دانلود مقاله جنگ‌ ایران‌ و عراق‌

در 31 شهریور 1359 ارتش عراق هجوم وسیع و از پیش سازماندهی شده ای را به داخل خاک جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد.

هجومی که منجربه یکی از طولانی ترین و خونبارترین و ویرانگرترین جنگهای دنیاپس از پایان جنگ جهانی دوم و همچنین یکی از دردناکترین یکی  از دردناکترین و در عین حال افتخار آمیزترین حماسه های تاریخ میهن عزیز ما گردید در پی پیروزی انقلاب و در هنگامی که ایران درگیر مشکلات داخلی و حل مشکلات و نابسامانی های بر جای مانده از رژیم گذشته بود عراق از فرصت استفاده کرد و و با توجه به اختلافاتی که از قبل با ایران داشت مجددا اقدام به تجاور هوایی و زمینی و دریایی نمود.

در آغاز جنگ فرودگاه مهر آباد و چندین نقطه دیگر توسط هواپیماهای عراقی بمباران شد.

شب همان روز بیانات امام (ره) از راسانه ها پخش شد که مطلبی قرین به این مضون فرمودند: «یک دزدی یک سنگی انداخته و رفته است....

اگر چنانچه خدای نخواسته کارهای صدام حسین و اربابانش دامنه پیدا کند تکلیف را ملت ایران تعیین خواهد کرد و امیداروم کار بدآنجا نرسد و اگر برسد دیگر بغدادی باقی نخواهد ماند».

در فاصله کوتاهی بیش از 140 فروند هواپیمای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به پرواز در آمده و بغداد و نقاط دیگر را بمباران کردند.

این اولین هشدار علمی به عراقیها بود که خود وحامیانشان تصور می کردند جمهوری اسلامی فج شده است...از اوایل سال 1359 با افزایش تجاوزات مرزی عراق سران این رژیم نتوانستند ماهیت خویش را پنهان نگه دارند و شروع به فاش ساختن اهداف توسعه طلبانه خود نمودند از سوی دیگر صدام حسین هر گونه ابراز عدم رضایت و وقوع حادثه را به ایران منتسب میکرد  و حملات شدید تبلیغاتی علیه ایران به راه می انداخت.

سوالاتی از قبیل اینکه:

علل اصلی جنگ ایران و عراق چه بود؟

چرا عراق بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط شاه حمله خود را علناً آغاز کرد؟

در نهایت سال 1359 عراق پس از 20 ماه مقدمه چینی در 31 شهریور حمله گسترده خود را به جمهوری اسلامی ایران آغاز نمود که 8 سال بطول انجامید.

اقدامات دولت عراق در زمینه براندازی حکومت اسلامی ایران و نیز طرح ادعاهایی در مورد جزایر سه گانه حاکمیت عراق بر کل اروند رود و جانبداری از تجزیه خوزستان همگی بر اساس برنامه های قبلی و با نیت تجاوز کارانه صورت گرفته است.

صدام حسین پیش از آغاز جنگ در فرودین 1359 گفته بود که همه اختلافات خود با ایران را از راه زور حل می کند بنابراین دولت عراق از همان ابتدای امر تهدید به کاربرد زور علیه ایران نمود و سرانجام هم به تهدید خود جامه عمل پوشاند.

مشکل ژئوپولتیک به زعم زمامداران عراق محدودیت این کشور در دسترسی به آیهای آزاد خلیج فارس بود که حوزه مانور عراق را هم از نظر نظامی و هم از لحاظ اقتصادی در خلیج فارس محدود میکرد تا جایی که از آغاز استقلال دسترسی آسان و وسیع به آبهای خلیج فارس در برژینسکی در مرز اردن، عراق با صدام حسین ملاقات کرد و تعهد نمود از هجوم سراسری ارتش عراق علیه ایران حمایت کند.

پیش بینیها چنین بود که در این جنگ عراق پیروز شود نظام جمهوری اسلامی متزلزل گردد و عناصر طرفدار غرب در مصادر امور قرار گیرند ولی چنین نشد.

فرضیه: احتمالاً اختلافات مرزی و قدرت طلبی حکومت عراق علت اصلی جنگ ایران و عراق بوده است.

روابط کشور عراق با ایران در تمام سالهای پس از استقلال اغلب غیر دوستانه و در مواردی خصمانه بود که اختلافات و بر خوردهای مرزی دو کشور را تالبه پرتگاه جنگ کشاند و رژیم لعث عراق و صدام در شرایطی که گمان داشتند ایران قدرت دفاع ندارد جنگ را به ملت ایران تحصیل کردند که برای هر دو کشور ویرانی ها و تلفات بسیار به همراه داشت.

سرانجام در آخرین روزهای تیر ماه 1376 با فرمان امام خمینی به سپاه پاسداران و حضور گسترده نیروهای مردمی در جبهه ها لشکر کشی مجدد به خاک ایران شکست خورد.

منافقین که در آخرین تجاوز عنوان عاملی تعیین کننده به کمک ارتش عراقی آمده بودند سرکوب شدند.

