دانلود تحقیق چند شاعر

وی مدتها خلافت طریقت نقشبندیه را به عهده داشت.

جامی معاصر سلطان حسین بایقرا و وزیر دانشمندش امیر علیشیر نوائی بود که وی را مورد تفقد قرار داده اند.
جامی سفرهای زیادی به بلاد مختلف کرده است از جمله هرات و سمرقند که از مراکز علوم اسلامی و ادبیات ایرانی بوده اند، وی تبحر زیادی در علوم دینی و تصوف داشت سپس در عالم عرفان به کسب مقامات معنوی نائل آمد.
علاوه بر دیوان اشعار و غزلیات، آثار ذیل از وی بجا مانده است:
هفت اورنگ سلسله الذهب سلامان و ابسال تحفه الحرار سبحه الابرار یوسف و زلیخا لیلی و مجنون خردنامه اسکندری نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص نفحات الانس لوامع لوایح شواهد النبوه اشعه اللمعات بهارستان.
اشعار و افکار جامی در ادبیات هند و عثمانی بسیار بود، بطوریکه اولین بنای ادبیات عثمانی بر آثار و افکار وی گذاشته شد و سلاطینی مانند سلطان محمد فاتح و بایزید دوم به وی توجه و ارادتی خاص داشته و با او مکاتبه می کردند.
ابیاتی از ساقی نامه وی نقل می شوند:
دلا، دیده دوربین برگشای در این دیر دیرینه دیر پای
بعبرت نظر کن که گردون چه کرد فریدون کجا رفت و قارون چه کرد؟
پی گنج بردند بسیار رنج کنون خاک ریزند بر سر چو گنج
بمردار جویی چو کرکس مباش گرفتار هر ناکس و کس مباش
حافظ( 726 791 ه ق)
شمس الدین محمد بهاء الدین شیرازی ملقب به لسان الغیب که بعلت از حفظ داشتن قرآن متخلص به حافظ گردیده در شیراز متولد شد، پدرش از اهالی اصفهان و مادرش اهل کازرون بود.

حافظ به تحصیل علوم در زادگاه خود پرداخت و در مجالس درس بزرگان حاضر و کسب فیض نمود و در علوم به مقام رفیع رسید.

حافظ در اشعار خود گوید:
عشقت رسد بفریاد ار خود بسان حافظ
قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت
و یا:
ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنی که اندر سینه داری
وی معاصر سلسله آل مظفر و اوایل حکومت تیموریان بوده است و از آل مظفر، بخصوص شاه شجاع را مدح گفته است، اغتشاشات و نابسامانی های آن دوران در برخی از اشعار حافظ اثر گذاشته است، منجمله:
این چه شوریست که در دور قمر می بینم
همه آفاق پر از فتنه و شر می بینم
و یا
در میخانه ببستند خدایا مپسند
که در خانه تزویر و ریا بگشایند
وفات خواجه به سال 791 ه ق یعنی صد سال بعد از وفات سعدی در شیراز اتفاق افتاد و در خاک مصلی به خاک سپرده شده.
شاعری ماده تاریخ وفات حافظ را در همان عبارت« خاک مصلی» یافته و گفته است:
چراغ اهل معنی خواجه حافظ
که شمعی بود از نور تجلی
چو در خاک مصلی یافت منزل
بجو تاریخش از خاک مصلی
( که عبارت خاک مصلی بحساب ابجد 791 می شود).
حافظ دو مثنوی کوتاه و چند قطعه رباعی سروده و بقیه اشعار او غزل هستند غزلیاتی که آمیخته با عشق و عرفان بوده و در ادبیات ایران بی نظیرند.

