مشخصات آماری و جغرافیایی شهرستان آبیک شهرستان آبیک با وسعتی حدود 1534 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 84201 نفر(براساس آمار سال 1375) کم وسعت ترین و نیز کم جمعیت ترین شهرستان استان قزوین می باشد.
که دارای دوبخش مرکزی و بشاریات و دو شهر آبیک و خاکعلی بوده و مجموعاً دارای پنج دهستان است.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان مدیریت استان میزان جمعیت شهرستان در سال 84 بالغ بر 95928 هزار نفر می باشد.
شهرستان آبیک در محدوده جنوب ارتفاعات طالقان از رشته کوههای البرز و نیز قسمت هایی از دشت قزوین واقع شده است.
اکثر مناطق شهری و روستایی شهرستان و قسمت اعظم کارخانجات و واحدهای دامپروری و طیور در بخش شمالی که کوهستانی و دارای معادن سنگ سبز و گرانیت و بتونیت و باریت بوده ، واقع شده است و قسمت های مرکزی و جنوبی شهرستان که در بخشی از دشت قزوین واقع شده دارای زمین های حاصلخیز کشاورزی می باشد که از بهترین زمینهای کشاورزی دشت قزوین است.
در جنوبی ترین نقاط شهر ستان نیز اراضی شوره زار قراردارند .
بارش میانگین سالیانه شهرستان بین 400 میلیمتر در نواحی شمالی و کوهستانی تا 250 میلیمتر در نواحی مرکزی و جنوبی می باشد و آب و هوای آن از آب و هوای کوهستانی تا آب و هوای نیمه بیابانی گرم در تغییر است .
شهرستان دارای رود دائمی نمی باشد و شبکه های آبهای زمینی آن فصلی و موقت می باشد.
بر اساس آمار پراکندگی جمعیت شهرستان در سال 1365 برابر 11نفر و در سال 1375 برابر 21 نفر و در سال 1382 برابر 62 نفر د رکیلومتر مربع بوده است.
جمعیت شهر آبیک در سال 1355 برابر 2568 نفر و درسال 1365 برابر 17074 نفر و درسال 1375 برابر 32843 نفر بوده است.
رشد جمعیت شهر آبیک از سال 1355 الی 1365 برابر 660% و از سال 1365 الی 1375 برابر 190% اعلام شده است.
که بیشترین علت رشد جمعیت در دهه بین سالهای 1355 الی 1365 اولاً افزایش نرخ رشد جمعیت در کشور و ثانیاً مهاجرت بوده است که عامل دوم در دهه های بعد نیز از فاکتورهای اصلی افزایش جمعیت شهر بوده و است.
ترکیب جمعیتی شهر از دو قسمت تشکیل شده است.
اول ساکنین اصلی شهر و دوم مهاجرین استانهای همجوار و روستاهای شهرستان و استان و دیگر استانهای کشور که جمعیت زیادی را تشکیل می دهند سیمای شهر نیز جز در مورد بخش های جدید الاحداث مانند شهرک خرم و قدس و کوی فرهنگیان و اداره برق و سپاه همگی دارای بافت قدیمی و سنتی بوده و فاقد چیدمان و نظم شهری می باشد.
جمعیت روستایی نیز از ساکنین بومی هستند که سالها در این روستاها سکونت داشته و به کار کشاورزی و دامداری مشغول هستند .
عده ای از روستائیان نیز در شرکت ها و کارخانجات شهرستان مشغول به کار هستند.