دشمن ناچار تن به متارکه جنگ داد و در تاریخ 29/5/1376 میان ایران و عراق آتش بس برقرار شد.

شروع جنگ برای نابودی انقلاب بود از آن رو که شرقی ها و غربی ها از این انقلاب راضی نبودند.

غرب که بیشترین منابع را در ایران داشت انقلاب را مستقیما علیه منافع خود دانست باید در ایران شرایطی بوجود می آمد که دیگران ناامید شوند و بگویند نمیشود بدون اتکا به شرق و غرب انقلابی باقی بماند و یکی از اهداف جنگ تحقق این امر بود.

برای سرکوبی و مهارانقلاب، مارکسیسم غرب در این هدف به تلافی رسیدند و صدام نقطه تقاطع خطوط فوق بود.

بنابراین از آنجا شروع کردند و بر روی ایران فشار آوردند تحقق انقلاب اسلامی در ایران و بر هم خوردن موازنه های موجود در روابط بین المللی منطقه مسائل جدید و پیش بینی نشده ای را باعث شد اینبار نیروئی در منطقه بوجود امد که محتوائی متفاوت از دیگر حکومتهای قبلی داشت.

این اولین انقلاب اجتماعی در تاریخ نوین خاورمیانه است.

این اولین انقلاب سیاسی- اجتماعی مدعی اسلام و هویت اسلامی است یعنی آن چیزی که در تاریخ جدید عمدتاً در حاشیه بسر برده و در حال به متن آمده و در تلاش بسیج اعراب که قبل از عرب بودن مسلمانند و این مسلمانی ارزش واقعی آنان را رقم میزند، می باشد.

حسین اردستانی ßفصلنامه مطالعات جنگ ایران و عراق- مرکز مطالعات جنگ سال 1383 ص 50و 78 و 80 و / محمد پزشکیß انقلاب اسلامی و چرایی و چگونگی رخداد آن سال 1382 صفحه ص 60

موقعیت منطقه ای و جهانی:

با سقوط شاه ایران ستون نظامی ساختار امنیتی متمایل به غرب در منطقه فرو پاشید منطقه خلیج فارس با بحران خلاء قدرت طرفدار غرب مواجه گردید موازئه قوا هم در بین کشورهای منطقه و هم در سطح دو ابر قدرت- بیش از حد متعارف بر هم خورد نقش بازیگران اصلی آن (آمریکا، ایران و عربستان) به زیر سوال رفت و زمینه و مزنیه برای ایفای نقش توسط بازیگران جدیدی که از ساختار گذشته ناراضی بودن و از جانب آن محدودیتهایی را متحمل می شدند را هم گردید.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران آثار حقیقی بر مناسبات کشورهای منطقه و قدرتهای بزرگ صاحب نفوذ در آن بر جای گذاشت در سطح بین المللی انقلاب اسلامی موازنه ی قوای به سود غرب در دهه ی پس از جنگ دوم جهانی را برای اولین بار تغییر داد و راه را برای ظهور و بروز نیروهای جدید در منطقه هموار ساخت در سطح منطقه ای سقوط ساختار امنیتی دو پایه منجر به پیدایش خلاء قدرت در منطقه گردید و رقابت بر سر کسب مقام ژاندارمی و جانشینی شاه را در بین کشورهای منطقه شدت بخشید.

از سوی دیگر پیمان سنتو یا حلقه مرکزی کمربند امنیتی غرب به دور لکونیزم فرو پاشید و استراتژی منطقه ای آمریکا نیکسون پایه و بازدی نظامی خود را از دست داد و همچنین ورود نیروهای ارتش سرخ به بهانه حمایت از دولت افغانستان در آن کشور بود که آنها را با مشکل رو به رو می کرد.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران آثار حقیقی بر مناسبات کشورهای منطقه و قدرتهای بزرگ صاحب نفوذ در آن بر جای گذاشت در سطح بین المللی انقلاب اسلامی موازنه ی قوای به سود غرب در دهه ی پس از جنگ دوم جهانی را برای اولین بار تغییر داد و راه را برای ظهور و بروز نیروهای جدید در منطقه هموار ساخت در سطح منطقه ای سقوط ساختار امنیتی دو پایه منجر به پیدایش خلاء قدرت در منطقه گردید و رقابت بر سر کسب مقام ژاندارمی و جانشینی شاه را در بین کشورهای منطقه شدت بخشید.

از سوی دیگر پیمان سنتو یا حلقه مرکزی کمربند امنیتی غرب به دور لکونیزم فرو پاشید و استراتژی منطقه ای آمریکا نیکسون پایه و بازدی نظامی خود را از دست داد و همچنین ورود نیروهای ارتش سرخ به بهانه حمایت از دولت افغانستان در آن کشور بود که آنها را با مشکل رو به رو می کرد.

در داخل ایران هم اشتغال لانه جاسوسی و گروگانگیری نه تنها به قدرت گرفتن انقلابیون انجامید و بسیاری از لیبرالها را از صحنه خارج کرد، بلکه خود به صورت مهم ترین مفصل سیاست خارجی کارتر در آمد نقش این ماجرا در شروع جنگ عراق علیه جمهوری اسلامی ایران تأثیر زیادی داشت.