انتخاب غزل از دیوان حافظ بسیار مشکل است، چه تمام غزلیات او شیوا و دارای معانی عارفانه و عاشقانه اند و تقریباً خانه ای نیست که دیوان حافظ را در بر نداشته باشد.
سخن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند
پریرویان قرار از دل چو بستیزند بستانند
بفتراک جفا دلها چو بر بندند بربندند
ز زلف عنبرین جانها چو بگشایند بفشانند
بعمری یک نفس با ما چون بنشینند برخیزند
نهال شوق در خاطر چو برخیزند بنشانند
سرشک گوشه گیران را چو دریابند در یابند
رخ مهر از سحر خیزان نگردانند اگر دانند
ز چشمم لعل رمانی چو میخندند میبارند
ز رویم راز پنهانی چو می بینند می خوانند
دوای درد عاشق را کسی کو سهل پندارد
ز فکر آنان که در تدبیر درمانند در مانند
چو منصور از مراد آنان که بردارند بردارند
بدین درگاه حافظ را چو میخوانند میرانند
حنظله بادغیسی( متوفی در سال 220 ه ق):
معاصر دوره طاهریان بوده و در نیشابور میزیست، دیوانی داشته که فقط ابیاتی از آن در دست است منجمله:
مهتری گر بکام شیر دراست
شو خطر کن ز کام شیر بجوی
یا بزرگی و عزّ و نعمت و جاه
یا چو مردانت مرگ رویاروی
خراسانی، میرزا حبیب(12661327 ه ق)
از شعرای عارف و از روحانیون دانشمند خراسان بوده، نسب او به شاه نعمت اله ولی میرسد ، این ابیات از اوست:
امروز امیر در میخانه تویی تو
فریاد رس ناله مستانه تویی تو
مرغ دل ما را که بکس رام نگردد
آرام تویی دام تویی دانه تویی تو
در کعبه و بتخانه بگشتیم بسی ما
دیدیم که در کعبه و بتخانه تویی تو
خاقانی، افضل الدین( 520595 ه ق)
حسان العجم افضل الدین بدیل ابراهیم بن علی خاقانی حقایقی شروانی از بزرگترین و معروفترین شعرای ایرانی و از گویندگان نامی آذربایجان است.

در قریه دربند از توابع شروان متولد شد، پدرش درودگر و مادرش از خانواده عیسوی بود که سپس اسلام آورد.
ابتدا نزد عموی خود به تحصیل علوم پرداخت آنگاه از ابوالعلماء گنجوی رسوم شاعری آموخت.

سپس به خدمت خاقان منوچهر رسید و لقب خاقانی گرفت و مدتها نیز در دربار شروانشاه بود، از دست دادن پسر بیست ساله و سپس همسر غم بزرگی بر دل او نهاد.
او سفرهای زیادی کرد منجمله عراق و ری و عربستان و در ملک عراق بود که با دیدن خرابه های مدائن قصیده معروف خود را که با این بیت شروع می شود سرود:
هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان
ایوان مدائن را آئینه عبرت دان
وی بسبب تألمات روحی اواخر عمرش را به عزلت گذراند و بالاخره در تبریز وفات یافت و در مقبره الشعرای این شهر مدفون گردید ابیاتی در مرثیه از دست دادن پسرش سروده که چند بیتی از آن نقل می شود:
من کجایم خبرم نیست که مست خطرم
گر شما نیز نه مستید کجائید همه؟
همه بیمار پرستان ز غمم سیر شدند
آنکه این غم خورد امروز شمائید همه
نی،نی، از بند اجل کس بنوا باز نرست
کار کافتاد چه در بند نوائید همه
آه کامروز تبم تیز و زبان کند شده است
تب ببندید و زبانم بگشائید همه
زین طبیبان غلط گوی چه گویم، که شما
نامبارک دم و ناساز درائید همه
مهمترین اثر خاقانی تحفه العراقین میباشد، که در واقع شرح ماوقع سفرهای وی می باشد.
خواجوی کرمانی(679 753 ه ق)
کمال الدین ابوالعطاء، محمود بن علی کرمانی متخلص به خواجو در کرمان متولد شد، در زادگاه خود علوم آموخت و سپس به شیراز و اصفهان و کازرون و عراق و مصر سفر کرد، در شیراز با حافظ آشنا شد، وی معاصر سلطان ابوسعید بهادر بود و او را مدح گفته است.