الف)فرصتهای توسعه 1- برخورداری از موقعیت ممتاز مکانی نزدیکی به شهر به شهرهای تهران ، کرج و قزوین به عنوان بزرگ ترین بازار مصرف کشور و دسترسی به امکانات و منابع انسانی و توانمندی های استان تهران 2- ورود 270 میلیون مترمکعب آب تنظیم شده سد طالقان به استان از طریق شهرستان آبیک به عنوان قابلیت ویژه در توسعه شیلات و کشاورزی 3- دسترسی به منابع انسانی تحصیل کرده و مراکز آموزش عالی در مرکز استان و استان همجوار از جمله استان تهران 4- قرارگرفتن در مسیر راههای اصلی کشور(جاده ای و راه آهن) 5- جاذبه سرمایه گذاری در بخش صنعت برای سرمایه داران با توجه به موقعیت مکانی ویژه شهرستان 6- قرارگیری در مسیر مسافران و گردشگران عبوری به سمت شهرهای شمالی وغربی کشور 7- نزدیک بودن به شبکه مترو کرج- تهران و قرارداشتن در مسیر توسعه آتی مترو کرج - تهران 8- جذابیت و استعداد شهرستان در جذب سرمایه گذاری های بزرگ به دلیل قرارداشتن در جوار استان تهران و دشت کشاورزی قزوین.
ب)تهدیدات توسعه 1- ممنوعیت ساخت صنایع تا شعاع 120 کیلومتری تهران و قرارگرفتن شهرستان در این محدوده 2- وجود کارخانه سیمان آبیک در کنار شهر آبیک به عنوان یک مجموعه صنعتی آلاینده و مانع توسعه شهر 3-استقرار شهرستان در منطقه با شدت زلزله بسیار زیاد و آسیب پذیر بودن ساختمان های مسکونی ،اداری و صنعتی 4- سرریز شدن بخشی از مشکلات و معضلات کلان شهرتهران و شهرستان های استان تهران به این شهرستان ج) قابلیت ها و توانمندیها برخورداری از واحدهای دامپروری و قابلیت های توسعه دامداری و آبزی پروری شهرستان برخورداری از زیربناهای سازمان یافته مانند شبکه های جاده ای ( اتوبان تهران- قزوین ) – راه آهن و برخورداری از فرودگاه مرکز خدمات کشاورزی وجود معادن سنگ های تزئینی ، شن و ماسه ،سیمان ،بنتونیت ، باریت،آهک ، زغال سنگ و...در شهرستان وجود آب و هوای مناسب ، خاک مستعد ، و اقلیم متنوع و برخورداری بخشی از زمینهای کشاورزی از کانال اصلی انتقال آب و قابلیت توسعه فعالیتهای زراعی و باغی و تنوع تولید محصولات کشاورزی وجود افراد متخصص در سطوح عالی و سرمایه داران در داخل و خارج از کشور از اهالی روستاهای شهرستان که امکان جذب آنها برای سرمایه گذاری در منطقه وهمچنین ساخت مکانهای عام المنفعه امکان پذیر است.
امکان توسعه و ایجاد مراکز آموزش فنی و حرفه ای به منظورتأمین نیازهای آموزشی بخش صنعت و کشاورزی برخورداری ازکارگران ماهر و نیمه ماهر در اکثر رشته های صنعتی و کشاورزی مستعد بودن زمین های کشاورزی برای توسعه کشت دانه های روغنی( کلزا و...) نزدیکی به فرودگاه صنعتی و آموزشی توجیه اقتصادی بیشتر جذب سرمایه نسبت به شهرستان های همجوار د) اصلی ترین ضعفها و محدودیتها 1- ضعف زیرساختهای مناسب جهت استفاده بهینه از منابع آب و خاک 2- قدیمی و مکانیزه نبودن صنایع دام و طیور و بهره وری پایین این صنایع 3- کمبود نیروی انسانی ادارات شهرستان و همچنین ناکارآمدی و پایین بودن سطح تحصیلات بخشی از پرسنل موجود 4- کم بودن اختیارات فرماندار در توزیع اعتبارات عمرانی و نداشتن منابع مالی به عنوان اهرمی در هدایت و تحرک ادارات شهرستان 5- عدم برخورداری شهرها و روستاهای بزرگ شهرستان از امکانات و خدمات لازم همچون فضاهای فرهنگی و هنری ، امکانات اقامتی ،تفریحی وگردشگری و همچنین مراکز بهداشتی و بیمارستان 6- نابسامانی ساخت و سازهای صورت گرفته در داخل شهرها و استاندارد نبودن این فضاها با اصول معماری و شهرسازی و آسیب پذیری ساختمانها در برابر حوادث طبیعی 7- هماهنگ نبودن مجموعه های صنفی و تشکل های غیر دولتی در بازاریابی محصولات و تولیدات شهرستان 8- ضعیف بودن نظارت دقیق و کنترل بر ساخت و سازهای غیر مجاز ، برداشت از معادن ، عدم مدیریت صحیح شهری 9- نبودن یک مکانیزم صحیح در توزیع منابع مالی عمرانی به عنوان یک اهرم در نظارت ،کنترل وایجاد تحرک در دستگاه های اجرایی 10- برداشتهای غیرمجاز از منابع آب که موجب بیلان منفی آبهای زیرزمینی و آسیب رساندن به سفره های آبی شده است.