-علی اکبر ولایتی تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انتشارات نشر فرهنگ اسلامی سال 1376 صفحه ص 38 و ص 39 ریشه ها، زمینه ها و دلایل آغاز جنگ: اختلافات در کشور ایران و عراق ریشه ای عمیق در تاریخ گذشته دارد.

بیش از سال است که دو کشور (در صورتی که عراق را وارث قسمتی از امپراتوری عثمانی بدانیم) مهارت متعدد و دوستی و تحدید حدود مرزها منعقد کرده اند که در برخی از آنها جای پای دخالت بیگانگان کاملاً مشهود است اما با انعقاد قرار داد 1975 الجزیره به نظر می رسید.

به همه منازعات و اختلافات خاتمه داده شده و هم چیز حکایت از صمت این نظریه داشت.

پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط رژیم شاه در ایران باعث شد تا ساختار قدرت در خاورمیانه دستخوش تغییر گردد و نظام امنیتی ساخته و پرداخته غرب در منطقه بر هم بخورد عراق کشید تا به عنوان یک مرکز دید قدرت ظاهر شده و خلاء پدید آمده را پر سازد.

عراق با هدف دستیابی به نقش ژاندارمی: منطقه و کسب سرزمین هایی از ایران و با ارزیابی از اوضاع و احوال داخلی ایران – که آن را درگیر مشکلات ناشی از جا به جایی قدرت در نتیجه انقلاب اسلامی می دید.

پس از اعلام لغو قرار داد 1975، دست به حمله سیاسی و نظامی هم جانبه ی علقه جمهوری اسلامی ایران زد، از سوی دیگر دولتهای منطقه نیز با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران تحت تأثیر تبلیغات منفی بیگانگان ایران را سرچشمه ی تهدید علیه خود می دانستند لذا به حکومت صدام حسین علیه ایران کمک می کردند.

آمریکا نیز با هدف تحت فشار قرار دادن ایران جهت آزادی گروگانهای خود و به منظور مهار خطری که از جانب ایران متوجه منافع خود در منطقه می دانست با سیاست صدام حسین همسو بود.

اتحاد شوروی نیز انقلاب اسلامی تازه نفس را خطری جدی برای ایدئولوژی کمونیسم می دانست.

در آن زمان در صحنه ی بین المللی، جمهوری اسلامی ایران به دلیل متعدد حضوری چشمگیری و فعال و دوستانی صمیمی و با نفوذ نداشت.

که در نهایت حاصل جمع همه ی عوامل ذکر شده منجر به آغاز جنگ توسط عراق گردید –( ریشه ها، زمینه ها و دلایل آغاز جنگ تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران- علی اکبر ولایتی ص 15 و ص 25 از ص 59 و ص 60، 2/ریشه ها و زمینه ها بطور کلی مطالعه جنگ ها اغلب به مورخین نظامی و استراتژیست ها واگذار گردیده که آنها نیز با توجه به تخصیص خود روی ملاحظات فقی، تاکتیکی جنگها تکیه کرده و سایر ابعاد و زمینه های بروز جنگ را نادیده گرفته اند در زمینه ی آغاز جنگ تحلیلگران غربی به طور عمده روی اختلافات مرزی ایران و عراق و در نهایت تهدیداتی که انقلاب اسلامی در ایران متوجه دولت عراق کرده بود محدود کردن و کمتر به سایر زمینه های و ابعاد موثر و حتی مهمتر پرداخته اند.

آغاز یک حمله نظامی از طرف یک کشور همسایه تعییناً آخرین وسیله برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی یک دولت می باشد و تا زمانی که با بررسی هم جانبه ی زمینه ی مساعدی برای آغاز جنگ فراهم نباشد دولت ها به ندرت دست به چنین ریسکی خطر ناک می زنند.

–مقاله دکتر منوچهر محمدی- ص 1 و ص 2 آغاز جنگ تا باز سپس گیری خرمشهر: اعضای شورای امنیت در قطعنامه 479 با تظاهر به داشتن احساسات انسانی و بشر دوستانه شدت یافتن جنگ عراق با ایران ابراز نگرانی عمق نمودند.

اما تا صدور قطعنامه ها بعدی 514 (1982) تقریباً سکوت کردند این سکوت نسبی 21 ماه و 15 روز به طول انجامید.

حقیقت آن است که در این مدت عراق بخششهای مهمی از خاک جمهوری اسلامی ایران را اشغال ایران را اشغال کرده و در این مناطق به تحکم مواضع خود مشغول بود.

تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران علی اکبر والیتی ص 63 و ص 66 و ص 69 در این دوره زمانی رفتار سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد نیز تفاوت چندانی با عملکرد سازمان ملل متحد نداشت.

سازمان کنفرانس اسلامی تحت تأثیرعراق و شمار بسیار کشورهای هوادار عراق بیشتر به نصحیت کردن طرفین و ابراز امیدواری