وی علاوه بر دیوان شعر، آثار دیگری از خود بیادگار گذاشته، مانند: همای و همایون گل و نوروز کمال نامه روضه الانوار گوهر نامه سامنامه قطعه زیر از اشعار اوست:
نشان روی تو جستم بهر کجا که رسیدم
ز مهر در تو نشانی نه دیدم و نه شنیدم
چه رنجها که نیامد برویم از غم رویت
چه جورها که ز دست تو در جهان نکشیدم
هزار نیش جفا از تو نوش کردم و رفتم
هزار تیر بلا از تو خوردم و نرمیدم
بجای من تو اگر صد هزار دوست گزیدی
بدوستی، که بجای تو دیگری نگزیدم
بسی تو عهد شکستی که من رضای تو جستم
بی تو مهر بریدی که از تو من نبریدم
از آن زمان که چو « خواجو » عنان دل بتو دادم
بجان رسیدم و هرگز بکام دل نرسیدم
مزار وی در نزدیکی دروازه قرآن شیراز واقع است.
خیام، حکیم ابوالفتح عمر بن ابراهیم( متوفی به سال 517 ه ق):
دانشمند، ریاضی دان، شاعر و فیلسوف ارزشمند ایرانی در نیشابور پا بعرصه حیات نهاد، ار ریاضی دانان و منجمین معروف دوره سلجوقی است.

شهرت او بیشتر بخاطر رباعیات وی است که حالت عرفانی و حکیمانه خاصی دارند که به زبانهای زنده دنیا نیز ترجمه شده اند( اولین ترجمه به انگلیسی توسط فیتز جرالدا انجام شده است).
مدفن وی در صحن امامزاده محروق در نیم فرسنگی نیشابور واقع است از آثار او می توان به نوروز نامه روضه القلوب رساله در جر و مقابلات رساله وجود رساله ئی در طبیعیات و فلسفه اشاره کرد.
مدفن وی در صحن امامزاده محروق در نیم فرسنگی نیشابور واقع است از آثار او می توان به نوروز نامه ـ روضه القلوب ـ رساله در جر و مقابلات ـ رساله وجود ـ رساله ئی در طبیعیات و فلسفه اشاره کرد.

چون آب بجویبار و چون باد بدشت روزی دگر از نوبت عمرم بگذشت هرگز غم دو روز مرا یاد نگشت روزی که نیامدست و روزی که گذشت دقیقی، ابو منصور محمد بن احمد(330 ـ وفات بین سالهای 367 ـ370 ه ـ ق) دقیقی آخرین شاعر بزرگ دوره سامانی است که پیش از فردوسی شروع به نظم شاهنامه کرده است، بعلت دقتی که در الفاظ و معانی داشته او را دقیقی لقب داده اند، محل تولد وی بلخ بوده است.

وی زرتشتی بوده و به امر نوح بن منصور شروع به تنظیم شاهنامه کرده است اما قبل از اینکه قسمت هایی از آنرا بپایان برساند(حدود هزار بیت) بدست غلامی کشته می شود.

رودکی، ابو عبداله جعفر بن محمد(260ـ329 ه ـ ق) شاعر بلند آوازه قرون سوم و چهارم در قریه رودک سمرقند متولد شد، چنان اهوش بود که در هشت سالگی قرآن را حفظ کرد، نواختن ساز بربط را فرا گرفت و چنان استاد شد که به دربار امیر نصر بن احمد سامانی راه یافت و صاحب مال و منال زیادی گردید، عده ای او را کور مادرزاد و برخی نابینا در اواخر عمر دانسته اند، از رودکی دیوانی بجا مانده است که حاوی اشعار حکیمانه و با معنی است دیگری کلیله و دمنه که کتابی است منظوم، این شاعر بزرگوار در زادگاه خود دارفانی را وداع گفت، ابیاتی از رودکی نقل می شوند: ای آنکه غمگینی و سزاواری وندر نهان سرشک همی باری رفت آنکه رفت و آمد آنک آمد بود آنکه بود خیره چه غم داری هموار خواهی کرد گیتی را؟