11- مهاجرت از روستا ها به سمت شهرها به علت خدمات دهی بهتر شهرها نسبت به روستاها 12- عدم وجود منابع مالی و درآمدهای ثابت برای شهرداریها 13- عدم وجود تخصص و مهارت های حرفه ای در بدنه شهرداریها و مدیریت شهری 14- غلبه الگو «روستا شهری» با توجه به جدید بودن شهرها ( مخصوصا شهر خاکعلی) 15-پایین بودن میانگین سطح تحصیلات نیروهای انسانی بخش کشاورزی و صنعت 16- مستهلک شدن بخش مهمی از ماشین آلات و عدم توجه به بازسازی و نوسازی صنایع قدیمی 17- فقدان مراکز پژوهشی صنعتی و «علمی - کاربردی» جهت ارائه خدمات مورد نیاز بخش صنعت و کشاورزی 18- نداشتن بیمارستان در شهرستان و کمبود مراکز بهداشتی و نیروی انسانی متخصص در بخش بهداشت و درمان و فقدان حتی یک درمانگاه تخصصی در شهرستان با همه تخصصهای پزشکی.
19-کمبود فضاهای اداری برای فعالیت و خدمات دهی ادارات شهرستان 19-کمبود فضاهای اداری برای فعالیت و خدمات دهی ادارات شهرستان 20- عدم به کارگیری روشهای علمی و فنی در امر استخراج معادن به دلیل پایین بودن توان علمی بهره برداران 21- عدم استقرار بعضی ازادارات مهم در شهرستان مانند: صنعت و معدن ، آب و فاضلاب روستایی ، دامپزشکی، هواشناسی و مسکن و شهرسازی 22- خروج نیروهای متخصص از شهرستان به علت عدم انگیزه ماندگاری و کمبود امکانات شهری 23- کمبود فضاهای آموزشی و فرسوده و قدیمی بودن بخشی از فضاهای آموزشی موجود.
24- فرسایش شدید خاک و کاهش حاصلخیزی آن در اثر بهره برداری از خاک و چرای مفرط مراتع.
25- آفات محصولات جالیزی و گلخانه ای و محصولات زراعی و عدم کارآیی سموم آفت کش و تکنولوژی نامناسب سمپاشی .
26- فقدان مراکرمشاوره علمی- کاربردی و سرمایه گذاری جهت ارائه خدمات به سرمایه گذاران بخش خصوصی در ابتدای ورود آنها به شهرستان جهت سرمایه گذاری 27- عدم وجود امکانات و خدمات شهری نظیر امکانات تفریحی، ورزشی و گردشگری و اقامتی هـ) اهداف بلند مدت توسعه باتوجه به توانمندی ها و ضعف ها ، توسعه شهرستان بر مبنای توسعه صنعت و کشاورزی و دامداری و افزایش بهره وری و مکانیزه نمودن صنایع و کشاورزی موجود استوار خواهد بود .
بدین ترتیب اهداف بلند مدت توسعه به شرح ذیل خواهد بود .
