشد.
راهنمایان تور باید به نحوی با استرس‌های روزانه، چه روحی و چه جسمی آشنا بوده و آن را مدیریت کنند، به ویژه در سفرهای طولانی و بلندمدت که ممکن است ساعت‌های متمادی و طولانی پشت سرهم باشد.
در این شرایط یک راهنمای تور باید در این شرایط چنانچه دوستانه برخورد کند که مسافران خسته و کلافه او را عضوی از خانواده خود تصور کرده و آرامش خود را به دست آورند.
۷) آشنایی به کمک‌های اولیه.
راهنمای تور نه پزشک است، نه مهندس و نه جادوگر، اما باید همه آنها را بداند و توانایی انجام این کارها را داشته باشد.
۸) آشنایی به مسائل مالی و بودجه‌بندی.
کنترل پول شاید از پرحساسیت‌ترین بخش‌های وظایف یک لیدر باشد، چون بسیار پیش آمده که راهنمای تور در یک سفر گروهی پول کم آورده و ناچار شده از جیب خود برای ادامه سفر گروه هزینه کند.
در ضمن یکی دیگر از ویژگی‌های یک راهنما، آشنایی تقریبی با کامپیوتر است.
حالا با این ویژگی‌ها می‌توانید یک راهنمای تور باشید یا تصور می‌کنید چنین آدم با صبر و حوصله‌ای نیستید؟
در ایران بسیاری از کسانی که دوره‌های آموزشی راهنمای تور را می‌گذرانند علاوه بر آشنایی با مسائل مطرح شده، دروس تاریخچه سفر، جغرافیای جهانگردی، هنر و معماری، تاریخ فرهنگ و هنر در ایران و باستان‌شناسی و ابنیه تاریخی را نیز می‌گذرانند.
کسانی که دوره راهنمای طبیعت‌گردی را طی میکنند با سرفصل‌های بیشتری آشنا میشوند که از آن جمله ستاره شناسی و راهیابی از طریق ستارگان است.
کمپ زدن در طبیعت و آشنایی با عناصر طبیعت، گیاه شناسی و آشنایی با سایت‌های محیط زیست، دریاچه‌ها، کوه‌ها و...
از جمله مفاد درسی راهنمایان طبیعت‌گرد است.
گردشگری استان خراسان رضوی استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با توجه به اهمیت و گستردگی آن از نظر جغرافیایی و همچنین میراث فرهنگی و گردشگری این توانایی را دارند تا هرکدام به تنهایی به قطبی تبدیل شوند.
●●معرفی شهرها و بناهایی از خراسان ●کلات کلات به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و تاریخی خود در تمام طول تاریخ مورد توجه بوده است.
از کلات و چرم در شاهنامه فردوسی در داستان فرود پسر سیاوش بارها نام برده شده است و پس از آن در متون تاریخی دیگری مثل تاریخ یمینی، حبیب السیر و میهمان‌نامه بخارا و سفرنامه از کلات یاد شده است.
شکل کلات که به واسطه احاطه‌شدن در میان کوه‌ها به حصاری می‌ماند، همیشه توجه سلاطین و امرا را جلب کرده است؛ چنانچه تیمور هفده بار سعی در فتح این قله طبیعی داشته ولی ناموفق مانده است.
کلات در شمال شرقی کوه‌های هزار مسجد واقع است.
طول حصار طبیعی ۱۲ × ۳۶ کیلومتر و ارتفاع آن حدود ۲۰۰ متر از سطح جلگه میباشد.
کلات به واسطه چند دربند یا راه ارتباطی به خارج مرتبط میشود.
این دربندها شامل: دربندد ژرف، قرانلو، ارغونشاه و دهچه است، و هرکدام دارای استحکامات دفاعی نیز بوده‌اند.
بخش کلات شامل تعداد زیادی روستای آباد است که از میان آنها لایین، چرم، ژرف، قلعه نو و خور را می‌توان نام برد.
نژاد مردم این منطقه مختلف است و در میان آنها، طوایفی از عرب، کرد، کرمانشاهی، لر، ترک و ترکمن وجود دارد.
این طوایف اغلب به خاطر مرزداری توسط نادرشاه و دیگران به این منطقه کوچانده شده‌اند.
آب و هوای کلات در زمستان سرد و در تابستان‌ها معتدل میباشد.
کلات دارای رودخانه‌های متعددی است که همه از کوه‌های هزار مسجد جاری میشوند و در مسیر خود باغات میوه و کشتزارهای برنج را آبیاری میکنند.
از میان انی رودخانه‌ها که اغلب فصلی‌اند می‌توان به رودخانه‌های لایین، چرم‌سو، ایسیق‌سو، و علی بولاغ ژرف و قلعه نو اشاره کرد.
کوه‌های هزار مسجد در این منطقه با بیشترین ارتفاع خود در قله ۳۲۰۰ متری آن، دارای سنگ‌چین به شکل مناره و ستون است.
طبیعت این منطقه بکر و دست‌نخورده و زیستگاه انواع وحوش میباشد.
مردم در منطقه کلات بیشتر به دامداری مشغول‌اند و تولیدات آنها بیشتر پشم و پوست، لبنیات و برنج است.
فاصله کلات تا شهر مشهد ۱۴۵ کیلومتر میباشد.
آثار تاریخی کلات عمارت خورشید، مسجد کبود گنبد، کتیبه نادری، برج‌های نادری.
●سبزوار سبزوار در غربی‌ترین نواحی خراسان بین ۵۷ درجه و ۴۳ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه عرض شمالی نصف‌النهار گرینویج قرار گرفته است.
ارتفاع آن از سطح دریا ۹۴۰ متر است.
همسایه‌های این شهر در شمال بخش جاجرم بجنورد و اسفراین، در مشرق نیشابور، در جنوب کاشمر و در مغرب شاهرود میباشد.
فاصله سبزوار تا شهرهای بزرگ اطراف آن به قرار زیر است: از سبزوار تا اسفراین ۱۰۵ کیلومتر، تا کاشمر ۲۱۰ کیلومتر، تا نیشابور ۱۰۵ کیلومتر، تا شاهرود ۲۵۴ کیلومتر، تا مشهد ۲۲۰ کیلومتر و تا تهران ۶۶۰ کیلومتر میباشد.
کوه‌های جغتای جلگه سبزوار را از جلگه جوین جدا می‌سازد.
این کوهستان ادامه البرز است و مهم‌ترین قله‌های آن ندقان و صد خرو به ارتفاع ۲۳۷۳ متر میباشد.
رشته کوه دیگری که جلگه جوین را از جاجرم اسفراین و صفی‌آباد جدا می‌کند، کوه مهار است، که بلندترین قله آن ۱۵۱۷ متر ارتفاع دارد.
شاه جهان در شمال و کوه میش در جنوب سبزوار دو رشته اصلی دیگر از کوه‌های این ناحیه‌اند.
به لحاظ کشاورزی، سبزوار با متوسط میزان بارندگی ۲۵۰ میلی‌متر و ۶۸۵ حلقه چاه عمیق و ۱۶۴ حلقه چاه نیمه عمیق، محصولاتی چون گندم، جو، پنبه، زیره و