گیتی است کی پذیرد همواری اندر بلای سخت پدید آید صبر و بزرگمردی و سالاری سعدی ( تولد حدود 606 ـ وفات 691 ه ـ ق ) شیخ مشرف الدین مصلح بن عبدالله سعدی شیرازی از ستاره های قدر اول آسمان ادب ایران است که نظم و نثر بدیع او زبان فارسی را به اعلی درجه فصاحت رسانیده و در هر عصری آثار وی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار می باشند.

در شیراز بدنیا آمد، در اوان جوانی پدر خود را از دست داد.

سعدی علاقه زیادی به سیر و سیاحت داشت و فتنه مغول و آشفتگی اوضاع شیراز او را وادار به ترک وطن نمود، بغداد، سوریه، مکه، افغانستان، ترکستان، هند، کاشمر از جمله اماکنی بودند که سعدی در آنها اقامت داشته است.

پس از بازگشت به شیراز و آرام شدن اوضاع به خدمت اتابک ابوبکر بن سعد زنگی رسید و تخلص خود ( سعدی) را نیز از وی گرفته است.

در 655 ه ـ ق بوستان را به نظم کشید و در 656 ه ـ ق گلستان را که نثر مسجع و از شاهکارهای ادبی ایران است تصنیف کرد.

علاوه بر بوستان و گلستان، سعدی کلیاتی دارد که حاوی غزلیات، قصاید، قطعات و ترجیع بندها و رباعیات وی است، سعدی در شیراز وفات یافت و در سعدیه شیراز که زیارتگاه صاحبدلان است مدفون گردید.

جهت پی بردن به زیبایی اشعار سعدی و قدرت بیان وی شعری از استاد شهریار که غزل معروف سعدی( من ندانستم از اول که تو بی مهر و وفائی .

.

را تضمین کرده است برگزیده ام که خوانندگان گرامی از آن لذت خواهند برد.

ای که از کلک هنر نقش دل انگیز خدایی حیف باشد مه من کاین همه از مهر جدایی گفته بودم جگرم خون نکنی باز کجایی « من ندانستم از اول که تو بی مهر و وفایی عهد نابستن از آن به که ببندی و نپایی» مدعی طعنه زند در غم عشق تو زیادم وین نداند که من از بهر غم عشق تو زادم نغمه بلبل شیراز نرفته است ز یادم « دوستان عیب کنندم که چرا دل بتو دادم باید از اول بتو گفتن که چنین خوب چرایی» تیر را قوت پرهیز نباشد ز نشانه مرغ مسکین چه کند گر نرود در پی دانه پای عاشق نتوان بست به افسون و فسانه « ای که گفتی مرو اندر پی خوبان زمانه ما کجائیم در این بحر تفکر تو کجائی؟» تا فکندم بسر کوی وفا رخت اقامت عمر بی دوست ندامت شد و با دوست غرامت سر و جان و زر و جاهم همه گو: رو بسلامت « عشق و درویشی و انگشت نمایی و ملامت همه سهل است تحمل نکنم بار جدایی» درد بیمار نپرسند به شهر تو طبیبان کس در این شهر ندارد سر تیمار غریبان نتوان گفت غم از بیم رقیبان به حبیبان « حلقه بر در نتوانم زدن از بیم رقیبان این توانم که بیایم سر کویت به گدایی» هر شب هجر بر آنم که اگر وصل بجویم همه چون نی بفغان آیم و چون چنگ بمویم لیک مدهوش شوم