1- بهره مندی از تکنولوژی های جدید جهت افزایش بهره وری بخش صنعت، کشاورزی ، باغداری ، طیور و دام موجود 2- تداوم توسعه صنعتی ، کشاورزی و طیور و دام و مخصوصاً توسعه شیلات با توجه به منابع آب تنظیم شده ورودی به شهرستان 3- تقویت و تجهیز شبکه های زیر بنایی شهرستان با تأکید بر حمل و نقل سریع ریلی مخصوصاً اتصال به مترو کرج به منظور ارتباط بیشتر با منطقه شهری تهران با توجه به طرح اتصال مترو تهران به قزوین 4- افزایش ایمنی مراکز زیستی در برابر حوادث طبیعی با تأکید بر مقاوم سازی در برابر زلزله 5- توسعه و استاندارد سازی شهرها با اصول معماری و شهرسازی و ممانعت از ساخت و سازهای غیر اصولی و غیر فنی 6- تجهیز دستگاه های اجرایی و خدمات دهنده شهری و افزایش سطح علمی و کارآمدی منابع انسانی با تأکید بر تقویت و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات با هدف رسیدن به جایگاه دولت الکترونیک 7- ساماندهی فعالیتهای بازرگانی ، مجامع صنفی ، تشکل های غیر دولتی با هدف توسعه اقتصادی شهرستان 8- فرهنگ سازی و ایجاد زمینه برای انجام فعالیتهای گروهی مخصوصا در بخش تعاونی برای ایفای فعالیتهای گسترده اقتصادی 9- استفاده از روشهای تشویقی برای ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای مقاوم سازی ساختمانها در برابر زلزله 10- جذب صاحبان سرمایه و متخصصین ،مخصوصاً افرادی که اصالتاً از اهالی این منطقه بوده اند برای سرمایه گذاری در شهرستان 11- ارتقاء سطح فرهنگی و مذهبی و تقویت ارزشهای دینی 12- افزایش مکانهای ورزشی و توسعه ورزشی برای قهرمان پروری و همگانی با توجه به استعدادهای ورزشی شهرستان 13- توسعه فضاهای تفریحی و گردشگری به منظور جذب مسافران عبوری از شهر و درآمدزایی و اشتغال زایی 14- ساماندهی بخش نظارت بر برداشت از معادن به منظور جلوگیری از آسیب های زیست محیطی و طبیعی 15- ساماندهی بخش نظارت برساخت و سازها و تلاش برای اجرایی کردن طرح جامع مصوب شهر 16- توسعه و افزایش سطح خدمات در روستاها به منظور کاهش مهاجرت به سمت شهرها 17- گسترش فعالیت های جمعی وتشکیل تعاونی ها در بخش کشاورزی 18- ایجاد و توسعه مراکز تحقیق و توسعه از طریق مشوق های مالی و سایر تسهیلات برای واحدهای صنعتی موجود 19- تشکیل بیش از 800 تعاونی با اشتغالزایی 12000 نفر در بخشهای کشاورزی ، صنعت و معدن و خدمات عمرانی و ....) 20- توسعه شیلات و استفاده از پتانسیل آبزی پروری در شهرستان که حدود 5500 تن در سال می باشد.
21- ریشه کنی بی سوادی با اجرای برنامه های صحیح با اولویت مناطق روستایی.
22- دسترسی 30 درصد جمعیت روستا به شبکه جمع آوری و تصفیه و دفع فاضلاب 23- دستیابی به تعادل و حفاظت کیفی و کمی منابع آب شرب و بهداشتی با نگرش جامع زیست محیطی 24- به روز رسانی واگذاری تلفن همراه و ثابت در پایان برنامه 25- تحت پوشش تلفن همراه قرار گرفتن مسیر جاده های اصلی و روستاهای بالای 500 نفر 26- برقراری تعادل دام و مرتع و حذف دام مازاد از طریق ایجاد فرصتهای شغلی جدید و توجه بیشتر بر گسترش دامداریهای صنعتی .
و)راهبردهای بلندمدت توسعه 1- آموزش ، تشویق بخش خصوصی برای استفاده از تکنولوژی های جدید در بخش کشاورزی ،باغداری و پرورش طیور ودام به منظور افزایش بهره وری .
2- توسعه بخش صنعت و کشاورزی با روان سازی قوانین و مقررات و اعطای تسهیلات به بخش خصوصی 3- پیگیری به منظور اتصال شهرستان به شبکه ریلی مترو «کرج-تهران» 4- منظور نمودن بودجه عمرانی برای مقاوم سازی ساختمانهای دولتی